OETC in Vlaanderen

piet janssen oetc in vlaanderen de antwerpse situati e dit artikel is geschreven vanuit ervaringen in duidelijker zichtbaar de antwerpse situatie een aantal aspecten maar laten we eerst de draad van de ontwik geldt uiteraard voor heel vlaanderen alhoewel kelingen terug opnemen de groeiende toena er toch dikwijls merkelijke verschillen zijn tus me van kinderen van migrantenarbeiders in de sen streken en steden in vlaanderen bijvoor antwerpse scholen is sinds het begin van de beeld al naar gelang de nationaliteiten verschil jaren zeventig waarneembaar pas in de twee lend zijn waar situaties specifiek antwerps de helft van dit decennium wordt men zich in zijn is dit uitdrukkelijk vermeld onderwijskringen zowel overheid als een groter aantal scholen bewust van de nieu de toename van buitenlandse arbeiders in a nt we problematiek de eigen taal van migranten werpen is voornamelijk te situeren in de kinderen wordt in vele gevallen als een hinder laatste immigratiegolf van de jaren zestig en paal en een rem op het afwerken van het pro bestond hoof dz a k elijk uit maro kk anen en tur gramma ervaren met de erkenning van de ken bei d e groe p en ma k en samen on g eveer islam in 1974 en de keuzemogelijkheid voor 75 uit van d e geimmigreerde arbeiders in islamitische godsdienst op school verschijnen antwerpen zie tabel 4 5 van deze groep is sinds 1976 de eerste islamitische godsdienst jonger dan 12 jaar dit bete k ent bijvoorbeeld leraars in de scholen in de praktijk worden de voor de grootstad a nt w erpen 6 500 m aro k lessen in het arabisch of turks gegeven kaanse en b ijna 2 000 tur kse k in deren waardoor minderheidstalen de facto binnen de schoolmuren worden gebracht en dit voor immig rant e nbevolk ing in d e provincie antwerpen twee a drie uur per week per klasgroep toch blijft het een geisoleerd gegeven onder meer 1 januari 1984 omdat de school zich inhoudelijk met deze les sen niet mag inlaten algeri e 256 in die periode wordt vanuit enkele antwerpse griekenland 577 scholen met veel migrantenkinderen met een honga rij e 76 italie 2 2 86 beetje afgunst gekeken naar wat in het eg joego sl avi e 687 experiment in limburg mogelijk is samenwer marokko 20 234 king met buitenlandse leerkrachten en veel ex po l en 270 tra aandacht en begeleiding po rtuga l 948 spanj e 3 79 1 op weg n aar o fficiele e rkenn ing tu nes i e 299 turk ij e 6 259 in september 1982 wordt door het ministerie van onderwijs het experiment elkaar ontmoe totaal 35 683 tend onderwijs foo ingevoerd daardoor reeds in het begin van de jaren zeventig zoch wordt voldaan aan de eis van de europese ge ten ouders een oplossing voor het onderwijs in meenschap om bi cultureel onderwijs in te de eigen taal aan hun kinderen iemand met richten in het e00 worden buitenlandse leer wat meer scholing werd aangesproken en met krachten via ambassades aangetrokken om les enige vergoeding door de ouders zelf in een te geven tijdens de schooluren in de taal van lokaal dat van een school gehuurd of afgebe de migrantenleerlingen het is niet te verwon deld was aan het werk gezet om de kinderen deren dat onmiddellijk een viertal vrije zes ste de taal van hun land van herkomst te leren delijke en een rijksschool meestal scholen het is een bedenkelijke vaststelling dat dit in met aanzienlijke concentraties met het ex 1985 vooral wat de marokkaanse bevolking periment willen meedoen hoe of wat is hele betreft in de meeste gevallen nog hetzelfde maal niet duidelijk men wil er bij zijn de patroon is zij het wat meer georchestreerd en verwachtingen ten aanzien van het e00 wor 43 den vooral toegespitst op het kunnen bekomen vi jfde en zesde klas de praktijk van de sa van een buiten l andse l eerkracht menwerk i ng met de turk s e l eerkrachten ma er ontstaat dan ook enige ontgoochel i ng wan rokkaanse z ij n er immers nog n i et gaat i n de neer blijkt dat deze verwachting niet zo onm i d ric hting v an de de rde v e r w ac hting ui twe rk en del li jk wordt ingelost aanvankelijk lijken a l leen van thema s die tot interculturele u i tw i sse ling enkele turkse leerkrachten doo r de ambass ade aan le i di ng kunnen geven d i t neemt n iet weg van turki j e ter besch i kking geste l d te worden dat de andere verwacht i ngen b li jven bestaan voora l de ouders proberen deze enkele men sen te claimen en i n de schoo l waar hun k i n organisatie niet zo eenvoudi g deren gaan b i nnen te krij gen na wat ondu i de li jkheid in het begin b lij kt het op de eerste plaats gaat het om l eerk r a chten aanta l turk s e l e r aars dat vanuit de ambas s ade i n d i enst