Hoe wordt er met televisie gewerkt binnen de open school?

kees sluis rik van exte r hoe wordt e r met televisie gewerkt binnen de open school open schoo l kees sluis en rik van ex ter stelden hierover enkele vragen aan huib wursten mede werker van de stichting proefproject open school hij werkt daar als onderwijskundige en mediadeskundige en ontwikkelt leerplannen voor de open school verder is hij verantwoordelijk voor de radio en tv uitzendingen die de open school in samenwerking met tv mij verzorgt wat waren in het begin de uitgangspunten van vooral vrouwen te zijn die aan de open school de open school projecten deelnemen toen we hier met het proefproject van de open hoe verliep de ontwikkeling van de open school van start gingen hadden we al iets geleerd school welke rol speelt het gebruik van van de ervaringen daarmee in engeland daar was media daarin bijvoorbeeld gebleken dat het aanbieden van cur sussen op het open net zonder begeleiding door in het begin kozen we hele brede thema s die we middel van schriftelijk materiaal en gesprekken afleidden van de ministeries zo waren er thema s binnen groepen nauwelijks zin heeft we wilden als cultuur verkeer economie enz elk thema het daarom hier anders aanpakken en zijn uitge werd ingeleid met een videoband waar de deelne gaan van een doelgroep van 1500 deelnemers mers dan op zouden moeten kunnen reageren het schriftelijk en audiovisueel materiaal dat we dit bleek in de praktijk echter niet goed te wer maakten moest in de eerste plaats voor hen ken de thema s waren te breed van opzet er bruikbaar zijn maar omdat radio en televisie ontstonden spanningen tussen de centrale pro dure middelen zijn werd aan ons tegelijkertijd de grammering en de verschillende groepen die eis gesteld dat de programma s die we maakten vooral hun eigen ervaringen wilden onderzoeken ook in ruimer verband te gebruiken zouden moe zo werd het thema gezondheid bijvoorbeeld ten zijn door een groep vrouwen omgevormd tot het the doelstelling daarbij was om een brede maatschap ma verkrachting of ging men zich richten op pelijke orientatie mogelijk te maken voor mensen giftige stoffen in de omgeving die daar vanuit hun schoolopleiding geen kans wat we hiervan geleerd hebben is dat het belang voor hebben gehad het blijken in de praktijk rijk is dat mensen iets kunnen doen met he t 48 materiaal dat je hen aanbiedt dat een leerproces wordt een opzet goedgekeurd dan gaat daar een pas zinnig is als je niet alleen wat binnen een cur produktieteam mee aan het werk daarna heeft sus leert maar als je dat ook daarbuiten kan ge de open school er eigenlijk geen invloed meer bruiken is dat niet het geval dan ebt de opgeda op ne kennis weer weg maar hoe kunnen de programmamakers dan welke rol speelde de televisie in dat leerpro nog rekening houden met de eisen van de ces doelgroep in het begin gebruikten we de televisie als de er zijn bij teleac in de loop van de tijd didac monstratie materiaal het schriftelijk materiaal tische medewerkers gekomen zij zijn in overleg bevatte de theorie en op de televisie kon je dat met mij gaan praten met groepen over problemen ook laten zien dachten we we kwamen er echter waar ze graag materiaal over zouden willen heb achter dat de dingen die de doelgroepen wilden ben zo is er bijvoorbeeld een aantal uitzendin leren op een ander vlak lagen dan we dachten zo gen tot stand gekomen over spellingproblemen bleek men bijvoorbeeld niet zoveel te kunnen die nauwelijks in de taalboekjes zijn terug te vin met programma s over biologie en natuurkunde den we hebben toen een serie gepland ik heb u waar we eerst ons materiaal over ontwikkelden lief mijn nederlands die werkte met de codes we ontdekten ook dat de televisie een medium is van de amusementsindustrie maar ook onderwijs dat eigen eisen stelt qua gebruik mensen zitten kundig goed doordacht was deze serie kreeg een thuis te kijken en hebben bepaalde kijk ver goede beoordeling zowel van onze deelnemers als wachtingen we gingen proberen hierop aan te van mensen daarbuiten sluiten bij het maken van programma s veel ge maar het heeft ook wel tot problemen geleid zo leerd hebben we bijvoorbeeld van een programma als ik al noemde naar aanleiding van een tien als een tien voor taal hierin werd voor het voor taal eerst door ons bewust gebruik gemaakt van de eisen die televisie als massamedium stelt we zou het niet m ogelij k zijn o m vrouwen zelf b ij gingen ervan uit dat een programma de kijkers h et p rogra m mamaken te b etrekke n moet boeien dus amusement moet zijn het programma bevatte dan ook veel show liedjes en dat zou best kunnen en zelfs wel wenselijk zijn scetches we merkten dat deze aanpak aansloeg denk ik en ik denk dat sommige programmama doordat de bestellingen van het schriftelijk mate kers dat ook wel zouden willen riaal nog nooit zo groot waren geweest maar in de praktijk zie je dat de band met