Longitudinale leerstofplanning in het funderend onderwijs in Nijmegen

Publicatie datum: 1983-01-01
Collectie: 14
Volume: 14
Nummer: 3-5
Pagina’s: 118-125

Documenten

peter seijbel een leerlijn van 4 tot 16 jaa r longitudinale leerstofplanning in het funderend onderwijs in nijmegen 13 peter seijbel projectleider en leraar nederlands op een der scholen van het funderend onderwijs project in nijmegen rapporteert uitvoerig over de ontwikkelingen eerst be schrijft hij de positieve resultaten van de uitwisseling van leerkrachten tussen basis en voortgezet onderwijs daarna geeft hij aan hoe per leergebied een programma werd opge steld voor leerlingen van vier tot zestien jaar vooral de ontwikkeling van het leergebied talen wordt uitvoerig belicht tenslotte beschrijft hij de veranderingen in de organisatie structuur van de vo scholen zo wordt de grote lijn zichtbaar om te komen tot voortge zet onderwijs dat goed aansluit bij het basisonderwijs wie zijn e r bij het fo project in nijme gen rentie te houden en ten tweede om het ei niet betrokken door de pers open te laten breken voor het uitge broed was ouders hebben overigens de vrije keu funderend onderwijs in nijmegen is een snel ze tussen fo klassen en traditionele klassen de groeiend project het begon met twee scholen en laatste nemen relatief af bestrijkt nu zes scholen drie basisscholen een wanneer u de rector van de scholengemeenschap scholengemeenschap voor mavo havo en vwo en zou vragen waaraan het succes van het funde twee scholen voor lager middelbaar en indivi rend onderwijs nijmegen te danken is krijgt u dueel beroepsonderwijs maar niet alleen het aan als antwoord veel mensen die keihard werken tal scholen groeide ook het aantal leerlingen op soms meer dan 60 uur per week en die ook nog de stedelijke scholengemeenschap nijmegen kunnen samenwerken ssgn groeide het aantal bewust voor funde dat werken gebeurt op twee fronten rend onderwijs opgegeven brugklasieerlingen in in de fo klassen meer dan 70 leerkrachten de afgelopen jaren fors 17 24 80 200 progno proberen dagelijks duizendpoot te zijn om al die se 83 84 300 a 400 de groei is door mond tot mooie idealen gestalte te geven kindgericht wer mond reclame van ouders en leerlingen tot stand ken zorgen voor een goede aansluiting na het gekomen want de afgelopen jaren zijn wij om vbao werkvormen varieren leerstof aanpassen twee redenen publikaties uit de weg gegaan aller aan de klas differentieren integreren leerlingen eerst om het experiment uit de schoolconcur cognitief sociaal creatief en emotioneel vormen 118 overspannenheid wordt voorkomen door de ge voldoende bagage mee te geven voor bestaande zonde dosis relativeringsvermogen die zo ken ve rvolgopleidingen lbo mavo havo a th eneum merkend is voor leerkrachten in vernieuwingspr o dit gebeu rt meer door een goede leerlingenbege jecten met de inzet van individuele onderwijsge leiding dan door een uitgebreid stelsel van keuze venden staat of valt ons inziens overigens een der vakken en niveaus mentorgestuurde differentia gelijk project t i e in vergaderingen en werkbijeenkomsten we h door de overheid bekostigde ontwikkelingen kelijks zijn mensen van basisonderwijs en voo rt dienen zodanig gestructureerd te worden dat de gezet onderwijs bijeen om nieuwe lijnen uit te e rv aringen en verwo rvenheden overdraagbaar stippelen nieuwelingen te scholen materialen te zijn ontwikkelen zaken bij te stellen enzovoo rt i in een fo circuit met meer scholen dient de daarbij wordt een step by step methode gevolgd organisatie zodanig te zijn dat communicatie en langs een pragmatische weg steeds wordt een be taakverdeling optimaal verlopen perkte praktijkverbetering nagestreefd waarna de j onderwijsgevenden in het fo dienen zodanig plannen worden bijgesteld op