Nieuw Nederlands; een complete vaardigheidsmethod voor de Tweede Fase

recensi e k e n e n een aantal deel c urs u sse n argumente ren d ocum ente ren fo rmule ren e n sp elle n leze n be s t aa t uit te ks tbegri p e n s ame nvatte n schrij ven uit gedoc um entee rd sc hrijve n en brieven marieke draaisma spreke n b es t aa t uit d e vo o rdr acht de di sc uss i e e n he t d eba t de d ee lc ursu sse n s taa n n aas t d e nieuw nederlands een hoofdcursu ssen en kunn e n onafh ank elijk aa n ge bod en word en complete vaardigheidsmethode daarnaas t k o m e n de v e r sc hill e nd e vaa rdi g h eden opni e uw aa n b o d in d e a fd elin g voor de tweede fase th ema s d e th e ma s zijn s c ho ol e n t e l evi s i e in d e z e afd e ling wo rdt geen ni e u we th eo ri e aan gebod e n m aa r wo rd e n t ek s ten e n opdrac ht e n ro ndo m een th e m a b e ha n d eld d e o pdrac ht en h ebb e n w eer b e tre k 1 van ni e u we nhuij sen e roel and g kin g o p l ez en s pr ek e n sc hrij ve n e n so ms op s c hoo nderwoe rd w st ee nb ergen nieuw d oc ume nte r e n d e l ee rlin g ki es t zijn ei ge n nederla n ds havo boven bouw w olters n oo rd o pdr achte n op gro nd va n int e resse of zwa kk e hoff groningen 1 998 40o blz isbn 9o oi b e h ee rsin g van een b e p aalde vaa rdigh eid 786 2 6 x f 99 i e de re h oofd e n d ee l c ursu s is op geb o u wd ni euw ne de rlands hulpb oe k h avo b ove n uit een of meer b l o kk e n e en bl ok b eva t b ouw 1 4 6 blz isbn 90 017 5933 5 f25 50 th eorie en opdrac ht e n wa t de l eerinh o ud is nieuw nederla n ds havo b ove nb o uw doce n wordt aa n he t b egin van h et blok aa ngegeve n t enhandl e iding bl z isbn 90 017 863 1 6 ook wo rdt ee n sc ha tt ing van h e t aantal fioo in clusi e f oefe ndis k ett e s tudi e l as turen slu s gege v e n i e de r blok ei n di gt m e t ee n sa menva ttin g in vraagvo rm en ee n di agnos tisch e toe t s v erde r b est aa t de m e t d e o ntwikkeling ro nd d e tweed e fase laa ts t e p a ragraaf m ees t a l uit ee n sc h e ma van k o mt zo a ls oo k blijkt uit d e e i n dt e rme n aa np a k in z o n sc hema wo rdt s t a p voo r s tap s t ee ds meer he t accent te li gge n op he t uit gel egd h oe j e b e pa a ld e t ak e n aan pakt uitb o u we n va n d e vaa rdi ghe d e n leze n sc hrij bij voorb ee ld he t vo o rb er e id en va n ee n spree k ve n e n sp re k en e e n d ocent di e hi e r al ee rd er b e u rt of h et sc hrij ve n va n ee n b e toge nd serie u s we rk van w ilde m a ke n z ag z i c h tot op ste l d e sc he ma s va n aa np a k zijn ni et voo r ko rt ge no odzaa kt t e we rk e n m e t kas t en b e doeld als voo rsc hri ft maa r bi e d en ee n vol m et ste nc ils wa nhop ig o p zoe k n aa r een h a ndre ikin g om van ni e ts tot ee n b ep aald zinvolle leerstofopb ou w vermenigvuldigen produ c t t e k o me n en p e rforeren vo rmd e n ee n wezenlijk ond e r h e t i s ni e t de b e d oe lin g d a t de leerlin ge n d ee l va n de norm al e d agt aak h e t b oe k va n voo r n aa r ac ht e r d oo rwe rk e n inmidd el s ve rschijnt e r ee n ni euw e lic hting z e kun ne n ze lf in overleg m et d e d oce nt m e thod e n e n mat erial en op d e m a rkt waari n ee n r o ut e vaststelle n do o r h e t bo e k d e route d e huidi ge i n zi cht en r o nd de ve rwe rving v a n is natuurlijk o ok