Leerplanontwikkeling, wat doe je eraan?

Publicatie datum: 1979-01-01
Auteur: Emile Nielen
Collectie: 10
Volume: 10
Nummer: 4
Pagina’s: 2-7

Documenten

emile nielen von congres lt r 9 leerplanont w ikkeling wat doe je eraan opening congresvoorzitter emile nie n opende het von congres 1979 met de hierna volgende rede hij stelt daarin aan de orde 1 elke onderwijsgevende doet aan leerplanontwikkeling of hij zich dat bewust is of niet 2 dat elke onderwijsgevende zich bewust is van zijn of haar leerplanactiviteiten is van het hoogste belang voor de leerling 3 hoe vrij is elke leerkracht bij die activiteiten stel je eens een gewone schooldag voor en stel je de basisschool is dat aanzienlijk meer dan ge eens voor dat je op hetzelfde moment laten we ven we met zijn allen per jaar zo n twee a drie zeggen om drie over tien kon zien wat er in alle miljard gulden uit om honderden klassen en groepen die met moeder ja waarom eigenlijk taal bezig zijn gebeurt als ik een aantal kranten en tijdschriften moet in b ladel is een kringgesprek over bloembollen geloven met als enige resultaat dat iedereen aan de gang met 21 kleuters steeds slechter schrijft spreekt en spelt in amsterdam staat iemand aan een drie athe anderen daarentegen beweren dat het resultaat neumklas de kenmerken van het sprookje te dic van al dat werk en al dat geld is dat er meer en teren meer mondige mensen komen en dat we met zijn k las 6 van de basisschool in heeze leende zit een allen een tien voor taal wel degelijk verdienen invuloefening over de n als tussenletter te maken maar ik wil nu niet spreken over de verschillende opvattingen die je in dit land kunt horen over de schooldag in schooldag uit zijn op elk gegeven resultaten van het onderwijs ik wil aan het begin moment honderden onderwijsgevenden bezig met van dit congres zij het via een mijns inziens erg 25 maal zoveel leerlingen om moedertaalles te ge slechte werkvorm de monoloog een aantal ven als ik even aanneem dat het vak neder punten onder jullie aandacht brengen die juist lands of het vak taal ongeveer drie a vier van de met de andere kant van het leerproces te maken dertig wekelijkse uren in beslag neemt maar op hebben namelijk met de planning dat wil na 2 tuurlijk niet zeggen dat resultaat en planning gen de school moet de leerling voorbereiden op niet erg veel met elkaar te maken hebben het werkelijke leven heet dat dan ik bedoel ik wil de volgende punten aan de orde stellen daarmee wel dat onderwijsplanning die uitgaat 1 elke onderwijsgevende doet aan leerplanont van de idee dat een bepaalde situatie zou dienen wikkeling of hij zich dat bewust is of niet te veranderen een heel wat ingewikkelder verant 2 dat elke onderwijsgevende zich bewust is van woordelijkheid op zich geladen krijgt dan maat zijn of haar leerplanactiviteiten is van het schappijbevestigend onderwijs de maatschappij hoogste belang voor de leerling heeft de leuke gewoonte om de bewijslast altijd 3 hoe vrij is elke leerkracht bij die activiteiten bij de vernieuwers te leggen dat betekent dat je bij vernieuwing of verandering ook nog de plicht is leerplanontwikkeling aan de basis haalbaar krijgt toegeschoven je leerlingen te leren hoe ze bij de bestaande examens en de bestaande maat als goed rethorisch trucje begin ik maar bij de schappelijke waarderingen kunnen overleven en laatste vraag zijn we eigenlijk vrij daarin ofwel hoe ze voorai daar iets aan kunnen veranderen heeft leerplanontwikkeling aan de basis eigenlijk soms leidt dat tot bijna onoplosbare problemen wel een kans voorbeeld een zeker niet behoudende leraar het lijkt mij tamelijk naief om te denken dat gaat les geven op een moedermavo zijn leerlin moedertaaldocenten twee miljard mogen opma gen vragen hem nadrukkelijk om spellingonder ken zonder dat de geldschieter de overheid wijs op uitstekende gronden vertelt hij hun dan daarop enige controle zou uitoefenen de over