van de ambassade dit betekent dat gestuurd wordt st i laan toe te nemen i n sep z ij enerz ijd s opdrachten meekri j gen vanu i t de tember 1984 z ijn de meeste scho l en die een ambassade a l s werkgeve r en anderzi j ds turkse l eraar wensen voorzien rechtstreeks geconfronteerd worden met ver voor de marokkanen ligt het anders de belof wachtingen en opt i es vanuit de schoo l d it ten vanuit de ambassade blij ven vaag en e r spee l t des te sterker omdat op l ande l i j k n i veau komt we i n i g van terecht b ij het beg i n van het de afspraken tussen het onderw ijsm i n i ster i e en derde schoo ljaar van het e00 experiment b l ij de ambassades niet du i del ij k gerege ld zijn ken er nog steeds geen marokkaanse leraars soms wordt de samenwerking tussen vlaamse te zijn overgekomen hoogsten s is men uit de en buiten l andse leerkrachten ook bemoe ili jkt kringen van de ambassade bereid een achttal door de pol i t i eke opstel l ing van deze laatsten aanwezige leerkrachten die z ich met na een belangrijke h i nderpaal i s dat het verb li jf schoo l se arabische l es sen bezighouden in het van de buiten l andse leerkracht du i delijk ti j dge e00 te l aten meedraaien dit betekent een bonden is zoals bij voorbeeld bij de tu r ken aantal uren l es geven t ijdens de schooluren max i maa l vijf jaar de bu i tenlandse leerkrach wat dit inhoudt dat bekijken we nu nader ten moeten bij hun aankomst vo l led i g geintro duceerd worden in de nederlandse taal en i n uit vele verwachtingen i et s nieuw s het reilen en zei len van het vlaamse onder wij ssy s teem vlaam s e l eerkrachten raken ont de verwachtingen ten aanzien van de buiten moedigd doo rdat z i j voo r z i en dat de moeizaam l andse l eerkrachten z i jn soms erg opgebouwde samenwerk i ng na een aanta l ja uiteen l opend ren helemaa l moet herbegonnen worden met 1 er i s de verwa c hting duide l ij k vanuit de een n i euwe leerkracht de bijs c holingsmoge ouder s maar ook vanuit pedagog i sche kr i n l ij kheden voor de bu i ten l andse l eraars dienen gen dat ze de ki nderen de taa l van het ter p l aatse opge l ost te worden i h het be s te land van herkomst zu llen aanleren geva l wo rdt door het m in i s te r ie v o orzien in 2 de scholen verwa c hten van deze leraars vlaamse werk l oze leerkr a chten die men t ij de ook dat ze via het aanbrengen van l eer i n li jk tewerkstelt via opslorp i ngsprogramma s houden i n de eigen taal van het kind zu ll en voor de we r k l oosheid btk bijzonder t ij de bi jd r agen tot het beter verwerven van het l ijk kader om de bu i ten l andse l eraa r s neder leerprogramma lands te leren 3 tenslotte bestaat ook de verwacht ing dat gevo l g van dit gebrek aan omkader i ng i s on door i nbreng van deze buitenlandse l eer der meer dat i n een aantal situaties de samen krachten er materiaal aangere i kt wordt dat werk i ng tussen vlaamse en buitenlandse l e dienst i g is voor interculturele u itwi sseling raars verloopt met bem idde li ng van een tussen vlaamse en bu i ten l andse k i nderen tolk elkaar ontmoetend onder wij s het exper i ment van het e00 verd i e n t bete r deze verwachtingen zijn elk op z i ch verdedig dan hetgeen n u gebeu rt zowe l organisatorisc h baar de vraag i s echter of d i t a l les rea li seer als inhoudeli j k komt het er i n de meeste geva l baar i s b i nnen de enke l e uren per week dat l en op neer dat de schoo l het meeste ze lf buitenlandse leerkrachten ingeschake l d z i jn moet rege l en vier uren in de eerste en tweede klas drie uren in de derde en vierde en twee uren in de 44 onduidelijkheid leidt tot tegens trijdigheden schoolsysteem en u i teinde l ijk meer en meer gemarginaliseerd wordt de opt i e om het onderwijs in de taa l van het herkomst l and te l aten geven door l eerkrachten veelvormighe id en vers nipper i n g i n d i ens t van de amba s sade i s ons i nz i ens mee i ngegeven doo r budgettaire overwegi n er is een veelvormigheid aan organisatie van gen daardoor ontstaat er niet a ll een een aan het onderwijs van minderheidstalen ontstaan tal pr akt i sche moe ilijkheden zoa ls we reeds in de e00 scholen wordt de moedertaal van s igna l eerden deze optie l e idt ook tot ondu i de de migrantenkinderen in zekere mate een offi l ijke toestanden d i t wordt onder meer geil ciele plaats binnen de school toegekend l ustree rd door de marokkaanse situati e reed s in scholen die islamitisch godsdienstonderricht ve rsc h ei dene jaren geven enke l e marokkaan s e organiseren gebeurt dit onderricht omwille ambassade l eerkrachten naschoolse arab i sche van het gebrek aan kennis