Documenten
niets aan de hand roger roger wegen ungunstiger witterung farad die deutsche revolution in der musik staff kurt tucholsky er zijn van die periodes waarin alles volstrekt helder is voor wie het licht maar gezien hee ft oude mannetjes en vrouwtjes vertellen aan hun verveelde kleinkinde ren nog verhalen uit de tijd toen zij hun hele zuid en noord of hun gouden poo rt 1 uitgelezen hadden in en buiten de klas en ze lazen maria lecina cursorisch toen waren er nog leraars en leraressen daarna kwam de tijd van de grote demo cratisering toen iedereen overal mee over moest beslissen toen alle teksten even waardig werden en toen leeriinggerichtheid creativiteit persoonlijke ontplooiing groei en maatschappelijke ge richtheid de sleutelwoorden waren toen kwam the big chill iedereen ging weer de rij in het onderwijs was zijn prestige kwijt lezen was uit vtm mn carriere maken en een abonnement op desingel waren in aar sta je dan als leraar in de ww mogen er zijn trend een vak in crisis wat moeten we met de nieuwe de vorige decennia heerste in progressieve eisen en de oude principes kringen vaak een soort relativisme alle cynisch worden of oubollig waarden zijn feitelijk gelijk jij ziet dat zo ik doen zie dat anders zo gaat dat op dat gebied is kennelijk een verandering aan de hand een goed voorbeeld hiervan is de honende postmodern reactie op president moboetoes bewering dat mensenrechten in zaire anders zijn dan in belgie na het tiers mondisme volgt de het heeft geen zin te doen alsof er niets bevestiging dat de eigen westerse cultuur gebeurd is de laatste twintig jaar alsof de een aantal uiterst belangrijke waarden leerlingen de ouders de collega de bevat dat ze misschien zelfs de beste maatschappij nog steeds dezelfde zijn als meer nog de enige cultuur is in ontaarde in 1970 de antwoorden op de vragen die vorm leidt deze opvatting tot het racisme nu gesteld worden staan niet of toch eigen volk eerst en het integrisme zowel zeker niet letterlijk in de didactische publi bij moslims als bij katholieken deze nieu katies van tien of twintig jaar geleden wat we assertiviteit zowel psychologisch als is er ondertussen allemaal nieuw drie sociaal als op het vlakvan de ideeen is een belangrijke trends zijn sinds het einde van van de oorzaken van de beide volgende de jaren 70 duidelijk geworden verschijnselen maart 1991 nummer 4 20e jaargang va de back to basics trend maatschappelijk als cultureel men moet in at verband ook maar even hiervoor zijn een paar uiteenlopende oorza denken aan boekhandelsuccessen van de ken aan te geven laatste jaren in het spoor van eco water de hervormingen in het onderwijs heb land smft hawksmoor p ackroyd die ben een aantal ouders en leerkrachten lette welt chr ransmayer die allemaal behoorlijk gedesaienteerd alles stond het verband tussen verleden en heden tot zo mooi op een rijtje je wist in welke onderwerp hadden het is merkwaardig dat was je de stelling van pythagoras leerde er anderzijds nauwelijks sprake kan zijn van en wanneer je gezelle zag en al die een vernieuwde belangstelling voor de mooie voorbereidingen komen nu op de oude literatuur zelf voor zover zoiets ten helling te staan minste af te leiden is uit wat de uitgevers op er bestaat op allerlei gebieden een gro de markt brengen maar zo gek zijn die ook tere slordigheid nonchalance spelling niet of ze rieken een trend bij de boekenko rekenvaardigheid geschrift taakcorrec pers wel dit is een van de ideeen die men tie in plaats van deze toe te schrijven postmodernistisch noemt wat men met dit aan een algemeen maatschappelijke flodderige begrip verder nog allemaal mag stroming waar het onderwijs ook in bedoelen meegesleurd wordt schrijft men ze toe aan het onderwijs dat immers veran deze drie tendensen kunnen natuurlijk zeer derd is op papier dan toch reactionair doorgedacht worden j p ii is er er is vraag naar goed geschoolde zeker blij mee