Documenten
corinne sebregt s i sk beschouwd als het eerste jaar van het voortgezet onderwijs de praktijk leert echter dat isk leerlingen die na een of twee jaar isk onderwijs ouder zijn dan 14 jaar meestal niet lees en spellings uitstromen naar de brugklas scholen voor voortgezet onderwijs vinden dergelijke problemen bij leerlingen te oud om hen in het eerste jaar van de brugklas te plaatsen h et gevolg hiervan is dat neveninstromer s dergelijke leerlingen noodgedwongen nog een jaar in de i sk verblijven om uit te kunnen stromen naar het derde leerjaar van een school ligt het aan de leerling of aan het voor voortgezet onderwijs vaak gaat het dan om onderwijs een uitstroom naar leerjaar 3 van het vmbo leerlingen voor wie die situatie aan de orde is moeten dan voldoen aan hogere eisen met de laatste jaren is er in het onderwijs nederlands als betrekking tot taalvaardigheid en vakinhoude tweede taal nt2 een verschuiving merkbaar van lijke kennis dan leerlingen die uitstromen naar aandacht voor het aanvankelijk taalleren naar hulp de brugklas leerlingen die op het moment van voor stagnerende teerders b ij wie het taalleerproces niet uitstroom 16 jaar of ouder zijn gaan meestal niet verloopt zoals de nt2 docenten verwachten in het naar het voortgezet onderwijs maar naar een onderwijs spreekt men dan van moeilijk lerenden of beroepsopleiding in het roc de eisen die een stagnerende teerders en zoekt men naar manieren om beroepsopleiding op niveau 1 2 of 3 binnen het deze groep taalvaardig te maken het is opvallend dat roc aan de leerlingen stelt zijn anders dan de de oorzaak van de problemen van deze stagnerende eisen waaraan een leerling moet voldoen als hij teerders niet wordt gezocht in het onderwijs maar in uitstroomt naar het voortgezet onderwijs de leerling wanneer echter kritisch naar het nt2 potentiele roc leerlingen moeten over de onderwijs wordt gekeken blijkt dat er sprake is van benodigde didactische voorkennis betreffende een onderwijsprogramma dat onvoldoende rekening begrijpend lezen en inzichtelijk rekenen houdt met de leerlingkenmerken van de meestal zeer beschikken en veelal ook vaardigheden heterogene doelgroep van nt2 leerders beheersen die betrekking hebben op samen werken studiehouding en aanpak zelfstandig heid en verantwoordelijkheid voor het eigen in het navolgende artikel wordt de leerproces heterogeniteit van de leerlingenpopulatie van een isk beschreven aan de hand van gegevens populatie van de isk van het stedelijk college de leerlingenpopulatie in een isk is zeer eindhoven ook wordt ingegaan op de heterogeen er zijn leerlingen die in het land van vormgeving van het nt2 onderwijs binnen de herkomst al onderwijs op een redelijk hoog isk waarbij vooral aandacht wordt besteed aan niveau gevolgd hebben terwijl anderen nog het onderricht in technisch lezen begrijpend nooit naar school zijn geweest ook de lezen en spellen beheersing van de taalachtergrond van de leerlingen is heel divers vaardigheden is van belang voor het kunnen in de isk worden leerlingen van veel behalen van het doel van het isk onderwijs te verschillende nationaliteiten opgevangen in het weten uitstroom naar een vorm van regulier schooljaar 2002 2003 zijn er in de i sk van het voortgezet onderwijs het lees en spellings stedelijk college eindhoven 60 nationaliteiten onderwijs voor anderstalige leerlingen lijkt het vertegenwoordigd binnen een populatie van behalen van dit doel eerder te belemmeren dan 206 leerlingen bovendien varieert het mogelijk te maken uitstroomperspectief van de leerlingen wat betreft niveau van praktijkonderwijs tot isk als onderwijss oor t havo vwo aan het eind van het schooljaar in de wet op het voortgezet onderwijs wordt de 2002 2003 stromen 83 leerlingen uit en gaa n 200 2 moer 58 24 daarvan naar het vmbo daarvan stromen vaardigheid de doelste llingen van het ster 18 leerlingen uit naar de basisberoepsgerichte project geven voornamelijk aan welke leerweg van het vmbo drie leerlingen gaan naar