van het nederlands l e ssen de toename van de vraag van de ou door leraars en leerlingen in de eigen taal ders en van het aanta l leerli ngen heeft de am turks of arabisch alhoewel dit officieel niet bassade ertoe aangezet e e n naschool s mag 2 s ysteem op te bouwen waa ri n arab i sche l es buiten de schooluren zijn er vormen waarbij gegeven wordt door hier aanwezi ge werkloze eveneens leerkrachten van de ambassades marokkanen ze hebben i n ve le geva ll en geen taalonderricht geven dit staat echter organi onde rwijsop l e i ding de ouders betalen 300 fr satorisch los van de school al gebeurt het per maand per kind de k i nderen k rij gen zes soms in dezelfde lokalen tenslotte zijn er ver tot a c ht uu r l es per week de ambassade stelt snipperde initiatieven van ouders om hun kin i n het v o oru i tzicht dat na v ij f jaar een cepm deren door iemand die ze zelf aanspreken te ce rtif i cat d etudes pri ma i re s du maroc kan laten onderrichten bekomen worden d i t systeem le i dt tot twee deze veelvormigheid is op zich niet nadelig naast elkaar bestaande circuits de ambassade ware het niet dat alle vormen lijden aan het s laagt e ri n op d ie man i er de ouders een stuk euvel van onvoldoende organisatie waardoor te binden anderzij d s moet men zelf niet i n de kwaliteit soms bedroevend laag is zeker in ve s teren de ouders beta l en de kwa liteit van de buitenschoolse vormen de le ss en i s n i et verzekerd er wordt hand i g een bundeling van alle inspanningen en serieu gebruik gemaakt van terugkee r dromen en ze ondersteuning zou het niveau al heel wat aan ouders en lee r lingen wordt een getu i g kunnen optillen sch ri ft voorgesp i egeld waarvan m arokkanen on s zelf ve rt e ll en dat de waarde prakt is ch n i hi l er dient nog veel te gebeuren i s bovend i en z i jn de toekomstkan s en voor marokkaan s e jongere n in marokko e r g beperkt we staan nog maar aan het begin van een tens l otte brengt d it systeem een zware na echt onderwijsbeleid ten aanzien van immi schoo l se be l asting voo r de kinderen mee in grantenkinderen in vlaanderen er zijn mooie dien men bovendien weet dat de kinderen verklaringen en doelstellingen maar die wor daarnaa s t nog heel wat u ren koran onderricht den echter onvoldoende politiek hard gemaakt k rij gen dan kan het b ijna n i et ander s dan dat in reele voorzieningen en middelen en in een dit a ll e s zi jn invloed heeft op de s choo l pre sta efficiente omkadering ti es er wordt t rouwens door vlaamse l eer zoals we in het begin stelden de reele onder kr a chten vastgesteld dat de kinderen tijdens wijssituatie voor de kinderen is er op 15 jaar de dag lessen som s met taken voor hun na niet zo erg veel op vooruitgegaan enerzijds school se l essen bezi g zi j n i n p l aat s van de ziet men duidelijker de problematiek en wordt aan ga n g zi j nde l esse n te volgen het bestaansrecht van minderheidstalen door we z ij n h i er even st il b ij bl ijven staan om aan het e00 de facto erkend maar anderzijds te tonen dat het vage en onduide li jke bele i d staan heel wat leerkrachten gebrek aan finan l eidt tot on s amenhangende en tegenst ri jdige ciele middelen druk van de publieke opinie de s ituati es dat zo de kans geboden wordt om realisatie van een echt beleid nog in d e d it o n derwijs voor andere doe l en te gebruiken weg dat het onderwijs i n m i nderheidsta l en zo in concurrent i e komt te staan met het v l aamse 45 noten de eg pi lootexper i menten in l i mburg startten i n 1976 en beoogden i nten si ef onderr icht in de ne de rlandse taal en het bevorderen van de kenn is van taa l en c u l tuur van het l and van herkomst om di t laatste t e r eal is eren we r den l eerkrachten door de ambassades ingeschake l d die b i nnen het norma le programma deze lessen verzorgen a ll e onde r w ijs d i ent in be l gie vo l gens de taa l wet geving gegeven te wo r den in de streektaa l i n vlaanderen du s i n het neder lands dit ge l dt ook voor de isl ami tische godsd i enst reken i ng hou dend met de gegevenhe i d dat de koran n i et kan ve rtaa l d worden betekent dit dat de koran verze n we l iswaa r in het arab i sch gegeven wor den maar dat u it leg over de godsd i enst moraal enzovoo rt in het nederla nd s zou moeten gebeu ren dit is ook vo l gens het off i ciele is l amiti s che centrum i n bruss e l n i et onmogelijk zo is men op be l ei d s vl ak noga l te rughoud end om maatrege len van posit ieve d i scriminat ie voor m i granten we tt el i j k i n te bouwen omdat men on der meer vr eest de rea c t i e te krij gen dat men bu ite n l ande rs bevoo r de l igt 46