Leesindexen berekenen, dat doe je niet zelf, dat laat je doen!

53 leesindexen berekenen dat doe je niet zelf dat iaat je doen marc stevens doet u het ook wel eens beste lezer even de moeilijkheidsgraad van een voor uw klas aantrekkelijke leestekst berekenen want geef toe de teksten die u voor tech nisch of beg rijpend lezen gebruikt moeten toch m in of meer gegradeerd zijn wat makkelijker is komt in principe voor wat moeilijker is maar bent u daar bij elke nieuwe tekst die u in uw klas brengt w el zo zeker van of werkt u in uw klas ook met niveaulezen zodat u goed op de hoogte moet zijn van de leesindex van elke tekst en gebeurt het dan wel e ens dat u s avonds laat nog aan het rekenen moet slaan et berekenen van een tekst is voorkennis heeft i v m het onderwerp van een klus zelfs om iets simpels zijn tekst als ce leesindex a te berekenen waarmee dan verder het avi de discussie i v m de bruikbaarheid van niveau bepaald wordt zie bijlage leesbaarheidsformules wordt al een tijdje 3 ben je voor een niet eens zo gevoard voorstanders ervan zeggen dat je lange tekst al snel een half uurtje in een tekst voldoende gegevens kan tellen kwijt vanzelfsprekend geeft die en berekenen om zijn moeilijkheidsgraad berekening je enig gevoel van zekerheid voldoende correct in te schatten zij wijzen maar of dit echt wel rendeert bovendien erop dat je talloze gegevens kan vas pak zijn tekstberekeningen niet meer dan hulp ken middelen die slechts enkele indicaties er zijn de kwantitatieve tekstvariabelen geven zo n leesindex zoals we de uit zoals komst van een tekstberekeningsformule wei gemiddelde zinslengte aantal woorden noemen zal je immers nooit vertellen of een per zit tekst voor een individuele leerling geschikt gemiddelde woordlengte meestal aan is of niet dat heeft alles te maken met het tal lettergrepen per woord feit dat leesindexen de technischere ele aantal herhaalde woorden uitgebreid menten van teksten kunnen berekenen held van de gehanteerde woorden zinslengte woordlengte maar bijvoor scha beeld niet het gegeven van de graad van aantal ongebruikelijke woorden vanuit vertrouwdheid van de lezer met 4n onder een frequentielijst van woorden voor werp een leerling die over zijn hobby leest een bepaalde leeftijd zal doorgaans moeilijkere teksten aankun aantal dubbele negaties in de tekst nen dan een leerling die helemaal geen aantal genominaliseerde werkwonden jan feb 1994 nummer 3 23e jaargang er zijn ook de kwalitatieve tekstvariabelen voor het zonet geschetste doel kan gebrui zoals ken in wat volgt wil ik even ingaan op wat aantal keer een omgekeerde woord dit programma zoal kan en wat ook niet volgorde vooraf u toch nog even geruststellen aantal passieve zinnen in de tekst tansy is een behoo rl ijk krachtig program aantal bijzinnen ma maar toch is het gratis mocht u geinte aantal beknopte constructies resseerd raken dan vertel ik u graag dat u aantal tussenzinnen en tangconstruc ongeveer enkel het schijje en de verzend ties kosten hoeft te betalen het gaat hier dus gemiddeld aantal ideeen per zin hangt om een shareware programma wat bete samen met aantal bijzinnen kent dat het vrij gebruikt en gekopieerd hoeveelheid redundantie in het taalsys mag worden willen we even kijken of er teem en de informatie die wordt door voor u ook een deurtje kan opengaan gegeven te veel informatie in een tekst creeert bijvoorbeeld te veel ballast te tansy staat voor tekst analyse systeem weinig informatie vraagt een veel grotere en analyseren is wat tansy inderdaad ook inspanning van de lezer op het vlak van doet vooraf moet je als gebruiker de tekst voorspellen en infereren die je wil laten berekenen ingetypt hebben een aantal van deze laatste variabelen laten met een tekstverwerker en opgeslagen op zich niet netjes tellen soms moet er zelfs harde of zachte schiji in ascii of dos for heelwat geinterpreteerd worden dat brengt maat dat is een formaat dat