Documenten
lijnen voor het poezie onderwijs marc stevens augustus 1994 een jaar geleden alweer een auto probeert stevig kuierend de afstand venetie milaan in een rechte lijn te overbruggen het is 5 uur in de och tend op een tweetal achterbanken liggen bloedjes van kinderen rustig en zorge loos te slapen geen problemen achteraan dus de chauffeur en ondergetekende zit evenwel met en in een omgekeerde situatie hij zit namelijk vooraan net als zijn vrouw die slaapt en dreigt bovendien in slaap te vallen vermits dat niet zorgeloos kan in deze omstandigheden is hij bezig met enkele mentale oefeningeqes ze hou den hem wakker en gedurende 250 km ook bezig de conclusies van die hersen fantasieen pent hij vlug neer wiens zijn volgende parkingbezoekjes wat volgt is de elaboratie daarvan k volg het taaldidactiekgebeu termen synthetisch en analytisch taalonder ren al wel enkele jaartjes zo denkt wijs die vanuit nt2 hoek gepropageerd onze chauffeur heel wat slimme men worden oude wijn in nieuwe zakken dus a sen hebben in die tijd hun duit in het met een inflatie van termen erbovenop zakje gedaan en gezorgd voor nieuwe maar al bij al is de wereld van de didactiek knappe sluwe efficiente of per er eigenlijk een van verandering merken dat soonlijke oplossingen van didacti het beter kan en er iets aan willen doen sche problemen als je dat zo bekijkt merken dat in een veranderende wereld het zou de didactiek hierdoor alsmaar dikker onderwijs mee moet veranderen en heel groter en uitgebreider moeten geworden betrokken er iets aan willen doen oude zijn maar toch is dat niet het geval soms versleten verslenste verwelkte ideeen ach zijn ideeen immers louter een nuancering terlaten desnoods van andere soms ook vind je een verduide lijkende bundeling van al bestaande ideeen in ieder geval is de didactiek die ik in mijn wat overigens dit artikel voor een deel pro hoofd hou en die ik voor een stuk aan mijn beert te doen dat is mooi meegenomen studenten voorleg ook nog niet echt buiten vaak lees je echter over nieuwe ideeen die proporties gegroeid mijn kinderen verplich pakweg 10 jaar eerder ook al een keer ten me nog aan andere dingen te denken gepropageerd werden of komt er iemand gelukkig maar hij is wel verfijnd door de voor de pinnen met een reeds bestaande jaren heen en vooral hij is een synthese didactische idee maar beweert origineel te geworden van ideeen waarvan ik echt zijn omdat hij simpelweg nieuwe termen geloof dat ze leerlingen kunnen laten groei voor die bestaande ideeen gebruikt kijk en in hun leven daarvoor bijvoorbeeld maar even naar de nov dec 1995 nummer 2 25 jaargang zo geloof ik bijvoorbeeld in een poezie aan je nauwkeurig vertellen wat het lied te bete pak van het evenwicht een leerkracht doet kenen heeft er volgens mij goed aan zichzelf maar ook zijn leerlingen in een bepaald jaar niet uit de zonet genoemde onderdelen samen sluitend bezig te houden met laat ons bij noemen we literaire competentie die term voorbeeld zeggen poeziegeschiedenis hij suggereert al veelzijdigheid we proberen of zij moet varieren omdat het risico er hem te realiseren binnen volgende gebie anders inzit dat door het creeren van den of noemt u dit doelen gewoonte boeiende inhouden saai worden hij moet en dat geldt mijns inziens voor 1 cultuuroverdracht literatuurgeschie alle disciplines binnen een vak zoveel denis kennis van mogelijk interessante lijnen uittekenen en schrijvers en schrijfsters periodes belang die met zijn leerlingen volgen zodat leerlin rijke werken uit het verleden wat je toen gen eigen keuzes kunnen maken dat is literatuur kon noemen heel moeilijk daarbij evenwicht zo creeer je volgens mij genoeg is het overbruggen van de letterlijke en leerkansen figuurlijke afstand wie lijnen zegt met betrekking tot onder 2 begrijpen van gedichten en poezie in wijs vertelt meteen ook dat het hem erom het algemeen te doen is even curnculair te denken wie li hieronder zou je ook het traditionele doel nen zegt met betrekking tot het leren van van de literair esthetische vorming kunnen poezie impliceert dat het hem erom te plaatsen alleen wat is dat leerlingen doen is leerlingen lees jonge mensen te moeten in ieder geval stappen zetten in het ieren leven in en met gedichten de nu vol ieren doorgronden van gedichten ze moe gende uiteenzetting wil aanzetten leveren ten leren dat een gedicht geen lineaire ver voor poezielijnen in het secundair onderwijs tellijn volgt in poezie ga je als lezer via uit eenlopende wegen