Documenten
francs van alebeek joost goedhart anneke stavast aad verkleij lerend onderzoeken onderzoek onderzoekend leren vier studenten van de projectgroep volwassenen educatie pve van de universiteit van amsterdam l leggen uit hoe taal onderzoek veel directer in dienst van het onderwijs kan staan dan nu vaak het geval is ze beschrijven hoe de pve dat probeert te doen binnen en buiten de universiteit ze geven ook aan waardoor hun werk en dat van ver wante anderen steeds moeilijker wordt in le idin g lijsten aan studenten voorgelegd de scholieren wisten niet waarom ze een verhaaltje moesten dit artikel gaat over onderzoek velen in het on voorlezen en ze hebben de uitkomsten van het derwijs hebben daar ervaring mee onderzoeksin onderzoek nooit vernomen stituten leggen je vragenlijsten voor die vul je in wij hebben de indruk dat de ruime meerderheid en stuur je terug vaak hoor je er dan niets meer van de onderzoeken plaatsvindt zonder dat de van en je hebt geen idee wat er met de resultaten onderzochten inzicht krijgen in doel werkwijze gebeurt en de resultaten ervan laat staan dat ze er in studenten doen soms mee aan dit onderzoek zo vloed op kunnen uitoefenen behalve dan door heeft een medestudent van ons meegedaan aan niet mee te doen dat is bijvoorbeeld op grote een onderzoek naar fouten in schoolopstellen de schaal in het open school experiment gebeurd bedoeling was om op grond van een foutenanaly de begeleidsters van open school groepen von se aanwijzingen voor leraren te vinden maar de den dat het onderzoek hun werk teveel door groep kwam niet verder dan tellen onderwerpen kruiste en weigerden aan verschillende onderde zinnen enz en fouten rangschikken naar leef len mee te werken tijd geslacht enz van de schrijvers de schrijvers natuurlijk is er ook wel onderzoek waar je wel van de opstellen werden niet bij het onderzoek invloed op kunt uitoefenen als een schoolbege betrokken het was zelfs de vraag of ze ervan af leidingsdienst samen met jou als leerkracht uit wisten een andere student heeft de discriminatie zoekt waarom je ontevreden bent met een be van dialectsprekers onderzocht hij heeft band paalde taalmethode en of er alternatieven zijn opnamen gemaakt van scholieren uit de achter dan is dat zo n onderzoek als je met begeleiders hoek en uit haarlem en die opnamen met vragen van volwassenenleergroepen bij elkaar gaat zitte n 30 om erover te praten hoe de leden van de cursus werkster taalbeheersing een brief van een bege groep omgaan met de leerwensen van dee l nemen leidster van een proefproject open school die den is dat ook zo n onderzoek beschreef ongerust een toets van het cito om de resultaten van de laatste twee vormen van on schoolse vaardigheden te meten en tests van on derzoek zijn vooral bestemd voor degenen met derzoekers van de open school om intelligentie wie het onderzoek gedaan is die zijn de eerstbe en persoonlijke kenmerken vast te stellen van langhebbenden een volgende stap kan dan zijn degenen die deelnamen aan het experiment ze dat je nagaat of die resultaten ook bruikbaar zijn was bang dat zulke tests haar werk met de groep voor anderen in dergelijke situaties en uiteinde zouden storen dat een werkloze cursist bijvoor lijk kunnen zulke resultaten invloed hebben op beeld gillend zou weglopen als hij bij de bewerin het beleid bijvoorbeeld voor het omgaan met gen ik houd niet zo van direct aanpakken of ik leerbehoeften van cursisten ben tevreden met het werk dat ik doe juist of niet iedereen noemt dit soo rt activiteiten onder onjuist moest aankruisen zoek je hoo rt vaak namen als deskundigheidsbe omdat ze steeds meer ging twijfelen aan het pro vordering begeleiding of ondersteuning wij vin gressieve image van de open school stelde ze een den die onderscheidingen zinloos als ze samen werkgroep voor die een onderzoek zou instellen hangen met de opvatting dat onderzoek voorbe naar achtergronden doelen structuur leerplan houden is aan gespecialiseerde onderzoeksinstitu en taalvaardigheidsmateriaal van de open school ten zoals universiteiten en dat gebeu rt vaak het resultaat van het werk van acht