de meeste ons meteen bij de tegenstanders van lees tekstverwerkers kennen zodat ons bereke baarheidsberekening op teksten zij stellen ningsprogramma niet aan elke tekstverwer namelijk dat in een tekst talloze aspecten ker moet worden aangepast in niet in formules kunnen worden gedwon wordperfect bijvoorbeeld kunt u een tekst gen maar afhankelijk zijn van onderwerp tot in ascii formaat bewaren met de onderwerp en van ontvanger tot ontvanger ctrl f5 toetsen er dient nog bij vermeld dat omwille van de beperkte omgeving zul en we de technische berekening en dan waarin werd geprogrammeerd teksten niet maar afschaffen de gemiddelde leerkracht langer kunnen zijn dan 110 regels en of die voor het vak nederlands niet over wat 1200 woorden indien dat toch het geval is extra tijd beschikt doet dat maar best hij zal tansy in de tekst knippen en met de of zij werkt best ook maar verder met reeds eerste 110 regels verderwerken zodat u getelde teksten tenzij het berekenen geen toch nog een goede indruk krijgt van de extra belasting zou impliceren indien u snel complexiteit en het niveau van de tekst een aantal gegevens over de moeilijkheids tansy is immers in eerste instantie graad van een tekst zou kunnen te weten bedoeld om teksten te berekenen waarmee komen blijfthet interessant om zulke bere in de klas in principe van de lagere school keningen uit te voeren en de resultaten ver kan worden gewerkt en niet om complete ge i end te gebruiken boeken na te tellen het computerprogramma technische leesindexen tansy u hoeft tansy enkel maar te starten de tekst van uw keuze aan te wijzen in het van toeval gesproken op mijn computer hoofdmenu dat dan verschijnt neemt u een doodgewone pc draait momente el het keuze 1 en de berekening te starten in het zelfgemaakte programma tansy dat u hoofdmenu keuze 3 in de volgende 23e jaargang nummer 3 jan feb 1994 afbeeldingen vindt u resultaten van een van guus kuijer berekening die verricht werd op een tekst tansy tekst analyse systeem versie 4 30 van mei 93 berekening van leesindex a y en z programma marc stevens hoofdmenu 1 tekst inladen 2 tekst bekijken wijzigen 3 berekenen van de leesindex 4 frequentielijst v d tekst drukken 5 uitvallers bekijken 6 resultaten verwerken 7 geintegreerde woordenlijsten bekijken 8 zelf lijsten aanleggen op basis van de onderzochte teksten functie is uit 9 stoppen typ uw keuze ingeladen tekst is f aatexts guus luttele seconden later ziet uw computerscherm er ongeveer zo uit t a m s y tekst analyse systeear mamie 4 38 van nel 93 herdoening van leesindex a y en z prograarra marc stevens fllequen germ moorden beppe boss deukt heel lees marl beams met stommel staartel word 1 aantal zinnen 44 soorten woordbeelden aantal ten 9 aantal woordar 244 mk id 69 h8d 86 64 x aantal uerschi 1 l wdn 134 m ld zo moo 9 2 x aantal lettergrepen 288 3 i f 9 5 woordvariatie 55 x net aai ooi 1 6 x schatting abstracte wdn 0x me erlettergrep wdn 43 10 x persoonl i jke woorden 10 x handicap beginnend lesex 1 88 leesindex a 128 6 165 gemiddelde zinslengte 5 55 leesindex y 158 6 64 gemiddelde woordlengte 1 18 thernoodei ijk mi nit eat 3 procent large woorden 8 46 3 steen us ceraentwdm 511 4 4z4 geen verdere bijzonderheden frequem ie amalyse emt jen jan feb 1994 num me r 3 23e jaargang vt even overlopen daaronder dan enkele resultaten van bere keningen bovenaan onder de titel krijgt u een be el d de handicap voor een beginnend lezer van de frequent gebuide woorden in de tekst het programma gaat ervan uit dat een vak met nummer 1 dit gee ft een indicatie beginnend lezer die alle letters kan i v m het onderwerp of thema van de tekst lezen of eigenlijk alle grafeem foneem correspondenties correct maakt met daaronder volgen berekeningen links in woorden van het type mkm medeklin vak 2 een aantal afzonderlijke waarden die ker klinker medeklinker de minste lees door telling of berekening werden verkre problemen