Leren lezen met de Waterfietsmethode

39 leren lezen met de waterfietsmethode henny lamme marise 6 1 jaar leest in haar eigen tekstenboek daarin heeft ze tekenin gen gemaakt ze heeft de leerkracht gedicteerd welke zinnen er bij de tekeningen moesten komen marise leest en herleest haar eigen teksten vervolgens schrijft de leerkracht de zinnen op grote stroken en knipt de woorden los zo ontstaan woordkaartjes marise legt met die woord kaartjes de nieuwe zin het schaap is in de waterfiets ze kan nog niet echt lezen maar wel kan ze de gebruikte woorden globaal herkennen dat marise ook begrijpt wat ze leest blijkt uit haar gegrinnik bij het leg gen van de zin en de tekening die ze erbij maakt e waterfietsmethode staat menten afstemt op het individuele kind voor aanvankelijk leesonder de drie woord identificatietechnieken wijs waarbij lezen met be gestructureerd aanbiedt grip gelijk opgaat met het thematisch en cursorisch werken van oefenen van de leestech elkaar gescheiden houdt niek deze werkwijze is in de de eigen taal van kinderen serieus neemt praktijk ontstaan meerdere opvattingen over aanvankelijk lezen zijn erin verwerkt in het kader van mijn afstudeerscriptie ortho het idee van het individuele tekstenboek is pedagogiek aan de universiteit van am ontleend aan doris nasch 1 het werken sterdam heb ik de waterfietsmethode ont met de groepstekst komt uit de school van worpen uitgeprobeerd en vergeleken met freinet 2 de taalhoek is overgenomen een klas die leerde lezen met de methode van de engelse infant schools 3 het ge veilig leren lezen de verwachting was dat structureerd aanleren van de elementaire de kinderen via de waterfietsmethode met leeshandeling vanuit globaalwoorden ten meer begrip zouden leren lezen slotte komt uit het traditionele aanvankelijk leesonderwijs 4 de waterfietsmethode integreert dus as pecten uit verschillende benaderingen nieuw is de plaats en de structurering van de drie woordidentificatietechnieken het re sultaat is een aanvankelijk leesdidactiek die het begrijpend lezen vooropstel de aanbieding van de cursorische ele sep okt 1990 nummer 1 2 20 e jaargang r 4 40 f a f f aanleiding 1 traditionele aanvankelijk leesmethodes die zich eenzijdig richten op de lees techniek kunnen het probleem creeren een orthopedagoog leerde dat dat kinderen te lang spellend blijven leesproblemen grofweg in twee cate lezen gorieen zijn in te delen die van de 2 kinderen moeten individueel kunnen spellers en de naders leren lezen daarom moeten thematisch de spellers het moeilijkst te remedieren en cursorisch werk worden gescheiden blijken 5 3 kinderen en leerkracht hebben om leesproblemen ten allen tijde te maken verschillende redenen naast vrijheid hebben met taalproblemen 6 structurering nodig voorkomen beter is dan genezen 4 een aanvankelijk leesdidactiek moeten een leesmoeder constateerde dat kin kunnen bijdragen aan emancipatorische deren tijdens het zogenaamde niveaule doelstellingen zen naar de kast renden en daar een an deze vier stellingen liggen ten grondslag der boekje uit trokken op de vraag van aan de waterfietsmethode in het hier vol de leesmoeder waar het vorige boekje over gende werk ik ze uit ging konden ze geen antwoord geven een leerkracht aan een vernieuwings school aanhanger van functioneel lezen het probleem van spellend lezen werd in haar studie geconfronteerd met de opvatting van dumont 7 hij stelt dat de geoefende lezer gebruikt drie woord structuur een basisvereiste is voor kinde identificatietechnieken ook wel leesstra ren met leermoeilijkheden omdat alterna tegieen of ontsleutelingstechieken ge tieve aanvankelijk leesbenaderingen zoals noemd om de betekenis van een woord het natuurlijk lezen van freinet kinderen tekst te achterhalen 9 de grafo fono weinig of geen structuur bieden acht hij logische informatie de visuele configu een dergelijke benadering prima voor de ratie en de context informatie meeste kinderen maar ongeschikt voor kinderen die moeilijk leren of leerproble grafo fonologische informatie heeft be men vertonen trekking op het spellen en automatiseren een onderwijskundige gaf de nascho van het spellen de elementaire leeshan lingscursus speerpunt lezen uit de bij deling is onderdeel van deze woord iden behorende map 8 bleek een visie op