Lezen doet schrijven en schrijven doet lezen

lezen doet schrijven en schrijven doet lezen het lijkt een logische gedachte dat creatief schrijven en lite ratuur lezen veel met elkaar te maken hebben wie veel proza of poezie leest komt bivoorbeeld in aanraking met allerlei verschillende genrekenmerken en zal die genreken merken daardoor wellicht ook zelf kunnen toepassen en omgekeerd het likt waarschijnlijk dat wie zelf verhalen of dat ergee ereen onderzoeken met een gedichten schrijft meer gemotiveerd is om ook verhalen en wetenschappelijk pp l empirisch p karakter te vinden die zich richten op zijn p de gedichten van anderen te lezen maar is er een wetenschap invloed van creatief schrijven op p het pelijke basis om een wederzijdse relatie tussen creatief schrij lezen van literatuur ten aanzien van de eerste vraag g vonden we wel voorna ven en het lezen van literatuur te veronderstellen melijk nederlandstalige l g artikelen met anekdotische of theoretische beschri j hein broekkamp en om de vraag naar de verhoudingg schrijven schrijven hoeven nietp perse te bestaan l ving en bijvoorbeeld van docenten die marleen kieft l tussen creatief schrijven en literatuur l uit het zelf schrijven van hele verhalen verslag g doen van hun ervaringen g in de lezen te kunnen beantwoorden deed ofedichten g het kan ookg gaan om klas deze artikelen zijn j daarom ook marleen kieft een literatuurstudie in op drachten zoals schrijf passage 1 eenp g opgenomen pg in het literatuuronderzoek opdracht p van stichting g lezen en in het verhaal vanuit een ander stichtingg schrijven schrijven ze zocht in perspectief of schrijf l een ander einde invloed van creatief schrijven 1 op p het databases naar onder aan dit verhaal of schrijf een dialoogg lezen van literatuur zoeksartikelen uit binnen en tussen twee hoofdpersonen p er loopt p een lijn schrijve van creatief schrijven buitenland die het lezen van literatuur creatief lezen marita de sterck l en creatief schrijven met elkaar in literatuuronderzoek verbandroberen p te brengen g het literatuuronderzoek wasgericht g op o de artikelen waarin verondersteld wat wordt er onder creatief schrijven l de volgende g onderzoeksvragen g wordt dat creatief schrijven l het lezen verstaan in brede zinaat g creativiteit r wat zijn zijn de belangrijkste gl eore th van literatuur beinvloedt kunnen in om het tot stand brengen g van tische opvattingen over de invloed tweegroepen verdeeld worden we p roducten die passen binnen de van creatief schrijven l op p het lezen vonden artikelen die als verklaring situatie of hetenreg dat wordt van literatuur welke empirische p g geven dat creatief schrijven l ven de leesmo beoefend en tegelijkertijd g l j origineel g en onderbouwingg bestaat er voor deze tivatie vergroot g daarnaast stelt een vernieuwend zijn zijn vaak wordt nogg als opvattingen aantal artikelen dat creatief schrijven l derde kenmerkenoemd g dat het zijn 2 wat zijn de belangrijkste gl eore th de kennis vergroot g en de vaardigheden g p roductpersoonlijk p l is en iets uitdrukt tische opvattingen over de invloed versterkt die nodig gzij zijn om literatuur te van de maker deze algemene g definitie van het lezen van literatuur op p het en te begrijpen van creativiteit sluitgoed g aan bij de creatief schrijven welke empirische p n decker betoogt schrijve g dat creatief schrijven definitie die de leidse werkgroep g p onderbouwin bestaat er voor deze onderbouwing p in lezen stimuleert ook bij moedertaaldidactiekeeft g van creatief opvattingen leerlingen g die een taal achterstand l schrijven een verzamelnaam voor al hebben of bijl leerlinge en die niet schrijven waarbij die vormen van schrijven waarbij 0 p vallendgenoeg g g bleek dat er wel zijn