Ik kan al lezen, ik wil spreken! Interviews met Nieuwe Buren cursisten.

buk kastein moge lijk bov endi e n zou de multimedial e prese ntatie van de less tof door midd e l van evelyn plagman vee rti g afle v ering en uit ee n vid e o s o a p de motivati e van c urs i s te n t e n goe de kome n geert van de ven vijftien interviews ho e de nken c ursis t en z e lf hi e rove r ho e ik kan a1 lezen b e oordel en zij a ndere ond erde l en uit h e t progr a mma voldo e t h e t programma aan hun ik wil spreken b e ho efte we inte r v iewe n vijfti en c ursi ste n ov e r hun e rv a rin ge n m et ni euw e buren zi e interviews met vo o r d e v rage nlijs t p as t d e gegeve n s uit d e intervi ews moe ten l e id en tot a ntw oord e n o p nieuwe buren cursisten tw ee vrage n di e ce ntraal s ta a n in ons onde r zo e k van d e praktijk kunne n curs is t e n op ee n c on s i s t e nt e wijz e ee n oord ee l geve n o v e r de l esm ethod e valle n e r v o o r d e do ce nt werkb are co n c lu si es het on t b reek t in geen enk e l han d boek m ee r voor de t e tr ekk e n uit ee n d e rge lijke cur s i s te nin rvta doce n t h et is opgen om en bi n ne n de m ees te bre ng lee rplannen a ls pri orite it n u m m e r een de zelfstan dig h ei d en de zelfredzaa mh e id van de c urs ist toch n a tuurlijk kunn en uit vijfti en inte rv i ews me t is de directe in v loed van de c urs ist op het lespro c ur s i s t en geen vers trekke nd e c on clu s i es ove r g ram m a of h e t c urriculum nog niet e rg groot te h et l es pro gramm a getr o kk en wo rd e n d at d e noem e n onm oge lijk zeg t de e ne doce n t ik ka n gege ve ns uit d e int ervi ews d es ondank s zee r noo it aa n a l de lee rwe n sen voldoen d a t wordt inzic ht e l ijk w are n vo or d e b e trokk e n inte r u vra agt wij draaie n zegt de and e r d rie vi ewe rs d ocente n mag blijken ui t ee n r eac ti e doce n te n doe n onde rzoek in de praktijk en ko m e n van een va n he n ik l eer de mijn cursist tot ve rrassende conclusies ge durende ee n half uur inte r vie w b e t er ke n ne n da n na ee n hel e week in de les in dit a rtike l vooraf geen th e or eti sc h e uit genuanceerde antwoorde n gangs punt e n h e t gaat on s om d e praktijk ove r d e we nse lijkh eid va n ze lfs t a ndi g he id e n wat opv a lt in v eel antwo orde n van d e gein ze lfr edzaamh e id van curs i st e n zijn inmidd el s t e rv i ewde n i s d e nu an ce m e n ki es t v ee lal b oe k e n v ol gesc hr e ve n on s gaat h e t ero m o f niet voor d e ge m akk elijke weg e n m ees tal i s he t i n d e praktijk mo gelijk i s volwasse n ee n oord eel goe d gemotivee rd n ee m bij rrt z c ur s i s t e n meer invloed te ge ve n op he t voorbeeld d e antwo orde n op vraag 7 kun j e curri c ulum we spitse n d e vraa g to e o p he t h e t pro gramma nieu we buren ve rge lijken m e t les pr ogramma w aa r c ursi ste n da gelijks me e te a nde r e programma s di e j e bij h et le r en van m a ke n he bb e n me t n a me op ee n nt2 les ee n a nd ere twee d e of vr ee md e taal h ebt methode vo or h oog op gelei de n d e mees te ge bruikt d e m ees t e geint e rvi ewd en w ei ge ho ogo p gel eid e nt2 cursisten o p b eginn e nd r e n d e v e r gelijking t e mak en zij gev en e n midd ennive au we rke n op dit mom e nt me t eenze lfd e so ort a ntwo o rd al s you s if mou ssa h e t multimedial e pro gramma nieu we buren idri s d a t ka n ik ni et vergelijken engels gebruik vijftig pro ce nt v an de les tijd bre ngen c ursi s te ik van kinds afaan als ee n tweede ta al hi e r h e b t e n indi v idu eel d o or ac ht e r d e c omput e r m e t ik niet zoveel tijd dit is een spoedcu rsus met zeer d e do ce nt al s b ege l e ide r d e and e re vijftig mo de rne m idde le n pro ce nt b es ted en z e aa n c ommunic a ti ev e d e ve r ge lijking is onee rlijk dus maar ook gro ep s lessen vol ge ns h e t pro gramm a m aa kt a ls curs is t e n de ve rge lijking w e l mak en zijn d e inze t van d e c ompute r t e mpodiffe r e ntiati e ze ni et uit op ee n m a kkelijk s u c c es z e w e te n 1998 6 moer 243 nieuwe buren in het kort de nt2 leergang nieuwe buren bestaat uit een programma op cd rom voor de multimedialessen waarmee cursisten zelfstandig kunnen werken daarnaast hebben de cursisten de beschikking over werkboeken die in de gemeenschappelijke communicatieve groepslessen gebruikt worden in de multimedialessen ligt het accent op het taalaanbod hierbij wordt gebruik gemaakt van v i deo dia s lees en luiste rteksten het computerprogramma is opgesplitst in afleveringen van een soapserie die de lesstof in een aantrekkelijk kader plaatsen de oefeningen in het multimediapro gramma zijn gericht op het ontwikkelen van deelvaardigheden zoals grammatica woordenschat taalfuncties lees en luisterstrategieen de taken in het werkboek zijn gericht op geintegreerde toepassing van het geleerde in de klas in de school en buiten de school spreekvaardigheid wordt bijvoorbeeld getraind door middel van uitgeschreven dialogen waarin taalfuncties en woordenschat uit het multimediaprogramma terug komen