Documenten
verslag examen za l doen op c en n niveau carla wil in nederland blijven daarna vertel t r uud kallenbach carla s leraar nederlands iets over de opvang van al lochtone leerlingen op zijn carla chandia cornejo school ingrid girard ruud kallenbach ingrid girard xander noe artikel voor moers nederlands voo r allochtonen voordat ik over het verschil tussen het school systeem in nederland en canada ga schrijven uitzondering en routine zal ik eerst een beetje over mijzelf vertellen ik heet ingrid girard ben 17 jaar en ik kom uit tweegevallen canada de provincie waar ik woon heet que bec en het is de enige franstalige provincie in canada ons schoolsysteem is dus niet het zelfde als het systeem in engels canada ik zal in nederland zitten tienduizenden buiten dat later uitleggen nu woon ik in een neder landse kinderen op scholen voor voortgezet lands pleeggezin en ik zit sinds september i99t onderwijs sommigen uit vrije keuze anderen in de vierde klas van de havo in s hertogen omdat ze al of niet gedwongen hun land bosch moesten verlaten voor allen geldt echter dat ze ik ben hier met af s interculturele uitwisse nederlands moeten leren lingsprogramma s gekomen het is voor jon twee meisjes van ongeveer dezelfde leeftijd geren tussen 15 en 18 jaar die een andere cul uit elke categorie een vertellen iets over het tuur en taal willen leren kennen nfs betekent onderwijssysteem in hun eigen land daarbij american field service oorspronkelijk was de proberen ze de verschillen tussen het moe af s een ambulancedienst in detweede wereld dertaalonderwijs in het eigen land en dat in oorlog het is nu een wereldbekende club met nederland aan te geven vestigingen in ss landen ik heb voor neder op het moment dat dit artikel verschijnt zit land gekozen omdat ik van mijn broer veel ingrid girard al weer in canada zij woont in gehoord heb hij is in 1986 in nederland op quebec en kwam naar nederland in het kader vakantie geweest hij vond het erg leuk en ik van een cultureel uitwisselingsprogramma in dacht dat het een goed idee was om naar ne het schooljaar i991 1992 volgde zij de lessen derland te komen nederland is niet goed be in de vierde klas van het havo op het tvtso kend bij ons en meestal kiezen de nfs leerlin college s hertogenbosch afdeling xnvo genvoor grotere landen ik vind dat nederland mbo gedurende dat jaar woonde ze in een een goede keuze was pleeggezin in s hertogenbosch in het onder nu zal ik over de verschillen tussen het staande vertelt zij haar ervaringen daarna ver schoolsysteem in canada en nederland schrij telt xander noe docent nederlands hoe hij ven natuurlijk is het erg anders hier omdat de haar begeleid heeft cultuur niet dezelfde is ieder land heeft zijn carla is geboren in chili spreekt dientenge eigen manier om onderwijs te geven toen ik volge spaans en is een politiek vluchtelinge hier kwam wist ik niet wat ik van school zij woont met haar ouders in amsterdam moest verwachten ik praatte toen geen ne waar ze op de sc j w willemsen prinses irene derlands behalve een paar woorden het was in de vierde klas van het lbo zit verwacht natuurlijk onmogelijk om de lessen te volgen wordt dat zij aan het eind van dit schooljaar mijn gastzus hielp mij met mijn huiswerk en 1992 8 moer 3 07 zij probeerde de lessen te vertalen maar het diploma wordt echter wel uitgereikt als de was nog steeds moeilijk eerst wilde ik de taal leerling meer dan 1 30 credits heeft leren en daarna kon ik me op school concen nu over het verschil tussen moedertaalonder treren ik heb nu nederlands geleerd en ik kan wijs in quebec dus in het frans en in neder de les redelijk goed volgen in het algemeen is land ik heb gemerkt dat wij veel meer gram het onderwijs hier strenger en moeilijker in