Kies – kiezen – gekozen

Publicatie datum: 1984-01-01
Collectie: 15
Volume: 15
Nummer: 5
Pagina’s: 3-8

Documenten

r ob geul wim davelaa r schoolkeuze ibo kies kiezen gekozen wanneer leerlingen in het lbo komen hebben ze al een hele schoolcarriere achter zich als het goed is bereidt de lagere school de stap naar het vervolgonderwijs voor twee leerkrachten van de basisschool onze wereld in amsterdam beschrijven hoe zij dat doen een goed beeld van het type vervolgonderwijs waarin de leerling terecht komt is essentieel voor het al dan niet afhaken van de leerling in het voortgezet onderwijs ook pleiten de auteurs voor een nauwere aansluiting van het vervolgonderwijs op de aanpak van de leerkrachten in de lagere school ook dit jaar zijn ze er weer gen verwachten we proberen te omschrijven hoe de strubbelingen rond de schoolkeuze van onze wij omspringen met de schoolkeuze van onze zesdeklassers die school wel die school niet dit leerlingen ook belangrijk om te weten is dat on type niet dat type zou het moeten zijn ze gedachten over het voortgezet onderwijs dus t is ook een hele stap van het veilige besloten ook het lbo voor een groot deel zijn bepaald basisschoolwereldje naar wat in eerste instantie door wat wij horen en merken van de bevindin een onzeker uitzicht biedt van de oudsten in gen van oud leerlingen hun verhalen over hoe zij eens weer de jongsten van de school geen eigen het aan hen gegeven onderwijs ervaren zijn veel lokaal meer en vooral veel en veel meer medeleer zeggend lingen die je lang niet allemaal meer kent in dit artikel willen we beschrijven hoe wij wer wat we aan d e o rd e stel l e n ken aan de schoolkeuze van leerlingen deze werkwijze is principieel gelijk voor allen of het allereerst een beschrijving van de school waar we nu toekomstige atheneum dan wel toekomstige werken en waar we staan letterlijk en figuurlijk lbo leerlingen zijn en wat de consequenties hiervan zijn ten tweede als beperking mag nog gelden dat wij twee ge een overzicht van de projecten zoals die in de wone onderwijsgevenden zijn geen literatuurvor klassen vijf en zes aan de orde komen deze pro sers geen didactici of wat dan ook in dit artikel jecten hebben betrekking op kiezen in de vijfde moet de lezer dan ook geen literatuurverwijzin klas staat centraal welke consequenties volgen 3 uit het maken van een keus in de zesde klas het waar we staan 2 werken aan en naar een bewuste schoolkeuze te vens trachten we hiermee te bereiken dat de we vormen een gewone basisschool geen tradi ouders een rol spelen bij het bepalen van de ver tionele vernieuwingsschool als jenaplan montes volgschool juist voor allochtone ouders is dit sori of een modernistische speel leer werkge van groot belang omdat velen van hen geen zicht meenschap hebben op ons schoolsysteem de leerlingen zitten in jaarklassen we werken ten derde welke leerlingen gaan naar het lbo echter niet met leerstofjaarklassen met onze kin ten vierde een korte beschrijving van wat we deren moeten we differentieren voorheen werk maar noemen wat geven we ze mee met name ten we met niveaugroepen de oordelen die hier op het gebied van taal is aan te geven op welke over uitgesproken zijn hebben we aan den lijve zaken het voortgezet onderwijs aan kan sluiten ondervonden de slechte leerlingen worden slech bij ontwikkelingen in het basisonderwijs ter en de goede worden er ook niet beter van bij een aantal vormings en leergebieden hebben waar we staa n 1 we daarom gekozen voor een model wat populair genoemd wordt basisstof extra stof dit vergt onze school staat in de bijlmermeer nogal wat van de leerkrachten het gehele team in de bijlmer hebben de scholen te maken met dient te bepalen wat basisstof is vervolgens een aantal bijzondere omstandigheden we ken dient aangegeven te worden wat extra stof zou nen het probleem van de vele mutaties de bijl kunnen zijn in de praktijk betekent dit dat even mer is wel eens het grootste doorgangshuis van tueel te gebruiken methodes omgewerkt moeten nederland genoemd scholen merken dat onmid worden een en ander dient verantwoord te wor dellijk er zijn klassen die in een cursusjaar vijftig den in het schoolwerkplan een schoolwerkplan procent vernieuwen van onze zesdeklassers in de geest zoals hier aangegeven kan daadwerke blijkt dat ongeveer tien procent vanaf de kleuter lijk dienst doen als draaiboek school bij ons heeft doorgebracht het woord onder het kopje mat geven we