dat spelling niet zo belangrijk is dat de maat heid hanteert daarvoor de examens schappij veel te veel aandacht aan spelling be maar die overheid is slechts doorgeefluik van de steedt enzovoort maar hiermee maakt hij zijn samenleving het zijn belastingcenten die hij uit leerlingen razend want zij voelen zich al jaren ge deelt vandaar dat allerlei groeperingen in die sa discrimineerd zij voelen zich de minderen van menleving zich ook met het onderwijs bemoeien hun eigen kinderen juist omdat ze niet kunnen werkgevers vakbonden politieke partijen zo spellen ontstaat er een tweede weg van controle publi gaat hij nu spelling geven of niet wat is in het katies die via de media leiden tot maatschappe belang van zijn leerlingen of heeft de leraar een lijke waardering beter misschien tot algemene leerplanontwikkelingsfout gemaakt waarde oordelen wel heeft hij een standpunt bepaald voor zichzelf beide wegen zijn behalve controle ook selectie ten aanzien van een maatschappelijk controle middel middel hij vindt dat een onjuist middel maar hij wie niet in staat is om foutloos op te schrijven beschikt niet over de middelen zelfs niet over dat de beide dreumesen ondanks het heiige weer een plan hoe hij zijn leerlingen met dat stand de ganse namiddag met hun sleetje speelden punt kan laten overleven hij is vergeten dat hij voor hem blijven de deuren van het algemeen die goed kan spellen het belang daarvan ge voortgezet onderwijs gesloten makkelijk kan relativeren maar dat dit voor zijn enzovoort enzovoort ik spaar ons de details leerlingen niet mogelijk is maar wie een al te open o spreekt hij zal zijn leven lang nagemaakte bouter op zijn broud eten op de l ee rkr acht komt h e t aa n want de bankdirecteur wil hem niet aan de balie hebben en zijn baas zal hem wegstoppen in een dit laatste voorbeeld heeft mij min of meer functie waar taalgebruik tot een minimum is be vanzelf gebracht naar een ander hoofdpunt dat perkt ik noemde dat elke onderwijsgevende zich be met deze paar voorbeelden wil ik zeggen dat se wust is van zijn leerplanactiviteiten is van het rieuze onderwijsplanning en dat noemen we leer hoogste belang voor zijn leerlingen planontwikkeling rekening zal moeten houden het beleid van de von is dat leerplanontwikke met deze en andere werkelijkheden in de maat ling door de onderwijsgevende zelf moet worden schappij ik bedoel daarmee niet dat ik mij bij gedaan mij lijkt dat een juist beleid want de on deze situaties wil neerleggen alsof de samenle derwijsgevende blijft verantwoordelijk voor wat ving een onveranderlijk geheel zou zijn waarbij hij zijn leerlingen leert maar het is geen gemak ik mij als onderwijsgevende maar heb neer te leg keli j k beleid 3 op de eerste plaats is de verleiding groot om te wat betreft de richting waarin het onderwijs in zeggen ik geef 29 uur of een hele week les ik nederland zich zou dienen te bewegen heb een hoop nakijkwerk en voorbereiding dus ik keer even terug naar mijn allereerste voorbeel laten de deskundigen het maar uitzoeken ik doe den die onderwijzer of onderwijzeres in heeze er dus niets aan want ik heb het te druk leende die de zesde klas een half uur bezig houdt op de tweede plaats is de verleiding groot om te met het maken van een oefening over de n als zeggen als ik de inhoud wil veranderen van mijn tussenletter wat zou die nou antwoorden als ik lessen dan krijg ik last met mijn collega s met de plotseling zou vragen vind je nou dat die kinde ouders met mijn hoofd of directeur en hoe moet ren hun tijd nuttig zitten te besteden waarom dat dan met de examens ik doe er dus niets aan vind je dat wat denk je nou dat ze op het ogen want ik kan het niet en ik durf het niet blik in feite leren een derde veelgehoorde redenering is wij hebben in een voor mij bevredigend antwoord op mijn vroeger veel uit ons hoofd moeten leren en kre vragen moeten minstens de volgende dingen aan gen ouderwets