hee ft van zodra echter een gen met name woord complexer is opgebouwd bij het aantal zinnen in de tekst voorbeeld met meer medeklinkers voor het aantal woorden dat werd geteld aan of achteraan of met meer lettergre het aantal verschillende woorden deze pen slaat ons programma aan het tel waarde toont de uitgebreidheid van de len elk woord dat afwijkt van de mkm woordenschat bouw hee ft dus een zekere handicap het aantal lettergrepen in de tekst dat die verrekend wordt een mkmm woord is een belang rijke waarde voor de bere uitgezonderd woorden op t scoort 2 kening van leesindex a zie later handicappunten een woord met daarin de woordvariatie in procent dit getal 3 medeklinkers pakt 6 punten enz zo geeft weer hoeveel verschillende woor ontstaat een waarde is d ie 1 dan bete den er worden gehanteerd t o v het kent het dat er geen technische lees totaal aantal getelde woorden handicaps in de tekst zitten boven de het aantal abstracte woorden in de tekst 1 5 spreken we van een moeilijke tekst hierbij dient vermeld dat het om een voor beginnende lezers boven de 2 5 schatting gaat eerder dan om een sluiten impliceert dat een tekst in principe niet de waarde het programma is ni in staat meer geschikt is voor de lagere school om een heleboel abstracte woorden te in de tekst van kuijer is de waarde 2 11 herkennen exhaustief is het helaas op dit dit wijst op een ongeschiktheid voor vlak niet in de tekst van kuijer die we hier beginnende lezers bij wijze van voorbeeld berekenden zitten de gemiddelde zinslengte deze waarde blijkbaar weinig of geen abstracte woor geeft weer hoeveel woorden er gemid den wat de leesbaarheid en de begrom deld in een zin zitten dus d ten goede komt het aantal persoonlijke woorden het gaat hier om de persoonlijke en ref exie gemiddelde zinslengte ve voornaamwoorden en een aantal totaal aantal woorden in de tekst zelfstandige naamwoorden die een con totaal aantal zinnen creet persoon aanwijzen zoals moe der vader vriend dus b v geen persoonsnamen die een beroep aandui de gemiddelde woordlengte geeft weer den de 19 die we aantreffen in de hoeveel lettergrepen er gemiddeld in een tekst van kuijer is relatief hoog zodat woord zitten dus we mogen concluderen dat het niet om een afstandelijke tekst gaat maar om wellicht een verhaal met concrete figu gemiddelde woordlengte ren het voorkomen van veel van deze woorden maakt de tekst leesbaarder totaal aantal lettergrepen totaal aantal woorden 23e jaargang nummer 3 jan feb 1994 57 a a t 6 de laatste twee waarden hebben we nodig op basis hiervan wordt het avi niveau om straks in deze tekst maar ogenblikkelijk van de tekst vastgesteld hoe dat exact in het programma de welbekende leesindex gebeurt leest u in bijlage 3 de waarde a te berekenen her toont zich ook de kracht van deze leesindex ligt tussen 120 en 0 van de computer u hoeft zeff riet meer twee een hogere waarde betekent een mak of drie bladzijden aan een stuk lettergrepen te kelijkere tekst doorgaans wordt er teilen dat doet de machine voor u gesteld dat een tekst voor het eerste dan volgt de waarde die weergeeft hoe leerjaar zich situeert tussen 120 en 100 veel procent lange woorden er in de tekst maar hij moet bovendien nog aan enke aten het gaat hier om woorden die uit le andere eisen voldoen meer dan drie lettergrepen bestaan leesindex y dan is een index die een tot slot vinden we in deze kolom met gedetailleerd beeld van de tekst geeft afzonderlijke waarden een duo dat weer althans als we teksten voor beginnende geeft hoeveel woorden er in de tekst lezers berekenen op hun technische bouwsteen zijn dus semantisch sterk moeilijkheidsgraad het resultaat van de gevuld en hoeveel procent er fungeren als berekening is een waarde tussen 150 cement of mortelwoord dus verbanden en 0 deze waarde loopt sneller naar of verwijzingen uitdrukkend functiewoord beneden dan die van leesindex a algemeen genomen zal deze waarde al