Leerkracht niet berekend voor taak

peter dekkers sander van gangete n leerkracht zorgbreedte niet berekend voor taak in het inleidende stuk van de serie zorgbreedte2 pleit de von voor aanpassing van de school aan het kind in plaats van andersom het stimuleringsbeleid sluit daarbij aan de regering is gekomen met de nota onderwijsvoorrangsplan de nieuwe naam voor stimu leringsplan in de nota geeft de minister zijn uitwerking van de onderwijs en welzijns maatregelen met betrekking tot achtergeste den in een geintegeerd beleidsplan reden voor moer om te gaan praten met manuela du bois onderwijssociologe aan de universiteit van leiden zij hield zich in het kader van een project bezig met dat geihte greerd beleid en is lid van de werkgroep opleidingen en stimuleringsbeleid het nieuwe stimuleringsbeleid nu onderwijs manvela du bois verwerkte in haar dissertatie voorrangsbeleid genoemd is gericht op samen met name de relatie ouders en school3 zij houdt werking van leerkrachten en welzijnswerkers in zich nu in leiden bezig met de geschiedenis van oude volksbuurten het volksonderwijs en met name de positie van dat er een geintegreerd onderwijsvoorrangsbeleid de leerkracht daarin 4 bovendien begeleidde zij komt is op zich een goede zaak toch kleven er een groep sociologiestudenten in een project over grote bezwaren aan deze nota weliswaar krijgen de relatie stadsvernieuwing en onderwijsstimule kinderen met een achterstand een voorkeursbe ring in een haagse volksbuurt in het project is handeling maar de maatschappelijke oorzaken gewerkt op drie niveaus op schoolniveau op van deze achterstand blijven onbesproken in de buurtvoorzieningenniveau en op beleidsniveau nota lijkt de achterstand gereduceerd tot een voor ons reden genoeg om met haar te praten schoolprobleem de welzijnsinstellingen moeten over de relatie school buurt en welzijnswerk de scholen als het ware een handje helpen bij de inde loop van het gesprek kwamen we ook te oplossingen van de onderwijsproblematiek recht op de opleiding en de begeleiding van leer van een geintegreerd beleid op het gebied van krachten huisvesting de gezondheidszorg en onderwijs is geen sprake het welzijnswerk moet het onder onze eerste vraag ligt op het niveau van de wijs aanvullen voorlichting geven aan leerkrach school wat hebben jullie daar gedaan ten en samenwerkingsverbanden organiseren we werkten samen met een zeg maar tradi 27 1 voorrangss ii uatir no ta c rn aq r s c happelyk e pan p noea voor a r zoals den4 n c kez2pr de vdelij sl eae inp e speelt m i p ens pa n cin er o ca rnc d ffi nocj re9 en reerci en tionele school waarop verreweg het merendeel lijk van de kinderen buitenlander was het opmerke met de suggesties vanuit het welzijnswerk konden l ijke van die school was dat er veel hindoestaanse de leerkrachten weinig beginnen het welzijns kinderen op zaten voor hen was de school heel werk stelde voor de relatie school en buurt te ver passend want die kinderen en hun ouders zijn stevigen door leerkrachten mee te laten draaien erg prestatiegericht maar dit betekende tegelij in buurthuis nieuwe projecten mee op te starten kertijd een rem op de gewenste veranderingen ook buiten schooltijd tegen geluiden uit de doordat de doorstroming van de kinderen naar school weten welzijnswerkers wel wat onderwijs het voortgezet onderwijs centraal stond kwamen in mijn klas betekent zij willen teveel dat kun problemen ten aanzien van intercultureel onder nen wij niet behappen worden onze kinderen wijs maar zijdelings aan bod niet tot proefkonijnen als ze met nieuwe onder de leerkrachten gingen vaak op huisbezoek wij wijsvormen experimenteren terwijl ze toch pres werden gevraagd die huisbezoeken met hen te taties moeten leveren om later een goede kans te evalueren hoewel ze zich betrokken voelden hebben conclusie welzijnswerkers en leerkrach veel tijd en energie staken in dat