tevens zijn de taken in het werkboek gericht op de leervaardigheid daa rtoe zijn in het werkboek werkplannen opgenomen waarin de cursisten precies kunnen lezen wat de taak behelst de situatie wordt beschreven de manier van aanpak wordt uiteengezet de criteria voor een succesvolle uitvoering van de taak zijn gegeven ter evaluatie zijn achter in het boek zogenaamde ballensche ma s met jalnee vragen opgenomen een bijzonder nuttig instrument voor het leren leren is de leerkaa rt waarop cursisten dagelijks bijhouden wat ze buitenschools aan nederlands hebben geleerd de tijdverdeling tussen individuele multimedialessen en gemeenschappelijke groepslessen is fifty fifty dat e r me t mode rn e midd e le n gew e rkt wordt tom sinkel ik vind he t werken in eigen te mpo veel maa r dat ve rklaa rt sle c ht s ten d e l e hun vo o r inspirerend er he lemaa l perfect zo u h et zijn als ik ke ur voor de multime dial e manier v a n t a alle ni e u we buren thuis op mij n eige n comp u te r h a d r en vi c tori a komina ve rtaalst e r en gels rus s i sc h v erwoordt het zo ik geef d e voo rk e ur aan b e hal ve ge nu a n cee rd en grondig ge moti de nede rlandse multimedia le mani e r va n tai lle ren v ee rd zijn de antwoorde n ook c onse quent ma a r dat h eeft ze k er ook t e mak en m e t mijn bij vra a g i v rage n w e de c ur s i s te n bijvoor m o tivat ie e n met h e t fe it d at ik nu o veral o m me b ee ld of ze ve ra nderi ng will e n in d e ve rhou hee n nederlands h oo r ding tu ssen d e g roep s l esse n e n de comput e r cursi s te n b esc hrijve n s oms heel precies h e t le sse n vraaga is ee n control ev raag st e l je v ersc hil tus se n nieu we bure n e n ee n oude r he bt mind er tijd tot j e b esch ikking wa a rvoor w e tse mani e r van taillere n jean ntakiruti ki es j e dan man a nie u we buren is een bete re m et ho de dan d e gro e p s l essen la te n va lle n m aar d e compu die wa a rm ee ik vroeger een taal h e b gel eerd terl essen vo l ge n vroege r had je all ee n maar teks te n e n g rammatica d e compute rl esse n laten valle n maar alle oefeninge n nu gebruik je a lle vaardig h ed e n he t is gro ep s l essen vol g en vee l m eer op co mmunicati e inges t eld to ch d e combinati e maar dan van b e ide ook bij vra ag 3 wat motiv e ert j e het mind e r me est e in h e t programma worde n zor g vul all e geinte rvi ewd e n blijven c onse qu e nt dige afw e ging e n gemaakt de soap in het trouw aan hun k e uz e bij vr a ag i tatjan a vide oprogramma is na tuurlijk een enorme mai v ogel bij v oorb eeld ki es t bij vra a g i v oor tr e kker er valt he e l wat te l ac h e n maar e e n ve rd eling va n 50 pro ce nt comput erles se n yvonne johnson l aat zi c h er ni e t door ver en s o proc e nt gro ep s l ess en bij vraag 2 is haar blinden de vid eo s zijn le uk m a ar dat m o tiv ee rt k e uz e om van b e ide evenr e dig wat minder t e me echt niet he t meeste ik vind li e t grappig om te n e men dan ook lo gi sc h om wat ik bij vraag 1 v o lge n wat tom sink e l het ho ofdperso nage doe t a l gezeg d h eb voe gt ze e r voor de z eke rheid maar e r zijn b elangrijk e re zaken in h e t leve n dan nog aa n toe 244 moer 1998 6 eensluidende oordele n sc hrijve n pl a atse n d e curs ist en de m e este ne ga ti e ve kanttekeningen de c ursisten die op d e v olgend e onde rdelen kom en de mee s we hi e ronder aa n he t woord l a te n z ijn te cursi s t en tot ee n z e lfde oord e el a ll e maal minimaal gevord erd tot afl evering 15 in de m e tho de en h ebb e n e r du s al b e hoorl ijk de begeleidende rol van de docen t wat ervarin g mee opgedaa n vra ag 6 besta a t uit 3 s tellinge n de eerste s t e lling luidt d e c omputerl e sse n make n de z ev e n v a n d e vijfti e n geintervi e wd e n zijn doc e nt overbodig na een t ec hnisc h e uitleg k ri ti sc h ov e r de lee rgan g al s h e t om h e t ov e r h et programma kan d e do ce nt wegblij ond erdee l spr e ke n gaa t er is meer b e ho eft e v en aan o efe nin g i n spreekv a ardi ghe id m kasim d e re a cti es va n d e geint erv i ewde n zijn hi e r ik wil mee r oefe ning in spre k en bijna elk e dag opvallend ge lijkluide nd tw ee c urs is t e n ant m oet ik ee n afspraak m aken m e t de gem eente m e t woorden b ev es tigend d e r est reageert nega schoo l m et h et z wem ba d met de schoo l van de ti e de d oce nt i s n oodzak elijk voor ui tleg e n kin de re n d a n is spreken b e la ng rijk v oor feedb ack d e reacti es van d e mees t e jo se ph ebot je hebt niet zovee l tijd om te c urs i s te n lijke n op h et antw o ord v a n c a ro lin e spreken omdat de groeps lessen m aa r s o proce n t va n w ang de co mputer ka n ni et na denk en en h e t prog ram m a uitmaken juist in de groepslessen is uitleggen waa ro m i ets wel of niet goed is daa rvoo r e r ee n kans o m te sp reke n er is mee r oefening h eb je t och ee n le raa r n o dig n o dig d aa rom moe t e r mee r gebeuren in de d e c urs is t en zij n h et er o verige n s ook o v er g roep s lessen m oet e r m ee r interactie z ijn wa nt a ls een s da t d e d oce