Lezen om te leren

jacques de vroomen lezen om te leren het konij n was boo s e n nie t zo n beetje d e ezel de rat e n de hond hadde n een spelletje hoogspringe n gedaa n over het kistj e waarin het konijn woonde de domme ezel had zijn aanloop he lemaal verkeerd ingeschat en was bovenop het huisje terechtge komen da t la g n u helemaa l i n duigen d e ezel d e ra t e n d e hond die zichtbaar t e doen hadde n met de ellende van het ko nijn beloofde n iede r ee n nieu w kistj e t e timmeren denk erom riep het konijn hen nog na een poot hoog een kop dik en een lijf lang ik lachte want de komische uitkomst was voor spelbaar same n met bart zeven jaar kee k ik naar een kinder vertelling op tv bart lachte niet hij zag geen problemen wa s blij dat het konijn nu drie huizen kreeg literatuur al s het rijk der verbeelding i n ons normale leven i s een hond een huisgenoot een soort mens op vier poten bij rat ten denken we meestal eerst aan rattenvergif e n ezels kennen we bijna alleen nog maar van een vakantie in spanje in een verhaal worden he t gezellig e kameraden di e honderduit kletsen som s wat steggelen en samen leuke spelletjes doen literatuur is goed zo lees je in vrijwel iede r aanbevelingsrapport omdat literatuu r voedsel geeft voo r de fantasie en daarmee het leven van de lezer verrijkt dat is in de laatste eeuw zo vaak opgemerkt dat het bijna een opvatting lijkt van alle tijden toch is dat niet het geval de opvatting dat het lezen van literatuur goed is voor de ontwikke ling van de fantasie stamt uit de romantiek de fantasiekant va n literatuur i s in allerlei vorme n va n boekpromoti e zozee r bena drukt dat een andere kant va n de zaak onderbelicht i s geraakt literatuur is ook een uitstekend medium om ons een haarscher p beeld te geven van de werkelijkheid waari n wij of mensen elders op de aardbol leven over zuid amerik a worde n w e met grot e regelmaa t geinfor meerd in kranten tijdschriften e n door radio en tv die bulk aan informatie heef t mij echter heel wat minder geleerd dan een boek honderd jaa r eenzaamheid va n marquez marque z kon iet s waarin al die journalisten niet in geslaagd waren de binnenkant van he t zuidamerikaanse continen t zichtbaar maken ook ove r zuid afrika he b ik het meeste geleerd ui t een roman tcronie k uit die doofpot va n john miles een verhaal over een moord op 62 een zwart e politieagen t doo r enkel e blank e collega s ove r d e waanzin van china s culturele revolutie is door sinologen a l in een vroeg stadium geschreven voor een wereldbrede spreiding van di e inzichte n zorgd e echte r jung chan g me t wilde zwa nen naar aanleidin g va n theo thijssens kee s de jongen heeft ee n criticus een s opgemerkt da t dit boe k op rijkskosten grati s zo u moeten worden verstrekt aan ieder paar dat voor de gemeentelij ke huwelijksambtenaar verschijnt om hun fantasie te ontwikke len niks geen fantasie gewoon informatie over hoe kinderen in elkaar zitten en zo geschreven dat de informatie beelden achter laat die je na lezing nooit meer vergeet leraren verdedigen hun literatuuronderwijs zeer regelmatig met het argument dat literatuur leerlingen brengt naar een gebied dat voor aardrijkskunde geschiedeni s of maatschappijleer terr a in cognita zou zijn he t rijk de r verbeelding die literatuurlerare n hebben gee n ongelij k maa r zij n we l t e bescheiden literatuu r vermag vee l meer als bron van informatie ove r het menselij k bedrijf bied t de literatuur mogelijkheden waa r geen wetenschap per toe in staat is en wat doen we met bart die op het einde van die tv vertelling ontdekte dat het konijn me t drie onmogelijke huize n zat bar t heeft door literatuur een beetje logisch denken geleerd dat kun je dus ook nog van verhalen leren 63