onderwijs en zijn wij nou zo diep de orde komen ongelukkig ik doe er niets aan want ik zie er 1 deze stof is voor deze leerlingen van belang niets in 2 dat belang staat in een redelijke relatie met de ik signaleer deze drie redenen niet om er hier die bestede tijd per op in te gaan want het feit dat we met ons 3 deze manier van werken individueel deze allen in onze vakantie hier zijn bewijst dat wij ze oefening maken is de meest efficiente manier in ieder geval niet delen ik signaleer ze omdat ze om deze stof te leren een aantal werkelijke hinderpalen vertegenwoor 4 deze manier om deze stof te leren past of is digen voor het streven naar leerplanontwikkeling minstens niet in strijd met mijn algemenere aan de basis zoals dat zo mooi heet want ook al opvoedkundige doelen met het soort mensen deel ik bovengenoemde standpunten niet ik ont dus dat ik mede door mijn onderwijs hoop te ken evenmin dat ze in veel gevallen aardig de vormen realiteit weerspiegelen dat betekent dat de ener het zal jullie niet verbazen dat ik niet zo vaak gie die je zelf in leerplanontwikkeling wil steken een bevredigend antwoord krijg sterker nog veel een kwestie is van prioriteiten vaststellen voor je mensen worden erg kwaad als ik de gevolgen zelf niet de vraag kan ik het of heb ik er de tijd trek uit de antwoorden die ik wel krijg voor is belangrijk maar de vraag hoe serieus wil een voorbeeld ik er iets aan doen nou ja ik vind dat gedoe met bessesap en bes knoers de directeur van de stichting voor de senjam ook niet zo belangrijk maar ja in de leerplanontwikkeling heeft eens gezegd het cito toets komt het nou eenmaal voor vormgeven van een samenhangend beleid in de 0 dus jij vindt het gebruiken van spelling als leerplanontwikkeling is alleen mogelijk wanneer selectiemiddel wel een goede zaak het onderwijsveld zelf het in grote lijnen eens is helemaal niet maar ja een aantal van deze leer over de richting waarin het onderwijs zich in ne lingen moeten nou eenmaal naar het vwo he en derland zou dienen te bewegen die moeten hun toets toch wel goed maken want ik denk dat dat een erg optimistische uitspraak de scholen hier in de omgeving werken met het is in die zin dat deze uitspraak ervan uitgaat dat cito het onderwijsveld zelf al zou nadenken over die 0 dus leerlingen voor andere schooltypen zitten richting dat is mijns inziens nog nauwelijks het niet in deze klas geval jawel hoor alles zit hier door elkaar waarom laat je die deze oefening dan ook ma e3essesa p of besse nsa p ken dat is toch voor hun niet zo erg van belang zeg je net zelf i k bedoel ik hoor van collega s wel soortgelijke ja weet je je hebt niet altijd verschillende din uitspraken als die welke ik in kranten lees het gen achter de hand en bovendien als ik een lbo is tegenwoordig niks meer of wat ze tegen aantal leerlingen steeds iets anders laat doen dan woordig toch op die lagere scholen leren maar voelen ze zich zo apart gezet he zo van wij zijn aanzienlijk minder merk ik dat mensen hun de stommelingen eigen les van kwart voor tien eens doorlichten maar als ze steeds onvoldoendes krijgen voor di t 4 soort oefeningen dan voelen ze zich toch ook leerplanontwikkeling door docenten niet meer is apart of niet soms en ook niet minder dan dat de onderwijsgevende eh ja dat is natuurlijk wel zo maar dan hebben nadenkt over wat hij doet in zijn lessen ze tenminste gelijke kansen gehad dat geldt natuurlijk ook voor dit congres de kom nou dus jij denkt dat gelijke kansen geven vragen die jullie aan de stroomleiders kunnen ik neerkomt op iedereen aan dezelfde eisen onder denk zelfs moeten stellen zijn dezelfde als die ik werpen zoiets als zet een 30 en een 60 jarige zojuist noemde voor een hoogspringlat van 1 meter 20 en dan waarom is wat jullie me hier aanbieden van be hebben ze gelijke kansen lang voor mijn leerlingen ach jij geeft altijd van die rare voorbeelden dat waarom is deze manier