deze waarden zijn interessant genoeg nul worden bij teksten die door een om apart geinterpreteerd te worden en u gemiddelde lezer goed gelezen worden een beeld te geven van de tekst die u in aan het einde van het tweede leerjaar handen heeft maar een aantal ervan wordt de formule is een tiklotje moeilijker dan ook gebruikt bij verdere berekeningen die de voorgaande ons programma maakt vandaar dat we nog even verder overlopen leesindex y 254 9anc begin nend lezer x 00 gemiddeide zins rechts op ons scherm in vak 3 treffen we lengte een analyse aan die vox de leerkracht van het eerste leerjaar van belang is het pro gramma gaat ni van elk woord na wat de opbouw is in termen van medeklinker en indexen op basis van woord klinker zodat we snel een beeld krijgen van het aantal moeilijkheden op dat vlak uiterst frequentie rechts wordt er ook procentueel getoond hoe de moeilijkheden verdeeld zitten tot daar ons eerste c jferscherm indien u nu de j toets indrukt komen we bij het tot slot van dit eerste scherm verschijnen scherm waarin indexen worden berekend er twee technische leesindexen en wordt op basis van de frequentie van woorden in het vermoedelijke avi niveau van de tekst tansy werden 3 woordenlijsten verwerkt gegeven vak 4 op basis van woordfrequentie de eerste leesindexa wordt algemeen gebruikt om omvat de meest frequente woorden die het technische leesniveau te bepalen het door kleuters worden begrepen ongeveer is een klassieker en afgeleid van een for 3000 basiswoorden aangevuld met in het mule die r flesch ooit in het lenen riep nederlands frequent gebruikte voornamen de tweede omvat de volgende 2500 meest leesindex a 195 2 3 van de frequente woorden dat er die in princi gemiddelde woordlengte x 10q 7 x pe goed begrepen worden door leerlingen gemiddelde zinslengte van het eerste tot het derde leerjaar de jan feb 1994 nummer 3 23e jaargang i derde en laatste lijst voegt daar weer onge woordenlijsten zodat we te weten komen veer 2500 woorden aan toe het gaat om hoeveel woorden uit de tekst in principe woorden die begrepen worden door vierde door een bepaalde groep kinderen kunnen tot zesdeklassers worden begrepen op ons scherm wordt ons computerprogramma vergelijkt elk dit resultaat afgebeeld d m v cijfers en een woord uit de opgegeven tekst met die grafiekje t a m s y fek t analyse systeem versie 4 39 ra p mei 93 berekening van lae siibex a en z programma marc stevens li jct 1 1064 win overeenloonst met 1 i jst 1 lijst 2 7794 win overeenkomst net i i jst 2 lijst 3 7691 min oucrcenkonst met lijst 3 totes 261z2 lesternna percentage min procent vertrouwde woorden 9za 9ta 199r 186ri 92 x 7x 1x 9x 0 98x warden in de tekst 78x die evenwel wiet in 5e i de lijsten voorkomen 3ax 18 i i 4 6 loer 9 9 12 inp 1 3e 4 6e 13 jaar check 6e leerjaar z win file beppwria not 20 leesindex 2 159 0 136 stew novi 156 6 187 0 iize lesiiltatem afialal1tem jin in vak 1 ziet u naast het aantal woordvor gekend dat is al 4 meer vraag is men in elke lijst het percentage van woor natuurlijk hoe deze getallen genterpreteerd den uit de tekst die een overeenkomstig dienen te worden veel onderzoek daar woord vonden in de lijst uiteraard wordt over ken ik niet wel weet ik dat a na onderzoek van de drie lijsten ook het vermeer stelt dat om een tekst te begrijpen resterende percentage vermeld het gaat 90 van de woorden gekend dienen te hier om de woorden uit de tekst die niet zijn zelf zou ik dat percentage iets hoger aangetroffen werden in onze lijsten die leggen in ieder geval lijkt de tekst van woorden worden overigens ook wegge kuijer op het vlak van woordenschat haal schreven naar de schijf gegevens daarover baar voor 7 tot 9 jarigen vindt u op het scherm rechts in het midden bij het grote cijfer 3 op basis van de onderzochte overeenkom sten met de woordenlijsten berekent ons bij nummer 2 werden dezelfde gegevens in programma leesindex z links van grote cij