Lerarenopleiding … beroepsopleiding?

detje der kindere n lerarenopleiding beroepsopleiding toekomst ibo docenten die al wat langer voor de klas staan hoor je nog wel eens zuchten over al die veranderingen in het onderwijs dat wekt bij collega s die serieus bezig zijn hun onder wijs te vernieuwen irritaties op maar een klein beetje te begrijpen is het wel want bij de meesten van die zuchters is er in de opleiding nooit aandacht aan onderwijsvernieu wing in welke vorm dan ook besteed hoe zit dat nu met mensen die van een nieuwe lerarenopleiding nlo komen detje der kinderen probeert haar opleidingstijd aan de gelderse leergangen inmiddels interstudie geheten te evalueren bekeken vanuit haar ervaring op een scholengemeen schap bo mavo waar zij sinds augustus 1981 werkzaam is als docent nederlands in de onderbouw detje der kinderen rondt met haar artikel het in moer 1984 5 gestarte thema toe komst lbo af in het vorige nummer kon wegens ruimtegebrek haar bijdrage geen plaats meer krijgen vandaar de plaatsing in dit nummer het is de laatste tijd rustig rond de nlo s dit in onderwijs kiest lijkt dat niet zo n positieve be tegenstelling tot het einde van de jaren zeventig oordeling te zijn voor een beroepsopleiding hier naast verscheidene onderzoeken die verricht bij kun je nog de vraag stellen hoe groot het deel werden werd door twee ex studenten in 1977 de is dat voor het lbo kiest brochure proeftuin op schrale grond geschreven in het kader van deze twee aspecten en het the in hun redactioneel zeiden zij het is onvrede al ma toekomst lbo zal ik in dit artikel proberen om wat de klok slaat met de vakinhoudelijke om mijn opleidingstijd te evalueren studie het tweevakkensysteem met de beroeps om de zaak enigszins te beperken zal ik de vol matige en vakinhoudelijke component met de gende items nader bekijken heel in het kort be bevoogdende rol van de universiteit met de de schrijf ik het ontstaan van de lerarenopleiding en mocratisering om maar eens wat te noemen de relatie wo nlo wetenschappelijk onderwijs als je dit citaat koppelt aan het gegeven dat er nieuwe lerarenopleiding hieruit voortvloeiende slechts 32 procent van alle studenten voor het aandachtspunten zijn de vakkenintegratie en d e 2 integratieve leerplanontwikkeling vervolgens tw ee mo ment en va n v a kk eni ntegrat i e beschrijf ik de motivatie van leerlingen de leer lingenbegeleiding en de niet vakgebonden en de dit gegeven teruggekoppeld naar de lerarenop vakgebonden component leiding roept de vraag op heeft de opleiding centraal in dit a rt ikel staat de vraag wat heeft mij als aankomende leerkracht op vakkenintegra de opleiding nederlands aan de gelder s e leergan tie uitmondend in het werken in leergebieden gen mij met betrekking tot het lbo mavo lager voorbereid beroepsonderwijs middelbaar algemeen vor ik moet hierop een ontkennend antwoord geven mend onderwijs niet geboden twee van deze momenten kan ik slechts aange ven maar beter iets dan niets ondanks dit mi de nio s zijn destijds 1970 gestart om te komen nimum aan vakkenintegratie waren deze twee on tot een professionele opleiding voor het voortge derdelen zeer essentieel zet onderwijs deze professionalisering betekent de eerste en ook de meest geinstitutionaliseerde dat de vakinhoudelijke vakdidactische en onder vorm vond plaats aan het einde van het derde wijskundige component zodanig verweven zijn studiejaar in t zogenaamde agon project aan dat een gedegen beroepsvoorbereiding en uitoe dit op vakkenintegratie gerichte project zijn de fening mogelijk wordt vaksecties aardrijkskunde geschiedenis onder naast deze professionalisering moet een verplicht wijskunde en nederlands verbonden gedurende samenwerkingsverband met de universiteit uit de ongeveer drie maanden zijn alle betrokken stu regio de kwaliteit van de vakinhoud garanderen denten vakkenoverstijgend verdeeld in deelgroe maar een beroepsopleiding stelt andere eisen ook pen van tien a twaalf personen in de deelgroep vakinhoudelijk dan een