Publicatie datum: 1992-03-01
Auteur: Ben Reijnders
Collectie: 21
Volume: 21
Nummer: 4
Pagina’s: 40-52
Documenten
40 laat taal hen bewegen kinderen poezie ieren schrijven ben reynders kinderen zelf poezie leren en laten sch rijven kom nou het basisonderwijs kan zich toch niet bezighouden met de ontwikkeling van een vermogen dat misschien een op duizend te beurt valt en die witte raven zijn beslist sterk genoeg om op eigen vleugels hun mogelijkheden te verkennen en toch beweren we dat poezie initiatie in de basisschool kan en zou moeten 1 dat het kan trachten we in dit artikel aan te tonen aan de hand van concrete ont dekkings verwerkings oefen en verbeteringstechnieken we passen die gere geld zelf toe in poezie ateliers die we in wasverband organiseren knuffeldie re n die even bij niet als een vreemd voorwerp uit boeken maar als een deel van ons levendig bezig de oren worden genomen zijn in de wereld en met elkaar n de eerste graad kan poezie initiatie in de onmiddellijke communicatie komen alleen maar occasioneel gebeuren kinderen in aanraking met de echte poezie naar aanleiding van een boswande die kan niet opgesloten worden tussen de ling een poppenkastvertoning een bladzijden van een schrift laat staan van bezoek aan een bakker komen de ton een boek ze vindt plaats waar mensen hun gen wel los tijdens zo een klassikale ver wereld met elkaar delen in tegenstelling tot werking van de opgedane indrukken vallen de serregedichten uit de literatuur is deze er altijd wel grappige ongewone of anders poezie treffende uitspraken we brengen die dan nog een onderdeel van de gewone een momentje onder extra aandacht en spreektaal noteren ze alvast zelf want misschien zijn dus een element van de communicatie de jonge auteurs zometeen hun citaten tussen mensen vergeten nog warm van de trillende gevoelens of wanneer we dan na de eigenlijke opdracht gewaarwordingen van observatie exploratie of cultuurkennis een misschien onbewust blijvende making nog even blijven staan bij de bijzon getuigenis voor het verfrissend vermo dere uitspraken hebben we ons al van een gen van de taal of verbeeldingskracht heel kostbaar gegeven verzekerd de poe van kinderen zie die de leerlingen als het ware nog op intuitieve wijze kunnen kinderen dus incognito ervaren ontdekken ze in haar ieren dat poezie functioneel is en realiteits enige natuurlijke milieu de communicatie waarde bevat ze behoort tot een context tussen mensen in die spontane context en grijpt daar daadwerkelijk in door haar verschijnt ze aan de eerstegraadsleerlingen zeggingskracht de werkelijkheid lijkt kinde 111w 21e jaargang nummer 4 maart april 1992 41 0111011 1111 ren wel eens een harde muur waartegen groot wordt getoverd laat de leerlingen hun jeugdig egocentrisme keer op keer hier maar eens enkele extra formules bij afschampt welnu poezie bevat toverkracht bedenken zodat de toverspreuk misschien net zoals de sprookjes ze kan de gang van gaat lijken op een drie of vierregelige stro zaken een andere wending geven fe of laat hen een nieuw magisch woord verzinnen en laat hen ook dat tot een stro wanneer we de eerstegradertjes met die fe uitbreiden geheimzinnig flonkerende zinnen laten spe len bieden we hun de kans een stukje wer tijdens de vertoning beginnen de kinderen kelijkheid te behandelen onze vergelijking spontaan in de handen te klappen bij de lijkt nogal kras maar eigenlijk gaan woord twee mooie liedjes die de vriendjes zingen jes en zinnetjes een leven leiden zoals knuf wanneer bertil nils in bed stopt en wanneer feldieren of poppen al stellen ze persona ze samen in de suikerpot een bad nemen ges uit de buitenwereld voor in feite neem het melodietje op en laat de kinderen behoren ze nog tot het verlengstuk van de daar dan nederlandse woorden of gewoon binnenwereld van hun kinderlijk gemoed maar klanken bij verzinnen die uitdrukking en zoals een kind zijn pluisbeer dooreen geven aan het gevoel dat de film hen gaf of kan schudden wanneer hij weer eens zijn waartoe hun ervaring van vriendschap hen pootjes niet heeft afgeveegd om hem even inspireert later weer te aaien en zachtjes te wiegen zo kan het ook een zin op allerlei wijzen met grote ogen kijken de kinderen ook naar vervormen om hem zijn verschillende het spel van groot en klein als kleine kan je gevoelsbewegingen te laten uitdrukken in een muizeholletje kruipen en je wegstop pen in een borstzakje maar als grote kan je allerlei voorwerpen uit de grote wereld een inspirerende context aanslepen zoals poppenmeubeltjes en een meccanokraan om de kasten en zetels op 23 februari 1992 ging de zweedse naar beneden te kruien laat nils en bertil jeugdfilm karlssons duimpje in premiere in een beurtgesprek aan elkaar vertellen voor belgie in wevelgem naar een verhaal wat de ander zo goed kan meteen wordt van astrid lindgren toont deze jefifilm van dit een oefening in het uitspreken van waar 72 minuten de eenzaamheid van een vijija dering rige jongen bertil wiens ouders overdag werken op een dag ontmoet bertil een nils angst voor de rat kan weergegeven ventje van vijf centimeter hoog nils die worden vanuit de vertrekwoorden bang leert hem hoe hij zich ook kleiner kan voor ook kunnen de leerlingen hun eigen maken samen knappen de twee vriendjes angsten verwoorden of vreesaanjagende nils holletje op en schakelen ze de boze beelden fantaseren en dat is iets wat som huisbaas een rat voorgoed uit op het ein migen griezelig graag doen de wuift het kaboutertje s ochtends vanuit bertils borstzakje geestdriftig mee de ouders uit wenken voor de begeleiding uiteraard begint elke inschakeling van pod met verwerkings zie in het belevingspatroon van kinderen mogelijkheden klassikaal en mondeling maar wanneer het ogenblik er rijp voor is mag je leerlingen de fascinerend is het kielewips waarmee ber kans geven om hun mening persoonlijk uit til van groot naar klein en van klein naar te schrijven wel verdient het dan ook aan maart april 1992 nummer 4 21e jaargang mir 42 r ny