grafiekvorm gepresenteerd in onze voor fer 4 het resultaat is weer een waarde beeldtekst van guus kuijer blijkt 92 van tussen 150 en 0 de formule van deze de woorden tot de gemiddelde woorden index is nogal complex daarom nemen we schat van 6 jarigen te behoren acht pro ze hier niet op maar het komt er op neer cent van de woorden is voor die groep kin dat er van waarde 150 meer punten wor deren wellicht niet gekend voor de gro ep den afgetrokken naarmate we bij woorden tot 9 jaar zijn 96 van de woorden komen die gemiddeld door minder kinde 23e jaargang nummer 3 jan feb 1994 ren begrepen worden dit is uiteraard hele voor bepaalde groepen te kiezen u hoeft maal geen index meer om via pen en papier dan niet echt afhankelijk te zijn van een te berekenen maar eentje om de computer methode waarin reeds berekende teksten tussen een halve en een volledige minuut op systematische manier mekaar opvolgen mee zoet te houden u kan nu zelf bijvoorbeeld aantrekkelijke fragmenten uit de kinderliteratuur halen en tot slot berekent het programma nog een daarin na berekening een volgorde aan vierde leesindex dat is zeg maar een brengen conglomeraat van indexen y en z samen prettig is ook dat u met de kleine tekstver met nog enkele reeds apart aangeduide werker die in het programma werd inge waarden met name het aantal abstracte bouwd i n het hoofdmenu keuze nummer 2 woorden meer moeilijker het aantal per de mogelijkheid heeft om voor of na bere soonlijke woorden meer makkelijker en de kening van teksten daarin snel wijzi gi ngen graad van woordvariatie meer moeilijker aan te brengen technisch of inhoudelijk dat levert de stevindex op die zich ook moeilijke woorden verwijderen zinnen ver weer situeert tussen 150 en 0 korten enz en dan de teksten te herbere kenen zodat die ook beter passen in een op dit ogenblik durven we nog niets abso lijn van stijgende moeilijkheidsgraad het luuts zeggen over de waarden die we hier spreekt dat u op dezelfde manier met een verkrijgen maar de uitkomsten zijn alleszins tekst aan de slag kan gaan om op basis wel te gebruiken om teksten mee te verge dagvat een moeilijkere en een makkelijkere lijken de auteur zou het overigens geweldig versi e te schrijven zodat u in niveaugroe op prijs stellen mocht u hem de teksten die pen kan werken die uiteindelijk dan toch u in uw klas gebuikt op een schijfje zetten min of meer dezelfde tekst doorgemaakt metvermngvandeklasendemaand zuurt hebben waarin een buide tekst aan bod komt taacleerkrachten zullen met dit pro gramma en toesturen zodat door de praktische weer op een eigen manier aan de slag kun input het programma nog beter op punt nen het zorgvuldiger ordenen van hun kan worden gesteld materialen lijkt mij een van de vele mogelijk heden een nt2 leraar zal handig gebruik kunnen het programma gebruiken maken van de verschillende indexen om de leesbaarheid van teksten voor anderstaligen waarvoor kan u dit programma dan get in te schatten daarbij kan hij op basis van ken dit hangt een beetje af van de klas de aangegeven frequente woorden bepaal waarin u lesgeeft in het algemeen kan u de teksten gebruiken en aanpassen om die met tansy op enkele verschillende manie woorden te semantiseren en of consolide ren de moeilijkheidsgraad van een tekst ren woordenschat uitbreiden berekenen en die waarden verg elijken m et die welke u berekende voor andere teksten u ziet dat ons programma legio mogelijkhe zodat vergelijking van teksten op een min of den aanreikt om flexibel met teksten a an de meer objectieve wijze mogelijk is in het slag te gaan wellicht krijgt u er al zin in programma is ook een routine ingebouwd daarom toch nog even enkele praktische i n het hoofdmenu keuze nummer 6 die de berekende gegevens telkens opslaat zodat bij het intikken van een tekst moet u u snel en overzichtelijk resultaten dus ook ervoor zorgen dat dat op de gangbare teksten met mekaar kan vergelijken mam gebaat