tificatietechniek hierop ligt het accent in basisonderwijs die niet strookt met de traditionele aanvankelijk leesmethodes wet op het basisonderwijs de daarin kinderen ieren in eerste instantie de tech voorgestane continue ontwikkelingslijn niek van het lezen b 00 m is boom het kan niet samengaan met het gebruik van is dus een bottom up didactiek de klassikale methodes voor aanvankelijk van dongen 10 en bus 11 verdedigen lezen veilig leren lezen en letterstad deze werkwijze door te wijzen op onder die werden gepropageerd zoek dat aantoont dat kinderen met een in deze vier rollen kreeg ik te maken met gestructureerde methode beter leren aanvankelijk leesdidactiek ze leverden lezen dan met een ongestructureerde inzichten op waarmee ik tot de volgende alsof een top down methode per definitie stellingen kwam ongestructureerd zou zijn vic 20 ejaargang nummer 1 2 sep okt 1990 41 de techniek die gebruik maakt van de ben bedacht en vaak terugzien de ge visuele configuratie is gebaseerd op makkelijkste leesstrategie herkenning van een teksuwoord via gebruik maken van de visuele configura visuele kenmerken men spreekt ook van tie geeft kinderen de mogelijkheid al be globaal of nalef lezen het accent ligt op grijpend te lezen voordat ze de elementai het begrijpend lezen vanuit woorden in re leeshandeling beheersen zoals in het een tekst wordt het aanvankelijk lezen geval van marise dat geeft motivatie en opgebouwd hier is dus sprake van een zelfvertrouwen bovendien ontwikkelen de top down didactiek kinderen daardoor een goede begrijpend decroly 12 ontwikkelde vanuit deze ge leesattitude daarom moet het aan dachtengang de eerste globaalmethode vankelijk lezen met deze strategie starten in nederland waren het evers kuitert en van de velde die een globaalmethode de context informatie raden vanuit dat ontwierpen genaamd van kindertaal tot gene wat al gelezen is maakt het de lezer moedertaal 13 tegenwoordig is er geen mogelijk een tekst te begrijpen ook al zijn aanvankelijk leesmethode meer op de niet alle woorden bekend deze strategie markt die is gebaseerd op de ideeen van is dus fundamenteel bij het proces van decroly dat zou kunnen komen omdat het begrijpend lezen veel orthopedagogen in navolging van helaas besteden de leesmethodes veilig dumont 14 bezwaren hebben tegen de leren lezen en letterstad nauwelijks globaalmethode omdat zij te ongestructu aandacht aan het gebruik van de context reerd zou zijn toch zijn er nu weer ortho informatie sterker nog ze lijken met hun pedagogen die voordeel zien in een top accent op de grafo fonologische infor down benadering zo boekt aryan van der matie het begrijpend lezen te blokkeren ley goede resultaten met zijn kijk en dat komt ook omdat de gebruikte teksten luistermethode 15 ook anton van de vaak onlogisch zijn daardoor stimuleren wissel 16 doet suggesties in die richting ze tot mechanisch technisch lezen met de visuele configuratie is zeker als het het volgende voorbeeld maakt fie van gaat om teksten die de kinderen zelf heb dijk 17 dat duidelijk jan met de kar wim gaat naar school gaat het niet over jan hij is al zes jaar waar blijft die kar zijn zus loes is nog geen vier weer iemand anders maar nog steeds geen jan die is bij moe thuis nog iemand erbij plaatsen ergens waar de kar is school en thuis daar is jan met de kar eindelijk maar wie is jan en wat is dat voor een kar een skelter koop een roos koop een roos waar slaat dat nou weer op moe gaat met loes naar jan is jan ook een broertje wat is die roos mooi is er een roos in de kar ser okt 1990 nummer 1 2 20 e jaargangvnit 42 ik koop die roos van je wie is ik wie is je die zet ik in een vaas is die ik soms ook een kind van moe moe gaat het huis weer in tja ik ben er a0 ze zet de roos in de vaas dus moe heeft de roos van mij afgepakt loss zit nu bij de wieg jeetje nog iemand in huis moe zet de pan op het gas an de slaapkamer terzijde de moeders zetten meestal de pan op het gas en de bessen daar gaat de bel zitten bij de wieg in deze toets dat zijn pa en wim nou pa er ook nog bij waar blijft jan nu daar zou het verhaal toch over gaan die wim zit trouwens ook niet lang op school soms zijn de teksten die in de waterfiets vaardigheden zijn nodig bij het gebruik methode door de kinderen gemaakt zijn van