afh a nk e lijk van h et o nde r d e l ees sc hrijf en s p ree kvaardi gh eid zijn w erp h e t mo m e nt va n d e sc h o ol exa m e n s en ve r we rkt e e n daar va n is nieu w nederlan ds d e d ocent havo bovenbouw hie rond e r vo lgt ee n ko rt e b esc hrij vin g va n de inhoud d aarna geef ik d aa rnaast b esc hikt d e leerlin g ov er een hulp aa n d e ha nd v a n ee n aant a l ke rnbegripp en ee n b oe k hi eri n s taa n d e goe de antw oord en m e t pe rsoo nlijke indr uk v an d ez e me tho de een toelic hting bo ve ndie n worde n moge lij k e foute a ntw o o rd en to ege li cht e n w or dt e r hoe ziet het boek eruit eve ntuee l verweze n naa r d e th eorie d aar n aas t b ev a t h e t hulpb oe k extra o e fenstof p e r ni euw ned erla nds havo bovenbouw b es taa t uit c ur s u s is er ee n extra di agn os tisc h e t oe ts v oo r drie ho o fd c ursu sse n lezen sch rij ven e n sp re l ee rlin ge n di e ni e t vo ldoe nde h e bb en gescoord 1998 4 moer 157 op de to e ts uit h e t bo ek uit e raard verdient mani e r ge dwonge n om nog e en kee r z e lf he t h e t dan aanbe ve lin g d a t d e l eerli n g voor d e ge l ee rd e ac ti ef t e ve rwe rk e n a fna me van d e twee de toe t s zi c h ve rder b ove ndi e n eindi gt i eder bl ok zoal s gezeg d b e kwaamt in d e s tof me t ee n di agno s ti sch e t oe ts waarmee de t e nsl o tt e is er voor d e do ce nt ee n d oce n leerlin g z elfstandi g kan c ontrol e ren o f hij zij te nh andl ei ding hi eri n v indt de d oce nt d i d e s t of in voldoende m a te b ehee rs t m oc h t dac ti sc he ac ht er grond e n su gges ti es v o o r de dit ni e t he t ge val zijn dan staa t e r in h e t l espra ktijk tw ee proe fw erke n p er bl o k me t hulpboe k n og ee n ex tra di agn ostisc he t oe ts antwo o rd e n v eel informati e o ve r de or ga ni di e de leerlin g k a n m ake n n a ex tra oefe ning sa ti e van mo nd elinge t aa lv aar di g h e id s ugges of b estuderi n g va n d e s t of h et d oce nte n ties voor de opz e t va n h e t sch oo l exame n boek bi edt s t ee ds twee proefwe rke n p e r blo k o e fe n sc ho ol exa m e ns ex tr a o efens t of bij s p el e e n a nde r hulpmidde l b ij h e t zelfstandig l e n e n fo rmule r e n t ek s te n om sam en t e we rk e n is h et r egi s te r hi e rm ee kunne n de va tte n o m te k opie r e n voo r d e lee rli n ge n lee rlin ge n snel begripp e n o pz oe ke n di e voor commentaarforniulieren o m t e k opi e ren h en o nv o ld oe nd e duide lijk zijn of di e zij j aa rplannin gen e n s tudi ewijz ers ko rto m voo r nodig he bbe n bij d e v erwerki ng va n de de do ce nt is er b e h oo rl ijk vee l geregel d o pdrac ht e n o ok v ind e n d e leerlinge n s t e un bij het hulpb oe k hie rin wordt fee dbac k uitgangspunten auteurs gegeven o p goed e e n fo ut e antwo orde n e n w o rd t ve rwezen naa r de b etre ffe nd e th eorie bij h et same n st e lle n va n de inho ud van nie u w verd er bi edt h e t hulpboek h e rh alings o efe nede rlands voo r d e b ove nbouw sp ee ld e n de nin ge n volge nde ke rnb egripp en ee n centrale rol ze lfs tan di g we rk e n sind s j a nuari i s op h et c a rmel c ollege salla nd p ro ces e n produ c t in r aa lte gewerkt me t de cur s us schrijven uit s tra t egisc h h a nd el e n nie u w nede rl ands havo b ovenbo u w d e ze c ur same nha n g tusse