Minder van hetzelfde

Publicatie datum: 1988-01-01
Auteur: A. Dekkers
Collectie: 19
Volume: 19
Nummer: 5
Pagina’s: 22-25

Documenten

a dekkers speerpunt lezen minder van hetzelfde annelies dekkers akveld is al jaren docent taaldidactiek in de lerarenoplei ding voor het basisonderwijs van het begin af aan is zij betrokken geweest bij de ontwikkeling en uitvoering van de speerpunt lees cursussen van de domstadacademie in utrecht met als achtergrond activiteiten rondom creatief taalonderwijs intercultureel onderwijs en taaldrukken had annelies heel andere ideeen over de invulling van een cursus speerpunt lezen dan de informatie uit het door het ministe rie aangeboden pakket pakket preventie leesmoeilijkheden van mommers e a hieronder vertelt zij hoe zij de 32 uur van de cursus speerpunt lezen pro beert te gebruiken voor de aanzet tot echte veranderingsprocessen in scho len omdat zij maatwerk voor teams wil geven gaat het hier vooral om or ganisatorische aspecten van zo n cursus de beschreven werkwijze is over draagbaar op de speerpunten die het ministerie het onderwijs de komende jaren nog door de strot wenst te drukken histori e het geven van de cursussen werd ongeveer verplicht gesteld voor opleidingen die hadden enkele maanden voor de start van het cursus in die fusieperiode een overschot aan docen jaar 1985 1986 werden de pabo s verblijd ten en de basisscholen werd een grote worst met een schrijven waarin het ministerie van voorgehouden om aan die cursussen deel te onderwijs zogeheten speerpuntcursussen nemen zij kregen extra formatieplaatsen af aankondigde dit was een politiek antwoord hankelijk van het aantal deelnemende teamle op de klachten over de kwaliteit van het on den aan deze cursus derwijs het ministerie kon die maatregelen als voorbereidend materiaal kreeg iedere oplei gemakkelijk nemen het zat voor een dubbeltje der die de cursus zou gaan geven een pakket op de eerste rij aangereikt het nascholingspakket preventie 22 van leesmoeilijk heden in de onde r w ijs mijn overwegingen bij het maken vol k smond pp l pak k et geheten van de keuzen voor de dit pa k ket gin g uiteraar d uit van bepaalde d oelstellingen en vooron d erstellingen over de cursusinvullin g beginsituatie van de cursisten a ls een oplei der een ander idee ha d over zorgverbreding theorie sec is onzin dat lijkt een open deur n a v lezen moest d ie maar z elf g eschikt m a maar ik heb uit verhalen van basisschoollera teriaal ontwerpen en als de cursisten andere ren toch nogal eens klachten gehoord over de leervra g en hadden in ver band met hun ei g en veel te theoretische inbreng van opleiders praktijksituatie moesten zij die maar zo ver zonder dat die theorie werd toegesneden op woorden dat daar iets mee gedaan kon wor de praktijk van de cursisten in het begin den d e landelijke pedagogische centra l p c deed ik iets vergelijkbaarst ik liet bijvoorbeeld p robeerden met en k ele landelijke bijeen kinderen in een freinetschool zien die leerden komsten wat oplossingen aan te d ra g en voor lezen zonder er heel duidelijk bij te vermelden opleiders maar konden in korte tijd ook geen dat het niet om de juf de ruimte het aantal bergen verzetten zo begon s p eerpunt lezen kinderen ging maar om bepaalde didactische slecht voor betrokkenen die maatwerk van aspecten van die situatie die me ook bruik een nascholing verwachten baar leken voor leraren die niet op een freinet in moer is dit probleem in 1 98 5 enkele malen school werken gesignaleerd in moer 19 8 5 5 ging f ie van zowel theorie als praktijk zijn van belang bij d ijk inhoudelijk in op de problemen van vele een veranderingsgerichte cursus maar beide nascholende opleiders b ij al deze kritiek werd moeten aan bod komen en in relatie met vaak vergeten dat opleiders niet gewend zijn elkaar nascholing te geven toch iets heel anders dit is een probleem omdat bij een deelname dan scholing in de initiele oplei d ing het is ty van 20 cursisten er ook 20 verschillende prak perend voor de n ederlandse onder w ijssituatie tijksituaties zijn ideaal zou zijn dat je voor el dat zowel de opdrachtgever het m inisterie als ke cursist maatwerk zou kunnen leveren bij de opdrachtontvangers de opleidingen in dit zo n groep is dat vaak niet haalbaar maar wel geval geen