context informatie deze kinderen taaltechnisch ook niet zo mooi marise zouden daar dus extra in moeten oefenen had beter in plaats van is en in de woor maar in groep 3 het eerste leerjaar nvdr den staat en op kunnen gebruiken dan staat het klassikale leesonderwijs vaak had de zin niet geluid het schaap is in de zo centraal dat andere vormen van taalon waterfiets maar het schaap staat op de derwijs nauwelijks voorkomen de hand waterfiets dat had gekund omdat zij de leidingen bij de methodes geven wel eens woorden staat en op ook al globaal kon suggesties voor taalactiviteiten die gericht lezen toch liet marise de zin het schaap zijn op andere doelstellingen dan tech is in de waterfiets ontstaan dat kwam nisch lezen zoals het houden van een omdat de woorden staat en op al ge kringgesprek een verhaal vertellen een bruikt waren voor andere zinnen dit wa gedichtje aanleren maar die staan vaak ren de woorden die nog enigszins pasten onder het kopje extra activiteiten wat het ontstaan van de zin het schaap is in suggereert dat deze onderdelen ook wel de waterfiets is te zien op de videoband overgeslagen kunnen worden dat is jam die bij de waterfietsmethode is gemaakt mer voor alle kinderen maar vooral voor duidelijk is te horen dat marine bij elk kinderen die moeite hebben met leren woord dat ze gebruikt evalueert of de in lezen houd van de zin nog klopt dit illustreert heel duidelijk dat tijdens het globaal lezen samengevat in aanvankelijk leesmetho de woord identificatietechniek context des als veilig leren lezen en letterstad informatie een grote rol speelt ligt de nadruk bijna uitsluitend op een van dumont 18 stelt dat er een relatie is aan de drie woord identificatietechnieken de getoond tussen leesproblemen en taal grafo fonologische voortdurende con vaardigheid van kinderen kinderen met frontatie met en training van de elemen leesproblemen zijn slecht in auditieve syn taire leeshandeling geeft kinderen het idee these en objectivatie ze hebben moeite dat lezen een plakproces is p oe s wordt met het aanvullen van zinnen het vinden poes in plaats van een snapproces onze van synoniemen en rijmen juist deze poes snort ook als ze technisch goed xi 20 e jaargang nummer 1 2 sep okt 1990 43 kunnen lezen betekent dat geenszins dat structuur en vrijheid ze ook goed begrijpend kunnen lezen 19 bestaande methodes begeleiden de waterfietsmethode biedt aan kinderen kinderen nauwelijks in het begrijpend de vrijheid om in hun eigen tempo te leren lezen zo ontstaat bij een aantal kinderen lezen vanuit voor hen betekenisvolle tek het probleem van te lang spellend lezen sten de meeste kinderen zijn uit zichzelf het leesprobleem van deze spellers is het gemotiveerd tot lezen veel van hen ont meest hardnekkige probleem dat we dekken zelf de structuurprincipes van het kennen 20 leessysteem zonder daarin onderwezen te de waterfietsmethode besteedt aandacht worden maar niet alle kinderen doorzien aan alle drie de woord identificatietech de techniek uit zichzelf kinderen met nieken ze begint met visuele configuratie leerproblemen hebben structuur nodig zodat de kinderen meteen zelfvertrouwen de waterfietsmethode heeft die structuur en een begrijpend leeshouding ontwikke in zich de stappen zijn streng gestructu len ook gedurende het aanleren van de grafo fonologische informatie komt steeds reerd in een cursorische leergang die de context informatie aan bod de kinde ieder kind individueel doorloopt de een ren hoeven de strategie niet zichzelf te doet dat snel een ander zal veel meer ieren op het moment dat begrijpend tijd nodig hebben de cursorische lijn lezen van hen verwacht wordt een derge geeft de leerkracht zekerheid en mogelijk lijke aanpak zou het probleem van te lang heid tot diagnosticeren materiaal voor de spellen kunnen voorkomen en eventueel leeslessen vindt de leerkracht in het indivi remedieren duele tekstenboek door de individuele y r r 1 aw y y l y y y in et schaap s iv dq ia e4 aks ser okt 1990 nummer 1 2 20 e jaargangnm 44 p ify 14 7nn ap de wij 5igeneen wo1er iet s nj j stoat z acia 40 0 8a w a ha o p ee n s in dc sto door s oa den schaap p skii ili v 1 t prr t tln e s4p 00 1rposi ind dl i s aok met korjhen i et de ila mi6 se an20 e jaargang nummer 12 sep okt 1990 voic 45 begeleiding van