‘Meester, mijn schrift zit thuis!’ Spreken en luisteren in een IVBO-klas.

rob van veen den basisscholen nemen rakesh niet meer aan hij is te oud voor het voortgezet speciaal onderwijs is hij te goed in een grote vso klas kan hij zeker niet meekomen daarom werd meester hij na een test geplaatst in ic rahma een turks meisje is nu twee jaar in mijn schrift zit thuis nederland op de basisschool heeft men haar zo goed mogelijk opgevangen het gemiddel spreken en luisteren in een de niveau van groep acht heeft zij echter nog lang niet bereikt gelet op haar leeftijd moest ivso klas ze naar het voortgezet onderwijs ze heeft nog altijd een aanzienlijk taalachterstand voor op vang in een zogenaamde internationale scha kelklas isk eerste opvang komt ze niet in aanmerking het advies van de leerkracht van de leerlingen kunnen in klas of schoolverband aan groep acht luidde tvso een polyloog deelnemen met het oog op het geven of verkrijgen van de nodige informatie en met het oog klas ic veel kinderen uit gebroken gezinnen op het weergeven van een eigen mening bijna allemaal allochtonen de jongste is elf de de leerlingen kunnen intensief luisteren en doelge oudste vijftien ze kunnen zich moeilijk con richt luisteren centreren ze luisteren slecht gino heeft geen kerndoelen 2 en 4 voor nederlands in de basisvor pen bij zich marjorie mist haar schrift maar ming komen in de meeste methoden keurig aan bod ik heb wel een schrift meester waar is het toch dreigen ze het stiefkind van het taalvaardig dan marjorie het zit thuis heidsonderwijs te blijven rob van veen geeft neder richie logeerde dit weekend bij een tante in lands op een school voor individueel voorbereidend het zuiden van het land daar staat zijn school beroepsonderwijs ivso in amsterdam oost hij tas inclusief alle spullen voor nederlands daar vertelt in dit artikel hoe hij omgaat met spreek en is hij blijkbaar ook nog met zijn gedachten luisteronderwijs en waarom hij dat zo doet want mijn opmerkingen gaan volledig aan de redactie nodigt de lezers uit te reageren op de hem voorbij door rob van veen gemaakte keuzes onderwij s op maa t 12 20 uur de grote pauze is voorbij klas ic voor dit bonte gezelschap is onderwijs op verdringt zich voor de deur van mijn lokaal er maat een absolute noodzaak lessen afgestemd is denk ik storm op komst want de kinderen op het niveau van de leerli ng en rekening hou zijn vandaag uitzonderlijk druk phyll is een dend met het tempo waarin deze werkt er forse surinaamse tiener geeft tuncay een moet regelmatig getoetst worden of een leer dreun tuncay krijgt van mij geen kans om te ling de b ehandelde stof ook daadwerkelijk be rug te slaan even later neemt hij alsnog wraak heerst door te schelden op de ouders van phy llis dit alles vraagt nogal wat van de methode die gebruikt wordt die moet sprankelend zijn ge klas t c het vijfde lesuur is begonnen neder drukt in een groter letter type en ruim voor lands ic is een klas in het individueel voorbe zien van functionele illustraties de leerling reidend beroepsonderwij s ivso zestien moet niet voortdurend struikelen over moei leerlingen zestien individuen sommige van lijke woorde n het boek moet waar mogelijk hen zijn nog maar kort in nederland rakesh aansluiten bij de belevingswereld van het kind bijvoorbeeld veertien jaar oud zat in parama de leerstof moet gestructureerd volgens een ribo in de vijfde klas van de lagere school en vast patroon worden aangebod en d e op die moest hij nog overdoen in de zomerv a drachten moeten kort en duidelijk zijn het kantie is hij door vader naar nederland ge liefst met voorbeelden die duidelijk maken wat haald een school bleek niet makkelijk te vin er van de leerling wordt verwacht 1994 1 moer 10 