nt op a fs tand kan b ege le i je kl aar ben t ga je in d e ma a tsch app ij werk en en den bij t echni sc he sto rin gen fouten in he t ik heb i n mijn baan gemerk t datje dan vee l e n vaak programma mo e ilijk e grammatical e con s tru c m oet spreken ti es of bij la sti ge woo rd en die ni et in h e t el e ktr o nisc h e wo o rde nboek te v ind e n z ijn is soms is wat ze wille n de do ce nt op oproe p besc hikbaa r iman b a hu in de praktijk niet haalbaar so ms is de doce n t n odig hij moet bere ik ba ar z ijn ik h e b h em ni et voo rtduren d n o dig v o or d e g ro ep s lesse n li gt d a t a nde rs v a ak t atjan a m ai voge l bijna alles kom t be hoo rlijk b enadrukke n cur si s t en hi er d e be hoefte a an te rug in ni e uwe buren b ehalve spre k en spre k en e en inte ns ie ve be gel eidin g do o r de docent ko mt we inig aa n bo d n et a ls sc hrijven m a ar spreken h et mins t ik heb de do cent n aa s t kritie k op de ho evee lhe id s pree kvaar niet voo rtdurend nodig di gh e id h e bb en c ursi ste n ook k ri ti ek op de s o o rt spr ee kvaardi gh e id di e wordt ge bod e n gericht op de praktijk bij vra a g 4 infor d e z e k ri ti e k v ariee rt echte r nogal d aarom m e r en w e naar de tev re de nh eid v a n c urs is t en kome n we hi erop n og te ru g over h e t pro gramma nie u we buren wat b e treft de v ier h o ofdva a rdi gh e d e n e n d e onde rst e u acht c ursi ste n h e bb e n krit iek op d e l eerg ang nin g daarv an op h e t ge bied van grammatic a schrijv en ook hi e r i s d e kla c ht dat schrijv e n en vo c abulaire w e vragen na ar h et nut van t e we ini g wordt ge o efe nd in de m e thode d e ze onde rd el e n in d e dage lijkse pr aktijk van silviz tovar ni e u we buren geeft m aa r e rg de c urs is t en ook bij a ntwoord en op de z e we inig ge lege nheid tot schrijve n so ms moe t je wel vr aag zi e n w e b elan grijke o ve reenkom s te n in ee ns een z in afm a ke n op de goe de ma nie r en h e t oord e l en van de geint e rvi ewd en h e t m eest we rkwoo rd in de juiste tij d ze tten maa r verde r zijn de c urs is t e n te sprek e n over he t onde r oefene n we schrijve n maar e rg weinig de el luis t ervaardigh e id e n d e ond e rd el e n fatim a el b abi schrijven ko mt ni e t vo ldoend e gramm ati ca e n vo ca bulaire w a t b etreft d e aa n bo d schrijve n is een kwes ti e va n train en en l eerga ng l ez e n zijn s ommi ge n wat kritisc he r pro bere n voor m ij is e r m ee r schrijfoefening n o dig dan ni eu we buren b i e dt bij de producti e ve vaardi g heden spreke n en tw ee c ur s i s ten me rk e n op da t voo ral in he t 1998 6 moer 245 begin te weinig schrijfoefeningen w e rden ook het b e lang va n communicatie het is e rg geboden in nie uwe buren maar dat vanaf b e langrijk o m m e t and e re m e nse n in een g roep te afle ve ring zo het aanbod voldo e nde is z itten e n t e pra ten he t spre k en met e lkaar en h et luiste ren naar elkaa r verschillen in oordelen naast het v ers c hil tu ss en e e n meer of min der op communi ca tie gerichte leers tijl zijn er grot e verschillen be sta an e r bij c ursis ten op ook sterk e ve rsc hill en tusse n geint erviewden h e t ge bied van lee rs tijl motivatie en inhou als het gaat om ler e n l e r en e n buitenschoolse d e lijke e n didactische geri chtheid bij de taal activit e iten nie u we buren biedt de taken in vaardigheden lezen en spreken de groepsl essen aan door midd el van een uitgebreid we rkplan in het werkplan st a at de leerstijl de vers c hi ll en kom e n bij twee taak besc hrev en de b e nodigdheden voor het vrage n aan het licht bij vraa g i gaat h e t om uitvoeren van de taak d e criteria waaraan de de ve rhouding tussen comput e r en groepsle s c ursist moet voldo en elke taak wordt aan de se n bij vraa g 6 gaat het om lere n l eren en hand van ee n sc h e ma m e t j a nee vragen buit e ns c hools leren geevalue erd ho ew e l d e m e este geinterv iewd en in s tem m en met de verhouding van 50 proc e nt hulp vragen is eng nederlanders c omput erl e ssen en s o procent groep sles sen z eggen vaak geen t ijd di e het programma maakt blijkt er bij s c ursi s ten b e hoefte t e bestaa n aa n een andere w e vinde n ve e l vari ati e in antwoorden als indelin g vier van he n pleit e n voor meer we vragen of c urs i s ten zi c h in dez e a a npak inz e t van groepsle s sen een van hen wil graa g kunnn e n vind en niet i e de re en wil zo ste rk d a t d e c omputer e en grotere rol krijgt to ebe beg e l eid word e n door h et programma e en d ee ld d e vi e r p e rs onen die ki ezen voo r m e er a anta l cur s i s ten vo e lt zich er z e lfs door ge kl e i gro epslesse n hebb e n ee n ge lijkluidende moti n e erd vering voor hun k e uze taal is c ommuni cati e yvonne john son ik vind het een beetje e n na arma te j e verder komt in he t program kind e rac htig ik h oef niet a ll es zo duid e lijk uitge ma is o efe ning me t onv erw achte c ommuni legd te krijge n je h eb t ee n taa k en je weet wa t je catie ve situatie s onontbeerlijk verdelinge n m oet doen ga je gang