zijn m b sag er ontwierp p fantasie originaliteit g en het empirische p onderzoekenzijzijngedaan een lessenserie die als doel had de verwerken van subjectieve subjectieve ervaringen g de invloed van het lezen van motivatie van leerlingen g om tegaan g centraal staan opdrachten p creatief p creatief schrijven literatuur op l maar lezen te vergroten g zij zij liet haar tsjip letteren 15 1 29 leerlingen g schrijven l naar aanleiding l lezen lezen en altijd weer nadenken vond de volgende g vormen r leerlingen g van literaire verhalen nadat op over wat jeggelezen hebt bart namen eengeheel plot over en herver g p klassikale wijze j een verhaal was moeyaert y in vingeroefeningen telden het 2 leerlingen g namen een gelezen g liet sag er de leerlingen g en hun personage p g over en lieten dat andere reactie op p het verhaal beschrijven het naar de invloed van literatuur lezen l e op avonturen beleven 3 leerlingeng namen verhaal herschrijven j of een eigen het creatieve schrijven t zijn l verschil e schil onderdelen van een verhaal over verhaal maken leerlingen g g in gen op lende experimentele onderzoeken de setting p oe en bijvoorbeeld l g of een titel den duur meer betrokken en actiever gedaan deze onderzoeken zijn g m met 4 leerlingen namen genre elementen g g lezen en schrijven l marita de sterck nameericht g op p leerlingen g in het over ofleerlin engebruiken infor 5 g g heeft vergelijkbare g l ervaringen gen basisonderwijs j en vooral afkomstigo stiguit matie uit non fictieboeken en verwerken opgedaan pg in haar buitenschoolse amerika de resultaten lijken echter c ter die in een verhaal schrijfcursussen l waaraan ook ook van belang gnvoor leerlingen i t cairney y vond een vergelijkbaar jongeren g eren met dyslexie met het neder nederlands zowel in basisonderwijs ls resultaat bijl leerlingen uit groep roe acht lands als tweede of derde taal aeen als het voortgezet onderwijs zijj richtte zich vooral op g ls p de intertek j g jongeren l g uit taalarme milieus literatuur kan voor jonge kinderen een ee stualiteit tussen verhalen die leerlingen g deelnamen ook bij bi cursussense creatief springplank zijn zin voor het schrijven l van a lezen en verhalen die ze schrijven zijl schrijven l voor volwassenen is de eigen g verhalen zo blijkt l uitverschil versc stelde in interviews met leerlingen vast g ervaring g dat creatief schrijven het e lende bronnen p j lancia verzamelde e amelde dat intertekstualiteiteen g onbewust leesplezier p vergroot zoals w w een jaar lang g alle schrijfproducten lp van verschijnsel l is maar dat leerlingeng mooijma mooiman laat zien literatuur komt zijn l leerlingen uitgroep g p vier enanay l zich er bewust van zin g j dat ze dichterbij cursisten te staan alsszze zelf seerde ze hij richtte zich p ry op literary elementen uitgelezen verhalen gedichten hebbeng geschreven door g d borrowing g door leerlingen g selecteren e ecteren gebruiken g in hun eigen g teksten hun eigen g ervaringg met creatieve eve en manipuleren p van ideeen uit verhalen een voorbeeld van deze intertekstua processen bleken cursisten beter in die ze lezen of horen en het verwerken rwe en liteit is het overnemen vanenre g staat literaire werken van anderen e te van die ideeen in eigen teksten hijl kenmerken c i bearse zette een beoordelen de leidse werkg roe pmoedertaaldi dactiek benadrukt het oefenen e met literaire technieken en struct uu rken merken van verhalen wanneer leerlingen g zelf hebbengeprobeerd e robeerd om een karakter te beschrijven een beeld bee d spraak p toe tepassen p of een themaa vorm teeven g aang deze eze ver p ecten voor hen meer leven mooijma mooiman n van leersum bevestigen g dat je l literatuuras p echtg gaat begrijpen als je zelf hebtewerkt