ze mee komen continuiteit roept daarom bij ons wel eens zekere we terug op enkele inhoudelijke punten met na spierkrampen op me op het gebied van taal de scholen worden bezocht door veel allochtone leerlingen onze school kent een percentage van waar we staan 3 vijfentwintig procent niet nederlandstalige leer lingen vijftig procent heeft een surinaamse of in gesprekken met ouders waar we trachten geza antilliaanse achtergrond de overige vijfentwintig menlijk vast te stellen wat voor hun kind de beste procent is van nederlandse afkomst vervolgschool is nemen we een aantal punten veel kinderen komen uit eenoudergezinnen door veel kinderen uit sociaal achtergestelde milieus is een categoriale school aan te raden dit bete als consequentie van dit alles worden we naar kent automatisch dat er een school buiten de ministeriele normen aangeduid als zware stimule bijlmer gevonden moet worden ringsschool kan het kind het beste naar een individuele onze school behoort tot de oudste van de bijl school dit houdt eveneens in dat het kind naar mer in het verleden betekende dit dat alle de stad moet schoolverlaters buiten de bijlmer naar het voort kan het kind naar een scholengemeenschap wat gezet onderwijs gingen omdat dat binnen de bijl in ons geval inhoudt grote scholen in vergelijking mer simpelweg niet bestond in die situatie is ver met de categoriale scholen met de scholen voor andering gekomen nu zijn er in de buurt twee voortgezet onderwijs in de bijlmer hebben we scholengemeenschappen en een middenschool een redelijk contact van die scholen werken we sommige ouders en kinderen kiezen nog steeds er met een samen om te bekijken in hoeverre voor voortgezet onderwijs buiten de bijlmer om leerstof en werkwijzen op elkaar afgestemd kun dat zij dit kennen van oudere broers en zussen uit nen worden al jaren blijkt dit een bijzonder de periode dat er in de bijlmer nog niets was ca moeizaam verlopend proces te zijn het voert te tegoriale scholen zijn er niet evenmin als scholen ver en tevens past het niet in het kader van dit ar voor ito en lhno tikel om hier meer over te schrijven 4 in gesprekken met ouders en kinderen over het ons op verschillende manieren begeleid in klas voortgezet onderwijs constateren we vaak dat het vijf en zes doen we een in overleg met het am lbo een bijzonder negatieve klank heeft enkele sterdams begeleidings centrum ontwikkeld letterlijke uitspraken schoolkeuzeproject doel van dit project is dat mijn dochter naar de huishoudschool de kinderen een beeld krijgen van hun eigen ver mijn zoon kan toch veel meer wachtingen en andermans verwachtingen van al die bouwvakkers zijn toch werkloos hen wat wil ik wat kan ik misschien heeft dat toch iets te maken met het in de vijfde klas ligt de nadruk op kiezen naoorlogse denken in de sfeer van hoe hoger hoe in wat voor situaties moet je kiezen beter oftewel het witte boordenfenomeen juist hoe doe je dat hierom is het van het grootste belang ouders te welke factoren beinvloeden een keuze betrekken bij de uiteindelijke schoolkeuze de wat zijn de consequenties van een bepaalde tijd dat een leerkracht zonder overleg met ouders keuze meedeelde welk type school voor een kind ge schikt zou zijn is geweest althans dat zou ge het schoolkeuzeproject in klas zes weest moeten zijn daar staat tegenover dat ou in klas zes ligt de nadruk op het voortgezet on ders ook niet blind vast dienen te houden aan derwijs wat voor schoolsoorten zijn er en wat wat zij voor hun zoon of dochter gedacht had houden ze in den ouders leerkrachten en het betreffende via bezoeken in groepjes en soms klassikaal aan kind moeten samen tot een verantwoorde keus verschillende schooltypen en door het intervie komen juist ook het kind want naar onze me wen in groepjes en soms voor de klas van ning kan een school eraan werken om een leerling oudleerlingen docenten van het voortgezet inzicht te laten krijgen in misschien is het beter onderwijs ouders etc wordt getracht de leerli te zeggen zicht te laten krijgen op zijn eigen gen zich te laten informeren uiteraard geven de mogelijkheden in vergelijking met wat een bovenbouwleerkrachten ook nog de nodige infor bepaald type van voortgezet onderwijs vraagt de matie informatie voor de kinderen is ook te vin informatie die een kind verzamelt mag niet a den in brochures en speciaal door het abc ont priori vertroebeld worden door het negatieve wikkelde leesteksten over het voortgezet