“Naar eigen oordeel”

kritiek commentaar beschouwing naar eigen oordeel normaal functioneel onderwijs betekent dat je als leraar je on derwijs zo inricht dat je leerlingen er iets van leren dat ze naar eigen oordeel a op korte termijn praktisch kunnen gebruiken b en of boeiend vinden naar eigen oordeel wat nu als het eigen oordeel van de meerderheid van je leerlin gen over traditionele ontleding luidt als volgt 1 in het boek staan ontleedoefeningen en die moeten we dus ook maar gewoon doen bovendien leer je vast een hoop van dat ontleden want het is erg moeilijk er een goed cijfer voor te halen 2 ontleden wil ik graag leren omdat ik hierna naar de pedagogi sche academie wil en daar moet je dat goed kunnen dit voorbeeld dank ik aan van calcar van dam en sturm hoer 1980 5 p 27 3 ontleden lijkt me erg belangrijk voor mijn taalvaardigheid als je kunt ontleden weet je immers hoe je taal in elkaar zit en dan kun je hem dus ook beter gebruiken ga je als leraar nu traditionele ontleding geven omdat je leer lingen bovenstaande oordelen hebben uitgesproken ik in ieder geval niet in geval 1 zou ik proberen de leerlingen te confron teren met hun schoolse opvattingen op de wijze die ik beschreven heb in moedertaaldidactiek hoofdstuk 11 in geval 2 zou ik eerst eens uitzoeken welke leerlingen er nu eigenlijk naar welke pa wilden en wat daar dan wel de eisen voor ontleden in de diverse leerjaren waren ik zou daarna wel proberen in mijn onderwijs deze leerlingen zo min mogelijk te duperen voor wat betreft hun toekomstkansen in geval 3 zou ik de leerlingen de groeiende hoe veelheid onderzoeksresultaten presenteren waaruit het tegendeel van hun mening blijkt 87 spiegel 1 1983 nr 1 87 90 is zo n opstelling nu logisch en ethisch te rechtvaardigen is ze niet inconseguent is ze geen vorm van volksverlakkerij in dit stukje beperk ik me tot de logische kant van de zaak op de ethische zal ik in een volgend stukje ingaan het lijkt onlogisch dat je wilt werken vanuit de definitie van normale functionaliteit en dat toch het leerlingenoordeel niet in alle gevallen honoreert wat is dat voor een rare definitie waarbij je een centraal element naar believen kunt uitschakelen wat is dat voor inconseguent gedrag maar het lijkt onlogischer en inconseguenter dan het is de vraag is namelijk waar dat oor deel van de leerlingen betrekking op heeft in de definitie van normale functionaliteit heeft de zinsnede naar eigen oordeel duidelijk betrekking op wat erna volgt op korte termijn praktisch kunnen gebruiken en of boeiend vinden dus op vitale elementen uit het criterium normale functionaliteit zelf over het al of niet van toepassing zijn van die elementen op onderwijs moet het eigen oordeel van de leerlingen een uit spraak doen in geval 1 van hiervoor is daar geen sprake van daarin wordt geen enkele uitspraak gedaan over praktisch nut of boeiendheid van ontleedonderwijs eerder wordt het hele criterium normale functionaliteit impliciet afgewezen ten gunste van zijn tegen deel schoolse functionaliteit tussen normaal functioneel werken en het niet honoreren van dit leerlingenoordeel lijkt mij zodoen de geen enkele logische tegenspraak te bestaan geval 2 ligt op het eerste gezicht ingewikkelder ontleden is toch voor deze leerlingen van praktisch nut op korte termijn voor het goed verloop van hun pa carriere het is hier van belang in de gaten te houden dat met het element praktisch kunnen gebrui ken uit de definitie van normale functionaliteit bedoeld is praktisch kunnen gebruiken ook in het buitenschoolse leven nor maal functioneel onderwijs staat in dit opzicht immers tegenover schools functioneel onderwijs dat resultaten oplevert waar je alleen binnen de school of het onderwijssysteem wat aan hebt in dat licht bezien heeft het oordeel van