wetenschappelijke oplei moet je een probleemstelling kiezen die gerela ding de universiteit heeft natuurlijk vanuit zijn teerd is aan het elk jaar veranderend hoofdthe vak wetenschappelijke achtergrond en daarmee ma de probleemstelling gaat elke deelgroep on afzonderlijke disciplines andere belangen c q derzoeken met als doel het tot stand brengen doelen dan een professionele beroepsopleiding van en leren omgaan met geintegreerde vakinhou voor het tweede en derde graads onderwijsveld den en ervaringen opdoen met het op een deze segmentering in het universitair onderwijs groepsmatige wijze tot stand brengen van op heeft tot gevolg dat de vakken op de lerarenoplei vakkenintegratie gerichte leerinhouden ding ook in autonome delen uiteen vallen deze niet alleen de cognitieve factor beinvloedde mijn onnatuurlijke splitsing staat in tegenstelling tot motivatie maar vooral ook de wijze waarop het het huidige onderwijsbeleid hierover wordt in de project was georganiseerd je diende eigen verant nota verder na de basisschool gezegd tegen woordelijkheid te dragen en zelf beslissingen te een dergelijke vakkenindeling als structurerend nemen binnen zekere grenzen in overleg en sa element voor het leerplan onderwijsleerplan en menwerking met je deelgroep een ander heuglijk schoolwerkplan rijzen mede in het licht van ver aspect was dat de onderzochte probleemstelling anderend denken over de functie van voortgezet vertaald moest worden in concreet onderwijsma onderwijs bezwaren zoals gebrekkige integratie teriaal dit werd uitgevoerd in een enkele dagen mogelijkheden gebrekkige aansluiting bij de wer durende stage op een lagere school kelijkheid noodzaak van een rigide organisatie structuur bij een indeling in leergebieden zijn vanuit deze positieve ervaringen met het agon het niet de wetenschappen die het structurerend project ontstond bij mij de behoefte en de uitda element vormen maar de analyse van levensge ging om eens te toetsen in hoeverre ik zelf in bieden of maatschappelijke gebieden waarin men staat was om vakkenintegratief projectmatig ma sen functioneren en waarop onderwijs hen moet teriaal te ontwikkelen voorbereiden samen met twee jaargenoten ben ik toen in het het werken in leergebieden heeft als groot voor vierde studiejaar aan de slag gegaan mijn twee deel dat het beter aansluit bij de wereld waarin de integratie moment het resultaat was een ge de leerlingen leven leerlingen zien dat de omrin integreerd onderwijsleerpakket afgekort als olp gende wereld een totaliteit vormt deze is niet met als centraal thema school overigens be opgesplitst in partjes nederlands engels aard hoort het maken van een geintegreerd olp bij de rijkskunde geschiedenis economie vakcombinatie nederlands geschiedenis n et 3 tot het basispakket van het curriculum overall thema in het voorlopige leerplan hebben we naast the ver h oging van de leer lingmot ivati e matische vakkengeintegreerde onderwerpen ge kozen voor een vakkenlijn deze thema en vak startend vanuit deze twee positieve ervaringen kenlijn moeten in de toekomst op elkaar afge ben ik sinds 81 op mijn school bezig met leer stemd worden stof c q leerplanontwikkeling voor het vak ne als start kozen we voor een overall thema voor derlands en met vakkenintegratie de leerlingen het eerste leerjaar in het thema het vinden van die vanuit de basisschool bij ons komen hebben een samenlevingsvorm leveren nederlands aard door de ervaringen daar opgedaan weinig zelfver rijkskunde geschiedenis handvaardigheid trouwen hieruit komt vaak een negatieve school wiskunde engels duits en kennis der natuur houding voort met een afweer tegen alles wat hun bijdrage met de school te maken heeft voor mij is dat het pakket bestaat uit een basis en een keuzege een uitdaging om te werken aan de motivatie en deelte het basispakket moet door alle leerlingen dus aan het veranderen van het zelfbeeld van de doorgewerkt worden daarna moeten de leerlin leerlingen gen vanuit hun eigen interesse een keuze maken deze houding bekijkend