van 3s pro c ent c omputerle s sen en 6 s pro cent j ea n ntakirutimana nee ik vind h e t zo s a a i gro e p sl essen joseph respe c tie ve lijk 30 7 0 he t is misschi e n niet zinloos m a a r in d e praktijk pro c ent fatima of z e lfs 25 75 proc e nt yvon is h et wat moeilijk om te d oen wat ze schrijven ne worde n ge noe md audifax ndabitore y e so ms is h et te la ng een twee de t a al m oe t je kunn e n o efene n en voo r voor and ere n voorzi et d e a a np a k in ni e uwe buit e nland e rs is h et la stig o m co nta c t te legge n dus buren in ee n duidelijk e beh oefte o f s luit het moet je m eer groepslessen h ebb e n m e t vee l aanda cht aan bij de e i ge n lee rs tijl jo seph ebot in h e t voo r spre k e n luiste ren e n co nve rs ati e begin waren die sch ema s e n plann e n n o dig ik ook fatima joseph en yvonne hebben k o m uit kameroe n e n daar gaat he t and e rs dan in de zelfde c ommuni ca tieve inste ll ing jo seph nede rland ebot een taal l eer je als je in aanraking kom t audifax nda bitorey e in h et dagelijkse le ve n m et m ensen er is m ee r tijd n odig om m e t and ere plan e n evalu eer je ook vee l voo r mij is het ee n cursiste n te kunnen prate n je kunt alles we l in je natuurlijk e manier v a n we rke n sommige van die h oofd h ebben maar als j e niet kunt praten b en je z ake n doe ik al a uto ma tisch maar ik vind het w el nie ts dat weet ik omdat ik op dit mom ent in een pre ttig dat ik aan een aantal zak e n h e rinn e rd wo rd fabrie k we rk en vee l co nta ct heb m e t ned e rland e rs d e sc h ema s zijn v oo r mij ee n soort h erinneri ng j ean ntaki ru timana is de eni g e die kie s t heb je hie r al aan gedacht h e b j e daar al aan voor meer computerle s sen 60 4 0 pro c ent gedacht als je z ie t wat in de co mpute r z it dan heb je bijna all es je kunt l ezen luis tere n naar wat op cd ook bij buit enschools leren tekenen zich rom ingespro k e n is en er z ijn o o k schriifopdra ch grote versc hille n af dez e hebben ten dele te n toch benadrukt ze lat e r in het int erview t e mak en me t d e a an s prekendheid van de 246 m o er 1998 6 curs iste n die hie r les krijgen m oet duid elijk gemaak t word en d a t ze m oe te n durven i ets te d oe n opdra ch te n uitvoe re n buiten sch ool so mmige ne der landers wille n daarb ij niet h elpe n anderen juist wel veel cursis te n durven geen vragen te s tellen o mdat ze nie t wete n h oe m e nsen kunn e n re age re n m en k e nt de gewoo ntes en traditi es hi er niet een taak van de school zou moeten zijn duide lijk te mak e n dat je bes t ie ts direc t k unt vragen als je maar ni e t altij d een positi eve reactie ve rwacht motivatie vra ag 3 inform eert n a ar wat d e c ur s i s t en h e t m ees t motiv ee rt in h et pro gra m m a ook hi e r ee n gevarie erd a anb od in antwoord e n s o mmigen no em e n hie r als moti ver ende fac to r dat z e ze lf kunne n b ep a l e n ho e s n el z e we rk en and eren h e bb en h et ove r d e vari ati e in w e rk vormen wee r ande r e n ki e z en voor d e inhoud van d e video s d e vid e o s krij ge n o ok al s z e nie t als ee rst e mo tive r e nd e fac tor word en ge no e md opval opdra c ht en deel s m et on we nnig h e id m e t e n le nd vaa k ee n ee rv olle ve rm eldin g t a tj ana a ngs t voor de ze mani er v an w e rk e n maivoge l d e video s z ijn erg le uk h e t is een t a tjan a m aivogel het idee an s ich is heel leu k verh aal en als je je n ie t goe d m ee r kunt goed maa r onze g roep sp ra k h et niet aa n veel concentreren op de oefeningen da n kun je d e video curs is ten uit mijn g roep staan al vo l in de s am en n og bekijken te r o ntspanning leving zijn al li d van d e b iblioth ee k en bezoeken audifax nd abitor e ye de g rappen b lijve n me musea wat heeft het voo r nut m et d e docen t naa r bij d oo r de mimi e k en de h e rken baa rh e id van de het station te gaan en met ee n conducteur te spreken pe rsonages wordt a lles vee l sp re k ende r a ls ieder va n o ns a l m e t d e tre in ge reisd h eeft we voe lde n ons n et klei ne kindere n door spreken met de kla s leer je f atima el b abi t oo r mij persoonlijk is h et h ee l meer dan in tweetal len m oeil ijk om da t soo rt opdrach ten uit te v oe ren ik z it met d ri e k le ine k ind e ren vra ag stel je h a d inhoudelijke interesse en didactiek w e gee n k in de ren zo u je h e t da n we l doen ant gave n hi e rvoo r a an dat c urs i s te n me er spre woord ik v ind het toch een g ro t e stap o m zo k e n in h et pro g ramma op genome n w en ste n m aar n a a r m ensen toe te gaan om ee n wille k e u rig te zi e n ma a r we lk e vo rm va n spr e k en dit ie m a nd in een bi b li ot heek ie ts te v ragen ik denk mo e t zijn is niet ee nduidi g sommige c ursi s da t je men sen bang m aakt met d it soort oefe ninge n te n zijn e rm ee geholpe n als naa s t de me thod e aan mijn b uurv ro uw zou ik snel iets du rve n een ande re m ethod e wordt in ge z e t wa a r v ragen ma ar ni e t a a n een vreemde op een s t a tio n s pre ke n op ee n ge lijks oorti ge mani e r als in dat is te