grond van de daar ondersteund of geschoold te worden dat zij hun bij opgedane e rv aringen taak naar behoren kunnen ve rv ullen wat zijn de doelstellingen van het fo project tijdens en na het formuleren van doelstellingen in nijmegen werd op een groot aantal gebieden gewerkt in het bestek van dit artikel bespreek ik er enkele bakens daarbij zijnde nijmeegse projectdoelste ingen die vooral in het eerste projectjaar na de aans luitingsproblematiek bo vo grondige kennisname van politieke en onderwijs kundige ontwikkelingen en na inventarisering van om de knelpunten te lokaliseren werden in eerste eigen wensen vorm begonnen aan te nemen instantie vermoedens van leerkrachten omtrent a het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de de problematiek vergeleken met ervaringen van leerlingen een ononderbroken ontwikkelingspro leerlingen achteraf is het vermakelijk om te zien ces kunnen doorlopen tussen hun vierde en vijf hoever vermoedens en werkelijkheid uit elkaar la tiende levensjaar gen vermoed werd dat met name het grote aan b het onderwijs wordt afgestemd op de voo rt tal vakken en vakleerkrachten in het voortgezet gang in de ontwikkeling van de leerlingen door onderwijs het huiswerk en het verschil tussen be het aanbieden van gedifferentieerd onderwijs heerste en vereiste vakkenkennis problemen op door verbetering van mentoraat en leerlingenbe zouden leveren in werkelijkheid bleken de leer geleiding wordt ernaar gestreefd alle leerlingen lingen zeker de eerste tijd de overgang naar gelijkwaardige mogelijkheden te bieden om hun meer vakken vakleerkrachten positief te beoorde talenten te ontplooien len interessant niet zo gebonden aan een c het onderwijsaanbod richt zich in ieder geval meester of juf een echte grote school veel af op de emotionele en verstandelijke ontwikkeling wisselender op huiswerk bleken de meesten in op het ontwikkelen van creativiteit op het ver in de zesde klas beter te zijn voorbereid dan in de we rven van noodzakelijke kennis en van tech brugklas werd verwacht nische ambachtelijke huishoudelijke sociale ook de vakaansluiting bleek nauwelijks een pro culturele en lichamelijke vaardigheden bleem te zijn elke leraar begint met een nieuw d het onderwijs biedt passende onderwijsleersi vak en ze doen net of je nog niets geleerd hebt tuaties aan met het oog op zowel de individuele problemen doken op waar ze niet verwacht wa als de sociale ontwikkeling van kinderen ren de duur van de pauzes was ineens veel kor e het onderwijs gaat er mede van uit dat de leerlingen opgroeien in een multiculturele samen leving het leukste van deze school is datje steeds f uitstel van verplichte studie en beroepskeuze andere leraren krijgt het vervelendste is dat wordt bewerkstelligd ik vorig jaar maar even hoefde te fietsen g zolang de tweede fase voo rtgezet onderwijs maar nu drie kwartier irene nog geen feit is wordt ernaar gestreefd leerlingen 119 2 werd in eerste instantie verwacht dat de hoe de vorige school was een vervelende kloten veelheid opgedane kennis een struikelblok zou school je mocht daar niets ze hielden je al zijn bij de overgang basisonderwijs voortgezet tijd in de gaten hier magie alles dat is ook onderwijs geleidelijk aan werd duidelijk dat het niets bert werkelijke probleem lag op het gebied van vaar digheden en houding concentratievermogen ver mogen tot waarnemen abstractievermogen ex ster de school was wel erg groot met erg veel kin pressievermogen leesvaardigheid luistervaardig deren leraren dachten dat je alles zelf wel kon heid vermogen om zelfstandig te werken vermo een prima methode om knelpunten te analyseren gen om samen te werken motivatie en dergelijke bleek uitwisseling van leerkrachten tussen basis in de honderden gesprekken tussen leerkrachten onderwijs en