Nog meer gedichten op school

my teacher s like a battle tank roaring at the enem y the enemy is u s and the roaring is the lessous he keeps us in a prison camp torturing us each da y and he wilt keep on torturing us till our minds are worn away roderick 13 jaa r gedichten maken op school 2 in moer 1977 2 schreef theo rensman een artikel over gedichten ma ken op school dat gaat over kenneth koch portegies zwart en ande ren die leerlingen van de basisschool zelf gedichten laten schrijven in dit nummer twee aanvullingen daarop willem mooijman bespreekt enkele boeken van chris searle die sterk maatschappijkritische denkbeelden heeft wil van der veur gaat in zijn artikel in op problemen en achtergronden van het schrijven van gedichten in het voortgezet onderwijs willem nog meer gedichten op school mooijman in moer 1977 2 heeft theo rensman een paar boeken besproken die gaan over gedichten maken op school ik mis in zijn nuttige overzicht de boeken van chris searle searle verdient bespreking om ten minste twee redenen zijn aanpak is duidelijk anders dan die van koch en por tegies zwart en zijn ervaringen zijn leerzaam voor ieder die ernst wil maken met vrij schrijven op school searle biedt geen methode aan voor het schrijven van teksten hij gaat uit van solidariteit met zijn leerlingen en die leerlingen wonen in step ney een arme buurt van londen diane 12 jaar noemt stepney een stinking rotten hole en pauline ook 12 schrijft every night white watching te police go racing by sirens noisy children scream 27 volgens searle moet het onderwijs helpen om je georganiseerd te verzet ten tegen uitbuiting en onderwerping en om contact en medeleven te bevorderen met de verdrukten bij jou in de straat en in verre landen zijn denkbeelden doen denken aan die van paolo freire bij het moedertaalonderwijs gaat hij in de eerste plaats uit van de erva ringen van de leerlingen in hun eigen buurt dat betekent discussies er over onderzoek naar en beschrijving van grondspeculatie bezuiniging op openbare voorzieningen en de vernietiging van het leven van een ge meenschap en van de klassesolidariteit in de tweede plaats besteedt hij aandacht aan de derde wereld of andere delen van het eigen land ook daar staat de actualiteit voorop dus noord ierland zuid afrika chili het derde terrein is dat van de arbeid en dus voor deze kinderen de we reld van de vakbeweging en het verzet in de fabrieken dat hun enige middel zal zijn om zich te verdedigen als ze gaan werken het is duide lijk dat daarvoor de leerlingen kranten moeten lezen met mensen moe ten praten en zich moeten verd iepen in de geschiedenis van de arbei dersbeweging searle vertelt in zijn boeken niet hoe hij zijn leerlingen ertoe brengt om zo vaak poezie te schrijven maar het blijkt dat hij evenmin als dekkers dekkers en rutting zie theo rensmans bespreking er bezwaar tegen heeft leerlingen modellen van bestaande poezie aan te bieden zo drukt hij in this new season een hele reeks gedichten af die leerlingen geschre ven hebben nadat ze naar oude en nieuwe popplaten geluisterd hadden de meeste zijn geinspireerd op the long and winding road van lennon en mccartney het typeert waarschijnlijk wel zijn werkwijze dat hij op dat idee gekomen is doordat een leerlinge uit zichzelf zo gewerkt had en even typerend is het waarschijnlijk dat hij onder het spelen van een plaat van de beatles zelf een gedicht op het bord schrijft er zaten veel pakistaanse leerlingen op de school en de blanke kinderen moesten niets van die indringers hebben searle liet ze vrijuit hun haat tegen de paks neerschrijven geleidelijk aan gaf hij ook opdrachten in de geest van je hebt nu over dat pakistaanse meisje geschreven schrijf nu eens over jezelf en je groep zoals volgens jou dat meisje jullie ziet dat soort stukken leidde weer tot discussies en tot steeds meer begrip voor elkaar en solidariteitsgevoel toen searle en zijn leerlingen een boekje gemaakt hadden over de buurt met foto s tekeningen en teksten werd hij ontslagen door zijn school bestuur de leerlingen hebben toen gestaakt en searle werd weer aange nomen een jaar later is hij overigens toch weggegaan naar een school waar hij beter kon werken chris searle this new season our class our schools our world calder boyars london 1973 28 chris searle compiled by classrooms of resistance writers and readers publishing cooperative 14 talacre road london nw3 3pe 197 5 wil is poezie kinderspel van der veu r poezie schrijven is geen zacht gekookt eitj e de boeken van portegies zwart en dekkers c s die methoden van kenneth koch in het basisonderwijs volgen wekken bij mij de indruk dat in de praktijk alle kinderen in dat onderwijs zonder pijn en moeite gedichten zouden kunnen schrijven het is daar allemaal rozegeur en maneschijn voor je het weet is het poetisch eitje gelegd door de leer lingen als de docent maar wat druk uitoefent in jubeltoon noemen bovenstaande auteurs produkten van hun leerlin gen zonder meer poezie of gedichten en zij verzamelen ze in een boekje als weerspiegeling van een klassikaal poezie festival ik vraag mij af of vanuit het gezichtspunt van twaalf tot zestienjarige scholieren de titel poezie als kinderspel de realiteit weerspiegelt het is jammer dat ik ten aanzien van het schrijfproces bij de auteurs een realistischer in stelling gecombineerd met een idealistische gerichtheid mis eerst moet toch aan heel wat voorwaarden worden voldaan wil je crea tivitaal bezig gaan en zijn wat doen zij bijvoorbeeld met leerlingen die absoluut niets willen schrijven en lezen hebben zij daar een ti ta tover stokje voor als ik die boekjes lees ben ik jaloers en word ik warm en koud van bin nen er wordt in poezielessen door alle leerlingen heel wat bij elkaar gefantaseerd portegies zwart dekkers c s schraa van den hoven ik vraag mij bij het lezen ervan in alle bescheidenheid af of een school voor voortgezet onderwijs zo n werkplaats van originaliteit en spontane creativiteit is ik vraag mij zelfs af of zo n school wel een uitgelezen oord is voor poezie lezen en schrijven de poetische resultaten zijn dan ook nog eens voor een breder publiek geetaleerd ijverige docenten publiceerden zorgvuldig nou ja gese selecteerde resultaten zo gaan vele kinderen en lezers misschien denken dat poezie schrijven op scholen een zacht gekookt eitje is of vanuit maatschappijkritisch standpunt een middel waarvan je eventjes maatschappijbewust wordt en waarmee je misschien wel je leefwereld zou kunnen veranderen van den hoven searle in die laatste illusie zou poezie schrijven dan een middel zijn om je ei gen ervaringen uit je leefwereld te ordenen je bewust te worden en er kritiek op te uiten best maar is poezie ook een adequaat middel om 29