anderzijds kunnen wij de ordelijke gedweee en gemotiveerde gestelde vragen echter niet gewoon uit de arbeidskrachten en de school houdt weg gaan ik wil de gevolgen ervan voor zich bezig met een soort van persoon het onderwijs hieronder wat verder bespre lijke vorming waar je bij een sollicitatie ken niets aan hebt gevolg een aantal ouders en leerkrachten een kleiner aantal didactici wenst meer de nieuwe assertiviteit meetbare en meer herkenbare kennis dus meer rekenen spelling latijn zinsontle ding literatuurgeschiedenis en minder er heeft waarschijnlijk ook bij een aantal expressie maatschappelijke vorming en leerkrachten en andere cultuurdragers in de dergelijke jaren 60 en 70 een soort van masochisme een weg met ons mentaliteit geheerst waar nu nog maar weinig mensen en leer de historische golf lingen zijn ook mensen zich prettig bij voe len er is gewoon minder behoefte bij leer ten dele sluit deze natuurlijk aan bij het krachten om zich permissief op te stellen voorgaande het gaat ten dele om nostalgie deze nieuwe instelling leidt ook tot het naar de tijd toen literatuurgeschiedenis voor inzicht dat wanneer de leraar niet gelooft in elke gentleman iets betekende fundamen sommige zaken hij ze ook nooit goed door teel is er echter veel meer aan de hand in kan geven en dat dan best ook maar kan ruime kringen heerst de opvatting dat men proberen te laten maar anderzijds is het niet moet proberen een nieuwe wereld op belangrijk dat de leraar bepaalde waarden te bouwen niet alles van nul opnieuw moet niet alleen literaire probeert over te bren beginnen het modernisme maar dat men gen te communiceren naar de leerlingen de geschiedenis moet integreren gebrui als men er niet in slaagt de reynaert te ken dit geldt dan op alle gebieden zowel doen overkomen dan ligt dat niet altijd 20e jaargang nummer 4 maart 1991 alleen aan de leefwereld en belevingswe hebben gemaakt en zo ja wie beslist dan reld van de leerlingen maar soms ook aan welke teksten dat zijn en op welke basis het gebrek aan geloof in de waarde van de beslist men dat dan tekst bij de leraar of aan onaangepaste middelen bij het overbrengen leuk en aan sprekend als enige selectienorm is onvol de nieuwe degelijkheid doende dit leidt ons dan naar een aantal min of als we er al van overtuigd zijn dat het zinvol meer concrete vragen om eventueel wak is grote groepen leerlingen systematisch te ker van te liggen confronteren met onze smaak inzake lee wat vinden wij waardevol wat is onze tuur dan blijft natuurlijk de onontkoombare eigen houding tegenover teksten aller vraag of de leerlingen daar ook iets van hande moeten overhouden 2 leraars willen niet moeten wij alleen teksten doorgeven zo maar wat amusante happenings in de waar we zelf achter kunnen staan die klas organiseren omdat ze bang zijn dat wij zelf kwalitatief hoogstaand vinden hun leesonderwijs dan alleen maar bezig die in onze eigen ogen waardevol zijn heidstherapie zal zijn of lijken kunnen we sommige teksten alleen maar beschouwen als tussenstapjes op wat zijn de basics op het gebied van een weg naar hogere teksten lezen speciaal van literatuur zijn de waarden waar wij achter staan bestaan er eindtermen voor literatuur alleen literair ik ben zo vol van litera en of leesonderwijs zijn die denkbaar tuur dat ik iedereen die kick toewens of wenselijk of ligt er achter onze eventuele missio heeft het zin bij leerlingen in de hogere neringsbehoefte een ruimer wereld jaren van het secundair onderwijs nog beeld ruimere culturele waarden het louter recreatieve lezen te bevorde in hoeverre moet literatuuronderwijs of ren lectuuronderwijs rekening houden met wat is de verhouding tussen ervaring en de belevingswereld van de leerlingen is inzicht in dit alles iedereen is het er wel het mogelijk uit te gaan van hun erva over eens dat de leerlingen alleen maar ringswereld of dreigen we dan ze op te kennis laten maken met literaire