voortgezet onderwijs de ervaringen van basisonderwijs en voo rtgezet onderwijs waar die daarbij werden opgedaan leverden gecombi bij men achter elkaars programma en werkwijze neerd met de leerlingenreacties en gesprekken probeerde te komen kwamen deze vaardigheden een beeld op met de volgende hoofdpunten steeds opnieuw aan de orde het kleuter en lager 1 de leerkracht in kleuter en lager onderwijs is onderwijs bleek er veel aandacht aan te besteden sterk kindgericht die past het onderwijsaanbod en het voo rtgezet onderwijs hech tt e er veel waar inclusief de tijd die aan vakken besteed wordt en de aan het verwerven van vaardigheden vereist het tijdstip waarop vakken worden aangeboden echter over het algemeen veel tijd zodat al snel aan aan de mogelijkheden en stemmingen van duidelijk werd dat de aansluitingsafspraken veel leerlingen ervaringen uit hun leefwereld spelen meer leerjaren gingen bestrijken dan alleen de zes in het onderwijs een grote rol in het voortgezet de klas en de brugklas onderwijs staat de leerstof veel meer centraal 3 het werd door leerlingen van de brugklas examens schooltypeselectie gebruikte metho maar ook door leerkrachten uit het basisonder des sectieafspraken en dergelijke vormen een wijs als uiterst onplezierig ervaren dat brugklas stramien waarbinnen de leerling moet passen de leraren vaak nauwelijks op de hoogte zijn van het leerling wordt min of meer aan de stof aangepast basisschoolprogramma zij gaan er vaak van uit rekening houden met ervaringen problemen en dat leerlingen nog nieis ge erd hebben en wek stemmingen van leerlingen wordt blijkbaar niet ken de indruk dat zij met nieuwe vakken begin gezien als een natuurlijke aanpak maar als een tij nen terwijl leerlingen vrij snel doorhebben dat delijk en uitzonderlijk middel om een leerdoel te bij nederlands engels wiskunde biologie aard bereiken rijkskunde geschiedenis lichamelijke opvoeding constatering van dit verschil leidde tot een gron tekenen muziek handvaardigheid etc veel za dige bezinning op het pedagogisch klimaat in de ken aan de orde komen die zij in het basisonder onderbouw van het voortgezet onderwijs er wijs gewend waren inventarisatie van onderwijs werd gekozen voor een kindgerichte aanpak aanbod inhoud en gebruikte werkvormen lever dat proces verliep niet probleemloos methodes de verbazingwekkende ontdekkingen op zo moesten worden aangepast voorkomen moest bleek bij aardrijkskunde in de vierde klas neder worden dat leerlingen de weg van de minste weer land in de vijfde klas europa en in de zesde klas stand volgden of dat hun toekomstmogelijkheden de aarde aan de orde te komen terwijl diezelfde in gevaar werden gebracht leerkrachten moesten onderdelen terugkwamen in klas 1 2 en 3 van worden geschoold in beter waarnemen van leer het voo rtgezet onderwijs leerlingen die in het lingen en in het gebruiken van andere werkvor basisonderwijs geleerd hadden zelfstandig infor men geleidelijk ontstond een evenwicht dat via matie te verzamelen in een bibliotheek of docu interne scholing aan nieuwe docenten werd door mentatiecentrum en die informatie te gebruiken gegeven in een werkstuk of spreekbeurt kregen dezelfde zaken na een aantal jaren onderbreking als nieu wigheid gepresenteerd in het voo rt gezet onder het verschil is veel meer meesters en veel wijs ingewikkelder kunnen ze daar niets aan op bijna alle gebieden bleek een aanzienlijk ver doen theo knoeien van tijd door overbodige verdubbelingen die voor de leerlingen zeer irriterend waren af 120 stemming leverde tijdwinst waardoor tijd voor dacht voor vaardighedenontwikkeling doorla onderwijsverbreding vrijkwam onderwijs dat pend onderwijsaanbod schoolorganisatie en der meer aspecten bestrijkt dan de gebruikelijke gelijke bestrijken meer klassen dan de zesde