n d e ve rsc hill e nd e vaa rd i gh e s u s bl ijkt z i c h go ed t e l en en v oor ze lfstandi g den we rk en aa n he t b egin van d e c ur s us is aa n de exa m e n geri chth e id leerlingen uitge l egd w a t d e b e do e ling was d e ee rs t e v i er ke rnb egripp e n p asse n goed dit bleek vold oe nd e te zijn o m vervol ge n s binn e n d e filosofi e van h e t s tudie hui s d e aan d e sl ag t e kunne n exame n geri c hthei d s pr ee kt d e d oce nt in d e inmidde ls h e bb e n de l eerlin gen vi er sc hrij f pra ktijk waarschijnlijk bij z ond e r aa n ro nd es uitgevo er d e n h e bb en ze vie r s l ot opdrac hte n uit nieuw nederl ands i n hun zelfstandig werken sc hrijfd oss i er a a n deze e i ndpr o du c t e n is st ee ds ee n u i t gebre id sc hrijfp roces vo lge ns de het hele boek is erop gericht dat leerlingen m e th o de voo rafgegaa n brains t o rm kladve r zelfstandig werken dat komt tot uitdruk sie sc hrij ve n co mm ent aar v erwerken et ce king in de bewuste en systematische aan ter a d e p rodu cte n zijn aanme rke lijk b e t er dacht voor manieren waarop taken worden d a n d e pro du c te n uit voorgaa nd e j are n z owel aangepakt onder de noemers proces en u i tleg al s opdrac ht en lijk en du s gesc h ikt d e product en strategisch handelen ga ik daar tijdscha tti ng va n d e s tudi e l as ture n s lu s aa n nader op in hier wil ik eerst stilstaan bij he t b egi n va n i ed e r blo k lijkt realistisc h maa r enkele belangrijke hulpmiddelen waarin het bij bl ok 3 van sch rijven is de sc hatting i e ts t e boek voorziet om leerlingen bij hun werk te kr a p h oe dit bij d e and e re cur s usse n u i tp akt ondersteunen zal uit d e pr aktijk moeten blijke n d e l ee rlin het taalgebruik in het boek is eenvoudig en ge n moe te n wen ne n aa n slu s we rke n in d e ongecompliceerd de samenvatting van de kl as e n hui swerk mak en m oe te n goe d ge pl a nd blokken is steeds in vraagvorm zie afbeelding worde n voo r ee n e nke li ng was h e t in h et i deze vragen zijn eenvoudig te beant b egin nog m oe ilijk om hier goe d mee o m te woorden wanneer je een hoofdstuk goed gaa n m aa r er wo rdt ver d er ov e rwege nd hebt begrepen de leerling wordt op deze p ositief gereageerd do or d e l ee rli nge n 158 m oer 1998 4 samenvatting wat is enkelvoudige argumentatie wat is meervoudige argumentatie wat is nevenschikkende argumentatie wat is onderschikkende argumentatie wat is een feitelijke uitspraak wat is een niet feitelijke uitspraak waarom zijn argumenten die niet feitelijke uitspraken bevatten moeilijk te beoordelen waarom moeten argumenten die niet feitelijke uitspraken bevatten vaak opnieuw beargumenteerd v orden welke drie typen verzwegen argumenten ken je welke kritische vragen kun e bij ieder type verzwegen argument stellen welke fouten worden er gemaakt i n de autoriteitsargumentati e de stok achter de deur argumentati e het voorkomen van afwijkende meningen argumentati e het beroep op traditie argumentatie de persoonlijke aanval argumentati e de overhaaste generalisatie argumentatie de onjuiste vergelijkingsargumentatie ben je in staat om de opbouw van een argumentatie bloot te leggen ben je in staat om met de kennis die je hebt van de drie argumentatietypes de juiste kritische vraag te stellen bij een argumentatie ben je in staat om de