onder beeld dat over het lbo bestaat vandaar een wijs school keuzeproject waarover het volgende omdat niet alle leerlingen alle informatie kunnen paragraafje gaat verzamelen kiezen de kinderen in groepjes voor een of twee schoolsoorten en geven de gevonden we rken aa n de schoolke uze informatie aan elkaar door door middel van spreekbeurten bandopnamen gasten en werk ihno leao havo vwo ivo ito mavo stukken ouders worden bij deze presentaties uit het rijk der afkortingen deze indruk maakt vre genodigd daarnaast worden dan nog boekjes als zen wij wel eens het voortgezet onderwijs op een kies en wat nu uitgaven van de gemeente am groot deel van de ouders van onze kinderen sterdam met de kinderen besproken en naar huis vooral voor veel ouders van niet nederlandse af meegegeven door ons wordt daar nog een uitge komst is het voortgezet onderwijs een onover breid stencil bij gedaan met informatie over een zichtelijk geheel zeer begrijpelijk overigens aantal scholen in de buurt en data van hun infor voor veel bovenbouwkinderen is de enige infor matiedagen matie waarover ze beschikken wat betreft het naast al deze informatie zijn er ook gesprekken voortgezet onderwijs die informatie die ze via in november december een eerste orienterend ge oudere broertjes of zusjes vriendjes of vriendin sprek tussen leerling ouder s en zesde klasleer netjes gekregen hebben informatie die meestal kracht in januari gevolgd door een tweede ge niet verder gaat dan dat die ene school stom is en sprek waarin een definitieve keuze gemaakt die andere school tof wordt voor de verdere aanmelding zorgen dan op het gebied van de schoolkeuze ligt er voor ons meestal de ouders soms de leerkracht dus een grote taak met betrekking tot het infor de cito toets speelt in dit geheel geen rol om meren van de kinderen en hun ouders allerlei onduidelijke redenen echter doen we er het hele proces van de schoolkeuze wordt door nog wel aan mee 5 knelpunten bij de schoolkeuze auto s make n bovenstaand verhaal bevat natuurlijk nog wel wat vare n knelpunten een groot probleem is het feit dat de met bloemen en planten keuze al zo vroeg in het schooljaar gemaakt moet verhalen van oudleerlingen uit deze groep zijn worden als een leerkracht de kinderen net een vrijwel altijd positief en enthousiast paar maanden in de klas heeft vandaar dat we b kinderen voor wie een lbo keuze in feite een ernaa r streven dat de leerkracht die de kinderen overgebleven keus is ze kunnen niet naar een al in klas vijf heeft meegaat naar klas zes als dit gemeen vormende school als de mavo omdat ze eens een jaar niet lukt door mutaties in het per daarvoor de capaciteiten missen ze hebben geen soneelsbestand of door andere prioriteiten bij de duidelijk beroepsidee overigens waarom zouden klasseverdeling is goed overleg tussen de zesde ze ook op die leeftijd oudleerlingen uit deze klasleerkracht en degene die de kinderen in de groep blijken na verloop van tijd of hun draai ge vijfde klas gehad heeft van het grootste belang vonden te hebben of af te haken voor deze een tweede probleem is de soms ronduit ongein groep in z n geheel is het van groot belang te we teresseerde houding van ouders b i j het geheel ten wat een vervolgschool inhoudt omdat ze an vaak blijkt in de oudergesprekken dat de ouders ders het idee hebben voor niets naar school te zich nog op geen enkele manier met de keuze van gaan slechts de tijd uit te zitten een school voor voortgezet onderwijs hebben be c een groep welke capaciteiten heeft die in fei zig gehouden stencils en boekjes worden niet ge te het ibo teboven gaan maar die door bijvoor lezen met de kinderen wordt niet gepraat we beeld taalachterstanden het algemeen vormend realiseren ons best dat veel bijlmer ouders al ge onderwijs niet kunnen volgen het reguliere on noeg problemen met hun eigen bestaan hebben derwijs heeft voor deze groep nog geen adequate voor veel mensen is het bovendien een groot pro opvang kunnen realiseren uit de verhalen van bleem om nederlands te lezen ook is het zo dat oudieerlingen blijkt dat zij de motivatie voor i n veel gezinnen een gesprek op basis van gelijk school heel snel verliezen waardigheid tussen ouders en kinderen nog niet d een groep die naar een individuele school zo vanzelfsprekend is maar toch is het ontmoe gaat met name ito en lhno kinderen die meer digend als ouders de schoolkeuze helemaal naar aandacht nodig hebben door achterstanden of ca de