de leerlingen is hij zij in andere groep mag het nog niet horen om staat ieder kind precies die oefening aan dat dan straks als zij aan deze leerstof te bieden waar het kind aan toe is kern toe zijn de verrassing eraf is dat meer open situaties biedt de taalhoek kan ertoe leiden dat de leerkracht snel het daar kunnen de kinderen in een uit sprookje voorleest aan de niveaugroep dagende iees omgeving zelf experimen zodat de kinderen in ieder geval de teren en ontdekkingen doen in de taal verwerkings opdrachten kunnen begrij hoek zijn verschillende materialen te pen maar door het snel voorlezen en uit vinden er is lettermateriaal plaatjes die tijdnood overslaan van kringgesprekken op volgorde gelegd moeten worden en drama gedichten verschralen het wereld een bord waarop met losse woorden zin orienterend onderwijs en het taalonder nen kunnen worden gemaakt wijs daarom is het beter om thematisch zo wordt een uitnodigend milieu gescha onderwijs los te koppelen van de pen waarin kinderen op de bottom up cursorische leergang en deze laatste zo te wijze maar ook via de top down zichzelf ontwikkelen dat hij min of meer zelf kunnen leren hoe het leessysteem werkt standig kan worden doorlopen de leer kracht is dan vrij om met de groep andere thema s te kiezen dan duimeliesje of de individueel leren lezen keuken in de waterfietsmethode is het cursorisch veilig leren lezen en letterstad zijn on deel geheel geindividualiseerd en staat dingen wanneer het gaat om individuali het los van het thematisch onderwijs seren en differentieren oorzaak is de rela kinderen kunnen met de cursorische tie tussen thematisch en cursorisch on leergang beginnen wanneer ze daarvoor derwijs een voordeel daarvan is dat de rijp zijn dat is soms in de kleutergroep cursorische leergang voor de kinderen soms pas later in groep 3 de cursorische aantrekkelijker wordt omdat de inhouden leergang wordt voor de kinderen heel van de cursorische leergang aansluiten bij aantrekkelijk doordat gebruik gemaakt vakken als wereldorientatie en taalonder wordt van hun eigen teksten thematisch wijs een voorbeeld is het thema onderwijs wordt dan gekoppeld aan de duimeliesje in de methode veilig leren groepstekst lezen een nadeel is dat deze werkwijze het onderwijs zeer teacher centered maakt emancipatorische doelstellingen waardoor het differentieren moeilijk zo niet onmogelijk wordt wanneer een in de waterfietsmethode wordt met eigen leerkracht dit met veilig leren lezen toch teksten gewerkt soms wordt een tekst van probeert zal hij zij elk groepje dat op het anderen gebruikt maar dat gebeurt dan niveau komt van duimeliesje dit sprookje omdat hij de kinderen aanspreekt het gaat met alle thematische franje daaromheen dus altijd om zinvolle logische teksten die moeten aanbieden als er bijvoorbeeld 3 niet vastliggen maar per situatie verschil niveaugroepen in zijn moet 3 keer het lend zijn de kinderen hoeven geen naar sprookje van duimeliesje worden verteld vorm en inhoud onsamenhangende niet dat kan niet klassikaal want een groep emancipatorische teksten te lezen zoals dit heeft het sprookje al gehoord en een bordlesje dat ik ergens aantrof sep okt 1990 nummer 1 2 20 e jaargangnmw 46 moe is in de keuken opbouw van de waar is moe pim is ook in de keuken waterfietsmethode moe kookt pap pa slaapt in de stoel er zijn 5 basisactiviteiten en pim 1 het werken met en vanuit de taalhoek 2 het werken met en vanuit de groeps werken met de waterfietsmethode levert tekst bijvoorbeeld een tekst op zoals 3 het werken met en vanuit het indivi duele tekstenboek s morgens 4 het zelf maken van boeken mijn vader gaat naar zijn werk 5 het werken aan moedertaalonderwijs mijn moeder blijft op haar werk en ik en leo gaan naar school het werken met sylvia en vanuit de taalhoek omdat kinderen ook via visuele con de taalhoek is gebaseerd op het principe figuratie mogen lezen kan vanaf het van het zelf ontdekken er zijn talloze ma begin gewerkt worden met hele teksten terialen waarmee geexperimenteerd kan de woorden hoeven niet uitsluitend via de worden zodat kinderen al spelend pro elementaire leeshandeling te worden ont berend en uitvindend zichzelf de structuur sleuteld dus kunnen ook moeilijke woor van het leessysteem eigen kunnen ma den worden gebruikt de