standaardfouten in een redenering te herkennen ben je in staat om de juiste kritiek te leveren op deze redeneerfouten afbeeldi ng i sa me n vat ting aan h et e i nde va n h et b lo k a rg um ente ren n a de vier sc hrijfrond es i s e r e e n evaluatie ik vind dat e r goe d uitgelegd wo rdt o mda t bij elk ge houd en door d e do ce nte n ov er d e uitl eg paragraafje weer een nie uw e uitl eg wo rdt gegeve n v an de s tof wordt onde r and e re o pge merkt in p a ragraaf 5 van h oofds tuk i staat da t je ee n door de leerli ngen b o uwplan m oet mak e n en vlak daarbo ve n s taat h oe je ee n bo u tivplan m oet ops tell e n dus dan weet je de ui tleg van de s tof vind ik goe d duide lijk e n precies wat je m oe t doe n he lde r ze d oen hie r alles s tapje voo r stapje e n dat vind ik pre ttig ook v in d ik h e t fijn da t alles goed ze doe n alles s tapje voor s tapje voor wat ik zee r gestructureerd is eers t leer je hoe je m oe t pre ttig vind ook vind ik het fijn dat alles goe d brain st orm e n hoe je dat k an doe n a lv orens je met gestructureerd is wat ik wel raar vind is dat het de eigenlijke te ks t begint twee de blo k al een stuk groter is dat hadde n ze a an 1998 4 moer 159 het begi n van het blok we l even mogen zeggen en opdrachten gericht op revisie zijn wel ruim oo k dat de s lotop d racht m eer werk da n normaal is schoots aanwezig in de strategieen met betrekking tot schrijven is er bijvoorbeeld proces en produc t volop ruimte voor commentaar van mede leerlingen en of docent en herschrijven ook m e t pro duc t w o rdt bijvo o rb eeld b e do eld de op het planningsformulier voor schrijven is vo ordr ac ht d e a ntwo ord e n op ee n eind hier expliciet aandacht aan besteed zie af e xam e nte kst of een b e to ge nd artike l ond er beelding 4 pro ces ve rs taa t me n he t traj ec t dat tot he t de afdeling thema s in liet boek biedt steun b eo o gde eindpro duct l e idt va naf h e t mo men t bij het zelfstandig werken en leren bij een waarop de l ee rlin g een be p aald e opdrac ht h eeft themablok kunnen de leerlingen een vaardig ge ko z e n tot h et uiteind elijk e sc hrijfprodu c t heid die ze nog niet goed beheersen opnieuw de z e procesge ri c hth e id komt bij d e c ursu s centraal stellen in overleg met de docent en schrijven e n spreken h e t duidelijk s t zi chtbaa r op die manier nog eens extra oefenen de naar v ore n z o wordt e r bij schrijven aa nd ac ht leerlingen kunnen zich hierdoor bewust wor b es t ee d aa n ve rk e nning va n he t onde rwe rp den welke vaardigheden zij nog niet volledig bra in s torm en en een vas t e vr age nlij s t beheersen schrijfd oe l e n opbo uw hoo fdge dac ht e e n d eel o nd erw erp e n d o or midde l v a n d e strategisch handele n opdr acht en krij gt d e l eerlin g zi cht op h e t sc hrij fproces met strategisch handelen wordt bedoeld het opdrac hten gericht o p reflectie op h e t e i ge n werken volgens steeds dezelfde manier van l eerp roces zijn ond erbelic ht b ij pr ocesgeric ht e aanpak die in zeer diverse omstandigheden opdrachte n zo als bij spreken en lu isteren zoud e n kan worden gebruikt de leerlingen krijgen de leerli n gen ge b a at kunnen zijn me t opdrach een manier van aanpak aangeboden waarin ze te n die de nadruk legge n op nad enke n ove r he t leren hoe ze via het achtereenvolgens toepas e i gen