zoals bekend geeft de basisvorming veel aan voorbeelden dacht aan de mondelinge vaardigheden im mers de meest voorkomende communicatieve naar mijn mening moeten spreek en luis situaties in beroep studie persoonlijk en maat teroefeningen zeker in de eerste t wee leerja schappelijk leven zijn mondelinge veel aan ren speels zijn de instructies moeten kort en dacht daarom voor het oefenen van praktische voo ral oo k duidelijk z ijn h ie rond er s taan e n spreek en luistersituaties in de nederlandse kele voorbeelden van luisteroefeningen zoals les ik die doe in mijn tvso klassen in het eerste nu ontkom je er bij spreek en luisteroefe leerjaar ningen niet altijd aan om klassikaal te werken rijtjes met woorden voorlezen in elk rijtje en daar wringt hem nu net de schoen hoort steeds een woord niet thuis bij veel coll ega s bespeur ik een zekere vrees een leerling een naam van een dier laten noe om spreek en luistervaardigheid te oefenen in men een klasgenoot herhaalt dit en noemt een ivso klas laatst nog merkte iemand wan bovendien de naam van een ander dier het hopig op in de docentenkamer de leerlingen rijtj e wordt steeds langer wie kan de meeste luisteren niet een simpele vraag als pak nu dierenamen onthouden all emaal je schrift moet tenminste drie maal wie ben ik de docent of een leerling neemt worden herhaald en dan nog zijn er kinderen de naam van een bekende persoon in gedach die zich afvragen of ze hun schrift moeten ten de kla s moet raden wie die persoon is er pakken mo e ten vragen gesteld worden die all een met ja of nee be an twoord mogen worden een ding is zeker het oefenen van spreken en de leerlingen aan de hand van een gesproken luisteren vergt veel van de docent maar moet verhaal een plattegrond in laten vull en je het daarom nalaten een kort verhaal voorlezen kan ook heel goed het moet gezegd worden veel schrijvers be een fictionele tekst zijn waarover na afloop steden in de nieuwste basisvormingmethodes meerkeuzevragen worden gesteld over het algemeen ruim aandacht aan de spreek en luiste rvaardigheid maar zijn de op voorbeelden van oefeningen op het gebied drachten ook altijd uitvoerbaar van de spreekvaardigheid dramatische expre ssie leuk hoor maar dan leerlingen met de ruggen tegen elkaar een te moet je wel behoorlijk orde kunnen houden lefoongesprek laten voeren als leraar en dan nog met phyll i s en tuncay in een klassegesprek houden over bijvoorb ee ld een klas een televisieprogramma dat indruk maakte artikelen uit kranten en tijdschriften verza leerlingen ee n korte spreekb e urt laten hou melen en meenemen naar school er een col den over hun idool sport of hobby lage van maken in de klas en er vervolgens sa leerlingen argument en laten bedenken waar men over praten prachtig maar dan zonder mee je iemand in bepaalde situaties kunt over gino marjorie en richie die al de grootst halen mogelijke moeite hebben om h e t me e st nood een fragment uit een jeugdboek met ve e l dia zakelijke mee te nemen naar school en trou logen dusdanig bewerken dat het in de vorm wen s bij rahma thuis lezen ze geen krant van een hoorspel voorgelezen kan worden ee n docent die met dit soort opdrachten niet door leerlingen uit de voeten kan zal onderdelen in de metho de over slaan een slechte zaak inderdaad een zie in dit verband ook de uitgave van h bon ieder die voor de klas staat zal hier uit eigen set e a nederlands in de basisvorming een ervaring over mee kunnen praten sommige praktische didactiek collega s verzamelden in de loop der jaren ma teriaal uit andere boeken als aanvu ll ing op hun aansluiten bij de belevingswerel d methode er zijn ook docenten die zelf hun lesmateriaal ontwikkelden maar dat laatste de opdrachten moeten in ieder