leerkracht kan ken uitdagend materiaal in de taalhoek dan teksten nemen die meer op de eigen goede prentenboeken situatie van de groep zijn afgestemd dat de groepsteksten met tekeningen motiveert kinderen en geeft hen samen stempeldozen en of drukpers flanelbord met de leerkracht kans de eigen leef letters voelletters typemachine enz wereld te onderzoeken en kritisch te een zinnenmaker met globaalwoorden door de groep zelf gemaakte boeken bezien gedichtenboeken alle kinderen tekenen en daarmee druk woordwielen woordbomen om het ken ze iets van hun ervaring en interesse automatiseren te oefenen uit dat betekent dat alle kinderen iets te zeggen hebben een goede leerkracht daagt het kind zo uit dat er taal naast de tekeningen komt te staan eerst wellicht nog de taal die de leerkracht veronderstelt omdat er alleen geknikt wordt als de leer kracht vraagt zal ik erbij zetten mijn hond is dood gegaan maar doordat het kind zich serieus genomen voelt krijgt het flair en vertelt de volgende keer zelf de tekst bij de tekening dit levert prachtig materiaal op om over te praten te vertellen en te leren w oordwi el vw 20 e jaargang nummer 1 2 sep okf 1990 47 begrijpend leesopdrachten heel goed naar voren er zijn gezamenlijke context informatieopdrachten zoals activiteiten de kinderen voelen zich lid plaatjes op de goede volgorde leggen van de groep ze weten van elkaar waar bandrecorder met luisteropdrachten mee ze bezig zijn en ondersteunen be leergang elementaire leeshandeling vragen en bekritiseren elkaar bij het be b v van een traditionele methode die spreken van de groepstekst is er aandacht de kinderen zelfstandig kunnen door voor spelling en taalbeschouwing werken als ze dat willen het vermenigvuldigen liefst drukken van de tekst bevordert het lezen maar ook vanuit wereldorientatie kan functioneel le het werken met zen weer een rol gaan lezen zo zou bij en vanuit de groepstekst voorbeeld bij de bovenstaande tekst over meester van zoeten het aquarium onder gelukkig hoe ft mijn vader niet meer af te werp van gesprek en onderzoek kunnen wassen want nu hebben we een zijn een van de kinderen komt op het afwasmachine idee een brief te schrijven naar de aqua maar die was wel heel duur riumvereniging om een gastdocent uit te nodigen stelonderwijs de brief die terug jantien komt is aanleiding voor leesonderwijs en een groepstekst zoals de bovenstaande weer nieuwe activiteiten de ene keer wordt door een van de kinderen bedacht levert een groepstekst meer aanknopings en door de hele klas als groepstekst ge punten dan de andere keer zodat een kozen bij het kiezen worden verschillen groepstekstthema varieert in tijd de kans de werkwijzen gebruikt soms worden alle dat de kinderen geinteresseerd zijn is teksten op een stapel gelegd en trekt een groot want het zijn hun eigen interesse en van de kinderen een tekst dat wordt dan vragen die aan de orde zijn de leerkracht de groepstekst soms ook geldt het prin heeft alle kans om die vragen zo te cipe van de meerderheid van stemmen beantwoorden dat de kinderen zelfstan het komt ook voor dat leerkracht en groep diger en mondiger in de wereld komen te de groepstekst gezamenlijk opstellen en staan tenslotte is dit toch de doelstelling een enkele keer stelt de leerkracht voor van taalonderwijs en wereldorientatie om te kiezen voor een bestaand gedicht of de groepstekst komt te hangen in de verhaal dat de kinderen erg aanspreekt taalhoek de kinderen kunnen hem op hun op de al genoemde videoband is de klas gemak nog eens proberen te lezen na te te zien van wody kingma ze werkt op de leggen of te stempelen basisschool de zevensprong in emmel oord haar klas heeft als groepstekst een het werken met en vanuit gedicht van annie schmidt gekozen het individuele tekstenboek meester van zoeten wast altijd zijn voeten in het aquarium de leerkracht geeft elk kind aan het begin het werken met de groepstekst is een ge van de basisschool een leeg boek in dit schikte manier om de groep als eenheid boek tekent elk kind regelmatig persoonlijke les te geven de positieve aspecten van ervaringen en fantasieen de leerkracht het klassikale onderwijs komen hierbij schrijft de door het kind geformuleerde sep okt 1990 nummer 1 2 20 e jaargang vi 48 tekst bij de tekening steeds worden de al stap 