hande li ngen zogenaamde taalfuncties de leer de kaderberoepsgerichte leerweg en een leerling ling in de taal moet kunnen verrichten er is in begint in de theoretische leerweg in september het ster project geen aandacht voor de 2003 slechts twee leerlingen stromen door naar ontwikkeling van deelvaardigheden die nodig het leerwerktraject van het vmbo vervolgens zijn om de nederlandse taal monde li ng en zijn er van de 83 uitstromende leerlingen twee schriftelijk te gebruiken het ster project is die naar het havo gaan een groot aantal dan ook geen leerlijn lezen of spe ll en maar een leerlingen te weten 39 gaat naar een van de verzameling doelste ll ingen die zeer globaal opleidingen binnen het roc de meeste van beschrijft wat leerlingen moeten kennen en hen gaan naar een opleiding die is opgezet als kunnen aan het eind van de drie fasen van het geintegreerd traject waarin nt2 onderwijs nt2 onderwijs in het isk werken volgens het gecombineerd is met zaakvakonderwijs in totaal ster project betekent dus niet dat de stromen 21 leerlingen uit naar een opleiding deel vaardigheden met betrekking tot met een geintegreerd traject binnen het roc technisch lezen begrijpend lezen en spe ll en verder gaan respectievelijk zeven en twee onderwijs planmatig en doordacht onderwezen leerlingen naar een opleiding op niveau 2 en 3 en tot ontwikkeling gebracht worden toen de van het roc tot de opleidingsmogelijkheden methode zebra kuiken alons bienfait 1999 binnen het roc hoort ook voortgezet op de markt kwam gingen vrijwel a ll e isk s volwassenonderwijs van de 39 leerlingen die over op deze methode zodat zij niet langer meer uitstromen naar roc kempenpoort in gebruik hoefden te maken van methodes uit de eindhoven kiezen er negen voor vo at volwasseneneducatie zebra is echter een voortgezet onderwijs voor anderstaligen om methode die weli swaar functioneel en schools daar hun nt2 onderwijs voort te zetten het taalgebruik oefent maar nauwelijks aandacht gaat om leerlingen van 16 of 17 jaar die als zij besteedt aan het systematisch onderricht in de jonger waren geweest op de isk waren deelvaardigheden die leerlingen moeten gebleven tot slot zijn er 16 leerlingen die naar beheersen om de nederlandse taal correct te het praktijkonderwijs uitstromen kunnen gebruiken aan de basis van de methode zebra li ggen dan ook de doelstell ingen die zijn doel stellingen beschreven in de boeken van het ster project voor het isk onderwijs bestaan geen bij wet vastgestelde eindtermen en zijn er geen leze n e n spe ll en doelstellingen opgesteld die richting geven aan in de praktijk blijkt dat isk leerlingen het lezen de invulling van het onderwijs de isk is een en spellen vaak slecht beheersen waardoor zij algemene opleiding die is gericht op taalontwik ook moeite hebben om begrijpend te leren keling hoewel isk s vrij zijn om hun onderwijs lezen zelfs als de woordenschat relatief zelf vorm te geven wordt er maar zelden voldoende aanwezig is het technisch lezen gewerkt met doelstellingen en eindtermen die vergt nog te veel aandacht er zijn echter ook zijn afgestemd op de vervolgopleiding van de leerlingen die een hogere didactische leeftijds leerling voor het vaststellen van het equivalent blijken te hebben voor begrijpend onderwijsaanbod maakten veel isk s tot 1999 lezen dan voor technisch lezen een voorbeeld gebruik van de doelstellingen die waren daarvan is leerling dario opgesteld door het projectbureau te rotterdam dit schakeltraject eerste opvang rotterdam dario m is een rwandese jongen van 13 jaar die gerritsma e a 1993 of kortgezegd ster in het schooljaar 2002 2003 uitstroomt naar het project verdeelde het isk onderwijs in drie eerste leerjaar van de kaderberoepsgerichte leerweg fasen de begin tussen en schakelfase h et van het vmbo dario heeft volgens een iq meting ster project beschrijft voor het onderwijs met de ibo drfferentiatest een algemeen iq van nederlands als tweede taal doelstellingen op het 83 op het didactische domein begrijpend