kom ik automatisch te tussen twee keuzethema s namelijk surinaamse recht bij het veranderen van het vak zelf alles nederlanders en turkse nederlanders en tus dient erop gericht te zijn dat de inhouden de sen drie leertrajecten deze trajecten zijn visueel werkvormen maar ook de manier van werken de tekstueel en creatief opgezet het zou me te ver leerlingen aanspreekt voeren om een gedetailleerde beschrijving te ge concreet betekent dit dat ik mijn eigen leerstof ven van dit project moet om schrijven want bestaande methodes met dit project hebben we gepoogd via een leer ook pas ontwikkelde zijn doorgaans niet voor linggerichte aanpak een maatschappelijk relevant mijn leerlingen geschikt ze zijn te afstandelijk thema en integratie van traditioneel gesplitste geschreven sluiten niet of slecht aan bij de leef vakgebieden leerlingen te pakken met wat hun en ervaringswereld van de leerlingen zien er saai aanspreekt of niet aantrekkelijk uit laten weinig initiatief voor de leerlingen open enzovoort enzovoort structurele onderwijsvemieuwin g deze methodes interesseren de leerlingen geen dergelijke onderwijsvernieuwingen in de onder moer het zelfontwikkelde thema strips mo bouw roepen om structurele ondersteuning bin tiveert de leerlingen veel meer dan bijvoorbeeld nen de hele scholengemeenschap het ontleden van zinnen het maken van lesmate zo n discussie is niet gemakkelijk terwijl in de riaal vloeit dus ook voort uit een chronische onderbouw leerstofontwikkeling en vakkeninte nood hieruit groeit de vernieuwingsdrang want gratie enerzijds en leerlingenbegeleiding ander goede leerstof betekent dat leerlingen het naar zijds hoog in het vaandel staat zitten de collega s hun zin krijgen maar leerkrachten ook van de bovenbouw leao 3 4 lbo 3 4 mavo 2 3 leerstofontwikkeling is geen taak waar je je in je 4 heel sterk op de lijn van vakgerichte leerstof eentje mee bezig kunt houden om n vernieu en autonome vakken leerlinggericht contra leer wingskar te kunnen trekken en hierin ook nog stofgericht zou je zwart wit kunnen zeggen continuiteit te leggen moet je met een club men deze fundamentele verschillen vertragen het tem sen aan de slag in een nascholingsverband met de po waarin de vernieuwingen van de school als ge gelderse leergangen kreeg het geheel van die heel plaatsvinden dat betekent voor mij niet dat ontwikkelingen op de onderbouw sinds 1981 concrete vernieuwingsprojecten niet moeten een structureler karakter wat begon als een vak doorgaan gerichte namelijk aardrijkskunde geschiede de collega s van de bovenbouw worden ook ge nis op curriculumontwikkeling gerichte nascho confronteerd met de toenemende demotivatie ling ontwikkelde zich tot een brede onderbouw van leerlingen al is de weg van klagen hierover nascholing samen met een grote groep onder in de vorm van ik ben leraar en geen maatschap bouwleerkrachten zijn we bezig geweest om een pelijk werker of ik heb het gevoel dat ik de hele deelleerplan thematisch vakkenintegratief on dag politie agent moet spelen naar ombuiging derwijs op te zetten van zijn haar eigen onderwijsdoelstellingen nog 4 een lange weg toch is hiermee al een begin ge omgaat maakt in een plenaire vergadering werd namelijk anderzijds moet je ook aandacht besteden aan besloten om een commissie aan het werk te zet dfe leerlingengroep zelf wat voor jongens of ten die een discussie moest voorbereiden over het meisjes zijn het die je in jouw klas tegenkomt vbao voortgezet basisonderwijs naar aanlei waar komen ze vandaan voor welk soort arbeid ding van dat verslag werd in maart 84 besloten worden ze opgeleid wat is hun toekomstperspec tot invoering van een tweejarige heterogene brug tief enzovoort dit alles is een voorwaarde om la periode met ingang van schooljaar 85 86 ter als leerkracht jouw leerlingen bewust te kun nen ondersteunen begeleiden en om jouw onder l ee rl ingb e g e le idin g wijsinhoud daar eventueel op af te stemmen door de afdeling onderwijskunde werd door maar met een andere inrichting van je