klas veelal cognitieve van het voortgezet onderwijs en de brugklas de afstemming vond per leergebied plaats talen orientatie op mens en samenleving orientatie op n aar inventar i satie e n ord e ning van de natuur enzovoort h et onderwijsaan bod 4 het besef dat leergebieden doorlopen de constatering dat haastig ingestampte stof in klas in de punten 2 en 3 van het voorgaande werd er 6 weinig rendement oplevert leidde tot het aan al opgewezen dat de uitwisseling van leerkrachten pakken van een wezenlijk probleem in klas 5 en 6 leidde tot meer aandacht voor vaardigheden en van het lager onderwijs de toetsen gemeente een efficientere aanpak door het wegwerken van lijke of cito toetsen leidden er vaak toe dat het overbodige verdubbelingen of slechte aansluitin normale onderwijsaanbod in deze klassen werd gen maar er was veel meer aan de hand onderbroken of afgebroken om plaats te maken expressieonderwijs bleek in het kleuteronder voor een geforceerd en zenuwslopend toewerken wijs zeer uitgebreid aan de orde te komen spel naar de eindexamens langzamerhand werd dui bouwhoek poppenhoek tekenen handvaardig delijk dat leerlingen en leerkrachten er meer bij heid muziek dans toneel poppenkast en derge gebaat waren als het onderwijsprogramma ge lijke in het lager onderwijs sterk afhankelijk te woon doorliep wel was het in dat geval belang zijn van de capaciteiten van leerkrachten en bege rijk dat de basisschool in staat was te vermelden leiding van buiten de school en in het voortgezet wat het onderwijsprogramma was geweest en onderwijs wel professioneel gegeven te worden hoever leerlingen daarin waren gekomen de pro maar bij vergaderingen niet erg hoog gewaardeerd fielschets deed zijn intrede te worden vakken achter de streep 5 bij het bespreken van de aansluitingsproble sociale vorming bleek in het kleuteronderwijs matiek kwam ook de schoolorganisatie vaak aan en lager onderwijs zij het vaak impliciet een be de orde de kleinschaligheid van basisscholen langrijke plaats in te nemen terwijl er in het had andere moeilijkheden en mogelijkheden dan voortgezet onderwijs vaak weinig werk van werd de grootschaligheid van een forse scholengemeen gemaakt voor ambachtelijke en huishoudelijke vaardig schap er zijn verschillen in de hoeveelheid schoolregels uitroosterbaarheid van leerkrachten heden werd in het kleuter en lager onderwijs een autonomie van leerkrachten persoonlijke bena basis gelegd waar bijvoorbeeld op de scholenge dering van leerlingen en ouders organisatie van meenschap voor mavo havo en vwo nauwelijks pauzes en buitenschoolse activiteiten taakverde op werd voortgeborduurd ling bereikbaarheid van schoolpersoneel flexibi wereldorientatie werd in het kleuteronderwijs liteit van roosters mogelijkheden tot vakkeninte en lager onderwijs vaak vooral heemkundig gege gratie en dergelijke op dit gebied werden de ven uitgaande van de eigen situatie en omge minste vorderingen geboekt omdat wettelijke be ving terwijl dat in het voortgezet onderwijs niet palingen vervangbaarheid in het basisonderwijs of nauwelijks gebeurde bevoegdheden richtlijnen met betrekking tot rekenen wiskunde natuurwetenschappen schooltijden en roosters etc en voldongen feiten werden in het kleuter en lager onderwijs zovee l een voortgezet onderwijsschool heeft tien tot vijftien maal zoveel leerlingen als een basisschool onneembare hindernissen bleken toch werden de onderwijzers zijn hier wel strenger maar ook op het gebied van de organisatie vrij veel za kunnen soms wel tegen een grap de lessen ken aangepast zijn hier wel saaier omdat je hier veel meer uit het voorafgaande zal duidelijk geworden zijn op moet schrijven en de overhoringen zijn dat aanpak van de aansluitingsproblematiek al ook veel moeilijker het is dus veel moeilij snel leidde