matica hebben het komt waarschijnlijk omdat quebec hebben wij niet zoveel uren en minder frans een moeilijke taal om te schrijven is ik huiswerk in nederland zijn er veel verschil was niet erg goed in grammatica thuis maar lende schoolsoorten bij voorbeeld xnvo hier was ik niet slecht natuurlijk was het in gymnasium en vwo het nederlands moeilijk voor mij toch kon ik bij ons moeten wij na de basisschool voor het goed snappen bij ons hebben wij centraal vijf jaar naar de middelbare school ecole se examen van de provincie voor grammatica condaire ofte wel ce c e r college pour etudes en het is erg belangrijk om over te gaan een generales et professionnelles na de secondaire onvoldoende betekent geen diploma dus het heb je de mogelijkheid om naar het college is erg streng maar de andere jaren zijn makke te gaan daar kan je een tweejarige theorie lijker opleiding volgen de opleiding is wel al in een voor de spreekvaardigheid is het erg anders specifieke afstudeerrichting maar geeft geen wij hebben meestal een spreekbeurt of presen bevoegdheid om universitair verder te stude tatie voor de klas het moet vijf minuten zijn ren de driejarige variant leidt op tot een be over een gekozen onderwerp je moet op een paald beroep en omvat zowel theorie als prak aantal punten letten bij voorbeeld is het hard tijk dit diploma geeft de mogelijkheid om te genoeg kijk je naar het publiek is het inte gaan werken op het vakgebied het gaat om ressant is de taal goed gebruikt hier zijn er de lagere functies de studie is verplicht tot meer discussies over een bepaald onderwerp 17 jaar en als je niet blijft zitten heb je jouw persoonlijk vind ik dat leuker maar ik kan niet middelbare schooldiploma de basisschool en goed mijn mening zeggen het probleem met de middelbare school zijn gratis behalve als je de spreekbeurt is dat veel mensen de tekst die naar een prive school gaat zij geschreven hebben letterlijk zeggen en dat een ander groot verschil is het onderwijs van is niet leuk om te horen met discussies moet talen hier zijn er veel talen op school in que je meteen praten natuurlijk is het moeilijker bec hebben wij frans als moedertaal behalve voor sommige mensen ik kan niet zeggen dat een paar engelstalige scholen en een tweede het een beter is dan het andere taal engels je begint met engels in de vierde nu voor schrijfvaardigheid kan ik niet zo klas van de basisschool toe het laatste jaar van goed vergelijken omdat ik geen tekst geschre de middelbare school het is verplicht voor ven heb het is niet helemaal waar ik heb wel iedereen korte brieven geschreven maar voor bijles in voor iedere les krijg je een eenheid credit je het nederlands in quebec is het erg belang verzamelt eenheden voor ieder vak het aantal rijk wij hebben een centraal examen en wij eenheden wordt bepaald door het aantal lessen moeten een tekst in twee uur schrijven wij dat je volgt een eenheid is voor 25 uur les mogen een woordenboek gebruiken maar het voor een middelbare schooldiploma moeten blijft moeilijk de tekst moet twee kantjes wij 13o eenheden verzamelen in vijf jaar om lang zijn over een verplicht onderwerp je kunt te voorkomen dat leerlingen sneller de oplei tussen drie onderwerpen kiezen ding afronden zijn er 22 eenheden in de vierde ik vind literatuur hier beter dan in canada en de vijfde klas dus frans 12 engels 4 wij hebben niet genoeg literatuur bij ons vind godsdienst onderwijs of moreel onderwijs 2 ik het is jammer omdat lezen zo leuk is vorig en geschiedenis van canada en quebec 4 zijn jaar moest ik vijf boeken lezen maar het was verplicht voor het diploma voor een diploma de eerste keer dat wij zoveel boeken moesten moet iedereen 6o procent van een vak hebben lezen de lijst van de boeken is meestal