ve r af ni e uwe b u ren wo rdt be ha nd eld d e me thod e e e n aa ntal c ur s i s t en geeft v o orb ee lden v an dat spree k t vanze lf bij voorb eeld afwijz e nd e r eac ties v a n me nsen die z ij ie ts t a tj ana m a iv oge l ple it voor een ge hee l vro eg en m e t nam e h e t antwoord geen tijd and ere didac tie k ik ben tege n al die oefeninge n blijkt popula ir t e zijn bij ned e rland e rs in twee tallen ik he b he t ge voe l da t ik daarin nie t e r zijn oo k uitges p ro k e n p os itieve reac ti es voldoend e leer spreken want je p artne r in d e audifax ndabitor eye dit soort oefeni ngen zijn dia l oog is ook een bui tenl a nd e r e n we kun ne n zee r be la ngrijk want ze l a t en je in con tac t k o m e n e lka ar nie t wijzen op fou ten en we kunne n elk a ar me t het echte leve n niet verbet e ren ik wil g ra ag spreek oefeninge n m e t ghada m keyr nass iri heeft ee n b elan grijke de hele klas wa a rb ij d e docent m eer mogelijkheden sugges ti e te r vo o rkoming v a n al te grot e an gst h eeft o ns te ve rb ete re n t atjana zou daa rnaa s t 1998 6 moer 247 graag meer discussie en conversatieonderwer met nie uwe buren m oet je stee ds uit h e t h oofdpro pen in het boek opgenomen zien gramma gaan bijvoo rbeeld om iets op te zoeken in ook yvonne johns on zou niet ge holp e n de g rammati ca of in h e t el ec tro nisch woord en boek zijn met me e r van hetzelfd e al di e uitge waarom komt e r gee n split scree n zodat je alles schreven dialoge n in spre k e r n en spreke r b ik tege lijk e rtijd kun t zi e n ook het aantal klikbe we vind dat s aai ik m oet de re a cti es nu leze n in g inge n da t j e m e t d e muis m oet mak e n vind ik plaats va n ze ze lf te gev e n ik kan a l lezen ik b ijzonde r g root he t is ni e t h a ndig e n ook nie t goe d w il spreken voo r je lichaa m om zo vee l m e t de mui s te werk e n ik we rkte bijvoo rbee ld zov eel m e t de muis dat ik op een gegeve n m om e nt las t had v a n mijn h a nd dat we z ijn toch geen k inderen m oet toch a nde rs kunne n als het dan ov er l e z e n gaat kies t t atj an a zowe l t ec hnisc h als inhoudelijk ge zi en zi e m a ivo gel ook hi e r voor ee n tr adition el e re l ee rstijl ve rkijke n de m eeste c ursi ste n zi c h dida cti e k he t lezen spree kt m e zo n i et aan niet op de moge lijkh e d e n van d e c omputer da n lijkt m e een traditi o n e le re m e th od e p rettiger d e co mpute r kan ee n w elkome aan vulling h e t leze n va n te ks t en vragen bij de teksten en da t zijn op de mog e lijkheden v a n een tradition ee l va naf het a ll e reerste b eg in l esprogramma ma ar bre ngt ook e i gen pro yvonn e johns on is o ok bij dit ond e rw erp bleme n me t zich mee h ee l uit ges prok en in haar w e n s en nu wee t ik uit de teks te n bijvoo rbee ld all es over burea u u vraagt wij draaien slachtofferhulp of ove r a si e lzoeke rs maar da t int e ressee rt m e niet zo alles gaa t over sc hoo l uit d e intervie ws kom en mee r v ersc hi lle n n ieuwko m ers e n a l lochtone n ik wi l m eer i n h et dan ov ereenkom ste n tussen curs is t en naar a lgemee n dingen wete n o ver ne derla nd o ver mu vor e n nie uwe buren bi edt t emp odiffer e ntiatie z i ek cultuur m ee r dan a lleen onderwijs en dit wordt door v e el c urs i s ten hoge lijk vo o r ee n and e re c ursis t is de keuze v a n gewaarde erd maar d aa rm ee i s de kou s ni e t af onderwe rp en in ni e u we bure n jui s t uits t e a a n v ersc hille n in le ers tijl b elan gs tellin g e n k end vi c toria komina g ewe ldig dat d e o nd er mo tivati e wordt nie t zond er m ee r t ege mo e t we rpen zo p raktijkgericht zijn f atima el b a bi g ekomen dit i s gee n v e rwijt aan nie u we ik vind de o nde r we rpen e rg in teressant he t is h eel bure n w elk e l es methode kan d at w e l m aa r e rg l ee rzaa m mee r te we ten te k o m e n o ve r po li ti eke wel ee n b ela ngrijke v ast s tell ing vo or ee n part ije n e n di scri minatie i ed er di e te ho ge verwac htingen h ee ft v an compute rs en multime dia de computer is geen alleskunne r een do ce nt die op e n s taat voor d e l ee rwen se n van zijn c urs i s te n kan nie t v oorbij gaan ind e rd aad de automatisering maakt t e mpo aan d e ze and e re v e rsc hille n bots inge n tu ssen diffe re ntiatie mo ge lijk e n ve rrijkt het cur s us de aanp a k van ee n m e thod e e n de m a nie r van mat eri a al m e t b ew eg e nde b ee lde n di e op we rk e n van een c ursi st br e n ge n s om s h e ftige h e rh a ling v e rtoond kunn en word en d a t zijn reac ti es tew eeg zo kwame n we meer dan gee n geri n ge v e rdi e ns t en al s b eeld e n ge luid e e ns de ve rzu chting t ege n maa r we zij n d a n o o k nog amu sant zijn steken curs i s te n to ch ge en kind ere n n a tuurlijk h eeft zo n d a aro ve r t e r e cht de loftromp e t weerzin tegen ee n a spec t va n d e me thode dat laa t onve rle t d a t e r ook enige na d elen ook impli ca ti es voor d e lesse n do c enten aa n de inz e t van de comput e r kle v en audifax mogen hun o ge n dus nie t sluit e n voor d e