tot afspraken die alle klassen van het ker en tegelijkertijd moet je hier nog meer 1e betrokken kleuteronderwijs lager onderwijs en ren ook rafael voortgezet onderwijs betroffen kindgericht on derwijs scholing van leerkrachten extra aan 121 mogelijk geconcretiseerd en in het voortgezet bij kleuters staan spreek en luiste rvaardigheid onderwijs zo snel mogelijk geabstraheerd centraal het kringgesprek leent zich hiertoe uit bij talen bleken in het basisonderwijs neder stekend in die gesprekken wordt de woorden lands en engels woordenschat en wereldorienta schat van kinderen aanmerkelijk uitgebreid te tie centraal te staan terwijl in het voortgezet on vens wordt bij kleuters de motorische basis ge derwijs veel waarde werd gehecht aan de toepas legd voor schrijfonderwijs en de basis voor con sing van regels centratie bij leesonderwijs na de kleutertijd komt ve rvolgens het leren lezen afspraken naar aanleiding van inventarisatie leid en schrijven centraal te staan waar al snel sterke den tot twee ingrijpende veranderingen differentiatie naar capaciteiten optreedt wan a over de he linie werd het onderwijsaanbod neer verschillen optreden in activiteiten van verbreed ouders en dergelijke bijvoorbeeld het wel of niet op creatief gebied drama dans kostuumont stimuleren van lezen thuis wordt een poging ge werp video muziek handvaardigheid tekenen daan op school zodanig te werken dat leerlingen etc voor alle leerlingen van 4 tot en met 15 jaar die van huis uit niet gestimuleerd worden de op technisch gebied uitbreiding van handvaar kans krijgen op dezelfde ontwikkelingen digheid in het basisonderwijs cursorisch en in gaandeweg ontwikkelt het lees en schrijfonder voering van informatica en electronica in het wijs zich in de richting van het lezen en schrijven voortgezet onderwijs van fictieve en zakelijke teksten daarbij zijn ambacht en huishouden huishoudkunde textie twee zaken van belang op de eerste plaats wordt le werkvormen en algemene technische orientatie kinderen de weg gewezen in bibliotheken docu in het voortgezet onderwijs sloten voortaan aan mentatiecentra en dergelijke waardoor zij gelei op het aanbod in het kleuter en lager onderwijs delijk aan de kans krijgen hun eigen smaak verder op cognitief gebied leerkrachten uit het basis te ontwikkelen op de tweede plaats wordt aan onderwijs waarvan men pleegt aan te nemen dat dacht besteed aan het lezen en schrijven over die zij op alle vakgebieden thuis zijn kregen desge zaken die met hun eigen gevoelens en e rv aringen vraagd adviezen van leerkrachten uit het vo in te maken hebben het voortgezet onderwijs werden naast de be daarnaast gaat spreekvaardigheid door leerlin staande vakken enkele nieuwe ingevoerd extra gen worden mondig gemaakt in een veelheid van rekenen spaans latijn en kunstgeschiedenis werkvormen klassegesprek kringgesprek groeps sociale vorming in het voortgezet onderwijs gesprek inte rv iew spreekbeu rt toneel cabaret werd het mentoraat sterk uitgebreid maar ook de discuss i e en dergelijke kindgerichte wijze van werken bij alle vakken luiste rv aardigheid wordt vaak gekoppeld aan zorgde voor grotere aandacht voor individuele en spreekvaardigheid bij luisterv aardigheid speelt sociale ontwikkeling niet alleen het vermogen om anderen te begrijpen b per leergebied werd een totaalprogramma op een rol maar ook en vooral de instelling die gesteld voor leerlingen van 4 tot 15 a 16 jaar daarbij nodig is concentratie geduld kritisch hieronder volgt bij wijze van voorbeeld een luisteren omdat de indruk bestond dat luister zeer beknopt overzichtvan het leergebied ta vaardigheid de laatste jaren in het basisonderwijs len verwaarloosd werd wordt gepoogd dit onderdeel extra aandacht te geven onder meer door her het leergebied talen waardering van