leerkracht toe schuiven en er zelf geen enkele paciteiten oudleerlingen blijken positief ten op inbreng bij hebben dat ze ondanks alle stencils zichte van hun school te staan boek j es informatie avonden en uitnodigingen voor ons is in ieder geval duidelijk dat het succes voor klassepresentaties in januari voor je komen van een leerling in het voo rt gezet onderwijs sterk zitten met de opmerking zeg t maar meester samenhangt met het feit of dit een bewuste keus nogmaals ons begrip gaat ver maar het is frus is geweest en in hoeverre een leerling zicht had trerend de rol van deskundige toegeschoven te op wat hem of haar te wachten stond voor de krijgen als je die helemaal niet wilt althans niet leerlingen die kiezen voor het lbo geldt ten zeer op de manier zoals sommige oude r s dat wensen ste dat een bewuste keus bepalend is voor school de ouders zijn de deskundigen waar het hun kind succes het bijzondere van het lbo is en daarin betreft schuilt tegelijk zijn zwakheid dat het te maken heeft met een grote groep leerlingen die geen be wie gaan er naar het lbo wuste keuze maakt maar simpelweg terecht komt in een school op grond van een restkeuze het schoolkeuzeproject is geweest de meeste het woord keuze is dan ook wat eufemistisch in leerlingen hebben een redelijk idee gekregen van dit verband er is geen sprake van keuze het lbo wat verwacht wordt op de vervolgschool en hoe schiet als enige schooltype over het motiveren dit zich verhoudt ten opzichte van hun eigen ca van deze groep leerlingen rekenen wij bij uitstek paciteiten en wensen wat betreft de leerlingen tot de taak van het basisonderwijs en het lager die kiezen voor het lbo kunnen we een viertal beroepsonderwijs groepen onderscheiden a kinderen die zeer bewust zelfbewust kiezen wat geven we ze mee voor het lbo het valt ons op dat dit kinderen zijn die reeds een sterk beroepsidee hebben wij l ei d e n leerli n ge n op vo o r a ll e t y pe n vervolg 6 scholen onderwerp meestal neerkomt op de weekend be daarbij staan ons doelen voor ogen allereerst levenissen kringen waarin meer echte gesprek vormingsdoelen ken plaatsvinden zijn die welke plaatsvinden zelfstandigheid naar aanleiding van een gebeurtenis op de tv uit weerbaarheid de krant of in de buurt kringen naar aanleiding samenwerking van een verhaal project of les de onderwerpen ten tweede leerstof inhoudelijke doelen op het worden uiteraard zowel door kinderen als door gebied van rekenen taal wereldorientatie en in de leerkracht ingebracht bepaalde opzichten ook beeldende vorming we een andere georganiseerde vorm van spreken is rekenen hier ook het omgaan met informatie de spreekbeurt alhoewel de term spreekbeurt bronnen toe we werken taal enigszins uit niet volledig de lading dekt het gebeurt soms dat in het klassieke onderscheid tussen taalbeschou de kinderen een hele les verzorgen in de jaar wing en taalbeheersing kiezen wij voor taalbe planning is opgenomen dat de kinderen een stuk heersing met andere woorden taalbeschouwing of drie spreekbeurten houden voor een deel zijn dient altijd in dienst te staan van taalbeheersing dit de spreekbeurten waarmee de kinderen een in schema levert dit op project afsluiten wat betreft lezen en schrijven kunnen we stellen spreken dat vrijwel niemand als volwaardig lid van de sa taalbeheersing luistere n menleving kan functioneren wanneer hij of zij de lezen ze culturele vaardigheden niet beheerst voor le schijven stellen zen geldt dit nog het meest scholen moeten er taal voor waken daarom uitsluitend technisch te gaan aanvankelijk lezen redeneren in de zin van dan zullen we ze leren spelling lezen ook gevolg hiervan is dat dorre begrijpend onveranderlijk e leesteksten en dito vragen en saaie technische taalbeschouwing woorden leesteksten aan de orde van de dag zijn werkwoordspelling we kunnen dit gechargeerde beeld natuurlijk niet enzovoort functioneel noemen om kinderen goed te leren lezen dient het onderwijs voor goede teksten te de technische aspecten welke tesamen taalbe zorgen en moet leerlingen duidelijk zijn waarom schouwing vormen zijn natuurlijk onontbeerlijk ze bepaalde teksten moeten lezen voor taalbeheersing toch mag dit nimmer een om te oefene n excuus zijn om dan maar eenzijdig de nadruk te om informatie te verkrijge n leggen op taalbeschouwing iets waar taalmetho om een ander door middel van voorlezen in den nogal sterk in zijn formatie te geve n wij proberen die technische