doctoraal voordat we nu de eisen beschrijven die wij aan studenten taalbeheersing is beschreven in twee ar onderzoek stellen beschrijven we hoe wij in onze tikelen in moert studie werken in de pve die activiteiten gebrui ken we als voorbeeld van een manier van onder naar een handleiding voor de begeleiders zoeken waar we achter staan er zijn ook andere zomer 1977 was duidelijk dat er geen geschikt groepen en personen die met dezelfde denkbeel materiaal was voor open school groepen het den over onderwijs en onderzoek werken maar officiele materiaal was pas voor een deel klaar en wij beperk e n ons tot de pve omdat we die prak wat er al was vonden begeleiders en cursisten tijk van dichtbij meemaken als studenten en als nauwelijks bruikbaar voor hun manier van leren begeleiders van volwassenenleergroepen toen besloot de pve een poging te wagen om materiaal te maken de ontwikk el ing van pve onderzoek binne n we wilden geen leerboek maken dat je van de taalb eh ee rsing eerste tot de laatste bladzijde door moest werken het moest een handleiding zijn een taalbeheersingen open schoo l hulpmiddel dat aangeeft hoe je thematisch kan sinds 1977 draait op het instituut voor neerlan werken in groepen welke stappen je daarbij kan distiek van de uva binnen de vakgroep taalbe zetten de thema s zou elke groep zelf moeten heersing de projectgroep volwassenen educatie bepalen bovendien zou zo n handleiding tips steeds wisselende groepen studenten werken daar moeten geven voor hoe je aan taalvaardigheids aan het ontwikkelen van doelstellingen en me problemen in de groep kan werken thoden voor het taalvaardigheidsonderwijs ten we lazen allerlei verslagen van groepen van open behoeve van leergroepen voor volwassenen dit school spontane groepen volwassenen op her is een ruime doelstelling hij sluit aan bij wat van haling vos cursussen en literatuur over onder oudsher het doel geweest is van mensen die op de wijsopvattingen taalonderwijs en leerprocessen universiteit het vak taalbeheersing beoefenen de meesten van ons gingen groepen begeleiden adviezen tot verbetering van taalgebruik spontane groepen huisvrouwengroepen in buurt in de jaren 70 schonk de overheid onder de in huizen en groepen van de sociale school nkv vloed van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en al doende vonden we het moeilijk om materiaal andere maatschappelijke veranderingen steeds te maken voor een praktijk die we meer beperkt meer aandacht aan permanente educatie en we uit eigen ondervinding kenden en dat dat botste derkerend onderwijs daar kwamen taalbeheer met wat we eigenlijk wilden toch schreven we sers op de universiteit mee in contact begin 1978 een eerste versie van de handleiding eind 1976 ontving een wetenschappelijk mede leren in een groep in een oplage van tweehon 31 derd men en de meer technische onderdelen zoals spel daarna wilden we onderzoeken of de hulpmidde ling zinnen maken gebruik van het woorden len en tips uit die handleiding effectief waren we boek enz vinden ze de handleiding leesbaar be wilden ook knelpunten in groepen op het spoor grijpelijk hebben ze wat aan de tips oefeningen komen waarde handleiding nog niet over rep en voorbeelden vinden ze die voldoende te we vroegen gebruikers om commentaar daar een tweede soo rt vragen gaat over taalbeschou uit bleek opnieuw hoe belangrijk het is om dicht wing wij vinden dat je vaak moet stilstaan bij bij de praktijk te staan als je met onderzoek taal als zodanig dialect het vroegere lees en steun wilt bieden zo hoorden we het taalge schrijfonderwijs taalcultuur en de normen en bruik in de handleiding wijkt teveel af van de waarden die daarmee samenhangen geschiedenis normale wijze van praten van de groepen waar hij van de spelling enz we willen daarvoor met be voor bedoeld is geleiders hulpmiddelen ontwikkelen en materiaal een andere activiteit was dat drie studenten de verzamelen en zonodig maken handleiding gebruikten in de groepen die ze zelf een derde vraag luidt hoe werken leergroepen begeleidden zij hadden commentaar en aanwij aan het verband tussen taalvragen van cursisten zingen voor