5 en 6 wanneer het ik noem het eerder gemaakte teksten terug gelezen voor het gemak maar even waterfiets eerst alleen door de leerkracht en later proces na enige tijd nog geen resultaat ook door het kind de leerkracht gaat oplevert is het raadzaam over te gaan op langzamerhand steeds meer in op d het leren van de elementaire leeshande vorm formulering en inhoud kernachtig ling via de globaalwoorden stap 7 tot en heid van de tekst met 10 later moet wel op de stappen 5 wanneer het kind kennelijk toe is aan het en 6 worden teruggekomen ieren lezen het zegt bijvoorbeeld he de meeste kinderen hebben genoeg aan daar staat de letter van mijn naam of he 5 minuten instructie en 10 minuten ver ik heb in al mijn teksten het woord zon werking per globaalwoord de verwerking wordt het tekstenboek gebruikt voor het van een geleerd woord is te varieren cursorisch leren lezen dit gebeurt in het maar kan ook in een standaardprocedure kort als volgt worden gegoten bij voorbeeld 1 kind teksten uit het hoofd laten ieren 1 het geleerde woord opzoeken in je in en met de tekening als herkenning laten dividuele tekstenboek lezen 2 het woord 10 keer stempelen 2 tijdens het lezen de tekst laten bij 3 het woord in een prentenboek op wijzen zoeken 3 teksten op stroken zetten en bij de 4 woorden stempelen die beginnen met oorspronkelijke teksten in het boek laten de eerste klank van het geleerde woord zoeken 5 woorden stempelen die eindigen met 4 stroken in woorden knippen en de de laatste klank van het geleerde woord losse woorden weer tot tekst laten ma 6 een kind uit de klas zoeken dat op de ken bandrecorder een verhaal inspreekt waar 5 woorden van teksten in andere volg in jouw nieuwe geleerde woord een aantal orde laten leggen keren voorkomt jij luistert het verhaal af 6 met woorden uit verschillende teksten en legt het woord zoveel keer op je letter een nieuwe tekst maken bijvoorbeeld het doos als je het hoort in het bandrecorder schaap is in de waterfiets verhaal 7 globaalwoorden uit de teksten halen 7 leg op de letterdoos een verhaal zodanig dat de klanken alle aanwezig waarin je alle woorden die je al hebt zijn geleerd gebruikt 8 globaalwoorden een voor een met het kind analyseren en synthetiseren hierbij is een strikte opeenvolging van 9 al meteen na twee globaalwoorden activiteiten niet noodzakelijk gemiddeld met de gebruikte letters nieuwe woorden doorlopen de kinderen deze cursorische vormen leergang in zo n maand of twee dat bete 10 dan automatiseren via woordwieltjes kent twee globaalwoorden per week in en leesboom structietijd 16 maal 5 minuten 80 mi nuten een aantal kinderen heeft deze deze opeenvolging is cursorisch de volg instructietijd niet nodig zij leren een orde ligt vast geen stap mag worden woord binnen een minuut er zijn ook kin overgeslagen toch is het belangrijk flexi deren die de instructie helemaal kunnen bel te blijven en niet te lang stil te staan bij missen zij leren vaak ongemerkt ie 20 e jaargang nummer 1 2 sep okt 1990 vr 49 zichzelf lezen via taalhoek en groepstekst oe klank veel voorkomt het moppen toch is het goed alle kinderen de instruc boek het lange woordenboek en het tie te geven er kunnen in het zelf ontdek aquariumboek proces toch hiaten ontstaan belangrijk is een type boek is verplicht dat wil zeggen dus dat alle kinderen de cursorische leer dat elk kind een dergelijk boek maakt en gang doorlopen als de leerkracht zo in de taalhoek deponeert het trapverha werkend problemen ontdekt kan hij zij lenboek doordat in elke zin slechts een besluiten het proces te vertragen herha woord verschillend is gaat het lezen heel ling in te lassen of differentiatie naar leer snel en dat is juist voor kinderen met weg toe te passen faalangst of spellingsproblemen motive het tijdstip waarop een kind aan deze rend en remedierend een voorbeeld cursorische leergang begint varieert van ik 5 tot 6 1 2 jaar dat betekent dat de ik woon waterfietsmethode ook in de kleuter ik woon niet school zal kunnen worden toegepast het ik woon niet meer zou een ideale situatie zijn dat kleuter ik woon niet meer in groep en groep 3 beiden de waterfiets ik woon niet meer in mijn methode zouden gebruiken dan hoeven ik woon niet meer in mijn hut de kleuters die al kunnen lezen zich niet te vervelen en