waarop de beste heeft er toch niks mee te maken we hadden het wat voor etensideaal wat voor maatschappij over spelling ideaal zit erachter het heeft er alles mee te maken jouw lat is de maar zoals ik in het begin van mijn verhaal al n als tussenletter die 60 jarige is jouw leerling suggereerde er is nog een belangrijke vraag een die steeds maar onvoldoendes krijgt die steeds vraag die op een congres als dit niet verwaarloosd maar tegen de lat springt want hij kan die norm mag worden en dat is deze hoe en in hoeverre niet halen maar jij geeft hem niet de kans om te kan ik wat ik als waardevol erken binnen de be gaan wandelen nee volgens jou gebieden de gelij staande structuren en opvattingen ook waar ma ke kansen dat hij steeds maar blijft springen je ken ik keer weer even terug nu naar het punt wil mensen blijkbaar leren dat er bepaalde intel van onze persoonlijke vrijheid de maatschappij lectuele normen zijn waar iedereen aan moet be laat ons middels de op een bepaald moment aan antwoorden en anders nou ja dat is dan jammer de macht zijnde overheid niet vrij bij het beste he den van de ons toegemeten miljarden ik citee r maar weer eens de overheid mag en de rest van het gesprek werd nogal verhit en bo moet soms de ruimte waarbinnen de verant vendien was het geheel ook te lang om hier ver woorde l ijkheid van de school zelf gestalte krijgt der te citeren misschien denken sommigen van inperken door het stellen van regels zo kunnen jullie ondertussen wat heeft dat nou allemaal we lezen op bladzijde 23 van het info blad van de met leerplanontwikkeling te maken mijn ant slo woord is alles het allerbelangrijkste dat je op ook hier ga ik eerst maar weer eens naar de prak dit congres kunt leren is dit elke onderwijsgeven tijk hebben we voorbeelden van dergelijk ingrij de doet doorlopend dag in dag uit aan leerplan pen van de overheid nou en of ning hij of zij doet dat door de oefeningen die het verbieden van verder projectwerk op de rijks hij kiest of overslaat door de uitleg die hij geeft scholengemeenschap in wageningen of nalaat door de boeken die hij kiest of ver het verzet van minister pais tegen de democra werpt door het aansluiten bij het niveau van zijn tische structuur van enkele vakgroepen van de leerlingen of door het negeren ervan universiteit van amsterdam in de gedragswetenschappen bestaat de eigenaar het enige jaren geleden verwerpen van het leer dige stelregel dat het onmogelijk is je niet te ge plan van de sociale academie te rotterdam dragen zo is het hier ook het is onmogelijk niet en wat dacht u van het zinnetje in het regeer aan leerplanning te doen het begin van elke ont akkoord dat ernaar gestreefd zal worden een al wikkeling daarin is je bewust zijn dat je eraan gemene afsluitingsprocedure voor het basisonder doet en dat jij eraan doet dat lang niet alles is wijs vast te stellen dat kan toch alleen maar be terug te voeren op voorschriften en op examens tekenen dat we naar een soort afsluitend examen en op algemeenheden van de lagere school worden gestuurd dat de overheid ook hier spreekbuis is van de de overhei d bovenliggende machten in de maatschappij kun nen we gemakkelijk ontdekken als we de reacties ik ben wat lang bij de klassesituatie stil blijven in de media bestuderen naar aanleiding van de staan omdat ik er geen enkel misverstand over adviezen over het grammatica onderwijs of het wil laten bestaan dat in mijn opvatting en in de advies over de plaats die gericht schrijven zou opvatting van de voorbereiders van dit congres kunnen innemen in de examens 5 opnieuw dus hoeveel kans heeft leerplanontwik afmeten aan de prestaties van de besten met an keling aan de basis hoeveel kans maak je als en dere woorden het niveau wordt bepaald door hoe thousiaste bekeerling terugkomend van dit con hoog je de besten kunt laten springen maar je gres op je school bij de ouders van je leerlingen kunt niveau