l eerproces wa a rdo o r de gel eerd e sc h e sen van een aantal kleine stappen kunnen ma s v an aa np ak e n dee l vaard ighe d en b e t er komen tot een eindproduct de leerling kan be klij ve n d e o pdracht e n zijn voo r al geric ht op uiteraard varieren binnen de aanpak naar doe n en nie t echt o p bewus t nadenken ov er eigen goeddunken maar er wordt verder wat b e n ik aan h e t do e n niet in het bijzonder aandacht besteed aa n ivo m oe r 19 98 aanpak voor het lezen van een teks t 1 bepaal het schrijfdoel dat de auteur heeft willen bereiken informere n overtuigen 2 bepaal het publiek waarop de auteur zijn tekst heeft willen afstemmen let op publicatieplaats inhou d taalgebrui k too n vormgeving 3 bepaal de tekstsoort uiteenzettin g beschouwing betoog 1 tot en met 3 zie p 4 5 4 bepaal de opbouw welke alinea s vormen de inleiding welke alinea s vormen het middenstuk welke alinea s vormen het slot 5 bepaal de inhoud 1 stel vast welke informatie de inleiding geeft over het onderwerp 2 stel vast hoeveel deelonderwerpen er in het middenstuk aan de orde komen let op tussenkoppen regels wi t signaalwoorden 3 stel vast welke informatie er in de alinea s gegeven wordt let op de kernzinnen 4 bepaal welke informatie het slot geeft noteer de hoofdgedachte 6 beoordeel de tekst afb eeldi ng 2 schema van aa npak voo r h e t l ezen va n ee n t eks t 1998 4 m o er ior een eigen manier van aanpak van de leerling blem e n kom e n v a a k voor o mdat d e le e rlin een cursus begint niet het aanbieden va n gen de opdrac ht ni e t kunn en ov e rzi e n e n theorie en eindigt met een schema van aanpak omdat z e vaa k t e laa t beg inn e n met ee n waarin de hele strategie is neergelegd wanneer opdr ac ht m e t h et pl a nnin gs form uli er voor een leerling de strategie beheerst kan hij zij die ko m j e o p ee nvo udi ge wijz e d e ze probl e me n steeds weer toepassen voor zwakke leerlingen dit in s trum ent is ni et allee n gemakkelijk biedt zo n vaste aanpak een houvast voor leerlin gen ma ar o o k v o o r l er a r e n h e t een voorbeeld van een schema van aanpak is ee n midd el om he t pro ces t e b ege leid e n e n staat in afbeelding 2 deze aanpak is bruikbaar om vorderi n ge n in b ee ld te houde n dit i s bij iedere tekst die je goed moet begrijpen ze ke r b e lang rijk a l s d e lee rlin gen z e lfstandig alvorens er een oordeel over te kunnen gaa n werke n e n d e l eraa r m ee r en me e r d e rol geven alle onderdelen van het schema van van b egel e id er gaat ve rvu llen aanpak zijn in het blok lezen uitgebreid aan bod gekomen samenhang vaardighede n de cursus schrijven reikt een aanpak aan voor het schrijven van een tekst en een al s een l ee rling d o orheeft ho e h et boe k in aanpak voor het schrijven van een zakelijke e lkaa r s t ee kt z a l hij zij spo edi g o ntde kke n wat brief daarnaast leren de leerlingen een plan d e sa m e nh a n g i s tu ssen d e ve rsc hi lle nd e o nd e r ningsformulier hanteren hierop vinden zij d e l e n d e l eerli n g zal inzi en dat d o cumenteren een aantal aanknopingspunten die helpen bij spelling e n fo rm uleren makk elijk e hulpnudd e het maken van een goede planning alle l e n zijn bij d e c urs u s schrijven of dat d e cursus activiteiten worden geordend naar geplande arg umen teren b ij spre ke n lezen e n schrijven de datum en