lezen gebied van lees schrijf luister en spreek blijkt dario vergeleken met leerlingen die instrome n 200 2 moe r 59 in het eerste leerjaar voortgezet onderwijs geen grote van deze groep voor technisch lezen de dle achterstand te hebben zijn dle score voor deze scores varieren van 11 tot 44 het gemiddelde vaardigheid is 52 volgens meting met de toets dle van de leerlingen die in het schooljaar begrijpend lezen van het drempelonderzoek 2001 2003 2004 naar het praktijkonderwijs de vaardigheid in het technisch lezen en spellen is uitstromen is 17 de laagste dle score is 11 en veel minder goed ontwikkeld dario beheerst het het hoogste dle 31 technisch lezen op het niveau van een leerling in groep 5 dle 24 gemeten met de brus test kaart moeilijke lerend b en scoort op de spellingtoets drempelonderzoek de variatie in dle scores betekent dat er 2001 een dle van 25 leerlingen zijn die naar het vmbo uitstromen dario zal uitstromen naar de brugklas hoewel hij met lagere dle s voor technisch lezen redelijk vaardig is in het begrijpend lezen zal dario begrijpend lezen of spelling dan leerlingen die hinder ondervinden van zijn relatief slechte naar het praktijkonderwijs gaan feit is dat er technisch leesvaardigheid het tempo waarin dario leerlingen zijn die uitstromen met een teksten moet lezen tijdens het voortgezet onderwijs beheersingsniveau voor begrijpend lezen dat is hoog waardoor hij snel woorden en zinnen moet vergelijkbaar is met een leerling aan het eind van decoderen de kans dat er door het hoge tempo groep 5 van het basisonderwijs hoewel isk fouten ontstaan die vervolgens het begrijpend lezen leerlingen meestal leerwegondersteuning verstoren is zeker aanwezig uiteindelijk zou de krijgen is het de vraag in hoeverre deze achterstand op technisch lezen het behalen leerlingen kunnen slagen in het vmbo of havo schoolsucces van dario in de weg kunnen staan naast een achterstand op begrijpend lezen hebben zij meestal ook een gebrekkige leerlingen als dario zijn uitzonderingen als het woordenschatbeheersing en missen zij de gaat om de vaardigheid in begrijpend lezen het voorkennis waarop een beroep wordt gedaan gemiddelde dle voor begrijpend lezen van de tijdens het zaakvakonderwijs een achterstand leerlingen die in het schooljaar 2002 2003 op het gebied van begrijpend lezen is dan een uitstromen naar het reguliere voortgezet dubbele handicap die bovendien nog versterkt onderwijs vmbo en havo is 30 vergelijkbaar kan worden door een achterstand op het gebied met een niveau van overgang groep 5 groep 6 van technisch lezen de scores van de isk van het basisonderwijs er zijn echter ook leerlingen die uitstromen naar de basis leerlingen waarvan het dle op begrijpend beroepsgerichte leerweg en die bovendien lezen lager is dan 15 niveau halverwege groep 4 leerwegondersteuning krijgen zijn vaak niet van het bao en leerlingen met een dle van 59 veel lager dan de scores van de nederlandstalige vergelijkbaar met een niveau van bijna eind leerlingen waarbij zij in de klas komen het groep 8 van het bao h et zal duidelijk zijn dat grote verschil tussen nederlandstalige onder het laatste niveau een uitzonderlijk hoog niveau instromers en neveninstromers uit de isk is dat van begrijpend lezen is voor een isk leerling de scores van de nederlandse leerlingen het de leerlingen die naar het praktijkonderwijs resultaat zijn van acht jaar basisonderwijs terwijl gaan beheersen het begrijpend lezen gemiddeld de isk leerlingen vaak in slechts twee jaar dit op een niveau van dle 21 varierend van niveau bereikten het hoge tempo waarin veel minder dan 15 tot 35 op het gebied van isk leerlingen hun lees en spellingsvaardigheid technisch lezen scoren de leerlingen die naar het tot op dit niveau ontwikkelen zonder dat deze vmbo of havo gaan gemiddeld een dl e van 28 vaardigheden intensief via het onderwijs zijn range 13 60 terwijl het gemiddelde dle van ontwikkeld roept een aantal vragen op leerlingen die uitstromen naar het praktijk enerzijds