huisbezoek ge ten bleven een eigen leven leiden iedereen doet beurde er weinig met de gegevens hiervan leer zijn best maar men spreekt een verschillende taal krachten hadden te weinig zicht op de proble het is niet gelukt de binnen en buitenschoolse men en mogelijkheden van intercultureel onder activiteiten op elkaar af te stemmen het geinte wijs greerde stimuleringsbeleid als program leefde niet bij de leerkrachten komt dat omdat zij niet geleerd hebben om hun eigen waarden en normen ter discussie te stellen is er dan niets bereikt precies maar ook omdat ze de school het onder dat er toch wat bereikt wordt is vooral te dan wijs als een afzonderlijk gebied zien en dat ken aan de inzet van het schoolhoofd die een wordt weer veroorzaakt door het gefragmentari soo rt bindmiddel is tussen school en buiten seerde beleid en door hun vooropleiding natuur schoolse overlegorganen het slagen hangt sterk 28 af van de mate waarin het hoofd goed weet te hoe moet die leraar basisschool dan wel zijn hoe coordineren een overzicht weet te houden op moeten zij opgeleid worden het hele gebeuren de veelheid van taken maakt een leraar basisonderwijs moet ook onderzoeker het voor het hoofd niet makkelijker om dat over zijn hij moet in staat gesteld worden om een zicht te houden en literatuur te lezen leerkrach breed inzicht in de situatie op te bouwen ten tonen genoeg goede wil maar worden zo op daar bedoel ik mee dat hij de levenssituatie waar geslokt door de dagelijkse praktijk dat zij geen in zijn kinderen zitten heel persoonlijk moet le overzicht krijgen en het verdiepen in de proble ren kennen dat levert sociaal materiaal op men niet lukt waarop hij dan ook zijn onderwijs kan baseren het gaat om een goed zicht op buitenschoolse je hebt ook onderz oek verricht naar jonge onder omstandigheden gezinssituaties werksituatie van wijzers wat heeft dat opgeleverd de ouders voor allochtonen de culturele achter daaruit e bleek heel duidelijk dat die niet zijn be grond en hun specifiek economische problemen rekend voor hun moeilijke taak in volksbuu rt en en de buurtsituatie hoe kan dat ook anders met een vooropleiding dat kennen en verkennen is belangrijk ideaal gegeven door docenten die een vak hebben gestu zou zijn als leerkrachten zelf in de buurt wonen deerd en op een instituut dat een vakkengeschei en de kinderen en ouders in het dagelijks leven den programma heeft leerkrachten kunnen zich tegenkomen pas in de praktijk echt bekwamen en dan nog al thema s projecten zouden uit dit sociaal mate leen maar als ze in een goed team terecht komen riaal moeten voortkomen bijvoorbeeld de eigen vrij veel pas afgestudeerden kiezen enthousiast woonsituatie in de buurt voor binnenstadscholen als er wat te kiezen valt ze maken in het begin zestien urige werkdagen zo n werkwijze kost veel tijd hoe kan je facili er komt een moment na een jaar of twee drie teiten in tijd hiervoor scheppen dat ze over die gekke werksituatie gaan naden dat is natuurlijk in de huidige situatie moeilijk ken en dan kiezen ze pas bewust ofwel ze gaan maar ik vind wel dat de vakbonden zich hiervoor iets heel anders doen studeren bijvoorbeeld of ook sterk zouden moeten maken en uren voo r de wel ze kiezen e rv oor om in deze buu rt te blijven leerkrachten eisen waarin zij huisbezoeken kun werken ik heb erg veel bewondering voor de in nen afleggen in het buu rt huis en andere buu rt zet van deze mensen maar dat neemt niet weg voorzieningen mee kunnen draaien daar kunnen dat ik vind dat zij teveel onderwijzer zijn in de zij de ouders van de kinderen ook ontmoeten op enge zin van het woord deze manier zijn leerkrachten ook in staat hun de achterliggende problematiek van stimulerings probleem zelf te definieren op dit moment for onderwijs en sociale problemen kan een leer muleren externe deskundigen vaak de problemen kracht vaak niet overzien daarmee bedoel