afronding zie afbeelding 3 moe it e van bes tuderi n g w a ard i s zo n formulier biedt de leerling steun bij het boek z elf geeft op tw ee mani e ren sa men het zelfstandig werken zonder dat het boek hang aan tu ssen d e versc hille nde vaardigheden hierbij te sturend optreedt planningspro t en e e rs te wordt met va s t e symbolen v e rwe 162 moer 1998 4 t planningsformulier schrijfopdrach t naam titel onderwerp publiek tekstsoort activiteit geplande datum afgerond o p opdracht gekoze n informatie verzameld en verwerk t bouwclan gemaak t eerste versie naar commentatore n alle commentaren ontvange n tweede versie geschreve n alle commentaren ontvange n definitieve versie geschreve n bij docent ingelever d afb ee lding 3 pla nningsfo rmulie r bij h e t blok schrijve n 1998 4 moer 163 hoe maak je een beknopte samenva tt ing lees de tekst een kee r orienterend globaal bepaa l welke al inea s de inleiding vormen kij k of o lezen p 20 o rege l s w it vet of cursiefgedrukte tekst de in le id ing noteer op een kladblaadje of de tekst een uiteenzett i ng markeren zet met pot lood een streep i n de kantlijn een beschouwi ng of een betoog is van de tekst tot waarde inle i ding loopt vraagje stel daarna het onderwerp en de hoofdgedachte van de v ervolgens af wat voor soo rt i nleiding het is tekst vast je vraagt je af waar gaat de tekst over en wat schrijven p 15 9 is het belangrijkste dat daarover gezegd wordt deze fase i s b ij h et maken van een beknopte samenva tt ing het gedeelte uit de in le id ing dat een moti verende functie u iterst belangrijk alsje deze fase overs laat loopje het heeft voorbeeld anekdote is voor je samenvatt ing niet gevaar dat je je gaat vastbi j ten i n al ler le i onbelangrijke van belang je moet zoeken naar de tekst waarmee het details onderwerp aangekond i gd wordt een stelli ng of een vraag al s de tekst een betoog is dan is de hoofdgedachte de in een i nle i d i ng is voor je samenvatting wel belangrijk mening of het standpunt van de auteur als de tekst een onderstreep met pot l ood de kernzinnen uit de inlei uiteenzetti ng of een beschouwing is dan bevat de hoofd ding lezen p 60 gedachte de belangrijkste informat ie over het onderwerp de hoofdgedachte i s in dat geval een constater i ng bepaal vervolgens welke a linea s het s lot vormen je moet dus eerst de grote lijn de rode draad van je k ijk weer naar regels wit en let op signaalwoorden tekst vaststellen daarvoor bieden de titel de i nleiding waarmee het slot aangekond igd wordt zet met pot en het slot j e de beste aanknopingspunten lood een streep in de kantlijn waar het s lot begint stel vast of de tite l een informerende of een motive lezen en schrijven p 55 en 16 9 rende titel i s een moti verende titel is voor het maken van een samenvatting n iet bruikbaar een informe rende tite l geeft vaak in een paar woorden het onderwerp en de hoofdgedachte van de tekst weer afb eelding 4 voorbeeld van samenhang door verwijzing binnen de instructie zen naar plaatsen e ld ers in he t bo ek waa r 67 bij ee n oefe nt ekst met vragen in d e cursus info rma tie wo rdt b espro ken die va n be lan g is leze n i s een aant al vrage n gericht op de voor h et ond erw erp da t wo rdt b eh a nd e ld a rgume nte n in d e te kst hie r is h et logisch ten t wee de gebeu rt dit v ia d e opdrac hte n wan nee r de leerli n