doet het vermoeden dat de isk onderwijs aanmerkelijk lager is te weten 19 de leerlingen een hoger niveau van lees en leerling met de relatief beste score heeft een spellingsvaardigheid zouden kunnen bereiken als dle van 37 de laagst scorende leerling heeft er op de isk wel gericht en systematisch lees een dle van 8 het gemiddelde dle voor en spellingsonderwijs zou worden gegeven het spelling van uitstromers naar vmbo en havo is is onbekend of de vaardigheden die de met 27 niet veel lager dan het gemiddelde dle leerlingen zich zelf eigen maken voldoende basi s 200 2 m oe r 60 bieden om hun spellings en leesvaardigheid kan hij nog naar de eerste klas met 14 jaar kan verder te ontwikkelen er zijn tenslotte dat niet meer de scholen voor voortgezet leerlingen met een isk vooropleiding die onderwijs staan dat niet toe en bij de leerlingen slagen in het vervolgonderwijs anderzijds is het waarvoor ooit een uitzondering is gemaakt mogelijk dat leerlingen door de wijze waarop zij bleek dat het sociaal gezien geen goede keuze zich min of meer zelfstandig leren lezen en was geweest anderzijds wordt er op de isk spellen in het nederlands zich een manier van weinig vordering op het gebied van technisch werken hebben eigengemaakt die verdere lezen begrijpend lezen en spelling geconsta ontwikkeling van hun spellings en lees teerd waardoor men er van uitgaat dat de vaardigheid in de weg staat de leerlingen leerling het maximaal haalbare heeft bereikt en hebben mogelijk geen inzicht in de structuur dus moet uitstromen maar ook als de leerling van de taal ontwikkeld waardoor zij op een gezien de behaalde resultaten op didactische gegeven moment hun plafond bereiken als dit toetsen in staat is gebleken het niveau van in een vroeg stadium van het isk onderwijs spellingvaardigheid en zijn vaardigheid in gebeurt kan de leerling als moeilijk lerend technisch lezen en begrijpend lezen te bestempeld worden in het nt2 onderwijs verhogen kan dat voor de isk een reden zijn zowel op de isk als binnen roc s is een vaak om de leerling te laten uitstromen de leerling gehoorde uitspraak dat er steeds meer moeilijk heeft immers getoond dat hij die vaardigheden lerenden aan het onderwijs deelnemen in de tot een bepaald niveau heeft ontwikkeld zonder isk van het stedelijk college eindhoven zijn dat daar op de isk gericht onderwijs voor is drie van de 16 klassen gevuld met langzame c q aangeboden daardoor gaat men er van uit dat moeilijk lerende leerlingen het onderwijs de leerling zelfstandig zijn vaardigheid van het aanbod aan deze leerlingen bestaat uit het technisch en begrijpend lezen alsmede van het beginprogramma en onderdelen uit het eerste spellen in het nederlands nog betekenisvol zal deel van het tussenfaseprogramma overigens verbeteren wordt binnen die programma s die worden vormgegeven aan de hand van zebra ook het strategieen spreek en luisteronderwijs aangeboden door het feit dat er op de isk vanuit gegaan wordt leerlingen functioneel aan de taal te laten dat leerlingen op basis van de kennis van hun handelen er worden nauwelijks deelvaardig eigen taal en via het min of meer impliciete heden aangereikt in totaal zijn 41 van de 206 onderwijsaanbod in de beginfase van de isk leerlingen moeilijk lerend de oorzaak van de zichzelf leren technisch lezen en spellen kan een moeilijklerendheid wordt in het nt2 verklaring zijn voor het feit dat leerlingen op onderwijs bij de leerling gelegd en niet gezocht een gegeven moment in de onderwijsloopbaan in een mogelijk zeer inadequaat door de op de isk geen progressie meer boeken de start leerling zelf vormgegeven onderwijs in spelling van het nederlands leren in de beginfase bestaat technisch lezen begrijpend lezen spreken en immers uit het leren van woorden volgens de luisteren methodiek van total physical response afgekort tpr hoewel deze methodiek in de beginfase uitstroom gebruikt wordt om leerlingen snel een grote i sk leerl ingen blijken in korte tijd veel passieve woordenschat aan te