ook afmeten aan de hoeveelheid per en in wat we gemakshalve maar even de volks sonen die een redelijke prestatie leveren matthij mond noemen sen sprak in dit verband over benedenlaags en als we antwoord op die vragen willen vinden als bovenlaags denken meet je het niveau van de we met andere woorden een vernieuwingsstrate sportbeoefening af aan het aantal gouden me gie willen vinden dan kan dat natuurlijk niet in dailles op de olympische spelen of aan het aantal deze inleiding gebeuren zo n strategie is afhan mensen dat in sport een aantal jaren een lekkere kelijk van het soort vernieuwing dat we op het hobby vindt oog hebben en zal eenvoudiger zijn naarmate de er wordt veel gezeurd in dit land over eventuele vernieuwing minder met de beide controlewegen slechte invloed van televisie hier noem ik dan van doen heeft zo zie je bijvoorbeeld dat veran maar eens een echte slechte invloed hysterisch deringen in het literatuuronderwijs aanzienlijk ge gedoe als weer eens een van onze medeburgers makkelijker tot stand gebracht kunnen worden een kampioenschap in iets heeft behaald kort dan veranderingen in bijvoorbeeld de verplichting om veel van de last die we ondervinden van de op een aantal schooltypen om een opstel te kreet niveauverlaging komt door de doorlopende schrijven ik zeg daarmee niet dat er niet een vergiftiging van de samenleving met prestatiege aantal scholen is waar elke verandering in het lite richt bovenlaags denken ratuuronderwijs op grote tegenstand zal stuiten het niveau van het onderwijs wordt niet bepaald maar hier kan ik alleen proberen om enkele alge door de hoeveelheid kennis en kunde die je de mene lijnen te trekken met betrekking tot de slimste gymnasiast in zes jaar in zijn hoofd kunt kansen van leerplanontwikkeling aan de basis je laten krijgen maar door het aantal mensen dat de kunt je bijvoorbeeld afvragen of er een zekere lijn kans krijgt om het onderwijs te volgen dat ze wil zit in de overheidsingrepen die ik zojuist heb ge len noemd zonder aanspraak te willen maken op misschien is willen niet het goede woord en moet volledigheid zou ik de volgende argumenten van ik zeggen het niveau van het onderwijs wordt be de overheid willen noemen te duur oncontro paald door het percentage van de mensen die on leerbaar waar het de handhaving van de voor derwijs kunnen volgen dat voor hen van belang schriften betreft verlaging van het niveau van het is dat hun leert om de standen van zaken in de onderwijs werkelijkheid onder ogen te zien en bovenal hun als het eerste argument met harde cijfers kan leert welke middelen er zijn om die standen van worden waargemaakt dan lijkt het een fatsoen zaken te veranderen lijk argument de andere twee zijn volgens mij ge laat ik het maar in een stelling stoppen makkelijk te grijpen stokken om honden mee te het niveau van het onderwijs is omgekeerd even slaan daarom zijn dat de gevaarlijkste argumen redig aan de grootte van de zwijgende meerder ten ik ga nu eerst even in op die niveauverlaging heid in een land en daarna op die oncontroleerbaarheid c ontrol e n ivea u tenslotte nog iets over die controle die zaak is zowel overheid als volksmond vallen veranderin aanzienlijk ingewikkelder en hangt nauw samen gen in het onderwijs met de kreet niveauverlaging met de niveau kwestie aan en dan zwijg ik maar over clubs als het ik vraag jullie aandacht voor de volgende uit ngl zonder uiteraard te vertellen wat ze daar spraak van een oud collega die brugklassers van mee bedoelen tegenwoordig weten niks ze worden alleen ieder ik vind het zeer opmerkelijk dat ongeveer het jaar brutaler enige zinnige verhaal dat over niveau ooit is ge ik vind zo komisch in deze uitspraak dat de spre schreven dat is een lezing van matt hijsen ker blijkbaar niet in de gaten heeft dat hij zich daarbi j in ieder geval stelselmatig wordt doodge zelf tegenspreekt want die brugklassers weten zwegen matthijsen