ze ndabit o reye i s relati ve r e nd so ms z ij n de v er schille n e n ve rtrouwe n op de bov en technische storinge n wel ee n s vervel end maarja je n atuurlijke krac ht van de compute r maar h e t we rkt m e t m achin es h e t is n o rm aal is ook duidelijk dat een do cent nooit aan yvonne johns on zegt he t luid e n duid elijk zov ee l ve rsc hille n t ege moet k a n kom en alsje vaa k m et co mputers werkt da n weet je d at w e zi en vi e r mogelijkhe de n om in d e e r ge ma kkelijk e re mani ere n z ij n o m ie ts a an te toekomst b eter om te gaan met versc hille n e n b i e de n da n het programma nie u we bu re n doe t over ee nkomst en in leerw e nsen van cursist e n 248 m o er 1998 6 vers c hi llende manieren van l e re n en omgaan met de methode ook in groep sgesprekken bov e n tafel komen op di e manier kunnen c ursist e n hun e igen v a ste repertoire aan stra tegi ee n en oplos s ing e n uitbreid e n me t di e van een ander 4 een docent ent e am komt op grond van eige n de s kundigh e id e n of informa ti e va n c ur s i ste n tot de c on clus ie dat een onderdeel van h e t pr o gramma in h et ge hee l ni et voldoet do ce n t e n ontwikke len geza m e nlijk een a lternati ef al dan niet op b asis van bes taand mat eriaal het u vraagt wij dr a ai e n typ ee rt d e populi s tisc h e di sc jo c key een ve rfijnder e disc joc key kijkt wat er op d e dan svlo e r ge b e urt luis t ert naar d e we nsen van zijn publi e k en komt op de ie t s lange re termijn m e t oplos sin ge n e n ve rra ssi n g en hi e rin onde rsc h eidt h e t vak v an een so phisti cat ed do cent zi ch niet van dat v an zijn c o lle ga in d e muzi ek h e t grote v e rsc hil is gelegen in d e v ee l ruimer e ond erhande lings mo ge lijkhe den van z d e curs is t e n di e in dit artikel hun z egj e do e n nt2 docenten nie t ge hinderd do or luid e blijk en o ve r he t alge mee n uitst e ke nd in s taat muziek e n b egiftigd me t ee n vo o r het vak hun l ee rwe nsen te ve rwoord e n wij ple it e n noodzak elijke communicatieve instelling mo e e r d aarom voor dat d e ru i mte di e h e t nie u we ten z e als ge en and er in s taa t worde n ge a cht buren pro gramma bi e dt tijd e n s d e c omput e r de inte r actie me t curs i s t e n ov er h e t program l essen t e n de l e wordt op g evuld me t o n d e r ma op een goe de m a nie r aan te gaan zo ek naar de ze le erw en se n naas t m o nd elin ge gespr ekk en kan de beho e ft e ook sc hri ft e werken met een dossioma lijk ge pe ild word e n op deelasp ec te n o f ove r de volle br ee dte va n h e t programma dit wil hi erbove n s telde n we dat he t w erke n me t nie t zegge n d at elk e wen s ook m e tee n doss ioma s ee n manie r zou kunn e n zijn om w o rdt ve rvuld d eso ndanks sc hept zo n inven aan individu el e w e n se n v a n cursist e n tege tarisa ti e ook verw achtinge n zi e daarom v e r moe t t e komen cursist en b esc hrijve n a ctie f d er onde r 2 3 4 e ige n leerdo el e n e n ev alu e ren de z e in e en we ke lijks v ers l a g v ervolge ns w ord e n d e a f 2 d e do ce nt kies t e rvoor individu eel of groep s spr a k e n op papi e r ge ze t en in he t do ssioma gewij s in kl e in e gro e p e n van g e lijkge zind en de map bewaard v e rde r be vat de map op de l e e rwe nse n van c ursi ste n in t e gaa n mat eriaal van d e cur s i s t e ige n inbre ng zo als een go e de moge lijkh eid d a artoe bied t he t krant e nknip se ls fold ers ma t eri a al van de werk en me t do ss ioma s hieronde r gaa n we do ce nt pl a nning a rtik e l en we rkbo e kmateri daarop nade r in aal van nie uwe buren en kopi e erblad en e n het weke lijks e persoonlijk e v e rs lag v a n de 3 cursi ste n le r e n van elkaar ni e t a an elke c ur s i s t inividu e l e ma ni e r v a n w e rk en l ee rwens ho e ft door ee n pro g ramma of doc e nt t e hoe ziet het werken met dossioma s eruit en worde n tege mo et ge kom e n cursis t en zijn welke veranderingen brengt dit met zich vaak h eel go e d in s taat ei ge n oplo ssing e n t e mee een voorbeeld uit de praktijk vind en h e t lijkt on s wel belangrijk dat sinds enkele maanden doen cursisten e n 1998 6 moer 249 doc e nte n ervaringen op m e t h e t werken m e t taak wel of ni et behandeld hoeft te worde n in dossioma s bij h e t educa ti e f c entrum v a n d e d e groepsle s w elke opdr ac ht e n belan grijk en stic htin g central e opva ng vluchtelin gen in zinvol zijn er wordt afge s proken ho e vee l ap eldo o rn bij verschille nde gro ep en hoog taken er p e r g roeps les word en b e hande ld opg e l e ide c ursis t e n di e w erk e n met h e t pro welke materi al en er nodig zijn wat door wie gramma ni e uwe bure n is he t bijhoud e n van wordt voorb e re id wat in d e les geb e urt en ee n do ssioma ingez e t d e cursiste n uit d eze wat er b u i ten gro e p e n gaven van af h et begin van de cursu s ook in h e t pe rs oonlijk ve rslag d a t de curs is t blijk va n do e lgerichthe id planmati g kunne n aan h et eind van e lk e w ee k inl e ve rt wordt w e rken ve rantwoording nem en v o or he t ei de z