onderwijs middel van deze twee cursussen een gunstig kli alteen ben je er niet parallel daarmee loopt een maat voor dit bewustzijn gecreeerd betreurens goed functionerend leerlingbegeleidings en men waardig is wel dat bijvoorbeeld de belevingswe torsysteem op mijn school is de centrale per reld niet praktisch gekoppeld werd aan de speci soon hierin de klasseleerkracht de taken van fieke onderwijsleersituatie dit zou in de vorm mijn klasseleerkracht zijn in de tweede determi van een stage opdracht gemakkelijk gekund heb natie klasbestaan voornamelijk uit het draaien ben van de keuzebegeleidingsiessen het geven van een voorlichtingsavond hierover aan de ouders van n iet va kgebo nd e n c omponen t mijn klas het begeleiden van mijn leerlingen in hun studie het voeren van individuele ouderge de voorbereiding op het docent zijn gebeurde op sprekken minimaal drie keer per schooljaar het sectieniveau in het lnstituutspracticum ip en onderhouden van tussentijds contact met ouders via de stages in de schoolpractica sp over de vorderingen en problemen het bijeen brengen van informatie over mijn leerlingen en de lnstituutspractica het eventueel doorspelen hiervan naar de rest van hoewel ik dossierverklaringen bezit van ip s kan het onderbouwteam het bijhouden van de leer ik niet helder voor ogen krijgen wat de ip s in lingbegeleid ingsmap hielden ze moeten te maken hebben gehad met belangrijk bij een goede leerlingbegeleiding is na het oefenen van didactische vaardigheden in mi tuurlijk dat je inzicht hebt in de leerling en de crosituaties studenten verzorgden lessen in wereld waarin hij zij leeft oefensituaties de rest van de groep was of een je moet weten met welke problemen vragen een voorbeeld klas of een ongeremd zooitje dat wa 12 tot 16 jarige rondloopt begeleiding van leer ren onrealistische situaties die de motivatie ver lingen zal moeten stoelen op kennis van die maat minderden bovendien kwam je slechts een enke schappelijke werkelijkheid le keer in een studiejaar aan de beurt micro teaching met inschakeling van leerlingen kennis van de belevingswereld uit het voortgezet onderwijs in groepen van zes tijdens mijn opleiding is hieraan vooral door de zou veel zinvoller zijn je krijgt dan ervaring met afdeling onderwijskunde uitvoerig aandacht be het niveau van de leerlingen en zo voorkom je dat steed dit gebeurde meestal nadrukkelijk in de je lessen ontwikkelt die te gemakkelijk of te derdejaars cursus het latente leed op hoge hak moeilijk zijn ken de belevingswereld van 12 tot 16 jarigen de ip s zouden zo kunnen opgaan in een uitge i n het vierde jaar werd deze lijn doorgetrokken breide en inhoudelijk verbeterde stageperiode in de vorm van een theoretische cursus die ter ondersteuning van het olp moest leiden tot het stages op papier ze tten van onze maatschappij onder de belangrijkste tekortkomingen van de stages wijs vakkenvisie voordat je als leerkracht voor zijn de klas kunt staan moet je je enerzijds bewust de doelstellingen zijn veel te algemeen ken zijn van hoe je zelf als man of als vrouw in de rol nismaking met een school in bedrijf of kennis van leerkracht zit en hoe je daar in direct gedrag maken met onderwijsleersituaties in klassen ten opzichte van leerlingen en collega s mee het sp is niet geintegreerd in het geheel van d e 5 opleiding erop neer dat iedere groep met zijn haar mentor nergens werd expliciet duidelijk gemaakt wel trix het programma op een eigen manier gestalte ke bekwaamheden een student e zich tijdens het gaf de in het leerplan vastgestelde thema s wer sp eigen moest maken en op welke manier dat den door iedere groep anders ingevuld en uitge kan gebeure n voerd er is geen uniformiteit in de beoordelingen een cursus als bijvoorbeeld jeugdliteratuur kon de begeleiding vanuit het instituut was niet in mijn vastegroep ingevuld worden door middel concreet van het zelf verzorgen en geven van lessen aan toch zijn de sp s voor mij de meest waardevolle medestudenten over de verschillende deel items en leerzame