betoogde dat je niveau kunt blijkbaar wel wat bijvoorbeeld hoe ze hem 6 blijkbaar lastige vragen kunnen stellen maar het tegengespartel van deze olympiade fan is voor ook bij controle speelt namelijk dat controleren mij een uitstekende controle dat we in ieder ge zoiets is als meten het schijnt wel haast zo dat val een stuk van onze doelstelling hadden ge controleren alleen maar mogelijk is aan de hand haald van concrete zaken ik denk in dit verband wel dit voorbeeld geeft meteen de problemen van de eens aan suggesties van de reclame dat liefde controleerbaarheid aan immers een dergelijke voor de ander gecontroleerd kan worden aan het controle kan niet plaatsvinden op een bepaald aantal gouden armbanden dat je weggeeft en moment hij kan niet uitgedrukt worden in een meer van dergelijk fraais cijferschaal en zeker is hij niet selectief zo ook bij het onderwijs onderwijsresultaten ik denk dat met het woord selectief de cirkel kunnen blijkbaar alleen worden gemeten in fou rond is in onze op prestaties gerichte maatschap ten in cijfers in examens deze gedachte ligt pij waar die prestaties bovendien gekoppeld zijn waarschijnlijk ten grondslag aan de achterdocht aan beloningen in de vorm van bekers salarissen die velen en ook de overheid heeft tegen zogehe en status grijpt de overheid in op momenten dat ten open leerplannen ik geloof niet dat het zin de selectie verloren dreigt te gaan immers min nig is om op deze plaats in te gaan op de discussie der selectie betekent meer mogelijkheden om ver rond open en gesloten leerplan in de voorberei der te gaan en dat is weer die niveauverlaging en ding van dit congres is het de stroomleiders geble dat eindigt bij de situatie dat iedereen wel alles ken dat de tegenstelling open versus gesloten zou kunnen bereiken en zoals droogstoppel uit leerplan van aanzienlijk lagere orde is dan de te de max havelaar al heeft opgemerkt dat kan genstelling tussen onderwijs dat greep op de wer toch gods bedoeling niet zijn kelijkheid centraal stelt versus onderwijs dat de die hele oncontroleerbaarheid is natuurlijk werkelijkheid in abstracties en algemeenheden kwats diezelfde oncontroleerbaarheid die de verduistert maatschappij bepaalde onderwijsvormen verwijt waar het mij hier om gaat is dat die achterdocht past ze zelf doorlopend toe wie heeft ooit mee tegen open leerplannen zijn grond vindt in de gemaakt dat een leraar frans bij wijze van solli wonderlijke opvattingen over controleerbaarheid citatieprocedure een vertaling moest maken wel die de samenleving er op na houdt met name bij nee dat doe je via een oncontroleerbaar sollicita het onderwijs toch wil ik niet nalaten op te mer tiegesprek ken dat open leerplannen natuurlijk wel contro leerbaar zijn ik heb op een school gewerkt waar ik ga ophouden met jullie geduld op de proef te een van de doelstellingen was dat leerlingen stellen we moeten aan het werk ik heb gepro moesten leren om de betrekkelijkheid van ver beerd aan het begin van dat werk drie dingen dui standelijke prestaties in te zien een van de mooi delijk te maken ste momenten in mijn leven is geweest op een 1 we kunnen ons niet aan dat werk aan leer vergadering van de oudervereniging van die planontwikkeling onttrekken school een ouder stelde daar de vraag waarom 2 dat werk is van het hoogste belang voor onze de school nooit meedeed aan de wiskunde olym leerlingen piade het antwoord kreeg ze van de voorzitter 3 de randvoorwaarden bij dat werk gegeven van het schoolparlement een leerling die toen in door overheid en maatschappij als dat niet 5 atheneum zat ach wij zijn geen competitieve hetzelfde is dan dwingen ons tot grote zorg school mevrouw het feit dat hij en de stuk of vuldigheid en exacthe i d in de beschrijving van tien andere leerlingen die er waren verder zonder wat we willen en ook hoe we dat denken te nog iets te zeggen hebben zitten luisteren naar kunnen bereiken 7