verbetering3 studenten die later bij en hun dagelijkse situatie de pve kwamen en niet aan de eerste versie had in overleg met de begeleidsters waar we mee den gewerkt gaven ook commentaar op grond samenwerken hebben we besloten dat we eerst van al deze reacties kwam zomer 1980 een her met de laatste onderzoeksvraag aan de gang gaan ziene versie van leren in een groep uit de eerste twee komen volgend studiejaar aan de orde studiegroepen intussen waren sinds september 1979 drie studie uitgangspunten voor ons onderzoe k groepen aan het werk een groep verrichtte actie onderzoek als voorbe we beschrijven nu onze manier van werken aan reiding op een onderzoek rondom de handlei die onderzoeksvraag met voorbeelden en proble ding men onze ideeen hebben we in de loop van de een tweede groep richtte zich op alfabetiserings jaren ontwikkeld tijdens het werk veranderen ze cursussen daar bleek geen materiaal voor te be nog steeds staan deze groep verdiepte zich ook in de oorza ken van analfabetisme en stuitte onder andere op taal en context hangen samen leerstoornissen zoals woordblindheid de school de manier waarop wij taal onderzoek verrich blijkt vaak een belangrijke rol te spelen bij het ten hangt nauw samen met onze visie op taal en ontstaan van die stoornissen op ons vak taalbeheersing een derde groep ging de gesprekken in leergroe wie op de universiteit taalbeheersing beoefent pen analyseren hoe geef je concrete aanwijzin heeft altijd al het doel gehad om adviezen te ge gen voor het uitwisselen en gemeenschappelijk ven tot verbetering van taalgebruik dat leverde maken van ervaringen onder andere boeken met aanwijzingen op een de studiegroepen hebben een congres georgani soort receptenboeken met aandacht voor de seerd over taal en vorming op 17 mei 1980 daar ambachtelijke kant van taal spreken spellen hebben ze ervaringen op het gebied van onder argumenteren correct taalgebruik wie doet wat zoeksmethoden ervarend leren gespreksanalyse zo n boek aanraadt zou een goed taalgebruiker vrouwenleergroepen en alfabetisering uitgewis zijn maar dat ging in de praktijk niet altijd op seld met andere begeleiders wie goed uit zijn woorden kan komen zal soms merken dat de dokter geen tijd heeft voor die opnieuw de handleiding goede woorden er is meer nodig dan goed in oktober 1980 hebben we het onderzoek rond praten om de handleiding weer opgevat we hebben een nu de taalbeheersers dat weten is er een groepe plan gemaakt met dr i e onderzoeksvragen die naarstig zoekt naar theoretische ondersteu ten eerste willen we met cursisten praten over de ning van adviezen ze onderzoeken de kenmerken huidige handleid i ng dus over thematisch wer van de vormen van taalgebruik zonder daarbij de ken de taalvaardigheden die daarbij te pas ko context te betrekken waarin taal gebruikt wordt 32 dat moet uitmonden in een beschrijving van de maatschappelijke normen enz tijdens het leer eisen voor ideaal taalgebruik dit onderzoek proces betrekken ze in hun taalleervragen steeds raakt steeds losser van de oorspronkelijke am meer de context bachtelijke opvatting adviezen geven dat is niet dat gaat niet vanzelf veel hangt af van de manier verwonderlijk omdat deze onderzoekers pas na waarop de begeleiding omgaat met die taalvragen een volledige beschrijving van wat ideaal taalge het doel van ons onderzoek is hulpmiddelen en bruik is adviezen willen geven ze laten bewust tips ontwikkelen die cursisten en begeleiders kun inhoud en context van taalgebruik buiten be nen helpen om taalvragen weer te verbinden met schouwing ook al beseffen ze dat de oorzaak van de dagelijkse situatie van de cursisten de problemen van taalgebruikers voor een belang rijk deel in de context ligt onderzoek naar de de praktijk stelt eisen problemen met taalgebruik die uit de context op het congres taal en vorming hebben we ook voo rt komen rekenen zij niet tot het vak taalbe uitgebreid met begeleiders gepraat over de manier heersing van onderzoeken zij legden er de nadruk op dat wij vinden dat je niet voorbij kunt gaan aan de de eerste en natuurlijkste vorm zou zijn om bin context als je mensen