kinderen uit groep 3 die bij het lezen van de trapverhalen nog niet aan lezen toe zijn kunnen wach gebruiken kinderen de visuele configuratie ten het is ook heel goed mogelijk om wer het visuele woordbeeld als leesstrategie kend met de waterfietsmethode kleuters dit is vaker het geval bij het lezen van en groep 3 in een combinatieklas te heb zelf gemaakte boeken maar het trapver ben na het leren lezen via het individuele halenboek is ervoor gemaakt tekstenboek kunnen de kinderen mee doen met het voortgezet lezen het werken aan moedertaalonderwijs het zelf maken van boeken ook al betekent het werken met de de zelf gemaakte boeken behoren tot de groepstekst het individuele tekstenboek waterfietsmethode omdat ze kinderen de taalhoek en de zelf gemaakte boeken confronteren met niet stereotiepe teksten dat er via die ingangen al veel aan taal zeer motiveren tot lezen en te gebruiken onderwijs wordt gewerkt er moet toch zijn bij eigen ontdekkingen in de taalhoek meer gebeuren er moeten situaties wor het valt op dat het zelf maken van boeken den geschapen die kinderen uitlokken tot een populaire techniek aan het worden praten met elkaar koekenwerk er moet is 21 reden daarvoor is misschien het poppenkast worden gespeeld verhalen feit dat zelf gemaakte boeken door kinde verteld en grammofoonplaten beluisterd ren worden stuk gelezen vooral wanneer ook moet er video worden gekeken en elk kind van de groep zijn aandeel heeft moeten er gezelschapsspelletjes worden geleverd zijn de zelf gemaakte boeken gespeeld bij deze activiteiten die deel een succes er zijn legio mogelijkheden uitmaken van goed taalonderwijs wordt zoals het oeboek met verhalen waarin de ongemerkt aandacht besteed aan vaar sep okt 1990 nummer 1 2 20 e jaargang neii 50 digheden die met name voor kinderen met resultaten van het totaalonderzoek potentiele leesproblemen erg belangrijk in januari liggen de waterfietskinderen zijn rijmen en dichten aanvullen van ver achter ten aanzien van de veilig leren halen en zinnen taalbeschouwing an lezen kinderen auditieve synthese daarnaast is het goed in juli blijkt dat de leerkracht veel voorleest vertelt het technisch leesniveau in beide vragen uitlokt en beantwoordt gelukkig groepen hetzelfde te zijn komt er steeds meer goede kinderlitera het begrijpend leesniveau bij de klas tuur een breed aanbod van kwalitatief die met de waterfietsmethode heeft goede teksten zal een positief effect heb gewerkt veel beter te zijn dan bij de ben op mondeling en schriftelijk taalge klas die met veilig leren lezen werkte bruik van kinderen de waterfietsklas minder kinderen te wanneer zoals gebruikelijk ongeveer op hebben die uitvallen de helft van het jaar groep 3 gaat starten de waterfietsklas minder kinderen te met de taalmethode verdient het aanbe hebben bij wie een groot verschil veling het schrijven van eigen teksten een tussen technisch en begrijpend lezen plaats te geven binnen de taalmethode te constateren is de bovenstaande groep van de waterfietsklas slecht te scoren op technisch lezen maar goed op onderzoek begrijpend lezen terwijl dit in de veilig leren lezen klas omgekeerd is de waterfietsklas in de beg rijpend in een onderzoekje zijn twee groepen kin leestoets wel slordigheidsfoutjes te deren met elkaar vergeleken de ene maken maar opmerkelijk goed te zijn groep leerde lezen via veilig leren lezen in de laatste items van de toets die en de andere groep leerde dat door mid door de veilig leren lezen kinderen del van de waterfietsmethode het aantal veelal fout werden gedaan een kinderen dat werd vergeleken in het on voorbeeld van zo n laatste toetsitem derzoek was 46 twee groepen dus van 27 let op 23 kinderen er is ook een vergelijking wat moet de laatste zin van het gemaakt tussen een deel van deze twee verhaaltje zijn groepen deze betrof twee groepen van a hij loopt ernaar toe 10 kinderen in dit deelonderzoek is ook b hij steekt er een vinger in de leerkrachtvariabele onder controle c paul ziet een pot met verf gebracht d die is nu blauw vergelijkingstijdstippen september 1985 januari en juli 1986 onderzoeksmiddelen instaptoets kees de baar 22 begrijpend lezen sabd oostelijke mijnstreek 23 technisch lezen 1 24 enquete gelezen boekjes schoovthuis lees en begrijp la 25 technisch lezen 2 26 at