momenten geweest zelf ontwikkeld denk bijvoorbeeld aan de bibliotheek de tri materiaal werd meteen getoetst viaallectuur korte verhalen de strips terwijl ervaringen van toen wat kan er organisatorisch in een andere groep van hetzelfde studiejaar met wel of niet in een les welke problemen in jouw een andere begeleider ster de cursus ingevuld kon lessen hangen samen met de problemen in de worden met het bestuderen van de reader jeugd school als geheel welke consequenties invloeden literatuur en of het lezen van jeugdboeken tijd zijn er aan jouw lessen verbonden schriften de stages waren hoogtepunten waarin je de on hiernaast bestond het kernprogramma uit een derwijskundige vakdidactische en leerinhoudelij aantal verplichte cursussen die voor iedere stu ke componenten samen geintegreerd kon groe dent e gelijk waren in gesloten vorm werden in peren het eerste en tweede jaar bijvoorbeeld de cursus het al of niet slagen in het aan elkaar koppelen sen algemene taalwetenschappen 1 2 en van theorie en praktijk was afhankelijk van de be tekstkunde 1 2 gegeven hier kreeg iedereen geleiding van de docent van de samenwerking dezelfde lesstof met een gelijke toetsing voorge binnen de stagegroep en van de stageschool legd het zeer gunstig uitvallen van deze drie factoren in mijn groep lag het lbo mavo belang ons zeer hebben mijn stageweegschaal laten doorslaan na aan het hart waar mogelijk werd het program naar positieve en leerzame ervaringen ma ingericht en ingevuld met onderdelen voor onze latere beroepspraktijk in andere groepen h e t va k was dit niet altijd het geval aan voor het on derwijs relevante onderwerpen zoals drama als laatste en misschien wel belangrijkste punt tische werkvormen tweegesprekken schrijven wil ik de vak specifieke elementen van de sectie heb je weinig als ze niet op een zo direct mogelij nederlands beschrijven ke manier gekoppeld worden aan de vraag wat het leerplan nederlands bestond uit twee onder heb kan ik er concreet aan o f mee doen in mijn delen te weten het kern en het keuzeprogram latere beroepspraktijk ma een duidelijke verbetering zou het dan ook zijn als voor het vastegroepsprogramma duidelijke en kernprogramma eenduidige criteria eindtermen vastgelegd wor het kernprogramma op zich was weer onder te den hiermee houd ik geen pleidooi voor een ge verdelen in het zogenaamde vastegroepsprogram sloten inrichting van het leerplan nederlands ma en in een aantal verplichte cursussen beide want het kritisch volgen en bijstellen door de stu zal ik hieronder nader bekijken denten is en blijft zeer belangrijk het vasteg ro epsprogramma was het gedeelte van het programma dat voor alle studenten wat be keuzeprogramma treft de algemene doelstelling min of meer gelijk zoals het woord zelf al suggereert kon ik als stu was hieraan werd door een vaste groep studen dente in andere werkverbanden dan de eigen ten met eenzelfde vakkencombinatie gewerkt vakkencombinatie mijn eigen keuzes maken in zo n groep werd door een me ntor trix begeleid welke vak of beroepsonderdelen ik me wilde ver en zijn haar begeleiding strekte zich uit over de diepen en of verbreden de verhouding vaste hele studie groepsprogramma keuzeprogramma is ongeveer het vastegroepsprogramma was inderdaad alleen 2 5 1 1 maar min of meer gelijk in de praktijk kwam he t op welk terrein deze verbreding of verdiepin g 6 plaatsvond was afhankelijk van mijn belangstel studenten die dat leuk vonden een keuzegroep ling voorkeur voor bepaalde docenten reeds op daarover gedaan gedane kennis of het tekort daaraan voorkeur voor een bepaalde manier van werken of studeren anders is het zo n verschraling je kunt zo ont individueel projectmatig bijvoorbeeld zettend veel leuke en interessante dingen doen in ik heb me bij keuze activiteiten altijd laten leiden het kader van moedertaalonderwijs als je het even door het principe dat het mij verder moest bren loskoppelt van wat je speciaal op het tweede en gen in mijn ontwikkeling tot lerares nederlands derde graads