dus leestekens vlak na werkt u met niveaugroepen in uw klas dan een woord plaatsen en liefst telkens kan u dit programma gebruiken om teksten slechts een spatie tussen 2 woorden jan feb 1994 nummer 3 23e jaargang nic laten met overdreven veel spaties tus toch even relative re n sen de woorden wil tansy wel eens verkeerd tellen eigenlijk is tansy bedoeld voor teksten de regellengte mag ook niet te groot waarmee in de lagere school wordt zijn meestal betekent dat dat u niet met gewerkt maar ik ken al gebruikers die ook een te klein lettertype mag werken in stiekem de leesindexen berekenen op hun ieder geval moet u de automatische eigen teksten kwestie van eens nagaan splitsing aan het einde van de regel uit hoe makkelijk of moeilijk men zelf schrijft zetten tansy werkt niet correct wan en dat mag best hoor zolang dit program neer er gesplitste woorden in de te ma voor u geen absolute maat gaat neer berekenen tekst voorkomen zetten i v m de moeilijkheidsgraad van een zoals reeds gezegd dient u er ook op tekst de waarschuwing die ik uitsprak aan te letten dat u de tekst niet op de nor het begin van mijn betoog blijft dus gelden male manier maar in ascii formaat naar gebruik het programma om teksten te ver de schijf wegschrijft gelijken of om een vermoeden i v m de het is goed om weten dat dit program moeilijkheid van een tekst bevestigd te zien ma bij lange na niet perfect is bij het gebruik het a u b niet om zelf niet meer te telven van lettergrepen duikt er wel eens moeten lezen de interesse van uw leerlin een foutje op u moet ermee rekening gen en uw eigen aanvoelen daarvan bepa houden dat er een kleine afwijking len nog steeds in grote mate of een tekst ongeveer 1 kan optreden bij de zinvol en waardevol is voor uw klas dat is berekening maar die fout is zo klein dat immers een beslissing die geen enkel com u er zich niet druk hoeft over te maken puterprogramma in uw plaats kan nemen wij doen dat wel en zijn er in de laatste overigens dient vermeld dat dit programma versie in geslaagd om een heleboel niet op 100 wetenschappelijke manier tot afkortingen op correcte manier te ver stand is gekomen maar via het concretise werken in een afkorting als a h w ziet ren van een aantal hypotheses en het de computer immers drie punten staan woordtelwerk van anderen zie daarvoor zodat hij nogal snel geneigd is om te bibliografie volledig sluitend zijn de bere denken dat het hier om drie zinnen gaat keningen nog niet dat hoeven ze wat mij in tegenstelling tot andere doorsnee betreft ook niet te worden de zinvolheid en computerprogramma s is tansy niet aantrekkelijkheid van het leven worden nu duur wil u het ook hebben dan stuurt eenmaal niet door computers berekend u een omslag met daarin 4 postzegels wat kost een avontuur uit een spannend van 15 fr en 2 briefjes van 100 fr naar boek en hoeveel punten krijgt een verhaal marc stevens constant joris aan 11 waarin een kind ontdekt dat het niet alleen 2100 deurne wie bestelt wordt wel staat met een probleem en waarin het een gevraagd om de teksten die hij zij inge oplossing voor dat probleem aangereikt tikt heeft ook een keertje op schijf terug krijgt te zenden aan de auteur samen met het was riet mijn eerste bedoeling beste zijn haar bevindingen i v m het pro lezer maar ik merk dat u nu toch eventjes gramma alleen op die manier is een met de mond vol tanden zit het program like verbetering mogelijk en kan u ma blijft evenwei bestelbaar eigen wensen m b t het programma ook werkelijkheid zien worden wie weet wordt het programma na verloop marc stevens van tijd voor u op maat gesneden constant jorislaan 11 2100 deurne vc 23e jaargang nummer 3 jan feb 1994 bibliografische springplankjes coenen m a vermeer nederlandse woordenschat allochtone kinderen zwijsen 1988 damhuis r e a woordenlijst voor 4 tot 6 jarigen een streeflijst voor kleuters rotterdam projectbureau ovb jasart k k van gorp woordenlijst