niet dus een zes een voorbeeld leerling x behaalt leuk en er staan te veel vertaalde boeken op ik een 5 voor een vak van in het totaal 4 credits vind het leuker om quebecse of franse litera dan krijgt deze leerling deze credits niet het tuur te lezen 308 moer 1992 8 over de luistervaardigheid hadden wij een erg gemakkelijke toets in canada en geen in nederland ik kan er dus niet veel over zeggen xander no e en als laatste zal ik over leesvaardigheid schrijven wij hadden een centraal examen een geval apart voor tekstverklaring maar wij hadden ook veel andere proefwerken hier hebben wij praktijk en een examen op het eind van het jaar ik doe meestal niet mee omdat het zo het was me ontschoten dat ik een buitenlandse moeilijk is leerling in de klas zou krijgen voor de vakan tie was er over gepraat maar bij het bekijken mijn conclusie als ik het onderwijs vergelijk van de leerlingenlijsten was me niets opgeval is dat het erg anders is het belangrijkste ver len zodoende werd ik tijdens de eerste les van schil is de grammatica omdat wij veel meer deze havo 4 klas geconfronteerd met ingrid grammatica onderwijs hebben school is die geen woord nederlands verstond een eer meestal makkelijker in canada het taalonder ste les is voornamelijk een frontale les waar ik wijs in nederland is interessanter er is een enorm veel vertel over de gang van zaken bij grote afwisseling van onderwerpen je leert ons op school het programma van nederlands andere dingen in canada ligt het accent op en de huisregels ik voelde me vreselijk voor grammatica het vreemde talenonderwijs is het blok gezet en vond het een ramp om een erg goed in nederland er is een groot verschil leerling te hebben die mij niet verstond hila met het talenonderwijs in canada na een paar riteit alom toen ik stuntelig in het frans en het jaar beheersen leerlingen de taal redelijk dat is engels probeerde om bepaalde zaken duidelijk bij ons niet zo te maken ondertussen werkte mijn hersenen docenten in nederland betrekken over het op volle snelheid om te bedenken wat ik hier algemeen de leerlingen meer bij de les zij stel mee aan moest len veel vragen en laten leerlingen nadenken gelukkig was de gastzus van ingrid een dou daardoor is de sfeer goed en is het makkelijker bleur zodat zij ingrid zaken uit kon leggen om te leren in canada vertellen docenten hun zonder dat zij zelf veel miste na de les pro verhaal de onderwerpen zijn in nederland beerde ik hoogte te krijgen van het nederlands goed afgestemd op de leeftijd van de leerlin dat ingrid al beheerste ik besloot ingrid een gen in canada geven ze vaak onderwerpen die uur in de week apart te nemen om haar te hel geschikt zijn voor 3o plussers de zelfstandig pen met elementaire zaken ik nam een lagere heid van de leerlingen wordt in canada wel school boekje mee met de opdracht dat te beter bevorderd lezen tijdens de les en liet dan aan mij te ver het systeem zoals hier op school van stren tellen het lezen ging erg vlot het spreken ge controle vind ik niet zo goed als je een aanmerkelijk minder grotere vrijheid hebt dan komen alleen de op deze manier hebben we een aantal boe leerlingen die gemotiveerd zijn ken doorgewerkt samen gingen we dan naar ik vind twee systemen erg moeilijk te verge de bibliotheek en zochten boeken uit in de les lijken omdat ik het nederlandse systeem niet las ingrid tenzij ik aangaf dat zij het bepaalde erg goed ken alles dat ik hier geschreven heb onderwerp ook kon volgen is mijn eigen ervaring die dus kan verschillen ik liet haar zoveel mogelijk meedoen met de van die van een andere leerling in ieder geval activiteiten in de klas de leerlingen vertellen zal ik nooit mijn jaar vergeten en het was een allemaal iets over hun favoriete boek ingrid leuke