terrein moet kunnen dat dat dan voor een lbo mavo ter illustratie enkele voor hobbyisme bedrijven is vind ik nu net zo leuk beelden van door mij gekozen onderwerpen er is hier inderdaad sprake van verschraling mim e maar dan voor het beroep leraar rares nederlands puberteitsverhalen 1 2 tot 16 jarigen in verha zelf in het ibo mavo is er geen behoefte aan len semi universitaire hobbyistisch opgeleide leer moedertaalonderwijs en maatschappijvisie krachten taalonderwijs op de moedermav o begeleiding opzetten evalueren projectonder conclusie s wijs op de maria regina mhno middelbaar huishoud en nijverheidsonderwijs te nijme in dit artikel hoop ik enigszins duidelijk te heb gen ben gemaakt hoe mijn opleiding tot lerares ne een dergelijke relatie was wel ver te zoeken of derlands mij heeft voorbereid op het lbo mavo zelfs helemaal niet te vinden bij vele andere ondanks mijn positieve leerervaringen moet ik aangeboden keuzegroepen ik noem er een paar tot de volgende algemene conclusies komen transformationeel generatieve grammatica de gelderse leergangen is door zijn verplichte sa middeleeuwse tekste n menwerking met de katholieke universiteit opge structuur van de magie bouwd uit monodisciplinaire vakken deson literatuursociologie danks moet de gelderse leergangen zich hier het leren waarderen van klassieke muziek mijns inziens niets aan gelegen laten liggen en dit alles is niet zo verwonderlijk als je weet dat er het beleid volledig richten op wat het onderwijs binnen de sectie nederlands nogal verschillend veld vraagt jammer voor de wetenschap maar gedacht werd over de wenselijkheid van een der de onderwijspolitieke ontwikkelingen vbao en gelijke relatie twee citaten uit het instituutsblad de vragen vanuit het veld eisen anders opgeleiden palantir onderstrepen dit ik laat hier namelijk in mijn ogen moet een aanstaande leerkracht na twee docenten nederlands aan het woord tuurlijk verstand hebben van zijn vakgebied maar het de keuzegroepen moet van groot belang dat is zeker niet het belangrijkste zijn voor het onderwijs direct of indirect waar de motivatie van leerlingen voor het vak neder de studenten later in gaan werken ik ben niet lands is niet bijster groot de motivatie moet ont voor keuzegroepen die mensen zuiver en alleen staan als leerkracht dien je daarom een goed in een vakontwikkeling geven er zijn collega s die zicht te hebben in het hoe en het waarom van de daar anders over denken maar ik vind dat keuze totale motivatieproblematiek dat geldt dus ook groepen zoals bijvoorbeeld middeleeuwse tek voor leerkrachten in opleiding de gelderse sten er eigenlijk niet zouden moeten zijn ik leergangen deed hier structureel weinig aan vind namelijk dat er zo ontzettend veel dingen ook essentieel is je houding als man of als nodig zijn om voor de klas te kunnen staan dat vrouw voor de klas die bepaalt namelijk de een keuzegroep zoals middeleeuwse teksten er relatie met de groep en in de praktijk blijkt niet bij kan sorry een goede relatie is honderd keer waardevoller door mijn visie op het onderwijs en waar ik hier dan een indrukwekkende portie vakkennis eigenlijk voor zit moet ik zeggen ja ja ja maar hoe doe je zoiets hoe begeleid je je leerlin en toch denk ik stiekum nee nee nee kun gen zo optimaal mogelijk zowel binnen als bui nen jullie je dat voorstellen ten het vak ik ben afgestudeerd op naamkunde dat bete een vraag die je met een gerust hart op de lera kent dat ik dat best wel heel interessant vind renopleiding zou moeten kunnen stellen en dan dat vind ik boeiend toen heb ik met een aantal verwacht je een antwoord jammer genoeg is ook op dit punt de gelderse leergangen duidelijk in aangebracht inde tweede graads afsluiting dat gebreke gebleven deel van de opleiding dat je extra doet voor het in mijn a rt ikel heb ik het verder gehad over visie hoofdvak zou men deze relaties tussen opleiding ik vind dat elke leerkracht vanuit zijn haar maat en praktijk moeten voortzetten in de vorm van schappij onderwijs vakkenvisie in staat