e d rieslag gecon c r e ti seerd in h et v e rsl ag ge n lee rproc es sture n va n he t l ee rpro c es ho ge ev alu e ert d e c ur s i s t ho e h e t i s gegaan in d e mat e v a n studi e vaardi g h e id e n motiva tie afgelop e n wee k w a t hij h eeft ge daan of d e vo o rwa ard e voor he t we rk e n me t doss io doele n di e hij z ic h heeft ges t eld zijn ge haa ld ma s i s ve rd er dat c urs i s te n v o ldoend e s pree k door we lk e o o rzaken z e ni e t zijn ge h aald wat lui ste r schrijf e n leesva ardig zijn om ve rslag hij z o u kunne n do e n om de do ele n w el t e te kunn e n l e gge n e n hun l ee rpr oces te kun h a le n n en ev alu ere n h e t acti e f b esc hrijv e n v an e i ge n l ee rdo e le n d e ee r s t e s t a p o m tot ee n doss iom a t e k o m e n e n h e t ev alu e re n van h et e i gen l eerpro ces b es ta a t uit h e t m a ke n van afsprak en m e t de vraagt no gal wat va n d e cursis t e n er blijkt c urs ist spra ke t e z ijn va n ee n hi aat tu sse n he t inz i c ht b e p al e n van de studi eb el astin g v an d e c ursi st in he t e i ge n l ee rproces e n de v asts t elle n ho e vee l ure n b es te e d w orde n aan wijze w aa r o p hij v ers l ag legt b ij de b espre multime di a aa n het v oorb e r e ide n en uitv o e king va n ee n buit e n schoolse opdra c ht kw a re n v a n o pdra c ht e n aa n d ee lnam e aan gro eps me n d e vo lgende reac ties los di e ni e t in de lesse n aa n ze lfs tudi e versl agl egging wa re n op ge no me n age nde re n van c ontac tmom ente n m e t d e het sp reke n gaat beter ik d urf mee r da n een do ce nt tijdje geleden tijdens h et spre k en co rrigee r i k so m s vas tl eggen va n h et d oel van d e c urs usp e riod e m eze lf h e t mak en van een wee kplannin g in h et begi n l as en l u iste rde ik b e te r da n ik sp rak age nd eren v an to e tsin g e n schreef nu beg in t h et sprek e n e n schrijve n oo k inzi c ht gev en in h et doel v a n h et w e rken m e t goe d te gaan ik de nk dat ik bi n n en een jaa r op het een doss iom a ni veau zit wa ar ik wil z i tte n ik m e rk dat i k b ij h et reisb ure au nie t o m fo ld e rs w a nnee r c urs i s te n in de loop van de c ur s us durf te vrage n d e ee rste woo rde n zijn he t m oe i m et do ssioma s gaan we rk en v indt een a ant al lijkst ik laat h et ove r aa n a n de ren verand eringe n plaat s w e rke n me t ee n do s sio ma b et ek ent z el fs tandi g w erk e n indi v i v oo rwaarde v oor h et bege le ide n van c ursis due l e keuz es make n en b esli ssin gen n e m en t e n di e me t ee n dossioma w erk e n is he t ni euwe ca p ac ite it en van c ur s is t en do cent b ewu s t inz e tte n van ee n aantal b ege le idings w ord en aa ngespr o k e n in d e gr oe p e n w aarin vaa rdi g h e de n al s doce nt stimul eer j e van af me t d e d ossiom a s woedt gew e rkt werd in h e t begin d e me de ve rantwoord elijkhei d van o ve rl eg me t de curs is t en ge koze n oor h and d e c urs i s t en voo r hun l ee rproces goe d o bser havin g van ge z a m e nlijk e gr oe p sl esse n d ez e vati eve rmo gen is uitgan gs punt bij he t b ege g roep s l essen w e rd e n in gepland multime di a le ide n va n z el fs tandig we rken evalu eren van lessen plann e n d e c urs i ste n z el f a fhanke lijk w a t go ed gaa t e n wat minde r wa ar d e c urs i s t van d e door h e n ges telde w ee kd oe le n pr oble men m ee heeft e n ho e d e c ur s i s t daa r aan wil gaan werk e n i s no o dzakelijk bij h et d e driesl ag vooruitkijke n bewak en van h et stimul ere n v a n h e t ze lfs tur en v a n h e t lee rpr o proces e n t e ru gkijke n i s v an g root b e l a ng in ces he t g o ed e v an deze vorm van int e rac ti e de groe p sle sse n bij e lk e ni e uw e afle veri n g tu s s e n do ce nt en c ursi s t i s dat d e la a t s te nu van ni e uwe buren geeft d e c ursist aa n w e lke ze lf ke uzemoge lijkh ed e n h ee ft e n be sliss inge n 250 moer 1998 6 vragenlijst 1 wat vind je van de indeling die het programma maakt in groepslessen en individuele computerlessen die indeling is nu 50 50 zou je deze verhouding willen veranderen zo nee waarom niet zo ja welk percentage groepsles en welk percentage computerles is dan wenselijk waarom 2 stel je hebt minder tijd tot je beschikking dan nu waarvoor kies je dan en waarom de groepslessen laten vallen maar alle computerlessen volgen de computerlessen laten vallen maar alle groepslessen volgen de combinatie maar dan van allebei minde r 3 wat spreekt jbu in nieuwe buren het meeste aan ik raak vooral gemotiveerd omdat ik zelf kan bepalen hoe snel ik leer ik raak vooral gemotiveerd door de interessante video s en zinvolle oefeninge n ik raak vooral gemotiveerd door de variatie in werkvormen individueel in tweetallen groepswerk 4a deze vraag gaat in op vier taalvaardigheden luisteren lezen spreken schrijven wat heb je in het dagelijks leven nodig op het gebied van deze vier vaardigheden 4b vind je jouw leerwensen op het gebied van de vier taalvaardigheden voldoende terug in de methode 4c kijk naar de bruikbaarheid van de methode