teksten sluiten in hun persoonlijk of hun maat zonder dat er een soort van rationeel schappelijk celletje moeten we inte moment in deze confrontatie zit op den gendeel uitgaan van de veel rijkere lees duur weinig aarde aan de dijk zet maar ervaring van de leerkracht of dreigen we veel leraars zijn ook bang dat leeson dan een compleet vervreemdend soort derwijs dat uitsluitend of overwegend literatuuronderwijs te gaan geven is er op kennis gericht is in de weg gaat zit een dialectische verhouding tussen ten van wat de eigenlijke doelen van dat deze beide mogelijk of is dat gewoon onderwijs heten te zijn een utopie maar daar gaan we dan weer waarom geef je leesonderwijs in een woord samengevat komt het groten 1 wil je de leerlingen kennis laten maken deels neer op het probleem van de canon met een aantal andere levenswijzen een van de kwesties in het leesonderwijs levensvisies wil je ze daarmee con waarover de laatste vijf jaar in kringen van fronteren ze ertoe brengen daar positie didactici zoveel te doen geweest is ook in tegenover in te nemen vonk is er een stel teksten denkbaar waar 2 of wil je de leerlingen een interessante iedere afgestudeerde kennis mee moet hobby bijbrengen en waarom vind je maart 1991 nummer 4 20e jaargang het voor de leerlingen interessant om maar dat alle recensies uitsluitend ingingen die hobby te gaan beoefenen is die op de maud van het boek de tekstkeuze hobby alleen maar leuk voor hen enz en geen enkele aandacht besteedden moeten de leerlingen binnen dat lees aan de toch niet geringe adactische implica onderwijs ook allerlei kennis en vaardig tes ervan op het eerste gezicht is dat heden opdoen is dat nodig bevreemdend maar n het icht van het vori 1 omdat die kennis enz op zichzelf ge is het goed te begrijpen we zijn ook hier belangrijk is niet aan te nemen van een didactiek gericht op het verwerven 2 omdat ze door die kennis enz hopelijk van vaardigheden geruisloos overgegleden meer respect voor literatuur zullen krij naar een didactiek cie in de eerste plaats gen een vak waar je niets voor hoeft gericht is op het verwerven van kennis con te leren en waar je niet voor kunt zak oreter nog kends over de oude literatuur ken dwingt geen respect af zegt men niet alleen in schoolboeken blijkt de her 3 omdat literatuur zich als verplicht nieuwde belangstelling voor oude literatuur schoolvak voor praktisch alle leerlingen ook in bijscholingen en publikaties wordt ze alleen zal kunnen handhaven als er dui meer dan vroeger aan de orde gesteld delijke schoolse eisen gesteld worden een van de redenen zou ook wel eens kun 4 omdat ze die hermis enz nodig hebben nen liggen in de noodzaak die veel leraren om zinvol met literatuur om te kunnen voelen om wat orde in hun lessenreeks te gaan schrappen wat niet gewenst brengen de structurele aanpak van teksten wordt ae in de vroege jaren 70 sommigen zo veelbelovend voorkwam heeft veel van zijn in twee woorden komt het ailemarav neer op de aanhang valoren en wat moet je dan ads je problematiek rond eindtermen en basisva tolt enige orderrong in je aanpak vai tek rning een tweede iisassiepunt dat de didac sten in de klas vil brengen eer i erak his tici de laste jaren bezig heeft behouden aische amp wordt tin weef aantreldce we zetten ons met de von al 20 jaar af tgk maar ook het verband met de beide tegen onderwijs dat evenswreemd en vorige trends is wel duideajk maatschappelijk vervreemd is wat zeggen we nu wij kunnen m i niet anders dan de volgende vragen moeten dan maar eens meeijveren voor basics zoals dat tegen onder ogen genomen worden woordig heet op voorwaarde dat wij eerst bestaat er een canon van oude teksten mee mogen bepalen wat eigenlijk basics en is die wenselijk hoe erg is het dat an forward to basics noemde frans leerlingen na het aso nooit van nijhoff daems dat ooit gehoord blijken te hebben zoals een prof van de k u leuven verbijsterd vast moest stellen de