ervaring om mee te maken ook maar dan in het engels de leerlingen schreven in groepjes een stuiverroman ingrid ook maar dan in het frans in de vierde klas beginnen we met een korte herhaling van de spelling en de grammatica dat gaat in vogelvlucht toch kon ingrid dat heel aardig volgen haar basiskennis va n 1992 8 moer 309 grammatica is aanmerkelijk beter dan die van het merendeel van mijn leerlingen carla chandia cornejo doordat ingrid in een nederlands gastgezin was waar zij veel steun en uitleg kreeg een op school in gastzus had die veel tijd investeerde in het hel pen met het schoolwerk uitleg gaf tijdens de chili en amsterda m lessen lukte het ingrid al redelijk snel om de lessen tot op zekere hoogte te volgen en wat zeker niet vergeten moet worden is dat ingrid bijzonder taalgevoelig is zij wil dan ook tolk eerst wil ik iets over mezelf vertellen mijn worden ik heb zelden iemand gezien die zo naam is carla chandia cornejos ik kom uit snel zich een taal eigen maakte chili uit de hoofdstad santiago ik ben 16 jaar de opzet van de bijlessen was ingrids woor en woon sinds februari t99o in nederland denschat te vergroten door haar te laten lezen nederland was het enige land waar mijn en door met haar te praten over wat zij gelezen ouders in 1989 naar toe konden vluchten een had haar spreekvaardigheid te vergroten in jaar later kwam ik naar ze toe toen ik hier aan grid vroeg daarnaast zelf om uitleg van gram kwam ben ik meteen naar de sc willemsen matica en oefeningen voor de werkwoords prinses irene gegaan van februari i99o tot juli spelling omdat ingrid in haar vrije tijd erg t99i heb ik in de eerste opvang gezeten daar veel reisde steden en mensen bezocht liet ik kreeg ik heel veel uren nederlands ik wilde haar van weekeinden en vakanties verslagen naar de havo maar mijn nederlands was nog schrijven beginnend met een enkele regel tot niet best ik ging toen naar de 3p klas dat is een aantal kantjes een klas voor goeie leerlingen nu zit ik in 4p en probeer al mijn vakken op c en n niveau te ik heb vaak nagedacht over wat je een leerling halen daarna wil ik toch naar de havo die slechts een jaar in nederland is moet leren i n chili heb ik op een particuliere school ge zij volgt een schoolopleiding binnen die zeten dat was een basisschool daar duurt de grenzen moet zij kunnen functioneren zij basisschool acht jaar de zevende en de achtste heeft een zekere taalbeheersing nodig om de jaar hebben een hoger niveau aan het eind van lessen te kunnen volgen vrienden te kunnen de basisschool doe je examen en krijg je een maken maar uiteindelijk is het maar een jaar certificaat welk niveau mag je eisen hoe beoordeel je zo over het voortgezet onderwijs in chili kan iemand hoe laat je iemand volwaardig mee ik niet veel vertellen omdat ik pas in neder draaien in een klas land naar een andere school ben gegaan in uiteindelijk ben ik erg tevreden ingrid heeft chili kun je na de basisschool naar het lyceum een leuke tijd gehad zij heeft onvoorstelbaar gaan dat duurt vier jaar als je daarna naar de snel nederlands geleerd zij kon prima func universiteit wilt moet je een examen doen dat tioneren binnen de school en zij kon de lessen heet paa prueba aptitud academica dan volgen wij hebben in de bijlessen de laatste moet je minimaal sso punten halen om naar de weken voornamelijk aandacht besteed aan het universiteit te mogen het aantal punten dat je voorbereiden van een praatje dat ingrid moest nodig hebt hangt af van wat je wilt studeren houden voor het af s ingrid is wat bedeesd voor geneeskunde heb je bij voorbeeld meer spreekvaardigheid is dus zowel in haar moe dan 90o punten nodig dertaal als in het nederlands niet haar sterkste als je niet naar de universiteit wilt gaan kun