de leerlingen in geval 2 geen betrekking op normale maar op schoolse functionaliteit de leerlingen spreken in feite als hun oordeel uit dat ontleden van schools functioneel praktisch belang is voor het doorlopen van de pa hun leraar kan met dat oordeel instemmen en het honoreren of hij kan dat niet doen maar ook in het laatste geval is er wederom geen enkele logische tegenspraak met zijn normaal func tionele uitgangspunt geval 3 is het lastigste je taal beter gebruiken is duidelijk van praktisch belang op korte termijn ook in het buitenschoolse leven en we nemen hier aan dat de leerlingen het ook in deze zin bedoelen dit leerlingenoordeel heeft dus wel degelijk be trekking op een vitaal element uit het criterium normale functio naliteit zelf aangenomen dat mijn leerlingen ook na mijn presen 88 tatie van onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat traditionele ontleding geen noemenswaarde bijdrage levert tot je taal beter kunnen gebruiken bij hun oordeel blijven aangenomen dat ik toch vanuit mijn verantwoordelijkheid als deskundige blijf weige ren mijn eigen en andermans tijd te verspillen zelfs op verzoek is er dan een logische tegenspraak tussen wat ik niet doe en mijn normaal functionele uitgangspunt dat hangt af van de logische plaats van het element naar eigen oordeel in de definitie van normale functionaliteit en in dat opzicht is de definitie dubbelzinnig in een eerste denkbare le zing is naar eigen oordeel het doorslaggevende criterium voor de vraag of leerlingen op korte termijn iets praktisch kunnen ge bruiken 1 hun positieve oordeel daarover is noodzakelijke en voldoende voorwaarde voor normaal functioneel onderwijs de kom ma s die in sommige versies van de definitie ook in dit stukje om naar eigen oordeel heen staan zouden beter weg kunnen blijven als men deze lezing aanhoudt het is dan een beperkende en geen uitbreidende bepaling in de tweede denkbare lezing is naar eigen oordeel een subjec tief criterium naast een tweede meer objectief criterium voor praktisch nut op korte termijn het positieve leerlingenoordeel is wel noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarde voor normaal functioneel onderwijs de komma s om naar eigen oordeel zijn dan wel op hun plaats toevoeging van het woordje ook ook naar eigen oordeel zou de zaak nog verduidelijken in de eerste lezing is mijn handelwijze om de leerlingen hun ont leedles te blijven onthouden logisch in strijd met mijn normaal functionele uitgangspunt in de tweede lezing is hij dat niet de leerlingen kunnen wel blijven vinden dat ontleden hen leert beter hun taal te gebruiken maar het is aantoonbaar niet zo aan het subjectieve criterium van het positieve leerlingenoordeel is wel voldaan maar niet aan het meer objectieve en om onder wijs normaal functioneel te mogen noemen moet aan beide zijn vol daan het aanhouden van de tweede lezing van het element naar eigen oordeel uit de definitie van normale functionaliteit zou dus ook de laatste logische inconsistentie kunnen opheffen tussen de definitie en wat naar mijn mening een zinnig normaal functiona list in de praktijk zou doen niet als een geisha de bewuste ontleedles verzorgen maar vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid het nodige tegenspel bieden betekent dit nu dat ik voorstel de definitie van normale functio naliteit inderdaad zo te schrijven en te lezen 89 zo n knoop valt niet door te hakken op logische gronden alleen we hebben daar wat praktische ethiek en filosofie bij nodig en daarop zal ik zoals ik al zei in een volgend stukje ingaan helge bonset noot 1 bij het element boeiend vinden is uiteraard maar een lezing mogelijk namelijk deze eerste waarbij het oordeel van de leerlingen doorslaggevend criterium is voor normaal functio neel onderwijs 90