g met literaire technieken de sterck zet g het zo literaire competentie p en beoordeling beoordelin ss g en kunnengroeien g als jonge l g mensen op p literaire valkuilen botsen als ze als amateur mogen g ploeteren p met hetereedscha g van p de vakman het lezen van literatuur beinvloedt creatief schrijven 1 l leerjje aan de hand van schrijven boeken van anderen je moet lezen 30 tsjip letteren 15 1 kleine studie opp waarin een leerkracht het is niet alleen belangrijk gl voor heeft stichtingg lezen opdracht p gegeven gg en zijn l groep g pvijfgedurende l g zes weken creatief schrijven schrijven dat leerlingen g met tot een vervolgonderzoek g dat is gestart g intensief met sprookjes p l werkten de literatuur in aanrakingg komen maar o p i november 20044 en uitgevoerd g kinderen lazen sp rookjes l er werden de kwaliteit van de literatuur is ook van wordt door hein broekkamp p en tanja l sprookjes p 1 voorgelezen g er werd over belang g j h dressel zette een janssen in het onderzoek wordt gesprokeng en de leerlingen schreven onderzoek oppleerlingeonder elfjarige leerlin en nagegaan of sterke literatuurlezers zelf sprookjes s rookjes het bleek dat de werden voorgelezen g ze selecteerde beter zijn in creatief schrijvenschrijve dan kinderen veel elementen van het verschillende detectiveverhalen literatuurlezers de bedoeling sprookjesgenre zelf toepaste toe asten in hun g geschreven voor deze leeftijdsgroep l g p en is dat in 2005s nogg een vervol g on en in staat waren elementen uit ontwierp p een score instrument derzoeklaatsvindt p naar de vraagg of verschillende sprookjes p l te verwerken in waarmee ze literaire kwaliteit van sterke creatieve schrijvers 1 beter hun eigen g tekst het horen en lezen boeken kon scoren de vraag g is nu of literatuur lezen dan zwakke creatieve van sprookjes p l is ook voor kinderen met de kwaliteit van de literatuur waar l schrijvers we richten ons hier echter schrijfangst l g of een negatieve g schrijf l leerlingen g meer in aanrakingg komen op p de eerste studie houdingen g goede g manier om hun van invloed is opp de kwaliteit van de er wordteengroep eenroe samengesteld g van creatieve schrijfvaardigheid l g te verhalen die leerlingen g schrijven schrijven ze zestienproefpersonen p de helft van vergroten g a hoewisch werkte met tweegroepen bij bij de helft van deze leerlingen g bestaat uit sterke achtjarige l g leerlingen g uitprobleem p de leerlingen g werden detectiveverhalen literaire lezers de andere helft uit wijken wijken vaak met nare ervaringen g voorgelezen voor p en besproken die hoogg zwakke literaire lezers proef p deer rondomeweld g en drugs g en slechte literairenoemd g kunnen worden sonen lezen ieder vier literaire teksten thuisomstandigheden g deze kinderen onder andere door een origineel g plot p l bijvoorbeeld twee korte verhalen en overwonnen door deelname aan een oed uitgewerkte goed g personages p g en tweegedichten g schrijven en schrijven sprookjesproject hun schrijfan schrijfangst l g l literaire stijl in de andere helft van de vervolgens g twee creatieve teksten waren in staat tot het schrijven van l g roepwerden ook detectiveverhalen l bijvoorbeeld een verhaal en een langere g teksten met genrekenmerkeng voorgelezen g en besproken p maar van gedicht na en het lezen wordt leerlingen g en complexere p woorden en verwerkten een minder literaire soort om de steedsevraa g d g om opp mondelinge g bovendien hunersoonlijke p l ervaringen g ontwikkelingg van de leerlingen g te wijze l een interpretatie p van de tekst te in de eigen g teksten kunnen vaststellen schreven leerlingen g even geven aan de hand van een gegeven gg als het lezen van literatuur het creatief als voor en natoets zelf een detective reeks