wilt helpen hun problemen nen je eigen team van begeleiders een gesprek op met taalgebruik op te lossen wij denken dat je gang te brengen over het werk en de uitgangspun taalvaardigheid al handelend vergroot wij willen ten van waaruit je dat doet samen met mensen nagaan hoe zij zelf hun moei onderzoekers zouden dan geen mensen moeten lijkheden met taalgebruik onder woorden bren zijn die weinig weten van de praktijk die zich gen en wanneer en waar die zich voordoen en sa eerst moeten inlezen of die met een kant en klaar men onderzoeken wat de oorzaken zijn van die onderzoeksmodel komen ze moeten dicht bij de moeilijkheden dat betekent samen met anderen praktijk staan er zelf mee bekend zijn en met je problemen uiten analyseren en oplossingen hun onderzoek inspringen op de vragen die er al zoeken en op grond daa rv an handelen zijn de begeleiders noemden de volgende voor met andere woorden we propageren niet een waarden bruikbaar taalonderwijs zoals bijvoorbeeld nor onderzoekers moeten continuiteit en regel maal functioneel of situationeel onderwijs we maat garanderen ze moeten weten waar ze aan zoeken met de cursisten naar zinvolle inhouden beginnen het onderzoek mag niet stoppen of dit leren leidt tot verschillende activiteiten wij verminderen wanneer de onderzoekers minder als taalbeheersers hebben dan vooral oog voor geld of tijd krijgen of wanneer de scriptie of het taalactiviteiten agogen zullen bijvoorbeeld beleidsplan klaar is meer op het groepsproces letten dus teksten het onderzoek moet direct aansluiten bij de verwerken discussieren brieven schrijven dus behoefte uit de praktijk het moet de creativiteit ook spellen en zinnen maken in het voorbeeld en vaardigheid bevorderen van de mensen waar van daarnet betekent dat leren doo rvragen bij de het voor bestemd is zodat die niet afhankelijk dokter zijn van onderzoekers met het onderzoek waar we nu aan werken wil onderzoekers moeten niet geisoleerd werken len we een bijdrage leveren voor dit soort leren ze moeten steeds overleggen met de anderen die het gaat uit van het verband tussen taal en con bij het onderzoek betrokken zijn text en is gericht op taal in gebruikssituaties die de methoden voor het onderzoek moeten de situaties en de normen voor bepaald taalgebruik onderzoekers kiezen in overleg met de andere be zijn dan meestal problematisch taal op zich trokkenen centrale vraag waarom doen we dit eigenlijk niet voorbeelden onderzoekers moeten de spanningen beseffen iemand die op de cursus prima kan schrijven tussen de positieve doelen en de negatieve kanten blijkt op het postkantoor geen formulier in te van onderzoek welke belangen dien je er nog kunnen vullen meer mee dan die van de groepen waar gaan de goed praten kan iedereen in bepaalde situaties resultaten naar toe wat gebeu rt er met het ma wel in andere niet teriaal taalvragen waar cursisten mee naar leergroepen komen zijn vaak zeker in het begin ontdaan samenwerking tussen de betrokkenen van die context dat komt door schoolverleden wat we op het congres hoorden bevestigde onz e 33 opvatting dat we alleen met begeleiders en cursis gen wel zin hadden nu zoekt ze naar een ander ten samen kunnen onderzoeken hoe leergroepen soort verslaggeving werken daarom hebben we contact gezocht met dit is een voorbeeld van de manier waarop het een aantal mense n onderzoek direct invloed heeft op het werk in de die we hebben leren kennen door ons werken groep dat is niet toevallig en we doen ook niet met leergroepen ons best het te voorkomen we willen niet een die het met onze opvattingen over leren en on jaar lang beschrijvend onderzoek doen om daarna derzoek eens zijn s te bekijken wat dat voor de groep oplevert we en die net als wij vinden dat die opvattingen vinden dat het onderzoeksproces een verande versterkt moeten wo rden ringsproces moet zijn door het beschrijven breng we werken samen met een spontane open je reflectie op gang die leidt tot veranderingen in schoolgroep een cursusgroep van een sociale het leerproces van de groep maar ook in het on school van het nkv een officiele open school derzoek groep en een cursus