punt maar het zelfstandig huis en haard verla je na de basisschool naar een instituut gaan ten heeft ingrid erg geholpen haar verlegen dat duurt vijf jaar je krijgt dan de eerste drie heid te overwinnen zij praatte steeds beter jaar een soort algemene opleiding met mini gemakkelijker en duidelijker maal zes vakken in het vierde en vijfde jaar het voorlichtingsverhaal voor mensen die heb je gekozen voor een opleiding bij voor overwegen een soortgelijk uitwisselingspro beeld kantoor elektro of metaal als je klaar gramma te gaan volgen was dan ook een gran bent met deze opleiding ga je werken dioos succes 3 10 moer 1992 8 chili heeft goed onderwijs maar wel op parti culiere scholen de meeste kinderen die naar een particuliere school gaan maken hun studie ruud kallenbach af zij gaan naar de universiteit arme kinde ren gaan naar de openbare school zij spijbelen een van de velen veel en maken hun school niet af omdat ze willen werken op de basisschool krijgen we zes vakken spaans engels wiskunde biologie aard voordat ik als carla s leraar nederlands iets rijkskunde en geschiedenis in de laatste twee over carla vertel moet ik eerst iets over de klassen komt daar onder andere frans bij voor school en de klas kwijt de school waar ik die laatste drie vakken moeten we een werk werk heeft ongeveer duizend leerlingen stuk maken daarvoor gaan we naar de biblio waarvan 9o procent allochtoon is dit betekent theek omdat de zevende en de achtste klas wel vanzelfsprekend dat carla op deze school en in een beetje te vergelijken zijn met het begin van deze klas geen apart geval is ik hoef voor haar het voortgezet onderwijs hier zal ik wat ver geen speciale aanpakte bedenken een speciale schillen tussen lessen in spaans en nederlands aanpak is er voor alle leerlingen opschrijven grammatica vind ik in beide talen moeilijk d e sc hoo l in nederland haal ik wel betere cijfers in chili moeten we elke twee maanden een boek lezen de sc j w willemsen prinses irene is een daar krijgen we een proefwerk over soms school voor lbo iso en lhno met negen vak maken we er een toneelstuk van bij dat lezen richtingen vier jaar geleden heeft onze school doen we ook wat literatuurgeschiedenis hier er een zogenaamde eerste opvang bij gekre moet ik in de derde en vierde klas vijf boeken gen deze eerste opvang is er voor buiten lezen ik moet daarvan verslagen maken die landse kinderen van twaalf tot ongeveer zeven door de leraar worden nagekeken als ik exa tien jaar en bestaat uit maximaal twee cursus men doe worden die boeken gevraagd jaren bij de inschrijving worden de kinderen schrijf en spreekvaardigheid heeft bij ons getoetst om te kunnen bepalen in welke ni meestal te maken met de boeken die we gelezen veaugroep ze geplaatst moeten worden we hebben je moet dus opschrijven of vertellen hebben groepen voor analfabeten voor leer wat je van het boek vindt hier doe je veel aan lingen die in hun eigen land enkele jaren voort schrijfvaardigheid brieven allerlei soorten gezet onderwijs hebben gevolgd en voor alles formulieren en verslagen dit krijgen we ook wat daartussen zit op het examen aan spreekvaardigheid doen in het eerste jaar van de eerste opvang krij we op deze school niet zoveel gen de leerlingen 2 3 uur nederlands met daar in chili doen we niet zoveel aan tekstverkla naast een paar uur wiskunde gymnastiek en ren als hier handenarbeid in het tweede jaar is het aantal op mijn school in chili werden veel activi uren nederlands teruggebracht tot vijftien teiten voor de leerlingen georganiseerd dat is ook staat er nu engels en aardrijkskunde op hier een stuk minder toch heb ik het hier erg het rooster aan het eind van die twee jaar naar mijn zin ik heb veel geleerd en wil nog bepalen de leerkrachten en