reiken wordt die vooruitgang te boeken maar slechts een aantal woordkermis al snel actief gemaakt door leerlingen behaal t in de periode voor uitstroom leerlingen zelf hun handelingen te laten naar het vervolgonderwijs een niveau voor benoemen het is overigens niet mogelijk alle technisch en begrijpend lezen en spellen dat woorden viatpr aan te leren zodra abstractere vergelijkbaar is met het niveau van nederlandse woorden geleerd moeten worden wordt minder basisschoolleerlingen in groep 5 of begin groep gebruik gemaakt van tpr tpr is dan ook een 6 de reden waarom de leerlingen ondanks dit methodiek die vooral in de beginfase van het lage niveau toch de isk verlaten is enerzijds dat nt2 onderwijs wordt gebruikt de woorden er een keuze moet worden gemaakt vanwege de die leerlingen moeten leren worden leeftijd van de leerling als de leerling 13 jaar is geselecteerd op grond van functionaliteit e n 200 12 m oe r 61 frequentie niet op de spe ll ingsprincipes of hebben geleerd om in het nederlands te lezen moeilijkheidsgraad met betrekking tot technisch en te schrijven deze leerlingen hanteren lezen omdat nt2 docenten de door tpr mogelijk zelfbedachte strategieen wat die verwo rven woorden in een vrij vroeg stadium strategieen precies zijn is onduidelijk in ieder schriftelijk aanbieden leren leerlingen woorden geval geldt voor veel leerlingen dat ze met hun schrijven en technisch lezen die allerlei strategieen hun vaardigheid in technisch lezen spell ingsmoeilijkheden en niet klank zuivere begrijpend lezen en spelling veelal niet verder klank lettercombinaties bevatten de isk kunnen ontwikkelen dan tot het niveau van leerlingen hanteren in de tpr fase van het leerlingen van het basisonderwijs onderwijs daardoor vermoedelijk een inprentstrategie die hen in staat stelt de noodzaak tot ontwikkeling van lees en aangeboden woorden mondeling en schriftelijk spellings onderwij s te reproduceren wanneer de hoeveelheid de hierboven uitgesproken veronderstellingen woorden die zij moeten kunnen schrijven en zijn gebaseerd op ervaringen met nt2 technisch lezen toeneemt kan deze voor die leerlingen in de isk van het stedelijk college taaksituatie inadequate strategie een zo zware eindhoven er zijn geen feiten uit onderzoek belasting zijn voor het geheugen dat de leer li ng bekend waarmee deze veronderstellingen niet kan voldoen aan de hogere eisen die aan de kunnen worden weerlegd of bevestigd wel is lees en spellingsvaardigheid worden gesteld in zeker dat nt2 leerlingen in de isk geen latere fasen van het isk onderwijs bovendien gericht lees en spellingsonderwijs krijgen maar ontneemt het schrijven en technisch lezen op via het functionele taalonderwijs leren lezen en basis van een inprentstrategie de leerling de spellen daardoor is er bij isk leerlingen dan strategische vaardigheid en mogelijkheid tot ook geen sprake van een fase van training van transfer om zelf vast te stellen hoe nieuwe technische leesvaardigheid waarna na het woorden die nog niet eerder auditief of visueel bereiken van een bepaald niveau wordt zijn aangeboden correct gelezen of geschreven overgegaan op begrijpend leesonderwijs door moeten worden de leerlingen hebben immers de manier waarop het i sk onderwijs wordt geen inzicht in de nederlandse klank vormgegeven ontwikkelen isk leerlingen hun letterkoppeling en kennen geen spe llingsregels spellingvaardigheid en hun vaardigheid in het ontbreekt hen wat dat betreft aan inzicht in technisch en begrijpend lezen tegelijk de structuur van de nederlandse taal bovendien wordt er alleen in de beginfase via in het isk onderwijs waarbinnen men de tpr gewerkt aan begrijpend luisteren en wordt methode zebra inzet om leerlingen het deze vaardigheid in de fasen daarna slechts nog nederlands als tweede taal te leren wordt geen functioneel geoefend ook de selectie van aandacht besteed aan de klank tekenkoppeling woorden die leerlingen nodig hebben zou meer en spellingregels met zebra wordt weliswaar in samenhang met