ik dat en dragen zij de oplossingen aan maar ik vind dat leerkrachten vaak niet het verband zien tussen so de leerkrachten het voort ouw moeten nemen de ciale aspecten bijvoorbeeld kleine woningen opleiding moet leerkrachten de vaardigheden werkloosheid buitenlander zijn en problemen die hiervoor leren en ze de maatschappelijke condi zich op grond daarvan voordoen op school bij ties leren kennen die tot de problemen leiden voorbeeld concentratie vriendschapsrelaties toe hoe komt het dat de buitenlanders hier zijn wat komstperspectief leerkrachten zien het verband is intercultureel onderwijs wat is de essentie van niet tussen al deze factoren omdat elk probleem het spreidingsbeleid en wat zijn de consequen klein gearbeitet wordt ik heb er geen neder ties hoe komt het dat er in oude buu rt en zo n landse uitdrukking voor prob l emen worden ge hoge concentratie buitenlanders woont fragmentariseerd voor elk detailprobleem staat ik vind en dat wordt me hier nooit in dank af een stuk verzorging klaar een schoolhoofd moet genomen het eigenlijk stapelgek dat de oplei overal overleggen en steeds maar weer doo rv er dingen voor leraren basisonderwijs niet met die wijzen zo raakt uiteindelijk het probleem van de van leraren in het voortgezet onderwijs worden leerkracht zelf weg zij verliezen het overzicht samengetrokken waarom alleen de leraren voor over het hele probleem en voelen zich er niet het kleuter en het lager onderwijs geintegree rd meer verantwoordelijk voor opleiden ook is het heel slecht dat onderwij zersopleidingen zover van de universiteit verwij 29 derd zijn de opleiding houdt de toekomstige gen zullen worden leerkrachten veraf van de kennis van de sociale wetenschappen ze worden te sterk ambachtelijk wat verwacht je van begeleidingsdiensten om de opgeleid hoe ze hun vak moeten bijhouden hoe problemen in het veld aan te pakken ze onderzoeker kunnen worden leren ze niet ik voor zover ik kan zien zijn sommige goed bezig vrees dat ook op de pabo aan het vakkenstelsel om de acute problemen van de leerkrachten te vastgehouden gaat worden als je aan een nieuwe verlichten met modellen hoe je met buitenlandse opleiding denkt en je kijkt een beetje rond wat er kinderen in een klas werkt met hulp voor speci in andere landen aan de hand is dan kan je toch fieke onderwijskundige problemen maar ik ben niet meer met fatsoen een moderne onderwij er niet onverdeeld positief over omdat ik hele zer es opleiden met dertien vakken vrije leer maal niet wil dat de onderwijzers zoveel uit han groepen met seminarvormen en keuzeprogram den wordt genomen ik zie een zeker gevaar dat ma s zie je nergens de know how van de verzorgingsstructuur tot de een van de jonge onderwijzers die ik in mijn on kwalificatie van en in de opleiding leidt als die derzoek ontmoette suggereerde dat de opleiding verzorgingsstructuur er niet was was de druk op veel hechter aan de scholen zelf gekoppeld zou de ketel van de opleidingen veel groter ze zou moeten worden een stap in de goede richting den dan zelf oplossingsstrategieen moeten voor zou zijn als onderwijzers en begeleiders ook voor dragen op zich moet ik het leuk vinden dat er een tijd als docenten op het opleidingsinstituut deskundigheid om de scholen heen wordt ge zouden fungeren dan kunnen de docenten on bouwd maar tegelijkertijd betekent dit dat on dertussen de praktijk in de scholen ervaren of lie derwijskrachten hun probleem kunnen door ver nog de wijk in er moeten natuurlijk ook schuiven doe jij die test maar ik kan het niet echt interculturele opleidingsprogramma s ko hoe moet ik bepalen of dit kind naar een lom men we hebben geconstateerd dat onderwijzers school moet of niet de onderwijzer kan de ver gewoonlijk maar weinig van het land van her velende beslissingen door anderen laten nemen komst van de kinderen weten laat staan precieze het probleem van zich afschuiven