begeleiders samen meer leren dus blijf ik in nederland met de leerling welk type onderwijs gekozen wordt sommige leerlingen verlaten onze school om naar mavo of havo te gaan ande ren blijven en kiezen voor een vakopleiding deze laatste groep leerlingen komt dan in de derde klas van het lbo of ibo terecht zij zijn de zij instromers 1992 8 moer 311 de kla s hun woorden kunnen komen tijdens de lessen nederlands probeer ik zoveel mogelijk met die in 4p zitten zeventien leerlingen met zeven twee te praten zij moeten mij veel vaker mon verschillende nationaliteiten acht uit marok deling verslag doen dan hun klasgenoten het ko drie uit turkije twee uit india een uit literatuuronderwijs heeft zich tot nu toe be ghana een uit suriname een uit nicaragua en perkt tot het summier behandelen van een een uit chili zij varieren in leeftijd van 15 tot aantal boeken voor de boekenlijst het is nu 20 jaar dertien van hen komen uit de eerste november 1992 en het eerste schoolonderzoek opvang de andere vier hebben de basisschool staat voor de deur de leerlingen hebben ten in nederland afgemaakt en hebben twee klas aanzien van tekstverklaren en functioneel sen lbo op onze school achter de rug in het schrijven flinke vorderingen gemaakt zij schooljaar t99i 92 kwamen al deze leerlingen maar ik ook zien de examentoekomst met op bij elkaar in klas 3p de kanjerklas deze leer timisme tegemoet lingen moesten allemaal in staat worden is dat nou leuk om op zo n manier les te ge geacht om voor alle vakken op c en of d ven nee en ja nee omdat je weinig tijd hebt niveau examen te doen zij willen na het beha om al die leuke dingen van het vak nederlands len van het diploma verder leren de meesten te doen ja omdat deze klas zo gemotiveerd en willen een opleiding gaan volgen aardig is en ik kan alleen op zo n manier les de eerste lessen aan 3p heb ik vooral besteed geven als er tussen de klas en mij iets is als er aan het bepalen van de individuele niveaus van ook eens gelachen kan worden deze leerlin de leerlingen op het gebied van spreekvaardig gen weten precies waarom ze op school zitten heid en begrijpend lezen door middel van namelijk om hun diploma te halen dus moet klasgesprekken vaak naar aanleiding van korte ik ervoor zorgen dat ze dat diploma halen teksten kon ik die niveaus aardig in kaart brengen ook gebruikte ik die eerste lessen om d e leer l in g uit te leggen hoe het examen er uit ziet en om te vertellen wat er van hen verwacht werd zoals carla zelf al schreef heeft zij van februa daarna heb ik min of meer samen met de leer ri i99o tot juli t99i de eerste opvang gedaan lingen een tweejarig programma samenge zij heeft dus niet de volle twee cursusjaren steld dat neerkwam op een zeer gerichte weg doorlopen omdat carla taalgevoelig en leer naar het eindexamen 1993 concreet beteken gierig is kon zij zich al snel behoorlijk goed de dat veel tekstverklaren veel functionele mondeling en schriftelijk in het nederlands schrijfopdrachten en veel aandacht voor woor uitdrukken denschatuitbreiding vanaf de eerste les zit carla samen met ra in de eerste maanden in de derde klas hield quel die uit nicaragua komt vlak voor mijn tekstverklaren in veel voorlezen door mij tafel met haar woordenboek in de aanslag het aanbieden van vele synoniemen moeilijke vooral die eerste lessen wordt er vaak in het zinsconstructies vereenvoudigen samenvatten spaans tussen die twee overlegd waarbij het van alinea s en onderscheid maken in hoofd en opvalt dat carla het meest aan het woord is bijzaken nu werken de leerlingen veel zelf aanvankelijk vormen zij een soort tweeeen standiger functioneel schrijven was eerst heid na twee a drie maanden zijn zij al veel vooral oefenen oefenen en oefenen we begon meer opgenomen