begrijpend luisteren moeten gewerkt aan begrijpend lezen maar het is de worden geoefend zodat de leerlingen vraag of de leerlingen de aangereikte voldoende basis hebben om binnen het nt2 leesstrategieen daadwerkelijk zelfstandig kunnen onderwijs hun vaardigheid in technisch lezen gebruiken en toepassen zoals de auteurs van spellen en begrijpend lezen te ontwikkelen zebra het bedoeld hebben men gaat er immers door een systematisch en gestructureerd vanuit dat de leerlingen de aangeboden teksten onderwijsaanbod met een daarop afgestemde kan decoderen het is onbekend of de leerli ng didactiek zouden isk leerlingen met een hoger werkelijk technisch leest zoals een autochtone niveau van beheersing van de vaardigheden leeftijdsgenoot met een achtergrond in het spelling technisch en begrijpend lezen de i sk basisonderwijs dat doet de aanpak die zebra kunnen verlaten en wellicht naar een hogere hanteert is echter vergelijkbaar met de aanpak vorm van vervolgonderwijs kunnen uitstromen die in leergangen nederlands voor het dan nu het geval is bovendien zouden de onderwijs herkenbaar is de vraag is of die leerlingen beter toegerust zijn om succesvol deel aanpak juist is voor leer li ngen met een niet te kunnen nemen aan het onderwijs waar zij na nederlandstalige achtergrond die zichzelf de isk instromen 20 04 2 moer 62 onderzoek gemeten kunnen worden niet iedere leerling om isk leerlingen planmatig en met behulp zal zijn lees en spellingsvaardigheid leren van een doordachte methodiek te leren beheersen tot op een vergelijkbaar niveau van technisch en begrijpend te lezen zou zijn potentiele cognitieve capaciteiten h et is onderzocht moeten worden welke strategieen echter niet duidelijk welk niveau maximaal zij zich eigen maken of eigen zouden moeten bereikt kan worden door een allochtone leerling maken het is immers een gegeven dat isk met een bepaald feitelijk gemeten dan wel leerlingen slechts zeer kort de tijd hebben om verondersteld cognitief ontwikkelingsniveau hun lees en spellingsvaardigheid te evenmin is duidelijk welk tempo van ontwikkelen het in versneld tempo aanbieden ontwikkeling van leerlingen met met een van de leerstof met betrekking tot de bepaald cognitief ontwikkelingsniveau verwacht instrumentele basisvaardigheden van het mag worden tot slot zou inzicht moeten basisonderwijs lijkt niet de beste optie daarvoor worden verkregen in de invloed die de is simpelweg geen tijd bovendien gaat de lees beheersing van de lees en spellingvaardigheid in en spellingsdidactiek van het basisonderwijs uit de eigen taal heeft op de ontwikkeling van deze van jonge kinderen terwijl i sk leerlingen vaardigheden in het nederlands i nzicht in al twaalf jaar of ouder zijn als onderzocht wordt deze aspecten van ontwikkeling van lees en welke strategieen de ontwikkeling van lees en spellingvaardigheid door allochtone is k spellingvaardigheid uiteindelijk positief of ten leerlingen zou moeten leiden tot het opstellen langen leste negatief beinvloeden en hoe deze van een lees en spellingsdidactiek met een strategieen kunnen worden gestimuleerd of de daarbij behorend programma waarmee ontwikkeling ervan juist kan worden leerlingen in korte tijd lees en spellings voorkomen kan op basis daarvan onderzocht vaardigheid en lees en spellingsstrategieen worden welke lees en spellingsdidactiek voor ontwikkelen zodat zij in staat zijn in het allochtone leerlingen vanaf 12 jaar moet worden voortgezet onderwijs de aangeleerde vaardig gehanteerd hierbij moet overigens wel heden en strategieen zo te gebruiken dat zij hun rekening worden gehouden met de cognitieve beheersing van schriftelijke taalvaardigheden tot capaciteiten van een leerling dit is echter niet een hoger niveau brengen eenvoudig omdat er geen daadwerkelijk binnen de i sk praktisch inzetbare meetinstrumenten met dank aan drs g n melis senior adviseur bestaan waarmee de cognitieve capaciteiten van doba ondenvijsadviseurs leerlingen die het nederlands niet beheersen 2004 2 moer 63