voor de lagere school voorlopige versie leuven steunpunt nt2 1990 kohnstamm g a e a nieuwe streeflijst woordenschat voor 6 jarigen lisse swets zeitlinger 1981 koning l speciale leesbegeleiding den bosch maimberg struiksma a j c a van der leij j p m vieijra diagnostiek van technisch le zen en aanvankelijk spellen amsterdam vu uitgeverij 1991 4e druk van den berg r m h g te linteb individualisering van het leesonderw ji s s hertogenbosch katholiek pedagogisch centrum 1977 van hauwermeiren p het leesbaarheidsonderzoek groningen h d tjeenk witlink 1975 wieringa c j j f sas leesmoeilijkheden diagnose en behandeling groningen wolters noordhoff 1990 2e druk bijlagen in de eerste twee bijlagen vindt u twee berekeningsresultaten zoals die uit de printer tevoorschijn komen wanneer het programma zijn werk gedaan heeft het arste betreft het voorbeeld dat we in het artikel gebruikten nl de berekening op basis van een tekst van guus kuijer bijlage 1 het tweede voorbeeld toont berekeningsresultaten van een tekst val roald dahl bijlage 2 het is wellicht interessant beide ook even met mekaar te vergelijken uit een heleboel gegevens komt ni naar voor dat de tekst van dahl moeilijker is dan die van kuijer jan feb 1994 nummer 3 23e jaargang bijlage 1 l rio amaltit ititiln t 1t1t asaltii itititn uek n g um 1121211110111 a t m 2 prewar nero obsess ilrlkai i vet 11122111112 1 t se 2 prewar vow stevens sesl 1 14 sea m 1 993 was 1 34 wt nei 1003 so nan o11 taal intafroviltgonj aialts tm 111 tipt r m1int de bakst begint als islet nej sedalia beeft e klein poesis games me houdt bet i me bat ismelal wild m 4 wil steeds nor maeda neer 411011 1110 n a t 010omion nr noomoimlwniai asles mimi tinast si il 1 o eremdtemet mt lijst 1 klwter ororeetleest mt eijet 2 lagere kleun overeada at met lijst 3 latere klases 11 52 4 24 0 61 4 1 1 151 roerden 7 words 1 wardm morte l uurraas 315 ebt keeke ie reende vos de tekst 3 44 1 6 recede metal wrsekillesde rda i64 metal lstteegrept 432 oiintioit a i lwrs schelst r kllak r ofssemeiginp s leertijd 1 6 7 4 4 12 13 4 maudrer meel rd t reealeeldes seer jaar 11 5 11 tleeter 1 3e 1 f waled 4 i d n 260 ong solarised 1 2 1i 64 koter nim t 122 3411 terereerd 1 v 1 metes 1 24 1 14 als tee beak a g odo rserda s21 tii 071 071 1401 nang t 4 14 druk klefs stet b t li it greed mikt krabt eie g 4 14 alt plea aait nekblijk merle pre 74 231 alla eitild weeras nn199q 1 1 0 174 itr 1io4 1399 1 110 1 2 1 sokkeli jk meosrrsri ti 11 10 4 f r n 11jk u rda 14 10 i ed q nwaa lijk leer 2 11 nmmi ep sa 311 prat ieb eti l ebetr ea word 0 01 1 0 r ord e 1 51 moen es e lr ro 44 1 414 ialmaatrnr a oosc11rit1 swalljk w ilijk iisoinsisint s idd ld titele tt 6 76 eeiddelda rerdlsape 1 31 mew 1 qe wa ma 1 16 1 a t t 184 ind1x 1 ivan 120 tot 0 150 0 sail van 150 tt 0 tan 130 tot 0 a 120 o 44 121113111112 1 44 34 124 110 vee d iijk ay2 ivwe 4 1 iiqima t 413435554 36 addle lijk 1 e111 jk 4orx43 io121 11100141 w icnaal tam 120 tot os esa reders bilemderb dee union tan a 0 2 to i1iix 13i mao vse120 tot 0 van 124 tot 0 morons nr son 1hm90111 tidnticne m1111ijm11i0t 46 n tur mott moll le 1 1r 01 tali marl nadel et mar lai tl tpmej 1 1101 tekst lijkt toebiest voer bat 2 3 sari i grasp 5 v bijlage 2 tess 1011011 1710111 103 a0alt10 071011n denkadat vas lalab0j a tea 1 programs meta stevens webs van li x a t en i progresses mars stever mole 4 30 wet ani 1133 ane m tan 4 4mbi r t0dfd teee1001 ze1 ven 4 30 vas aai 1153 1 d 11 wast begint le wilt mimi sam d lint raaabmuc1001 l i 5sr dea mar el m rtesels lateren mutt de w mom slim pp bet etas as de pekte bee ip 1l m aard 11 1 epee rem mat mete one kies 1 ep de eerst sere slim 4nri kel ewer de seim men miles als em fris 65513 s a v u issini0a nat 1x001ollj3ns assail eimus 41 li i owno koslt met lijst 1 khalif o eree ko st met li jet 2 owe klens 73 50 1 16 75 1 244 soorten 67 noordse matst rude anatol veuhbil3um rd 4 0 m