in de klas nen met het schrijven van kleine persoonlijke carla s mondelinge taalvaardigheid is in een briefjes en zijn nu aangeland bij de uitgebreide jaar sterk verbeterd zij praat graag en veel en re examenopdrachten woordenschatuitbrei zij weet zich nieuwe woorden en uitdrukkin ding is een continu proces in elke les worden er gen snel eigen te maken zij is een van de wei woorden en begrippen verklaard opgeschre nige leerlingen uit de klas die een spreekbeurt ven en teruggevraagd heeft gehouden dit gebeurde op haar eigen de aandacht voor genoemde vaardigheden initiatief het spaanse accent is nog wel hoor gaat wel ten koste van bij voorbeeld spreek baar vaardigheid en literatuuronderwijs er zitten haar schriftelijke taalvaardigheid is van een in deze klas twee leerlingen die moeilijk uit zeer redelijk niveau ze maakt nog wel eens 3 12 mo e r 1992 8 fouten met verwijswoorden het gebruik van aankondiginge n de en het en wanneer er een e achter een bijvoeglijk naamwoord moet weet ze ook niet altijd het begrijpend lezen lees tekstverklaren vindt zij nog steeds moeilijk ik denk dat haar niveau hoog genoeg is om er op het examen een b eoo rde l aars staatsexam e n s nt 2 voldoende uit te slepen spelling vooral de werkwoordsspelling en de voorbereidingscommissie staatsexamens grammatica vormen voor carla geen enkel nederlands als tweede taal zoekt beoorde probleem zij steekt wat deze onderdelen be laars voor het beoordelen van de spreek en treft met kop en schouders boven de rest van schrijfprodukten wankandidaten die in 1993 en de klas uit de jaren daarna zullen deelnemen aan de on dit laatste geldt ook voor haar woorden derdelen spreken en schrijven van de staats schat ze kent zeer veel woorden en uitdruk examens nederlands als tweede taal kingen daarbij helpt dat haar moedertaal van de beoordelaars wordt verwacht dat zij spaans is veel zogenaamde moeilijke woorden bij voorkeu r met een latijnse oorsprong zijn voor haar ge als docent nederlands als tweede taal werk makkelijk te herleiden zaam zijn in een van de verschillende vormen als carla haar diploma gehaald heeft wil zij van volwasseneneducatie wo x s o tut s o naar het nteao de school die haar binnen haar leerlingwezen cao basiseducatie vnvo etc muren krijgt moet zeer tevreden zijn carla is een pabo of een x b o of wo opleiding in een gemotiveerd slim en ook nog aardig ik denk taal hebben afgerond dat naarmate ze het nederlands nog beter van de beoordelaars wordt geeist dat zij beheerst haar leerprestaties omhoog zullen bereid zijn een driedaagse opleiding tot be gaan voegdbeoordelaar staatsexamens n t2 te volgen zich bereid verklaren in de examenperiodes noo t april mei juni juli en vanaf 1994 januari februari als beoordelaar te fungeren de verhalen van ingrid girard en carla chan bereid zijn een geheimhoudingsverklaring te dia cornejo hebben de gebruikelijke redactio ondertekenen nele bewerkingen ondergaan voor het overige zijn hun teksten ongewijzigd zodat ze een re de opleiding tot beoordelaar staatsexamens delijk beeld geven van de resultaten van het wordt onder auspicien van de voorbereidings genoten schrijfonderwijs commissie staatsexamens nederlands als tweede taal door de hieronder genoemde op leidingsinstituten uitgevoerd de opleiding wordt afgesloten door middel van een examen aan het volgen van de opleiding zijn geen kos ten verbonden reiskosten worden echter niet vergoed alle deelnemers aan de opleiding ontvangen een nascholingscertificaat degenen die ge slaagd zijn voor het examen ontvangen boven dien een certificaat beoordelaar staatsexamens rrrz zij zullen tijdens de examenperiodes door de voorbereidingscommissie gevraagd worden om tegen vergoeding als beoorde laar op te treden 3 13 moer 1992 8