volwassenen op herhaling een probleem is wel hoe onderzoekers en begelei verder hebben we een aantal begeleiders ge ders hun verantwoordelijkheden verdelen als vraagd om als responsgroep opzet en uitvoering een begeleidster bijvoorbeeld niet tevreden is van het onderzoek te bespreken in die groep is over de verslagen die ze maakt betekent dat dan bijvoorbeeld bepaald welke van de drie onder dat de onderzoekers haar tips moet geven voor zoeksvragen we voorrang geven verbetering in principe moeten veranderingen in ons onderzoek is de manier waarop we vorm natuurlijk eigen beslissingen zijn en blijven van de geven aan de samenwerking met de leergroepen begeleiding en van de groep erg belangrijk we streven ernaar dat begeleiders nog een spanningsveld ligt er tussen betrokken en cursisten niet alleen maar de gegevens leveren heid en afstand onderzoekers moeten heel dicht maar dat ze ook de onderzoeksvragen formule bij de groep staan anders weten ze niet wat be ren gegevens verzamelen resultaten interprete langrijk is en wat niet aan de andere kant zeggen ren en bepalen wat ermee gedaan wordt begeleiders dat zij te dicht op het gebeuren in de in ons onderzoek heeft een pve g roep op grond groep zitten om het nog te kunnen beoordelen van eigen ervaringen in en contacten met leer het gevaar is dat de onderzoekers door de nauwe groepen globaal de onderzoeksvragen opgesteld samenwerking net zo betrokken raken bij de in het onderzoek werken we samen met leergroe groep en dan ook niet meer de afstand kunnen pen die vinden dat dat ook hun vragen zijn deze nemen die nodig is we vinden het moeilijk om globale vragen spitsen we met de begeleiders toe de grens te trekken in ieder geval bereiden wij op de specifieke situatie en vragen van hun groep geen bijeenkomsten van groepen voor en begelei voor dat toespitsen moeten we de feitelijke gege den we ze ook niet vens van de groepen verzamelen werving samen stelling van de groep doelen van de begeleiding de lerende onderzoekt de onderzoeker leert manier van werken materiaal enz daar hebben onze manier van onderzoeken verloopt niet we een vragenlijst voor gemaakt die we samen zoals wel vaak gedacht wordt volgens het prin met de begeleiders invullen door gesprekken cipe van u vraagt en wij draaien alle betrokke met begeleiders en met behulp van verslagen uit nen dus ook de onderzoekers hebben hun doe de groep schetsen we verder een beeld van hun len en belangen begeleiders willen bijvoorbeeld werkwijze op grond daarvan bepalen we wat beter leren begeleiden studenten moeten bijvoor voor die groep de knelpunten zijn waarop we de beeld een scriptie schrijven en van medewerkers globale onderzoeksvragen moeten toespitsen wordt verwacht dat ze wetenschappelijke publi katies schrijven toch kunnen ze allemaal ook de onderzoek leidt tot verandering bedoeling hebben om bijvoorbeeld onderwijs en om de werkwijze van een van de leergroepen te onderzoek van onderop te ontwikkelen het gaat schetsen maakten we gebruik van de verslagen erom punten te vinden waar je samen aan kan die de begeleidster voor de groep maakte die werken waren voor ons op een aantal punten niet duide lijk toen we daarover een gesprek hadden met continuiteit is noodzakelijk de begeleidster vroeg ze zich af of zulke versla onze wijze van onderzoek hangt af van langduri 34 ge contacten en intensieve uitwisseling van erva pve een verbinding leggen tussen praktijk en ringen doelen bezigheden plannen enz voor theorie we doen door ons werk in volwassenen waarde is dat je weet waar je over praat ervaring leergroepen ervaringen op die ons helpen bestaan met groepsbegeleiding en kennis van de specifie de theorieen kritisch te bekijken door reflectie ke groep waar je mee samenwerkt en dat je el op onze eigen e rv aringen en die van de begelei kaar vertrouwt het duurt lang voor dat weder ding proberen we gezichtspunten te formuleren kerig vertrouwen er is wij denken dat het in ons die het praktijkwerk onderbouwen geval ook belangrijk geweest is dat we leren in en tenslotte de pve is een van de weinige plek een groep geschreven hebben dit is