open p vragen g schrijven dan positief p beinvloedt lijkt verhaal uit de resultaten bleek dat deroef p p ersonen worden opp re p resen integreren g van literatuuronderwijs l eigenschappen van verhalen die tatieve wijze l geworven g onder neder en onderwijs in creatief schrijven schrijve een leerlingen g horen door hen worden landse vwo 5 leerlingen g en vlaamse logische g stap p uit een studie van d c overgenomen over g een rijkere rijker literaire tekst leerlin g en van een vergelijkbaar g l simmons bleek dat eeneinte g greerd wordt voorgelezen g zorgt g voor niveau de derderaad g in een later curriculum literatuur en creatief rijkere zelf geschreven g verhalen stadium van ons onderzoek willen wij l schrijven l positieve p effecten heeft oop vergelijkbare ver g l resultaten werden ook volwassenroef p personen creatief schrijven van leerlingen g in de gevonden in andere studies door betrekken voor de nederlandse tweede klas van het voortgezet g l m phillips en m barrs leerlingen g baseren wij wij het onderscheid onderwijs twee groepen g p werden tussen sterke en zwakke literaire lezers vergeleken g een experimentele p ggroep p nieuw onderzoek op p een eerder onderzoek naar literaire die leerde verhalen schrijven l in combi uit deze literatuurstudie van marleen leesprocessen p dat aan ons instituut is natie met verhalen lezen en begrijpen kieft bleek dat er nog maar g weinig uitgevoerd uit g de leerlingen g die toen daarnaast was er een controlegroep g p bijl empirisch p onderzoek is gedaan g naar de o p vallend sterk scoorden of juist juis wie het onderwijs in literatuur apart p l wederzijdse relatie tussen creatief p vallend zwak nodigen g we uit voor werdehouden g van het onderwijs onderwij in l schrijven en literatuur lezen in het het nieuwe onderzoek voor de schrijfvaardigheid 1 g de leerlingen g uit de voortgezet g onderwijs terwij l terwijl vlaamse leerlingen g vragen g wij wij de experimentele ex p groep g p schreven verhalen kennis over de aard van leraar sterke en zwakke literaire lezers met meer ontwikkelde karakters en deze relatie belangrijke g l gevolgen g g voor aan te wijzen omdat we p proefper p er contexten l het onderwijs kan hebben daarom sonen zowel lees als schrijftaken 1 laten tsjip letteren 15 1 31 uitvoeren kunnen we verifieren of onze lijke beoordelaars de kwaliteitscriteria sc iteria tipss van schrijvers voor schrijvers ti indelingg klopt p die deze beoordelaars hanteren worden amsterdam hasselt uitgeverij g 1 afijn l 2003 de lees en schrijftaken l worden indivi van tevoren bepaald p met behulpp van dueel uitgevoerd g waarbij waarbij depro ef p er eenpanel p van respectievelijk literatuur t cairney y intertextuality infectious sonen hardoppzeggen gg wat ze denken deskundigen g en deskundigen g oppet h echoes from theast in g the reading bijl het lezen of schrijven schrijven deze e hardop p gebied van g creatief teschrijven ia criteria teacher 43 denkmethode diean g baarg is in het die voor de interpretatie ovan te dekkorte 99 7 p 478 484 1990 onderzoek naar lees en schrijf po r verhalen enedichteng in aanmerking cessen stelt ons in staat de gedachte komen zijn l het begrijpen van de m c daane good readers makeood g processen p van leerlingen en bestu gte semantischeelaa g gdheid in het writers a description p of four college g deren onze veronderstellingg is dat j bijzonder het thema van detekst t st dit students in 1 ournal o readingg 35 i991 3 sterke lezers niet alleen de tekst beter begripg p kan dieper p of oppervlakkiger p 184 188 begrijpen dan zwakke lezers maar dat zijn criteria voor het schrijven zullen zij zij ook een anderp leesprocese hebben betrekking g hebben op p het originaliteit g aliteit n decker freewritin