de individuele werkvorm vertellen bij talen ligt het accent vooral op de vaardighe ook bij geschiedenis en dergelijke den lezen schrijven luisteren en spreken taal door middel van kernwoorden met omliggende structuren worden behandeld voor zover aan woorden en vaak in sterke integratie met andere toonbaar is dat inzicht positief werkt op vaardig vakken wordt de taalschat enorm uitgebreid hedenverbetering ook wordt er sterk de nadruk op het gebied van taalstructuren wordt een basis opgelegd dat taal niet alleen een verweg liggend gelegd spelen met zinnen vormen van woorden eindexamenvak is maar ook en vooral een dage tijden en de basis voor de ontleding hierbij lijks gebruiksartikel dat de kansen op deelname wordt een samen met het voortgezet onderwijs aan maatschappelijke processen sterk beinvloedt ontwikkelde methode gebruikt aangevuld met een in het basisonderwijs ontworpen spelcircui t 122 veel aandacht wordt besteed aan taal als ge vroeger mocht je dikwijls mei vrienden een bru i ksmiddel en de consequenties daa rv an toneeltje geven en ook met de feestdagen werden er gezellige dingen gedaan je mocht wat de andere talen betreft in de lagere school ook meer met je vrienden in de brugklas wordt engels voortgezet frans samenwerken er werden ook vaak uitstap geintroduceerd en een korte orientatie drie pen gemaakt en we mochten veel meer zelf maanden op duits gegeven latijn is een keuze voorstellen waar we naar toegingen we vak mochten zelf veel meer lesgeven aan andere in de tweede klas krijgen leerlingen engels leerlingen je moest ook veel meer vertellen frans en duits in verdiepingstijd kunnen zij la waarom je iets zo deed maes tijn extra frans extra engels extra duits en orientatie op spaans krijgen gedurende een tri mester per jaar van zelfcorrigerende opdrachten vgl loco in de derde klas gaan engels en duits door in de vijfde en zesde klas wordt via mediameth o latijn en spaans zijn facultatief des een start gemaakt met engels hierbij gaat per vak wordt uitgegaan van wat leerlingen al we het vooral om het wennen aan klanken en het op ten dat wordt uitgebouwd waarna de regels uit bouwen van een kleine woordenschat duits het tot dan toe bekende worden opgespoord met wordt niet gegeven maar in de nijmeegse situatie name in de tweede en derde klas komt differen worden leerlingen onder meer door de televisie tiatie op gang door geprogrammeerde instructie en door winkelen al zeer vroegtijdig met duits door gelijktijdig gebruik van verschillende metho geconfronteerd des en door gebruik van vaak zelf ontworpen in het voortgezet onderwijs wordt aangesloten op extra materiaal de basisschoolontwikkelingen bij nederlands ook bij de vreemde talen ligt het accent op de wordt voo rt gegaan met spreekvaardigheid kring vier vaardigheden en op de gebruikswaarde van gesprek groepsgesprek klassegesprek discussie taal toneel inte rv iew spreekbeu rt en dergelijke luis terv aardigheid leesvaardigheid documentatie projecten tekstanalyse leesstimulering krant etc en vaak wordt gewerkt in projectvorm met taakver schrijfvaardigheid opstel projectverslag a rt i deling naar capaciteiten deze vorm blijkt goed kel brief weergave eigen mening enzovoort aan te sluiten op het basisonderwijs ze blijkt daarnaast wordt via een zelf ontwikkelde indivi leerlingen van de brugklas sterk te motiveren en duele methode de ontleding behandeld voor zo we verwachten dat de vorm een goede voorberei ver die nodig is voor het onderwijs in vreemde ta ding is op gericht schrijven en spreekvaardigheid len of voor zover kinderen daar nog meer belang in de bovenbouw stelling voor blijken te ve rtonen verdiepings bij deze projectvorm komen de principes van het stof moedertaalonderwijs in het fo duidelijk naar vo in de loop van de vbao tijd wordt