orereeekamet set lijst 3 eters theme 6 75 1 27 roerba meat leeh grgosi 1443 niet lerhemde words vas de tobt 3 00 13 words unrlepbar p 00511 413315110033 ep awltlepe otwicmrs m dma aamltal m l t voerbeelden nettijd 1 6 7r1 0 12 13 8 an 1 261 214 leeriest aelgii rialto 1 3a is emceed m 217 1 244 asap lldtrlsei om y 4 als i men been 1 2 3 s 6 1 lager mown s 23 24 lees 1 bleef beset trrtraa de 1 t 1 ninni 16 11 greed l miele l stort i geode geodes 741 311 1a 1001 1111 12 21 nat celsol lolt 1111 11 14 melds demise draait ae et gr s 110 314 aten ehtadt aalesp i smddalllk saa 2 150 4 51 121 kef 1111112 150 11 tserdveri tie 42 00 4 la muselljbe retch 13 44 1 makkelijk moeilijk m0miesp a eam iijk laser 2 64 ladle p vas 1522 platen matting 051570ete werden 4 53 4 verre seem me ou ewur4a 124 404 s sail jk y1i1armtl10 a c113cfilf111t siddsii lmlmpt s 10 00 m h4m1i wardlegts s 1 32 l111ii3d t111 precast lett 0qda 2 1 se a t s 3t1h1n0bii 11113110112 a 1213 0 4 tss dal jk ati ivou 74 4 1 wa 120 tot 0 15130 omen vas 150 tt i vas 151 tot 0 liii1n10 t 1110 4 0 muil i je u 0 se 40 oat warde bijwiars den e 011120ailoi mioliiossoin op b1013111al van 120 if 0 1 3 mood nr ni vim 3121111111012 16357liai13d i1 niooiiot 710 1 in3 1 10 1351 3555 vet 120 1st 1 1 5 s 120 tot 0 e sale b0ulerok pear 0ortmei 74 44 vc 23e jaargang nummer 3 jan feb 1994 bijlage 3 de avi niveaus we onderscheiden 9 avi leesniveaus d ie werden aanvankelijk bedacht door het kpc katholiek pedagogisch centrum van s hert ogenbosch bepalend zijn woordbouw woordlengte zinslengte en bij de eerste niveaus ook lay out het lijkt erop dat dit cen trum van pl an is de normen voor de eerste vier niveaus lichtjes te wijzigen wellicht in de richting van de indeling zoals die voorgesteld wordt door l koning map speciale leesbegeleiding die een veel genuanceerdere invulling suggereert niveau 1 eerste leerjaar eenlettergrepige woord en van de typen km mk mkm mkm t de basiswoorden uit een leesmethode korte zinnen een zin per regel geen hoofdletters leesindex a 110 en hoger niveau 2 eerste leerjaar eenlettergrepige woorden ook met d en b aan het eind persoonsvorm t na twee medeklinkers uitgezonderd als de tweede een d is ng of nk aan het eind van een woord dubbel e medeklinker aan het begin van een woord mmk woord tweelettergrepige woorden zonder spellingsmoeilijkheden oe zegt wat je ziet verkleinwoorden korte zinnen een zin per regel eventueel hoofdletters leesindex a 110 en hoger niveau 3 soms eerste leerjaar niet voor al le kinderen tweelettergrepige woorden met klinker in open le ttergreep tafel komen na nu persoonsvorm t achter een stam die eindigt op d houdt landt woorden met drie medeklinkers aan het begin of vier medeklinkers aan het eind drie en meerlettergrepige woorden zonder spellingsmoeilijkheden boerderij woorden met voorvoegsels ge be ver want een nieuw probleem beken korte zinnen die wel kunnen overlopen op de volgende regel hoofdletters leesindex a 109 100 niveau 4 woorden eindigend op lijk ig enz met doffe klank moeilijkere drie en meerlettergrepige woorden muzikanten korte hoofdzin bijzin combinaties niet te lange overlopende zinnen leesindex a 109 100 jan feb 1994 nummer 3 23e jaargang niveau 5 eind tweede begin derde leerjaar leesindex a 99 94 gemiddelde woordlengte van 1 27 lettergrepen min 1 23 max 1 30 gemiddelde zinslengte van 7 woorden niveau 6 leesindex a 93 89 gemiddelde woordlengte van 1 32 le ttergrepen min 1 29 max 1 35 gemiddelde zinslengte van 8 woorden niveau 7 leesindex a 88 84 gemiddelde woordlengte van 1 36 lettergrepen min 1 34 max 1 39 gemiddelde zinslengte van 9 woorden niveau 8 leesindex a 83 79 gemiddelde woordlengte van 1 41 lettergrepen min 1 38 max 1 44 gemiddelde zinslengte van 10 woor de n niveau 9 leesindex a 78 74 gemiddelde woordlengte van 1 46 le ttergrepen min 1 43 max 1 48 gemiddelde zinslengte van 11 woorden ific 23e jaargang nummer 3 jan feb 1994