en dan zijn we kennis hebben van de andere cultuur daar er weer dan kan het probleem klein gearbeitet op dit moment vind je weinig van dit soort idee worden want die verzorgers zien de problemen en in de plannen voor de pabo terug ook vaak niet in de grote context en zoeken vaak naar onderwijstechnische oplossingen en zo ver wat dan liezen ze de samenhang in ons haagse project voor de leerkrachten lijkt mij in de huidige situa hebben we dit heel sterk meegemaakt er ont tie goede nascholing het beste maar dan school staan allerlei schijnoplossingen op het niveau gericht h et team moet bepalen wat de concrete van begeleidingsdiensten en op het niveau van be problemen op hun school zijn die moeten in een leid ambtenaren moeten een geintegreerd woon gerichte nascholingscursus besproken worden en onderwijsbeleid ontwikkelen ik denk dat dat het moet niet vanzelfsprekend zijn dat alleen de niet kan maatschappelijke factoren verhinderen bestaande verzorgingsstructuren aangesproken dat het prive eigendom van woningen staat worden begeleidingsdiensten en opleidingsinsti stadsvernieuwing in de weg je ziet dan vaak ge tuten beuren dat het probleem om gedefinieerd wordt afhankelijk van de problemen moet je een be er worden alleen maar nieuwe overlegstructuren roep kunnen doen op deskundigen in het veld gecreeerd in dit geval tussen onderwijs en stads bijvoorbeeld meer ervaren collega s van andere vernieuwingsbeleid dat is toch een schijnintegra scholen of voorbeelden op film uit het buiten tie het overleg kan nooit opleveren dat de con land of bij de sociale wetenschappen kennis op centratie van buitenlanders in de wijk zal afne vragen men en daarom zullen de onderwijsproblemen ook blijven bestaan waar kan verandering dan toch vandaan komen in ons project hebben we dit ook meegemaakt de druk moet van binnenuit het onderwijs ko met ambtenaren die moeten zichzelf steeds weer men en ik verwacht dat de problemen in de bin waarmaken om een probleem op te lossen er is nenstadswijken zo groot worden dat de opleidin geen ambtenaar die kan zeggen dit probleem is gen vanuit de praktijk tot veranderingen gedwon niet op te lossen 30 als je aan het onderwijsvoorrangsplan en aan de sen opleiding en scholen tussen theorie en prak hulp bij stimuleringsprojecten denkt hoe stel je tijk dat we dan een heel eind verder waren en je dan op zeg je doe je hulp maar weg en ga dan zouden we een veel democratischer en fanta maar alleen werken aan de bewustwording van sierijker onderwijs hebben die leerkrachten in de praktijk ik denk dat wij een dubbele strategie moeten vol dat kan ik als sociologe uiteraard zo niet stellen gen we moeten de goede oplossingen van bin structuren die in deze maatschappij gegroeid zijn nenuit de stimulering niet loslaten en die verdedi kan je natuurlijk niet gewoon weg doen die stoe gen tegen bezuinigingsmaatregelen daarnaast len op een lange historische ontwikkeling die ge moeten we de druk op de opleidingen en de scho leid heeft tot deze en geen andere structuur len laten voortbestaan de leraren in het basison maar anderzijds denk ik als alle kennis die in de derwijs moeten zintuigelijk bij de problemen be verzorgingsstructuur verbrokkeld zit geconcen trokken blijven treerd zou zijn op een goede samenwerking tus noten met dank aan pete r kokke moer 1982 1 6 serie over zorgbreedte p 2 s m du boi s verkehrsformen zwischen elternhaus und schule frank f urt 197 9 m du boi s handbuch schulanfang belts 1979 manvela du bois reymond e a onderwijzersleven socialistische uitgeverij nijmegen 198 1 projekt onderwijs en stadsvernieuwing een onder zoek naar de bestrijding van de achterstand in het regen ressena kenbos kwartier sociologisch insti tuut der rijksuniversiteit te leiden mei 198 2 m du bois wat denken en doen jonge onderwijzers en onderwijzeressen op probleemscholen in come nius jrg 1 dec 1981 p 551 558 31