ook de woor ren denschat uitgebreid daarbij wordt als leidraad a het leerproces is zoveel mogelijk ononderbro genomen ken projectonderwijs is een schakel tussen het brugklas hobbies spo rten school gezin stand documentatiewerk van het basisonderwijs en het en andere face tt en van de eigen leefwereld van werken met scripties en gericht schrijven in de het kind plus vaktermen bij andere vakken bovenbouw tweede klas taalgebruik bij de media b het onderwijs wordt afgestemd op de indivi derde klas woorden die te maken hebben met de duele ontwikkeling van leerlingen projectwerk toekomst van leerlingen opleidingen beroepen leent zich uitstekend tot taakverdeling boven vrije tijdsbesteding sociaal culturele termen en dien is het bij een project al snel zo dat leerlin dergelijke en woorden uit de kunst cultuur en gen werk doen op eigen niveau wetenschapsgeschiedenis c funderend onderwijs mikt ook op sociale ont leesstimulering vindt plaats door advisering aan wikkeling zowel door de werkvorm samenwer individuen op grond van wat zij aan erv aringen ken in een groep contact zoeken met anderen met en oordeel over eerder gelezen werk hebben bij informatieverwerving als door de onderwer f 123 keuze kan sociale ontwikkeling gestuurd worden de organisatiestructuur van de d er wordt werk gemaakt van vakkenintegratie deelnemende scholen bij vrijwel alle projecten zien wij raakvlakken met andere vakken zowel door onderwerpkeuze lag het accent in eerste instantie op de aanslui aardrijkskunde geschiedenis biologie gym tingsproblematiek en daarna op inventarisatie en sport etc als door werkwijze lay out infor het verdelen van het onderwijsaanbod over de matie in andere talen en dergelijke leerjaren al spoedig kwam het te liggen op de or e vaardigheden spelen een grote rol bovendien ganisatiestructuur van het project in nijmegen hangen die vaardigheden samen om dat te laten immers het oorspronkelijke aantal van twee zien volgen hier in grote lijnen de fasen van elk deelnemende scholen was uitgebreid van twee tot project zes het aantal betrokken leerkrachten van een 1 luiste rv aardigheid bij ter zake kundigen moet handjevol tot 70 het aantal betrokken leerlingen mondeling materiaal verzameld worden media op de scholen van ca 50 tot ca 750 enzovoort inte rv iew enquete en dergelijke er werd een organisatiestructuur gevonden ge 2 leesvaardigheid elke groep 3 4 of 5 leerlin ent op het model van het fo in tholen waar gen moet ook schriftelijk materiaal verzamelen binnen scholen van verschillende signatuur op be over het gekozen of opgedragen onderwerp boe stuursniveau directieniveau en uitvoerendenni ken documentatiecentra kranten tijdschriften veau samen konden werken aan verdere vormge naslagwerken etc ving van funderend onderwijs wij kunnen hier 3 na fase 1 en 2 moet het materiaal geselecteerd beter niet uitvoerig op dat model ingaan laat ik worden dubbele of niet relevante informatie volstaan met de opmerking dat het grootste pro wordt geschrap t bleem was een manier te vinden om leerkrachten 4 ve rv olgens wordt het materiaal geordend er luit het basisonderwijs die hun klas voor geen wordt een goede volgorde gekozen opbouw en goud in de steek willen laten te betrekken bij ge bezien op welke wijze een al te lang betoog kan sprekken over vernieuwingen zonder dat ten kos worden onderbroken of in kleinere porties kan te te laten gaan van hun toch al zwaar belaste worden verdeeld vrije tijd 5 schrijfvaardigheid iedere groep probeert te veranderingen waar wij geweldig tegenop zagen komen tot een voor de lezer aantrekkelijke bleken mee te vallen in het voortgezet onderwijs schriftelijke weergave tijdschrifta rt ikelen en der wilden wij komen tot een driejarige heterogene gelijk e periode leerlingen van lbo tot vwo bij elkaar