g d e theorie uit de cursu s op bl a dzijde 7 5 st a at b ij voo rb ee ld b ij d e argumen teren vanaf blad z ijde 288 z o u gebrui uitl eg ove r h oe j e ee n b ekno pte sam en v atting k en op d ez e manie r komt v i a de opdrac ht e n moe t mak en dat j e m oe t b e p al e n welke de same nh an g tot uiting d e j aarpla nnin g in a lin ea s d e inle iding v o rm en zie a fb ee lding he t docente nb oek d oe t o o k s u ggesties in wel 4 hie r s taat ee n v e rw ij zin g n aar schrijven ke vo lgorde de do ce nt h et b es t e d e s to f ka n bl a dzijde 159 waa r di e p e r w o rdt ingegaan op aa nbi ed en z o s t aat er bij v oo rbeeld dat a r g u soo rt en inl eidinge n h e t gevaa r b es taa t da t me nt er en aa n l eze n vo oraf moe t gaan w a n l ee rlin gen d e ve r wijzin ge n o ve rs laa n d e neer d e leerlin g bij l ezen d a n zo n ve rwij zing do ce nt zal duid elijk mo e te n aan geven da t de opzo ekt ke nt hij zij d e z e sto f al l ee rlinge n hi er gebruik van moe t e n mak e n om de s tof b ete r te kunn e n b eg rijp en examengericht i n he t b egin van d e c ursu s schrijven s t aat ee n overzi c ht va n d e za k e n die in he t h oofd s tuk d e c urs us lezen i s ge ri cht op h e t c entraal aa n b o d ko me n zo z al o o k de ve r we rkin g s c hrifte lijk ex amen d a t b es taat uit een te ks t van bront e k s te n ee n pl aa ts in d ez e c u rsu s me t v rage n e n ee n sa m e nvatt ing d e eers t e krij ge n z o dra dit wo r dt ge n oe md staat er twee bl okken zijn gericht o p te k ste n met een ve rwijzin g n aar doc um ente ren bl a dz ijde vr age n he t de rd e blok i s ge ric ht op sa me n 34 0 hi e r wordt uit gebre id uit ge l egd ho e j e vatt e n e n h et vie rd e bl ok i s ge ric ht op da t mo et d oe n e indexa m e n s uit vo o r gaand e j are n e n typ e n e en voo rbeeld van same nh a ng di e v ia de vr age n en o pdrac hte n di e t elke ns t eru gk e r e n opdrac hte n t o t uiting ko mt s taat op bl a dzijde o p h et e ind exame n 164 m o er 1998 4 comm e ntaarformulier di scu ssie discussiant observator discussieonderwerp inhou d brengt zijn mening duidelijk 5 4 3 2 1 geeft geen duidelijke naar voren menin g geeft duidelijke argumenten 5 4 3 2 1 geeft geen of onduidelijke voor zijn mening argumente n stelt vragen aan andere 5 4 3 2 1 stelt geen vragen discussianten legt verbanden tussen 5 4 3 2 1 legt geen verbanden de standpunte n herziet eventueel zijn 5 4 3 2 1 blijft op zijn eigen standpunt mening is oplossingsgericht is niet oplossingsgericht gedra g laat anderen uitpraten 5 4 3 2 1 valt anderen in de rede reageert op de inbreng 5 4 3 2 1 praat alleen vanuit zijn van anderen eigen standpun t richt zich op de hele groep 5 4 3 2 1 heeft onderonsje s laat anderen in hun waarde 5 4 3 2 1 zet anderen voor schut reageert op wat er 5 4 3 2 1 reageert op de persoon gezegd wordt afb ee lding s com m en taa rformulier u i t h et b lo k sprek en 1998 4 m o er 165 het onderdeel van dit laatste blok ge ri cht op intervi e w de eindexamentekst h eb ik in e en 4 havo kla s b e h andeld de leerlingen worden via verschillende korte tekstfragmenten gecon front e erd met b ep a alde ste ed s t e ru gkerende geert van de ven vraagtypen daarnaast krijgen zij een aanpak voor he t en zie de dode vogel be antwoorden van vragen bij een examen tekst d