iets con ken op de universiteit waar studenten hun eigen creets dat een aanwijzing kon zijn voor begelei onderwijs en onderzoek kunnen inrichten ders dat we in hun ogen met goede dingen bezig zijn ook al ontbreekt er natuurlijk nog veel aan negatieve tendensen in onderzoek en onderwijs die handleiding op het moment dat we dit artikel schrijven ne hoe belangrijk continuiteit ook is voor ons men we enkele tendensen waar die onze praktijk onderzoek de eisen die de universiteit ons stelt van onderwijs en onderzoek bedreigen maken het moeilijk om die te waarborgen stu een van die tendensen is de groeiende scheiding denten kunnen maar een deel van hun studietijd tussen onderzoek en uitvoerend werk het lijkt aan pve meewerken omdat ze ook andere stu erop dat onderwijsactiviteiten steeds strikter ge dieverplichtingen hebben bijvakken stage ook scheiden gaan worden van onderzoeksactivitei de universitaire medewerkers kunnen niet al hun ten tijd beide werken half time aan de projectgroep een duidelijk voorbeeld is de onlangs aangeno besteden omdat ze die moeten verdelen over on men tweefasen structuur wetenschappelijk on derwijs onderzoek en bestuur derwijs die voorziet in de tweede fase in een lastig is ook dat er elk half jaar nieuwe studen scheiding tussen de opleiding voor wetenschap ten bij de pve komen en andere afstuderen pelijk onderzoeker en de opleiding voor leer continu i teit en tijd zijn nodig voor het ontwik kracht studenten moeten dus kiezen 6f onder kelen van onze manier van onderzoek het kost zoek of onderwijs wat gaat dat betekenen voor tijd om zelf te ontdekken wat onderzoek van medewerkers op de universiteit onderop in de praktijk betekent studenten zijn bij de instellingen die het voortgezet onderwijs immers opgeleid volgens de traditionele opvattin begeleiden zien we soortgelijke ontwikkelingen gen over wetenschappelijk onderzoek er zijn van de stichting voor de leerplanontwikkeling onderzoek zoals wij dat willen niet veel goede slo heeft nu al weinig contact met de praktijk voorbeelden maar zelfs als veel onderzoekers zo waar ze leerplannen voor moet ontwikkelen zouden werken dan zouden die ervaringen niet maar volgens de regeringsplannen mag de slo in zonder meer bruikbaar zijn en zul je hulpmidde de toekomst helemaal geen rechtstreeks contact len die anderen in een andere situatie ontwikkeld meer hebben met scholen die contacten mogen hebben moeten bewerken voor je eigen onder dan uitsluitend de landelijke pedagogische cen zoek tra onderhouden een definitieve scheiding tus sen bedenkers en uitvoerders dus heden en toekomst van dergelijk onderzoe k een andere scheiding die weer sterker wordt is die tussen scholing en vorming een belangrijke onze plek op de universiteit verworvenheid van het experiment met de open ondanks allerlei problemen zijn er ook veel posi school is de integratie tussen die twee aspecten tieve kanten aan het bestaan van zo n project van leren maar minister pais heeft bepaald dat groep en aan het werk dat de pve verricht het is de echte vakken weer moeten worden opgeno toch een plaats waar werk mogelijk is waar bege men in bestaande onderwijsinstellingen zoals leiders niet aan toe komen dagmavo s voor volwassenen het vormingsachti verder is het een plek waar moeite gedaan wordt ge werken met thema s bijvoorbeeld kan dan om een andere manier van onderzoek te ontwik worden ondergebracht bij instellingen voor vor kelen als tegenpraktijk tegen de traditie van het mingswerk en buurthuizen wetenschappelijk onderzoek een andere ontwikkeling is de stijging van het voor ons studenten is het belangrijk dat we in de aantal officiele opleidingen en functies de pro 35 fessionalisering van het onderwijs dat valt vooral die we signaleren de enige manier om die ont op in de volwasseneneducatie de voo rt gezette wikkelingen te beinvloeden is contact leggen opleidingen van de sociale academie kennen te met elkaar en de krachten bundelen verder moe genwoordig een opleiding tot volwassenenwerk ten we werken aan verspreiding en versterking ster er is sprake van een specialisatie volwasse van onze ideeen door