in 6 spreekvaardigheid iedere groep probeert te de klas tot en met de derde ouders en leerlin komen tot een mondelinge presentatie spreek gen bleken er weinig bezwaren tegen te hebben beurt cabaret radioprogramma enzovoo rt ook de verwerkelijking bleek niet zo n probleem f de leerling wordt zo breed mogelijk ontwik bij discussies over de middenschool is de hetero keld projecten stellen hoge eisen aan contactue gene groep vaak voorgesteld als een nieuw ver le vaardigheden concentratievermogen expres schijnsel met onbekende eigenschappen in het sievermogen zinsbouw en woordkeus etc funderend onderwijs weten wij inmiddels beter op basisscholen wordt er al zeer lang mee ge projecten duren gemiddeld zes a zeven weken in werkt en het basisonderwijs kan het voortgezet de brugklas is het onderwerp vrij hobbies lan onderwijs uitstekend adviseren op dit gebied den sporten dieren vanaf de tweede klas wor binnen die heterogene groepen moest ieder indi den de onderwerpen gegeven media beroepen vidu aan zijn haar trekken komen er werd uitge enzovoort vaak wordt met een meer of alle an breid gewerkt aan differentiatie binnen klassever dere vakken samengewerkt een geslaagd voor band oorspronkelijk op de traditionele manier beeld van het laatste is het jaarlijks terugkomen basisniveau assistentieniveau voor de zwakke de project stad dit project biedt zeker in een ren en een of meer verdiepingsniveaus in dit ka stad als nijmegen met een boeiende omgeving en der werd veel materiaal ontwikkeld deze werk een rijke historie tot nu toe ongekende mogelijk wijze voldeed echter maar in een aantal gevallen heden bij een goede organisatie heeft de leer in veel gevallen was er sprake van te arbeidsinten kracht de handen vrij voor het begeleiden van sieve materiaalontwikkeling te veel accent op or groepen en individuen ganisatie te uitgebreide administratie enzovoort 124 bij veel vakken werd dan ook deze technische in bijna alle gevallen gewoon door naar de vierde differentiatie vervangen door andere vormen klas wordt hoe langer hoe meer werk gemaakt een zeer functioneel voorbeeld daarvan is het se van de precieze invulling van kindgericht onder samstraatmodel een onderwijsaanbod dat zo wijs in dat kader wordt en weer kwam de oplos rijk is dat elk kind er aan zijn trekken komt sing van een probleem uit het basisonderwijs ge degenen die het programma sesamstraat wel eens werkt aan een betere variant van differentiatie gezien hebben zullen ontdekt hebben dat elk de mentorgestuurde differentiatie niet het ni kind er iets anders uit kan halen een stukje alfa veau systeem maar de mentor stuurt het niveau bet een stukje rekenvaardigheid muziekbegrip per vak per leerling die mentor is degene die het sociale training een idee voor een spel emotione best op de hoogte is van de mogelijkheden van le vorming of het begrip van een woord of kinderen door een wekelijks mentoruur met woordpaar zijn haar klas zeer frequente contacten met ou op het ogenblik ligt het accent in nijmegen ders en individuele leerlingen minimaal vijfmaal vooral op de verbetering van het pedagogisch kli per jaar goede contacten met andere leerkrach maat in het voortgezet onderwijs nu duidelijk ten en vooral door intensief contact met de klas begint te worden dat reconstructie van onder seleerkracht van de basisschool de mentor advi wijsaanbod zodanig geslaagd is dat de aansluiting seert de andere leerkrachten voortdurend over de van funderend onderwijs op lbo mavo havo en wijze van omgang met en het haalbare niveau bij vwo geen problemen oplevert de leerlingen gaan elke leerling alles zal op de nieuwe school anders wor den ik kan minder buiten spelen en minder tv kijken als ik daar aan denk krijg ik de kriebels in mijn hoofd omdat ik veel van tv kijken hou radjis 125