aspecten i n ko rt e in om jezelf te vermaken structieve lessen en verwerkingsmomenten aan de etc orde te stellen waar het om gaat is dat de taal met een wat gedragen woord leerlingen moeten vaardigheden spreken en luisteren en de culturele leren leesstrategieen toe te passen vaardigheden lezen en schrijven optimaal geoe welke tekst is van belang voor mij fend en gebruikt kunnen worden we kiezen dus welke informatie kan ik gebruiken voor taal in communicat i eve situaties taal in wat zijn hoofd en bijzaken taalgebru ikssituat ies waarom vind ik hier niets aan spreken en luisteren vinden de hele dag plaats kan ik uitleggen waarom dit mij boeit gesprekken tussen leerl ing en en leerkracht en etc leerlingen onderling naast dit spontane spreken voor stellen schrijven gelden in feite dezelfde voegt de school daar nog de georgan i seerde vorm uitgangspunten de school dient ervoor te zorgen van een gesprek het kringgesprek aan toe door dat leerlingen enkele technische aspecten op zo de hele school heen gaan alle klassen s morgens efficient mogelijke wijze onder de knie krijgen in de kring soms vooral na het weekend vooral de tijd is voorbij dat alleen de boodschap de in de onderbouw zijn dit kringen waarin ieder door de leerling geschreven tekst belangrijk werd een kan vertellen wat ie wil geen wonder dat het gevonden waarbij de vorm spelling interpunc 7 tie etc er niet zo toe deed nu is langzamer wij laten kinderen werken met een stappensche hand gebleken dat wanneer de vorm niet goed is ma eerst het maken van een associatief woord lezers niet meer zo geinteresseerd zijn in de veld vervolgens clusteren dat wil zeggen begrip boodschap soms komen kinderen er vanzelf ach pen die bij elkaar horen onder een hoofdstukje ter dat beheersing van bijvoorbeeld de zwakke en samenbrengen dan het maken van een keuze sterke werkwoorden van belang is over welke deel onderwerpen informatie gevon den moet worden als laatste het verwerken van een groepje kinderen zou in het kader van het die gevonden informatie door middel van bijvoor thema buurt enkele interview vragen opstellen beeld een verslag of spreekbeurt om aan willekeurige voorbijgangers te stellen de voor de goede orde onder informatieve bronnen eerste bescheiden vraag luidde bent u wel eens verstaan wij schriftelijke informatie audiovisueel bedrogen waar ze bedoelden bent u wel eens materiaal en informatie die door middel van in bedreigd terviews ingewonnen wordt het gevolg laat zich raden voor wat betreft het lbo verwachten wij dat het voortgaat op de ontwikkelingsgang die in het ba het meest uitgesproken voorbeeld van functio sisonderwijs in gang is gezet ook binnen het lbo neel stellen en lezen vinden we bij wereldorienta dient de nadruk te liggen op taalbeheersingsas tie en in samenhang daarmee thematisch werken pecten het kringgesprek is voor ons geen heilige h et gaat om het leren vinden van informatieve koe maar het sociale element bijvoorbeeld dat bronnen beoordelen of informatie geschikt is en het kenmerk is van het voeren van kringgesprek het verwerken van informatie ken is te waardevol om te veronachtzamen project 1 het ab c je schrijft op de eerste bladzijde van een schrift de letters van het a bc achter elke letter zet je een woord dat je leuk vindt en dat met die letter begint je denkt voorlopig nergens over na je zoekt alleen maar leuke woorden a ls je zover bent dan schrijf je op elke bladzijde van je schrift een woord en nu zorg je dat er met alle woorden iets gebeurt wat ermee gebeurt en in welke volgorde je de klus aanpakt bepaal je zelf je begint bijvoor beeld met een woord waar je meteen al een goed idee voor hebt de woorden die je nog moei lijk vindt laat je eerst maar even rusten denk er steeds even over na hoe je het woord gaat aanpakken tenslotte kun je van alles met zo n woord uitvoeren het is leuk als het een schrift met variatie wordt je kunt schrijven plakken tekenen dichten fotograferen vragen interviewen iets op een bandje opnemen toneelspelen samenvatten overschrijven samenwerken je kunt het zo gek niet bedenken of het kan zo raakt het schrift langzaam maar zeker steeds volle r het a bc schrift is een handige manier om op ideeen te komen en alsje een idee hebt helpt het je ermee aan het werk te gaan je kunt ook een a bc maken over een bepaald onderwerp je verkent dan het onderwerp en je ontdekt welke aanpak de meeste mogelijkheden biedt het is een handig startpunt 8