herontdekking van hoeveel moet je weten om cultureel de geschiedenis mee te kunnen functioneren in dit land of moeten we andersom denken en moeten we via de school het cultureel de derde trend is ook bij de didactici de peil in vlaanderen gaan opvijzelen wat vernieuwde belangstelling voor het histori is cultureel peil overigens sche er verschijnen opnieuw historisch geor moet je een oude tekst behandelen als dende sc bolbberrilezirx en in vlaanderen nl historisch gegeven in zijn tijd situeren wild van de inkt van f de schutter en van dus moetje hem actualiseren of is juist nu en toen van j gods m maes bij de de dialectiek tussen het historische en eerste was het ook iypisnh dat het enthou actuele van de tekst het interessante siasme van de recensenten riet op kon eraan 20e jaargang nummer 4 maart 1991 een von standpunt noten de von heeft zich in de jaren 70 in vlaan 1 uit die gouden peon waren tijdens deren duidelijk geprofileerd als een club die de bezetting de teksten van joodse normale functionaliteit leerlinggerichtheid schrijvers wel vewifderd zo verklapte de creativiteit in zijn vaandel voerde we moe uitgever ervan in het programma de cul ten er maar eens serieus over nadenken turele collaboratie brt2 23 2 1990 hoe die ideeen nog vertaalbaar zijn in het 2 maar wat betekent overhouden referentiekader van deze tijd deze vraag bestaat niet alleen voor het leesonderwijs mijn leerlingen van een als we consequent en dus geloofwaardig vijfde jaar aso hebben de vorige jaren willen blijven moeten we volgens mij alles geschiedenis gekregen van een veeleis zins vasthouden aan enkele grondideeen ende en zeer gemotiveerde college maar het lezen van literaire en andere teksten ze geraakten het enkele weken geleden moet een rol spelen in de totale groei niet met elkaar eens over de vraag wan of vorming zo men dat liever hoort van neer de drukkunst uitgevonden was de jonge mensen voor ons los daar ergens tussen de 14ae en de 19ae eeuw van is het enkel een spelletje voor intel was de algemene strekking lectuelen onderwijs dat weigert doelstellingen te formuleren is vrijblijvend onderwijs dat weigert de totale beginsituatie van deze tussendoor leerlingen hier en nu te accepteren is vervreemdend in beide gevallen is het het schoolvak nederlands 5 futiel en dient het feitelijk tot niets conferenties onder de brede noemer hef leraars zijn onvervangbaar maar dat schoolvak nederfands in het voortgezet geeft ze niet het recht de klas te gebrui secundair orxierwijs jm1 bestemd var era ken voor een ego trip ren lea opleiders en onderzoekers teksten van vroeger zijn alleen didac ze vinden afwisselend plaats in nederland tisch zinvol als ze desnoods onrechtst en in vlaanderen de vijfde conferentie ral reeks maar dan met een overzienbare worden gehouden op vnjdag 27 septem s omweg interessant blijven voor jonge ber 1991 in amsterdam hogeschool hol mensen van nu land diemen leerlingen hebben het recht in de de organisatie roept laren op zich als nederlandse les nieuwe zaken te leren spreker op te geren de voordrachten wor die ze desnoods geleidelijk maar niet den geacht ongeveer een half uur te be slaan waama het tijdschema een discussie te belangrijk vinden van m n twintig minuten toestaat tegelijk worden belangstellenden voor de in dit licht moeten volgens mij de artikels in conferentie verzocht een deehemersfarr w dit nummer gelezen worden niet als defini liar aan te vragen het insciryfgeld bedraagt tieve antwoorden op vragen maar als 1500 fr korstten troon hunch nascho angs delen van de discussie over het leesonder certificaat en conferentiebundel inbegrepen wijs die gelukkig eindeloos is alb belangstellenden oak aanstaande rz sprekers warfan verzocht een kaartje te sturen naar hsn conferenties vlaanderen roger roger p a h de jonghe ten doorn 6 1852 bei s va leeuwerikenlei 3 gem te 02 269 38 64 2650 edegem f t maart 1991 nummer 4 20e jaargang mn