benul van nascholingsdidactiek benaderbaar de cursusleider kan op basis van hebben en met name de verschillen in leervra vertrouwen een soort contract maken met de gen van cursisten miskennen voor beide par cursisten dit lijkt me voor jullie allemaal zin tijen schijnt het voldoende dat de cursus vol maar zo n uitspraak moet geen frase zijn bestaat en zelfs in de kritiek daarop kom je dit houdt in dat alleen die cursisten aanwezig w einig tegen dat op het didactisch kernpunt moeten zijn voor wie de uitspraak opgaat en ingaat het lijkt erop dat ons n ederlandse on het vooronderstelt dat de cursusleider goed op derwijshuis uit gesloten kamertjes bestaat die de hoogte is van de praktijksituatie van alle ieder hun eigen kleur he b ben voor je een an cursisten afzonderlijk en dit veronderstelt een der kamertje ingaat moet je je omkleden een intake gesprek vooraf ander taalregister gebruiken je gewoonten aanpassen is het niet vreemd dat bijvoorbeeld een cursus van 32 uur is te kort om echte de verworvenheden van de volwassenenedu veranderingen te bewerkstelligen op z n best catie zie bijvoorbeeld de slo uitgave open wordt het een aanzet tot veranderingen en school in uitvoering niet worden ingezet bij dat is w el een doel om naar te streven in d e de nascholing van leraren cursus moeten dus lijnen aangegeven worden door applicatiecursus ervaringen minder dom naar vervolgactiviteiten in komende jaren d at geworden ben ik bewuster gaan kiezen voor betekent dat de opleider niet sec een cursus een zinvoller invulling van de cursus speer mag geven maar dat er relaties gelegd moe punt lezen dan het confectiepakket pp l te ten worden met schoolbegeleiders en soms bieden had ook met zo n schriftelijk document als een deelschool w erkplan waar natuurlijk wel team leden achter staan die een bepaalde invulling ge kozen hebbend 23 a ls opleider moet je ook de cursisten duidelijk daarvoor is dat er een bij effect ontstaat ma k en w at jouw bed oeling is w elke rol je waarin informatie wordt uitgewisseld tussen hooguit kunt spelen en d at het slagen van de deelnemende teams over mogelijkheden de cursus voor het grootste d eel afhankelijk is van ruimtes gebrui k ma k en van instanties be van de open inzet van de cursisten van tevo gelei d ers etc behalve het feit d at leraren d it ren moet duidelijk zijn dat de cursus alleen ef intere ss a nt vin d en bevorde rt het oo k de o pe n fect kan he bb en o p hun e i gen situat ie als sfeer in de cursusgroep bovendien zijn de ideeen van andere mensen een open oor en reiskosten veel lag er alleen de docent van d e oog krijgen en als de verw orven inzichten en pabo legt flinke afstanden af ideeen tijd krijgen in een volgende periode op een enkele uitzonderi ng na zijn voltallige teams aanwezig in een cursusgroep de groep in het cursusaanbod moeten verschillende mo bestaat in de eerste fase uit een aantal teams gelijkheden zitten die leraren inspireren om binnen d e d iverse regio s w ord t het inhou d elijk d oor te gaan a an de ene kant ben je als criterium gebruikt voor d e g roepssa menstel opleider verplicht actuele informatie aan te bie lin g d aarvoor ne e mt ie der te am zijn d eel den zodat cursisten weten dat ze theoretisch sc h o ol werk p lan be g rijpen d lezen mee overi bij zijn aan de andere kant moet je als oplei g ens kun je je d an nog verg issen want p apier der de verschillende theoretische visies naast is er g geduld ig in de pra ktijk is vooral de re el k aar le ggen d at dit niet uitvoerig k an is dui g ionale f ac tor een b elan g rijk argument d elijk maar pra ktische uit werkingen van het het organisatorische deel is voor de zomerva een en ander zijn toch vaak toonbaar en ver kantie k laar ie der team w eet d an op welk mo groten de k euzemogelijkheid voor teams voor ment de bijeenko m sten o p welke plek zijn zo een eigen uit w erking dat er ook rekening mee gehouden kan wor d en i v m planning van b egeleidin g svragen voor de opleider zelf is het van belang van te d aarna voren na te denken over de tijdsverdeling het ieder team kiest uit zijn m id d en een coordi aantal uren dat je voor de nascholin g nator d eze neemt deel aan de ges prek ken na speerpunt lezen hebt i s niet groot ik besteed iedere bijeenkomst over de voortgang