van logica associatie de lijnen die we uittekenen moeten leerlin klankwaarneming muzikaliteit enz op zoek gen zover brengen dat ze op het einde van naar betekenis dat is niet eenvoudig hun loopbaan in het secundair onderwijs belangrijk hier is de gradatie in de klas beschikken over kennis van het literatuur moeten we werken van makkelijke naar aanbod van politieke en sociale contexten moeilijkere gedichten en van begeleid maar van literaire teksten ze moeten kennis heb niet gesloten naar zelfstandig strategisch ben van literaire conventies en genres ze lezen moeten vaardig worden in het lezen zelf analyseren en interpreteren van teksten ze 3 beleven en genieten van gedichten en moeten een eigen mening kunnen ver de kunstvorm poezie woorden en confronteren met die van ande dat is ongeveer hetzelfde probleem als van ren en ze moeten bovendien die tekst tot wijn leren genieten dat laatste leerde ik niet een stuk van henzelf kunnen maken dus op school is dat nu reden genoeg om het ook beleven en zelfs genieten misschien ieren beleven van gedichten ook maar niet moeten we dit eerst nastreven wie weet in de klas te brengen volgt al het andere wel want op het vlak van muziek beheersen de meeste jongeren in wat volgt iets meer uitleg aangezien de de net geschetste disciplines wel ze ken auteur van deze tekst in zijn vrije tijd graag nen een stukje muziekgeschiedenis praten verzamelt vindt u hieronder ook een bun honderduit over hun idolen en het genre deling van ideeen voor poezie onderwijs van muziek dat die beheersen kennen tal bijeengeraapt vanuit de meest uiteenlopen loze songteksten uit hun hoofd en kunnen de publikaties over dit onderwerp vanuit de nrgiy 25 jaargang nummer 2 nov dec 1995 drie hoofddoelen blijft de hoop aanwezig politiek economie filosofie hoe dacht men dat de nu volgende suggesties snel resulte daar toen over leerlingen opzoekwerk ren in boeiende lijnen van leren laten verrichten encyclopedie bibliotheek zal hier een belangrijke werkvorm worden en daarbij ook het brengen van een monde ling of schriftelijk verslag poezie en cultuu ro verdracht heel belangrijk hierbij is dat we het lees literatuurgeschiedenis gedrag van nu relativeren en de leerlingen tonen wat de functie van literatuur vroeger kijken naar woningen uit ons verleden was hoe men met verhalen omging enz en naar de bewoners van toen knappe achtergrondteksten kunnen een binnen dit gebied zullen we er zorg voor periode soms uit een onverwachte nieuwe moeten dragen dat de leerlingen enig histo hoek benaderen die moeten we in de klas risch inzicht krijgen in het fenomeen van de binnenhalen klassieke handboeken waren lyriek nu mag dat inzicht niet verward wor daarin niet zo slecht alsje kunt kiezen tus den met feitenkennis literatuurgeschiede sen een hoofdstuk literatuurgeschiedenis nis onderwijzen is geen synoniem voor het met verklaringen en duidingen bij de tek uitsluitend aanreiken en laten studeren van sten of een hoofdstuk waarbij na elke oude een boel biografische gegevens in een tem tekst tien vragen worden opgenomen dan porele ordening indien we onze leerinhou kies je volgens mij in dit geval best niet voor den zinvol willen houden zullen we de ver het op het eerste gezicht meest didactisch schrikkelijke afstand die er bestaat tussen ogende werk leuke boekjes met betrek de leerling en het oude kunstwerk op ver king tot deze idee vindt u in de reeks het scheidene manieren moeten trachten te literaire leven in en dan volgt in de titel verkleinen het uit het hoofd leren van data een bepaalde periode telkens van de hand en namen en het nu en dan verklaard krij van een kenner van die periode uitgegeven gen van een oud tekstje is vanzelfsprekend bij martinus nijhoff leiden voor een leerling niet voldoende om op diepgaande manier dus met zijn hele per voornamelijk voor de recentere periodes soontje wat op te steken van ons literaire kan het boeiend zijn om een auteur in het verleden belangrijk bij deze benadering is centrum van de belangstelling te plaatsen dat we er zorg moeten voor dragen dat elf gedichten van claus op een lesuur leerlingen chronologisch leren kijken behandelen kan dan weer niet de bedoe ling zijn maar wie weet kunnen we het wel anders spelen een leerling wordt geduren poezie als fenomeen de een bepaalde periode verantwoordelijk voor het bestuderen en ve rzamelen van een leren over periodes kan maar als er niet auteur ter afronding maakt die leerling dan te eenzijdig wordt naar gekeken vaak