moet het leggen van onderwijszwaartepunten zijn om eigen materiaal en geintegreerde the net als in het huidige systeem kan de opleiding ma s te ontwikkelen de aanzett en op de oplei een aantal van deze zwaartepunten voorgestruc ding worden heel duidelijk gegeven helaas is het tureerd aanbieden in een keuzegroep uiteraard maken van een geintegreerd onderwijsleerpakket moet de mogelijkheid open gelaten worden voor bij nederlands niet opgenomen in het curriculum studenten om zelf met een door henzelf gekozen en dus niet een must en opgezet zwaartepunt te komen in beide geval len zouden deze zwaartepunten aan een aantal uit het voo r afgaande constateer ik dat de afstand criteria moeten voldoen ik denk hierbij aan tussen ople iding en praktijk te groot is in de 1 theoretische bestudering van het zwaartepunt praktijk wordt er van je verwacht dat je kunt dif 2 eigen standpuntbepaling ten opzichte van dit ferentieren datje een vakkenintegratief leerplan zwaartepun t op kunt ze tten en invullen 3 het in de praktijk bestuderen onderzoeken in mijn praktijk werd ik m e t deze tekortkomin en of het werken hiermee gen nadrukkelijk geconfronteerd hiaten die lig 4 het terugkoppelen van de drie hierboven ge gen op het onderwijskundig didactisch vlak noemde criteria naar het reguliere onderwijs daarom zou de verhouding tussen de niet vakge wat kun wil je met het zwaartepunt in een bonden en de vakgebonden component ten voor doorsnee lbo m b t het vak nederlands gaan dele van de eerste gewijzigd moeten worden ze doen ker als je weet dat dit gedeelte momenteel slechts mogelijke zwaartepunten zouden kunnen zijn dif 30 procent van de totale opleiding nederlands ferentiatie projectonderwijs middenschool frei behelst da t dit tegelijke rt ijd ook een inhoudelij net enzovoort ke verbetering behoeft lijdt geen enkele twijfel ik ben me er zeer van bewust dat dit afstudeer denkbeeld voor verbetering en verdere concretise rest mij nog de vakinhoudelijke component ik ring vatbaar is maar een dergelijk afstudeerpro vind dat aan elke student e gelijke eindtermen gramma biedt meer reeel beroepsvoorbereidende gesteld moeten worden en wel zodanig dat er in kwalificaties namelijk door middel van maat het eerste en tweede jaar in zowel het kern als schappij onderwijs vaktheorie vindt terugkop in het keuzeprogramma het accent gelegd kan peling plaats naar het reguliere onderwijs zo ver worden op eigen vorming en of vakinhouden of zink je niet in een hobbyistische of semi weten op de beroepsvoorbereiding dit is afhankelijk schappelijkeopleiding maar kiesje voor een op van de behoefte of interesse van de student e leiding met een duidelijke beroepsmatige signa in het derde en vierde studiejaar zou vanuit de tuur waarin je geconfronteerd bent met de mo vakinhoud een verplichte koppeling direct of in gelijkheden maar ook met de moeilijkheden van direct naar het onderw i jsveld moeten worden onderwijsvernieuwingen 8 naschrift van de redactie desje is al weer geruime tijd van de opleiding weg inmiddels is er veel gediscussieerd over leer gebieden dit heeft geresulteerd in het organise ren van keuzecursussen voor derdejaars studen ten waarin zij worden ingeleid in een leergebied mens en maatschappij kdn orientatie op de na tuur informatica algemene technieken in voorbereiding zijn beeldende vormgeving en verzorging ook wordt er aandacht geschonken aan schoof en gezinsproblemen van de leerlingen als ook de manier waaro p leerlingen zelfde problemen be leven bijvoorbeeld wat vinden leerlingen goe de leerkrachten welke maatschappelijke pers pectieven hebben leerlingen omgaan met sex re laties enzovoort de cursus wordt doorgaans afgesloten met het maken van een werkstuk waarin een praktische opdracht verwerkt wordt interviews met leerlin gen of analyse van een jongeren tv programma enzovoort noten 1 v erdere inform atie is te vinden in het evaluatierap port juni 1 984 2 leerplan nederlands 82 83 lerarenopleiding gel derse leergangen i nterstudie nijmegen blz 22 en 24