voor jezelf hoe is dan je oordeel per vaardigheid goed voldoende onvoldoende 4d hoe is je oordeel over de onderdelen grammatica en woordenschat in de methode waarom 5 als je het programma zou mogen veranderen wat zou je dan voor verbeteringen willen aanbrengen op het gebied van de vier taalvaardigheden en grammatica woordenschat 6 wat is je reactie op deze stellingen a de computerlessen maken de leraar overbodig na een technische uitleg over het programma kan de docent wegblijven b ik lees in de groepsles voorafgaand aan de taak altijd de beschrijving van de taak het werkplan en de criteria door na afloop neem ik het ballenschema door ja nee waarom wel niet betreffende pagina s uit de methode laten zien c van een buitenschoolse opdracht leer ik niets doorvragen niet eens wat is de meerwaarde van buitenschoolse opdrachten voorbeelden eens hoe komt dat voorbeelden 7 pas je de taal die je in nieuwe buren leert snel toe in de praktijk gebruik je wat je leert 8 kun je de manier van taalleren in nieuwe buren vergelijken met de manier waaop je een andere vreemde taal hebt geleerd zo ja welke methode heeft de voorkeur waarom 9 wat zou je nog graag over nieuwe buren willen zeggen dat nog niet aan de orde is geweest in dit interview n ee mt t erw ijl tegelijk e rtijd een b ero e p w o rdt ond er de l e n v an d e m ethod e ni e u we bure n ge daan op d e s p ecifi ek e des kundigh eid v a n d e o o k w e t e n zij g o e d aa n te geve n op w elk e eers te ond erd e le n d e me th o de vo or h e n te kort we rk en m et h e t doss ioma leidt tot ee n mee r sc hi e t e n w e lk e l ee rwe n se n e r bij h e n gelijkwaa rdi ge rol ve rd e lin g tu sse n do cent en b es t a an d e int ervie ws ve rsc haffe n de dri e cursi s t er is s prake van ee n c ontin u pro ces int e rvi e w e rs do ce nt en ee n sc ha t aa n waa r w a a ri n van b eid en ee n a c tie ve en al erte d ev oll e informati e ove r v e rsc hill e n e n ov e r inbreng wordt verw ac ht ee nkom s t e n op h e t ge bi e d v an d oce nt on a fh a nk elijkh e id l ee rw e n se n l ee r s tijl onderhandelen en leren van elkaa r motivati e inhoud e lijk e b e lan gs te lling e n de on ma c ht va n d e c ompute r er zijn op d e geintervi e wde c ur s i s ten ge v e n ov e r h e t d e z e g ebi e de n ov e ree nkom e nd e oo rd e l e n al ge m e en blijk van ee n g enu a n cee rd g oed e n w e n se n maar ook een bre ed sc ala a an g emotiv ee rd e n c onsi s t e nt oord e el o ve r v e r s chillen al s we e r op g rond van onz e 1998 6 moer 251 e rv a ri ngen voor pleiten in he t le sprogramma geintervi e wd e n victo ri a komin a m kasim vaker het oord eel en d e wen se n v a n c urs i s t e n en silviz tovar t e peilen e n du s naast gemeens ch a pp elijke evaluati es vaker ook individuele inte rv i ew s bercken w va n d e n e a ni e u we buren s e n enqu e tes a f te ne me n zie d e vrage nlij st h erto genbosc h malmberg 1996 dan b ese ffe n we dat deze w e rkwijz e ook put j doss ioma s in l es nr 8 r juni 19 96 verwac htinge n sc h ept h e t i s de t a ak v a n do ce nt en duide lijk t e mak e n dat zij niet en ze ke r nie t op kort e te rmijn aan al d e z e v e rwac htin ge n zu lle n kunn en voldo en e n dat e r pri ori t eit en g es teld moete n word e n d e valkuil van h et onmiddell ijk e u vr aagt wij draaie n w o rdt voorkome n als de do cent in onderhand eling tree dt m et de cursi st over h et l es prog ramma ond erha nd elinge n vind en pl aa t s voorafgaand aan ee n o nd erdeel van h e t pr ogramma maar ook tijd e n s h et pro gr a mma indi vidu el e differe nti atie a an de hand van doss iom a s k a n de uitk o ms t zijn va n di e ond e rh a nd elinge n na as t indi v idue l e diffe r entia ti e s te ll e n wij voor ve rsc hille n e n o ve r ee nkomste n ook in de groe p b es pr ee k baar te m a ke n z o d a t c ur sis te n inzi c ht krijgen in elk a ars ve rsc hill en e n e rva n l er en t en s lot t e zo rgen intervi sie en goe d ov erl eg binn e n he t do ce nte nt eam e r v o o r dat h et wi e l ni et tw ee ke e r wordt u it ge vo nd en e n dat o ok do ce nt e n l er e n van elkaar w e b ese f fe n dat e r v eel vo o r no di g is o m de c u rs i s te ninvlo e d op de eige n leerro ut e te ve rgrot en maa r h e t do e l loont zi ch d e m oe i te he t i s mooi da t ee n cursis t min of meer z e lfs tandi g h et e i ge n te mp o ka n b e p ale n nu nog m eer invlo e d op d e ri chting e n de inhoud van h e t le r e n noot en literatuur i dit artik e l kwam t ot s t a nd in sam e nw erking me t de v ol ge nde sc ho l e n c e ntrale opv an g vlu c hte lin ge n ap eld oo rn me t d a nk aa n d e geint ervi ewd en gh a dam kheyr nass i ri audifax ndabit o r eye you s if mou ssa idris en car o lin e w an g x oc ap eldoo rns co lleg e met da nk aan de geint erv iewde n tatj a na meyvo gel volk j ean nta ki ru timana en anwar sh a ke r bde wi x oc nijm ege n m et da nk aa n de geint er viewd e n iman b ahu fa tim a el babi j oseph ebot yvonn e johnson e n manfred kraut roc utre c h t tra i ec tum me t dank aan d e 25 2 moer 1998 6