ine20 e jaargang nummer 1 2 sep okt 1990 51 het res ultaat van het deelonderzoek waarbij de ieerkrachtvariabele onder con noten trole is gehouden 0 dit artikel is al verschenen in moer nvdr waterfiets veilig leren lezen begs techn begr techn nasch doris lezen een onderdeel van de totale ontwikkeling van jonge kinderen in pedomorfose juni 1972 16 ft 19 ft 55 ft 31 ft 2 doekemeijer c am een freinetschool tilburg 1984 conclusie 3 nood annemarie saskia van schaik dit onderzoek is niet representatief engelse brieven een bezoek aan en daarvoor zijn de vergeleken aantallen kin gelse infant scholen in het kader van het deren te klein toch is het de moeite innovatieproject amsterdam amster waard om de uitkomst goed te bekijken dam 1976 er komt naar voren dat de kinderen die le 4 caesar f b veilig leren lezen hand ren lezen met de waterfietsmethode be leiding 1 tilburg 1980 duidend beter begrijpend lezen dan de kooreman h j de l40 benadering toe gepast op het lezen en spellen kinderen uit de veilig leren lezen groep groningen 1976 wordt eveneens de leerkrachtvariabele gecontroleerd dan scoren de kinderen uit 5 leg a van der ernstige leesproblemen een onderzoek naar differentiatie en de waterfietsgroep wel zeer opvallend behandeling lisle 1983 beter 27 6 qumont j j leesstoornissen verschijningsvormen samenhangen oor henny lamme zaken in het leesproces lisle 1984 adviesbureau opvoe ding en onderwijs leif a van der zie noot 5 nieuwe s gravenlandseweg 7 wissel a van de schooluitval een 1405 nj bussum nederland reeks onderzoeken naar de cognitieve aspecten van het falen bij kinderen met ernstige leesproblemen universitair proefschrift groningen 1984 7 dumont j j leesstoornissen deel 2 diagnostiek en behandeling rotterdam 1979 8 handreiking voor de nascholing zorgver breding vereniging landelijke pedago gische centra maart 1985 9 lues j p lz barsok s a fuss word identification techniques rand mcnally chicago 1979 10 dongen dry van leesmoeilijkheden naar diagnosticerend onderwijzen bij het lezen tilburg 1986 11 bus jeanet biedt functioneel aan vankelijk lezen meer kans op leessucces in didaktief september 1985 ser okt 1990 nummer 1 2 20 e jaargangv 52 12 lieaand wa decroly en de decroly 20 lei a van der zie noot 5 school groningen 1968 21 hulsenbeck claartje van krasteke 11 evers f r kuitart j van der velde ning tot zelf beschreven kinderboek van kindertaf tot moedertaal methode verhalen schrijven in een school voor voor het taalonde wijs op de lagere 4 12 jarigen in natuurlijk leert een kind school eerste gedeelte globale metho lezen amsterdam uitgeverij pendoor ds voor het aanvankelijk leesonderwijs in 1986 het eerste leerjaar groningen 1935 22 baar kees de leesontwikkeling en 14 dumont j j zie noot 7 leesonde wijs deel 2 leesontwikkeling 15 leif a van der zie noot 5 in beeld regionaal pedagogisch cen trum zeeland 1984 16 wissel a van de zie root 6 23 toets begnjpend lezen sabd oostelijke 17 dijk fie van meer van hetzelfde over mijnstreelc maastricht beter leesonderwijs op basisscholen door nascholing van leerkrachten in 24 technisch lezen 1 cito enschede moer 1985 5 25 lees en begrijp 1 a cito enschede 18 dumont j j zie noot 7 26 technisch lezen 2 cito enschede 19 boland theo de teerling is al in een vroeg stadium geworpen leesprestaties 27 lamme henny begnjpend leen lezen van 600 leerlingen 6 jaar lang gevolgd doctoraalscriptie orthopedagogiek uni in didaktief juli augustus 1986 versiteit van amsterdam 1988 tu s s e door vier woelwaters in een notedop er zijn vier verschillende infodok kindermagazines bestemd voor verschillende leeftijdgroepen elk blad verschijnt in kleur tien keer per jaar en is 24 pagina s dik tiktak buitelbiad voor deugnieten en andere lieverds voor peuters en kleuters 420 fr pluim een schat van een blad voor de eers te graad jj van de lagere school 420 fr splinter snuffelblad voor wijsneuzen voor de tweede graad van de lagere school 420 fr junior magazine voor tien plusse rs met een knipoog naar de klas voor de derde graad van de lagere school en de eers te jaren van het secundair onderwijs 475 fr bij elk nummer van splinter en junior is een lesbrief beschikbaar besteladres infodok brabangonnesfraat 95a 3000 leuven tel 016 22 87 44 h c n e lr e j 1 x y 9 n a i j ry 71 e o