de maar we ontdekten ook iets anders doordat we open school steeds meer wordt losgelaten voor niet van a tot z bij de opzet van het programma een deel komt dat denk ik doordat de mensen geweest waren bleek achteraf dat er nogal wat die in de groepen werken in de eerste plaats met elementen in de programma s zaten die door de hun eigen problemen bezig zijn en nog niet zo doelgroep negatief beoordeeld werden terwijl er veel behoefte hebben om die naar buiten te bren in veel groepen juist gepraat werd over de tradi gen maar belangrijker is dat de uitzendingen tionele rolverdeling tussen man en vrouw zaten steeds meer gericht worden op de individuele kij in de programma s heel veel rolbevestigende ele kers thuis en steeds minder open school activi menten teiten zijn vanaf augustus vinden er geen uitzendingen meer hoe komt zo n programma dat de open plaats onder verantwoordelijkheid van de open scho ol m aa kt i n sa m e nw erki n g m et het o pen school er komt een soort coordinatiecentrum n et n u t ot stan d dat echter geen invloed meer zal hebben op de uitzendingen vanuit de belangen van een doel de open school maakt zelf geen programma s ik groep maak een opzet voor een programma en die meer traditioneel gerichte onderwijsinstellingen wordt dan goed of afgekeurd door het consor gaan de volwasseneneducatie overnemen een tium van de instructieve omroep teleac en het ontwikkeling die ik zeer betreur consortium schriftelijk materiaal 49 hoe wordt er binnen de groepen met media bovendien leerden de deelnemers door het ma gewerkt ken van een programma dat daarbij de beeldtaal maken jullie eigen programma s die alleen bin een rol gaat spelen dat er beslissingen genomen nen de groepen gebruikt worden en laten jul moeten worden die bestaan uit keuzes uit het lie mensen zelf werken met video of iets der materiaal en dat er moet worden samengewerkt gelijks om een produkt tot stand te brengen overigens is bij het begin van de open school alle groepen hebben videorecorders waardoor ze vooral uitgegaan van het gebruik van televisie als programma s op hun eigen tijd binnen de groep instructiemiddel we konden toen vcr aanschaf kunnen afdraaien dit heeft het voordeel dat fen voor de groepen om programma s af te mensen er dan meteen over kunnen praten en dat draaien en we hadden een vaste camera om je programma s kunt inzetten wanneer je denkt groepsprocessen mee op te kunnen nemen dat dat nuttig is t eigen gebruik van camera s om op pad mee te toen er ook draagbare sets te leen waren is er gaan en om je eigen situatie op te nemen en dat door groepen ook actief gewerkt met televisie weer terug te brengen naar je groep of aan andere bijvoorbeeld toen de open school in haar be groepen te laten zien een benadering die vooral staan bedreigd werd heeft een groep vrouwen uit het vormingswerk is gekomen vereist andere een band gemaakt over hun functioneren als apparatuur daarvoor heb je draagbare recorders open school groep een andere groep heeft eens nodig in 1976 zijn we met het ministerie gaan een band gemaakt over flatneurose en een groep praten over de aanschaf van draagbare sony s maakte een band over de communicatieproble maar dat stuitte op moeilijkheden men vond het men tussen hen en de centrale organisatie in te duur bovendien heb je niet genoeg aan came zeist ra s maar heb je ook montage apparatuur daarbij nodig uiteindelijk hebben we drie draagbare sets men gebruikte de video dus om problemen mogen aanschaffen die meestal constant in mee te inventariseren en zichtbaar te maken gebruik zijn voor anderen ik denk dat vanuit het idee waarmee de open school gestart is namelijk dat mensen leren door ja de programma s die gemaakt zijn kunnen ervaringen op te doen en dat ze die ervaringen door anderen worden geleend en gebruikt hier ook moeten kunnen omzetten in handelen dat voor is in zeist een mediatheek opgezet deze manier van werken daarvoor belangrijk is kor krachhg schoolboeke n een beperkt aantal schoolboeken betrekt het kijken naar tv programma s in hun leerstof het betreft met name de nieuwere schoolmethodes die voor het gehele voortgezet onderwijs ontwikkeld zijn de n i euwheid van de methodes leidt er i n enkele geval len toe dat de totale aandacht voor dit onderwerp nog moei lijk te schatten is omdat pas het eerste deel in sommige gevallen ook deel 2 van de methode in de han del i s d i t i s onder meer het geval bij de methode zeg nou zelf taal geen kunst wat je zegt allen voor het lbo en taal met effect voor de brugklas de drie eerstgenoemde methoden maken de leerlingen leesvoer wegwijs in het programmablad geven aan welke keuzes op een avond gemaakt worden en proberen leerlingen zich bewust te laten worden van hun keuze door hen o a kijkrapportages te laten schrijven deze rapportjes waari n leerlingen hun waardering voor het programma kunnen neerschrijven worden vaak klass i kaal beproken 50