van de b ijvoorbeeld veel tijd aan intake gesprekken en cursus g eeft vra g en of o p merkin g en door van overleg met onderwijsbegeleiders theorie kun collega s en overle g t met de oplei d er over de nen de cursisten vaak heel goed zelfstandig voortgang van de cursus na het pabo verwerken voor elke cursus zet ik dus een g e d eelte h ij of zij maakt het contract met d e planning op voor de tijdsbesteding oplei d er voor ein d november zijn de cont racten ge maakt met de schoolteams m eestal na de de oplossing zoals kerstvakantie gaan de teams al of niet met de domstadacademie hun schoolbegeleider aan de gang met hun die gevonden heeft zelf g e ko ze n verd iep in g o f uitw erk in g d e keuzes van teams zijn in derd aa d zeer versc h il len d van el k aar van een circuit lees b eleving de cursus w ordt gesplitst in twee delen opbouwen to t het uittes ten van a vi en het het eerste deel ongeveer de helft van de cur be w erken van teksten voor beter begrijpend sustijd wordt inhoudelijk verzorgd d oor de do lees onderwijs in deze fase is de docent van cent van de opleiding die b re ngt aan praktij k d e op leidin g op aanvra a g van het team van de deelnemers g ekoppelde theoretische oproepbaar d it k omt in derd aa d een en kele informatie in zodat alle cursisten weten hoe keer voor naar aanleidin g van gerichte vragen de stand van zaken is rondom verschillende maakt d e docent een afspraa k met het team leesonderdelen het t w eede deel van de cur en vertelt op school he t een en ander sustijd wordt inhoudelijk door de teamleden als het team d e cursus inhoudelijk heeft af van een basisschool ingevuld ieder team gerond bel t d e co8rd inator d e o p lei d er op zij maa kt een soort contract met de opleid er over maken d aarn a een a fs p raa k om d e cursus ge deze inhoud zamenlij k af te sluiten h et certificaat voor het eerste deel van de cursus wordt op ba deelname aan deze cursus w or d t met enige re sisscholen gegeven de belangrijkste reden lativerende opmerkingen uitgedeeld 24 bekeken vanuit het tea m contract met de docent en gaat op basis daar van zelf aan het werk we zetten het geheel nog even op een rijtje de resultaten van deze praktische of theo vanuit het perspectief van een team retische studie worden met de docent geeva een vertegenwoordiger van het team komt lueerd dit geschiedt op locatie op een startbijeenkomst op de pabo daar zijn teamvertegenwoordigers van 200 300 cur sisten die eveneens informatie krijgen over de tot slot opzet de helft van de cursus wordt gevuld door de opleiding in groepen van 20 30 de n atuurlijk is zo n cursus verre van o p timaal andere helft is zelfwerkzaamheid van teams het gaat erom te bekijken wat je in 32 uur elke afgevaardigde heeft zijn deelschool kunt doen h et lukt ons niet altijd maar toch werkplan bij zich en vertelt over het leesonder w el vaa k om teams het gevoel te geven d at ze wijs op zijn haar school en de leerbehoeften een zinnig begin heb b en g emaa kt met een ver van de leraren op grond daarvan en op grond anderingsp roces ter verbetering van het lees van de bereikbaarheid in de regio worden er onderwijs de basis daarvan is het besef dat groepen van teams samengesteld voorlopige de tea m s zelf de verant w oordin g n e m en voor keuze hun leerproces de docent houdt telefonisch contact met a ls opleiders heb b en w e ervan geleerd d at de vertegenwoordigers voor iedere cursus begeleiden d leren vaa k veel effectiever w er kt groep afzonderlijk en ontwerpt een opzet voor dan d ocerend leren m aar ook d at daaraan or de vier gemeenschappelijke bijeenkomsten ganisatorisc h e c onsequenties ver bon d en zijn die bijeenkomsten vinden plaats op een van in verg elijkin g met de tra d itionele di d act i ek be de scholen na afloop van elke bijeenkomst tek ent dit veel t ijd verliezen aan het beg in overlegt de docent met de vertegenwoordigers een extra voordeel bij zo n aanpak is dat de over de voortgang opleiding meer inzicht krijgt in de echte ver na de eerste vier bijeenkomsten gaan de schillen in de praktijk van de basisschool cursisten per team door elk team maakt een noo t 1 fie van dijk meer van hetzelfde over beter leesonderwijs op basisscholen door nascholing van leerkrachten in moer 1985 5 pag 15 e v 25