e leerling en h ebben deze l es senreeks kwam tot leven al s bijzonder zinvol erv aren z eker in vergelij king met wat we tot nu to e altijd d e d e n over een taalleerder die ge woon een exame nt e ks t make n en daa rna de vragen nakijken zonder verde r structureel in meester werd te ga an op vraa gty p e n of hoe j e zo n teks t n ou e i genlijk moet a anpakk en interview met kader abdola h d e c ursu sse n sprek e n en schrijven zijn geri cht op he t sc hoolexam e n bij de to etsing van het ond e rdeel spreke n moet de school zelf e e n keuze make n ho e er getoetst ga at worde n maar w a t ee n school o o k ki es t wil zij ee n gesprek me t ka de r ab dol a h s c hrijver van de voldo en a an de exame neisen dan k an zij m et verh al e nbunde l d e ad e la ars me t a ls th e matiek de nie uw ne derlands p ri ma uit d e voete n in drie vlu cht en h et verli es van alles wa t je di erbaar is blokk en worden de voordra c ht de dis cussi e schrijve r ook van ee n t weede verhale nbundel de en he t debat b e handeld zie afbee ldin g 5 mei sj es en de p artizanen m e t d ezelfde th em a tiek natuurlijk is er ook a and acht voor h e t onde r en van ee n roman d e re is va n d e l ege fl esse n die deel luiste re n bij h e t ond e rd eel schrijven is v o rig jaar is uitgekom en de eers te verh a lenb und e l oo k ee n schoole xamen in het d o cent enboek en d e ro man we rde n b ekroo nd m e t ee n g o uden opgenomen ezelsoor d e tweede v e rhal enbunde l s to nd op de longlist va n d e ako literatuurprijs en de libris conclusi e literatuurprijs na a s t erkend schrijver is a b do lah ook ee n gewa a rd eerd co lum n is t v an d e v o lks aan ni e uw ned erla nds havo bov enbo uw heb kra nt o nde r de naam mirza ben do ce nten ee n prima houvas t om hun abdola h vlu ch t te in 1985 uit zin geboo rte la nd iran l esse n leze n sc hrijve n e n s pr ek e n vo rm te e n kwam op uit nodiging van de unhcr in 1988 ge ve n naa r ne de rla n d een schrijve r u i t iran di e nu oo k w a t mij al s docent vooral aa nspr e ekt i s dat e n m e t g roo t s u cces direct in h et ne derla n ds leerlin gen met nie uw nede rla nds iets in han p ubliceert wat zijn de ach tergron den va n zo n den h ebben w aa rm ee z e werk elijk zelfstandi g succesvolle twee de taalverwe rving hoe wo rd je de kunnen w erk e n ook i s he t een groot plu s t aa l m ac htig on der z ulke b eklemm en de omstand ig punt dat h e t bo ek qua s tijl en inhoud i s heden ee n gesp rek niet een taallee rde r di e m ees te r a fges temd op d e do elgro e p ve rde r dat h et werd pakk e t voll edi g is voor bov e nbouw xn v o d a t nu all e s tof o ve rzicht elijk bij elkaa r s taat zodat de do ce nt ontlas t wordt va n het v erz a de stilte van het vacuum me le n v a n a lle rl e i l es mat eria al eind e lijk niet me t perforator e n kopi ee r h et i s het einde van ee n drukkend e zom erse kaart d e lessen van 4 en 5 havo voorberei l e nteda g in zwoll e kantoorpers one e l fi ets t den maar ge woon met een boek wa ar a lles in naar hui s gete ke nd door een afmatt e nd da gje s taat w a t je nodig he bt binn e n s kam er s ook de sc hrijve r zi e t e r moe uit e e n drukk e dag excu seert hij zi c h hij zit aan tafel op het te rra s m et h e t gezic ht half naar de interviewe r gek eerd en d a n k ome n 166 moer 1998 4