geval aan mag niet van iedereen verwacht worden sluiten bij de belevingswereld van het kind als docent moet je oog hebben voor gebeurte 1994 r moer i i nissen die de kinderen bezighouden en je aan het eind van de les stel ik vast moet daar op in durven spelen neem nu mijn i de stam van hec werkwoord moet wachten tot les aan klas ic de volgende les die wil maar niet op gang komen iedereen 2 het klassegesprek wordt volgens de methode praat door elkaar heen en nog steeds zijn er behandeld in een heel ander hoofdstuk leerlingen die hun spull en niet voor zich heb ben dan vraagt temidden van al het tumult toch ben ik tevreden mijn les is uiteindelijk rakesh of ik gisteren ook aanwezig was bij de goed verlopen een klassegesprek in ic dat herdenkingsplechtigheid in de bijlmer zon zu ll en ze straks weten in de lerarenkamer dag 3 oktober 1993 een jaar geleden stortte een vliegtuig neer in de bijlmermeer het overigens is richie de volgende les zijn plak wordt zowaar stil in het lokaal iedereen wil boek heel gewoon vergeten ook dat is onder graag horen hoe ik mijn zondag doorbracht wijs aan ivso leerlingen bovendien kome n veel klasgenoten van ra kesh uit de bijlmer conclusie nu kan ik twee dingen doen ik geef kort antwoord en ga ve rvolgens over tot de orde onderwijs in het individueel voorbereidend van dit lesuur de behandeli ng van de stam van beroepsonderwijs stelt hoge eisen aan de me het werkwoord ik kies echter voor mogelijk thode maar ook aan leerkrachtvaardigheden heid nummer twee en ga uitvoerig in op de zeker als het gaat om het oefenen van de vraag van rakesh het blijkt dat een oom van spreek en luistervaardigheid helaas zijn hem gisteren veel heeft moeten hu ilen zijn spreek en luisteroefeningen in de school neefje kwam om bij de ramp met het vliegtuig boeken lang niet altijd praktisch uitvoerbaar van el al de reacties in de klas komen los ie het is niet reeel om te veronderstellen dat dereen wil iets zeggen ik stem er in toe dat we docenten dan maar zelf hun materiaal verder praten maar dan mo eten we ons wel ontwikkelen aan een paar regels houden neem maar over zo zull en de kerndoelen zoals de basisvor van het bord ming die formuleert voor het spreek en luis tero nderwijs nie t gehaald worden klassegesprek dat is te betreuren omdat juist in het ivso de communicatieve vaardigheden veel oefening laat elkaar uitspreken b e h oe ven steek je vinger op als je iets wilt zeggen in mijn klassen komen spreek en luisteroe luister goed naar de anderen feningen het best tot hun recht wanneer ze lach niet om een ander en word ook niet kwaad speels worden aangeboden voor het succesvol op elkaar uitvoeren van een opdracht is de stemming in en van een klas een belangrijke voorwaarde een klassegesprek is geen wedstrijd waarin ie daar moet je als docent oog voor hebben mand moet winnen of verliezen ook moet je er op het juiste moment op in durven spelen e e n groot deel van mijn les gaat verder op aan het klassegesprek richie is weer met zijn ge literatuur dachten terug in amsterdam het blijkt dat hij vorig jaar op 4 oktober de vliegtuigramp van boer m de nederlands in het individueel zeer nabij meemaakte daarvan doet hij uit beroepsonderwijs een leerplanvoorstel enschede voerig verslag hij is graag bereid antwoord te slo i99o geven op vragen van klasg e noten bonnet h e a nederlands in de basisvorming een we spreken af dat richie morgen zijn plak praktische didactiek muiderberg coutinho boek mee naar school neemt hij verzamelt al 1992 lerlei kranteknipsels over de ramp in een spe verbeek j e a bouwstenen voor de basisvorming ciaal schrift voorzien van ill ustraties van eigen een leerplan nederlands groningen wolters hand noordhof 1993 1994 1 moer 12