personalg writing zo zullen zij zij zichzelf bijvoorbeeld l van de tekst en deassendheidp bijj het and the at risk reader 1ournal of readin g33 meer vragen g stellen bijl de tekst op 0 gegeven e even schrijfdoel l 1990 99 op 8 654 655 eenzelfde wijze l veronderstellen we dat in september p 20055 verwachten wij wij de sterke lezers niet alleen een betere resultaten van deroductdatap te j h dressel the effects of listeningog and tekst schrijven l maar ook een ander n kunnen rapporteren pp daaruittmoet m discussingg different qualities of children s leesproces hebben dan zwakke a e lezers blijken of sterke literaire lezerses literature on the narrative writingg of fifth zijl zullen bijvoorbeeld bijvoorbeeld langer g en beter inderdaad ook sterke creatieve graders g in researchofin the teaching nadenken voordat zeaan g schrijven c even schrijversl zijn l english g 24 1990 99 4 p 397 414 de aandachtaat g echter in eerste instantie uit naar deroductdata p dat marleen kieft is neerlandica en doet r c gebhardt fiction writingg in literature wil zeggen gg de kwaliteit van dee in ter p romotie onderzoek aan het instituut classes in rhetoric review 1988 7 9 i p p p retaties die leerlingen g van degegeven voor lerarenopleiding p g van de universiteit 150 155 teksten hebben verwoord en de van amsterdam haar onderzoekaat g kwaliteit van de creatieve k e teksten die zij over het integreren g van literatuur en j r hayes y cognitive g pprocesses of hebbeneschreven g deze kwaliteita teat schri aardi heidsonderwi s g j creativity y in j 1 a glover r r ronning wordt vastgesteld g door drie onafhanke hein broekkamp p is werkzaam als onder and c r reynolds y eds handbook of zoeker aan hetzelfde instituut hij r j promo creativity y new york plenum press 99p 18 p veerdep op eenp proefschriftproef over de 135 145 werkverwachtingen g van leerlingen g en de leerdoelen van docenten a hoewisch do i have arincess p in mmy story ry supporting pp g children s writingg of fairy rtales y in readingg writinggg quarterlyy117 gebruikte literatuur 2001 p 249 277 m barrs the reader in the writer in t janssen m braaksma en g reading g 34 2000 2 p 54 60 54 rijlaarsdam 1 literaryy readingg activities of good and c i bearse the fairy tale connection in ry weak students a think aloud study y children s stories cinderella meets manuscriptp submitted for publication p sleeping pg 2004 beauty ty in the readingg teach teacher 45 1 992 9 pp 688 6 688 695 p j lancia literary borrowing g the effects ry of literature on children s writing g in the e beerten d billiet k anssen jj simoen readingg teacher5 o 1997 6 997 p 470 475 a sollie en m de sterck vingeroefeningen 32 tsjinletteren 15 1 leidse werkgroepmoedertaaldidactiek moedertaaldidactiek een handleidinggvoor het voortgezet onderwijs onderwijs vierde herziene druk g coutinho 986 w mooiman l als het g gras groen was op drachten tot creatie schrijven j amsterdam pendoor 197 8 w mooijma mooiman en n van leersum creatief schrijven p l in moer44 theorie en praktijk 1989 p 161 163 l m philips p usingg children s literature to foster written language development p in research report p july j y 1986 9 p p 1 1 49 m b sager g exploiting p g the reading writing g g connection to engage students in text in journal 1 g 33 o reading 331989 i 99 8 i 44 o 3 d c simmons integratingg narrative readingg comprehension p and writingg instruction for all learners presented at the annual meeting g of the national reading gon cfe rence south carolina december 1993 m de sterck al doende over de rol van schrijfoefeninge schri foefenin gen in het literatuuron l bijdrage l g aan conferentie het schoolvak nederlands 19 2o november 2 0o4 te antwerpen p tsjip letteren 15 1 33