ont een beeld en of klankcollage van die dich wikkelt zich een stijlrichting stroming vanuit ter die wordt aan de klas voorgesteld het hele maatschappelijke gebeuren zicht echte collages kunnen in de klas worden krijgen daarop impliceert over veel kapstok omhoog gehangen volgens de stroming ken in je hersenen beschikken om de gege waartoe de dichter behoort wan neer we vens over dichters en stijlen aan op te han dit werk een tijdje volhouden kunnen we gen dus dient er gewerkt met dia s zelfs een galerij van de nederlandse dicht lichtbeelden muziek klankbeelden er kunst in het leven roepen moeten kapstokken zijn in verband met nov dec 1995 nummer 2 25 jaargang specifieke gedichten een haalbare kaart een gedicht in de geschiedenis plaatsen en bestuderen lijkt binnen literatuurgeschiedenis grondig een prima maar is ontzettend moeilijk wil het gedicht doorlichten lijkt van het goede wat goed en correct gebeuren leerlingen zijn veel vergelijken van gedichten toen nu of namelijk niet zomaar bereid om eigen erva toen toen met andere gedichten of andere ringen weg te cijferen op het moment dat objecten lijkt meer inzichten te kunnen ople ze die oude woorden betekenis moeten veren wanneer je toch een gedicht behan geven volgens mij is dat enkel weggelegd delt is het goed te beseffen dat de afstand voor onderzoekers die godganse dagen in tussen gedicht en leerling erg groot zal zijn dat oude materiaal vertoeven die dus over oude literatuur impliceert een ander soort veel tijd en mogelijkheden beschikken om van literatuur andere normen andere zich in te leven in die vroegere periode en manieren van leven er zullen dus allicht die in hun leven haast niets anders doen vooroefeningen nodig zijn om die afstand te zij hebben geleerd hoe ze hun hartslag en verkleinen en om banden te ereren tussen zelfs alle lichaamsfuncties moeten vertragen de oudere tekst en de leerling van vandaag wanneer ze een oude tekst op hun werkta wel een haalbare kaart trek je wanneer je fel leggen ze lezen door een oude bril ze een thema centraal stelt en daaraan een denken oud hebben voldoende historisch aantal gedichten ophangt van een auteur of besef want zijn uitermate academisch uit een bepaalde periode geschoold en zijn zelf oud alhoewel ze er soms nog jong uitzien moeten worden ze in de didactiek is er een discussie aan de steken er namelijk ook hun vrije tijd in om gang over de manier waarop leerlingen met correct te interpreteren de afstand tussen oude teksten geconfronteerd zouden moe hen en het verleden is klein daardoor kun ten worden de twee ideeen die tegenover nen ze er voeling mee hebben ik ken een elkaar staan zijn het best te karakteriseren aantal 20e eeuwse middeleeuwers maar met de termen actualisering en histo zoiets kan je van leerlingen niet verwachten risering zelf op historische wijze betekenis geven aan een tekst kunnen leerlingen niet bijge actualiseren betekent dat we proberen een volg zullen zij altijd moeten terugvallen op oudere tekst nu tot leven te wekken door de interpretatie van een kenner of specialist parallellen te zoeken in de huidige maat en dat kan afhankelijk van wie het brengt schappij en de tekst te laten aansluiten bij ook heeeeeeel boeiend zijn maar ook het leven van de leerling bijvoorbeeld tekst veeeerrrssschrikkelijk saai en voor het exa van de twee koningskinderen nagaan of men zal er geblokt moeten worden door te het thema nu nog bestaat de tekst van historiseren zit het risico erin dat het vak miel cools ernaast plaatsen enz naar literatuurgeschiedenis een blokvak wordt aanleiding van het actualiseren zie je leerlin waarin uitsluitend aan deductief opgevatte gen geinteresseerder worden in teksten kennisoverdracht wordt gedaan dat is tout court eigenlijk toon je er als leerkracht magertjes want zo leren betekent ook heel mee aan dat de belangrijkste thema s uit de snel vergeten maar zo hoeft het niet te poezie of literatuur van altijd en van overal zijn zijn willen wij hier op de juiste manier ons doel historiseren impliceert zoveel mogelijk realiseren zullen we als leerkracht zoveel afstand doen en nemen van je eigen den mogelijk benaderingen moeten uitproberen ken en voelen zodoende de o ri ginele tekst ook die van de actualisering zelfs al wordt in zijn oorspronkelijk kader begrijpen histo daar de oude realiteit soms lichtjes mee in riseren lijkt op het eerste gezicht ook wel een verkeerd daglicht gesteld tenzij onze 25 jaargang nummer 2 nov dec 1995 fid n e 1ry10 yic