een discussie op gang te nenonderwijs aan de pedagogische academies er brengen binnen de von wij hebben in de be komen nieuwe functies voor gekwalificeerde leidsnota van de von voor 1980 81 moer 1980 buurtwerkers coordinatoren in buurthuizen enz 2 gezocht naar uitspraken over onderzoek en natuurlijk is het goed dat studenten die een reele over de koppeling tussen onderzoek en onder kans hebben dat ze ooit in de volwasseneneduca wijs het viel ons opdat het woord onde rzoek in tie zullen werken daar in hun studie mee bezig de hele nota niet voorkomt w e l kunnen we uit kunnen zijn natuurlijk is het goed dat er geld een aantal activiteiten afleiden welke taken de komt voor betaalde banen op dat gebied dat de von voor zichzelf ziet naast alles wat de leden behoefte aan scholing en vorming serieus geno in hun onderwijspraktijk ondernemen de ver men wordt maar wie bepaalt aan welke eisen een eniging zal ervoor zorgen dat uitwisseling van er begeleider moet voldoen van wie komen de exa varingen uit de praktijk plaats kan vinden zowel meneisen voor opleidingen wie hebben zeggen door publikaties als door het organiseren van the schap over leerplan en programma van de nieuwe madagen blz 6 ze roept ook steeds leden op opleidingen wij zijn bang dat dat allemaal van om zi tt ing te nemen in steungroepen en werk bovenaf bepaald gaat worden en dat het veld er groepen en om mee te werken aan het schrijven nauwelijks iets over te zeggen heeft de tegenstel van discussienota s bijvoorbeeld over nederlands ling tussen betaalde krachten en vrijwilligers zal aan anderstaligen interactie in de klas en thema nog groter worden dan ze nu vaak al is diplo tisch onderwijs ma s zullen meer gewicht in de schaal leggen dan misschien kan dit stuk ook binnen de von een jarenlange praktijkervaring taken zullen steeds discussie op gang brengen over de manier waarop sterker worden verdeeld overeenkomstig de op onderwijs en onderzoek gekoppeld moeten wor leiding die mensen hebben een opleiding dus den we willen ook graag dat lezers reageren op waarin onderwijs en onderzoek steeds systema de ideeen en de praktijk die we hier hebben be tischer gescheiden worden schreven tenslotte noemen we de bezuinigingstendens die tast aan wat groepen waar we mee over on derzoek praten als eerste vereiste noemen tijd noten en geld ook op de universiteit merken we dat deze ontwikkelingen hangen natuurlijk samen en 1 franca van alebeek joost goedhart anneke stavast beinvloeden elkaar wij signaleren dat door zulke en aad verkleij begeleiden alle vier zelf een volwas senenleergroep ze sluiten binnen een jaar hun studie ontwikkelingen het lopende onderzoek steeds nederlands af in de hoofdrichting taalbeheersing verder van de praktijk afraakt dat betekent dat 2 tineke krol en corrie van der vaart laten we het ons werk moeilijker wordt en dat er steeds min voor het gemak maar open noemen i ii in moer der ruimte komt voor de ideeen over onderzoek 1978 2 en 1 9 78 3 en onderwijs die we globaal hebben beschreven 3 ella bohnen heleen gans en jeanette noord ijk we kunnen er toch gewoon over praten doctoraalscrip tie taalbeheersing inst voor neerlandistiek amster tot slot dam 1979 in 1980 herdrukt bij het studiecentrum ncvo amersfoo rt we hebben veel aandacht besteed aan de pve 4 projectgroep volwasseneneducatie leren in een groep materiaal voor het thematisch werken in het d ie groe p is m aar een voorbeeld we w ilden laten volwassenenonderwijs amsterdam 1980 te bestel zien dat er andere opvattingen van onderwijs en len door f 10 incl po rto over te maken op giro onderzoek bestaan dan de meest gangbare en dat nummer 277929 t n v t f krol heiloo onder ver die opvattingen meer inhouden dan alleen mooie melding van leren in een g ro ep 5 vanuit deze groep schreef fie van dijk dyslexie en woorden er zijn meer groepen en personen die selectie in moer 1980 6 een discussiestuk over op grond van die ideeen proberen een concrete woordblindheid p raktijk te ontw ikkelen 6 wij doelen hier op taalbeheersers in amsterdam al die pogingen l ijden onder de ontw ikkelingen a richting leiden en utrecht 36