OETC voor Marokkaanse kinderen

hassan ammi h oetc voor marokkaanse kindere n s lj yrj lj v r i y bij het ontwikke l en van het oetc zij n er ver ouder s en oetc schillende pa rtijen met duidelijk verschillende be langen deze be l angen kunnen elkaar soms de trekarbeiders uit de med i terrane gebieden aanvullen maar ze kunnen ook tegengesteld en de neder l andse overheid waren het met el zijn be l angengroepen zijn onder anderen de kaar eens dat de komst van meestal man rijks en gemeenteli j ke overheden de scholen ne lijke migranten een tij delijke zaak was de oetc l eerkrachten en ten sl otte de ouders al l es wat men met e l kaar van p l an was was deze laatste groep heeft de minste moge lijkhe dus ook tijdel ij k een logisch gevolg hiervan den om i nvloed u it te oefenen op de vormge was isolement en margina li satie van de trekar ving van oetc in dit a r tikel zal eerst aan beiders in de nederlandse samenleving al le dacht besteed worden aan de positi e van ou pa rt ij en b l even vreemd voor elkaa r langza ders vervolgens ga i k in op de omstand i ghe merhand echter ontstond er bij de m i granten den waaronder bu i ten l andse l eerkrachten wer duidel ijk behoefte aan een herkenbare p l aats in ken en het laatste deel is gebaseerd op een in de samenleving de gezinshereniging die op terv i ew met marokkaanse leerkrachten over gang was gekomen bracht problemen met zich hun onderwijs mee het isolement en de marginalisering go l den nu ook voor de vrouwen en k i nderen aan het e i nd van de jaren zeventi g trok men de conclus i e dat er sprake was van permanent verbl ijf en drong men er bij de nederlandse 49 overheid op aan dit ook te erkennen de strijd de omstand igheden concentreerde zich op het toegankelijk maken nederlandse beleidsinstant i es en scholen van de nederlandse voorzieningen en op de er kenning van het eigene en het ontwikkelen de gemeente amsterdam heeft meer dan tien daarvan binnen de nederlandse samenleving jaar met het fenomeen oetc geworsteld als een recht maar ook als een houvast voor oetc en het nederlandse onderwijs zouden de gemeenschappen de strijd voor erkenning twee volstrekt tegenstrijdige onderwijssyste beoogde een mentaliteitsverandering waar men zijn waarbij het nederlandse onderwijs door geaccepteerd zou worden dat ook de et de integratie in de nederlandse samenleving nische minderheden het recht hebben om zou bevorderen en het oetc niet aanvanke openlijk en zonder angst of schaamte hun ei lijk was oetc een bijtaak en dus een bij gen cultuur te beleven en ontwikkelen net zo zaak in het takenpakket voor de organisatie als dat van verschillende culturele groeperin van het onderwijs aan allochtone kinderen gen onder de nederlanders wordt geaccep pas in de tweede helft van 1985 is hierin een teerd wanneer men vanuit deze situatie naar lichte wijziging gekomen de gemeente heeft het oetc kijkt kan men concluderen dat de een oetc inspecteur benoemd en de rayon behoeften van ouders niet alleen voo rt komen inspecteurs de bevoegdheid gegeven zich met uit het feit dat hun kinderen zich snel laten as het oetc in eigen rayon te bemoeien boven simileren maar ook dat ze oetc beschouwen dien zijn er verschillende ontwikkelgroepen als een belangrijk onderdeel van het rechten per nationaliteit geinstalleerd om samen met pakket waarvoor ze strijden ze willen defini bovengenoemde inspecteurs en de begelei tief afrekenen met het buitengesloten worden dingsdienst stapsgewijze oetc te en buitenstaander zijn bovendien verwachten ontwikkelen de ouders dat het nederlandse onderwijs ook oetc moet echter vooral vorm krijgen op voor hun kinderen de fundamentele principes schoolniveau en aan die schoolpraktijk schort van vrijheid van onderwijs en het aansluiten bij wel het een en ander een probleem voor die de wereld van het kind in acht neemt hun be schoolpraktijk is dat de scholen in de meeste lang bij het oetc ligt primair bij de mogelijk gevallen niet betrokken worden bij de sollicita heden die het biedt voor de integratie van de ties en de benoemingen van de oetc ers na eigen gemeenschap daarom hechten zij veel benoeming wordt de oetc er naar een school waarde aan het leren van het standaard verwezen en dan worden de school en de arabisch en het onderwijs over de islamitische oetc er voor het eerst met elkaar geconfron cultuur en godsdienst teerd in vele gevallen is het zo gegaan dat de alhoewel buitenlandse leerkrachten zelf soms oetc er ter plekke het minst geschikte lokaal andere accenten leggen zien zij het belang in krijgt toegewezen en het verder in zijn eentje van aansluiting bij de behoeften van de ou moet zien te redden de introductiewijze de ders zij staan vaak onder druk van twee kan motivatie en de attituden van de school en ten de ouders zijn gericht op een bijdrage van oetc er bepalen in hoge mate het verloop van oetc aan de integratie van de eigen gemeen de samenwerking tussen de oetc er en het schap de nederlandse overheid dwingt hen nederlandse onderwijs dit is te illustreren aan leerplannen te ontwerpen waarin de orientatie de hand van twee schoolpraktijken op integratie in de nederlandse school centraal een positieve school bij de aankomst van de staat alle oetc ers van welke taalgroep dan oetc er op school wordt hij zij gedurende een ook achten het onderlinge overleg een onmis a twee weken in de gelegenheid gesteld zich baar middel om verantwoord gestalte te kun goed op de hele school te orienteren dat nen geven aan oetc voor veel taalgroepen houdt in individuele kennismaking met alle kan men stellen dat men erin is geslaagd over teamleden assisteren in de klas tijdens de les legorga nen en oudercomite s in het leven te sen om een idee te krijgen van de werkwijze roepen waardoor men vanuit een gemeen in de klas samen met een aantal aangewezen schapsbelang kan handelen voor belangrijke contactpersonen allerlei informatie over school andere taalgroepen echter moet men helaas doornemen gesprekken arrangeren met de ou constateren dat zij nog niet voldoende zijn ders en de oetc kinderen afspraken maken georganiseerd over de overlegstructuur bijvoorbeeld hoe deelname aan teamvergaderingen geregel d 50 w or d t g eza menlij k in g elij kwa ard ig e ver h o u ond anks d eze o bsta k els he bb en de m aro k d ing een lesrooster in el k aar zetten en tenslot kaanse leerkracht en vaak zon d er eni g e h ul p te een geschi kt lokaal met het daar b ij b ehoren g etrach t een swp t e m aken de essentiele de w erkmateriaal ter b eschikk ing stellen het vraa g hi e rbij is h ee ft d it d eelschool w er kp lan is opvallend dat deze posi t ieve situatie veel voor oet c een wer kelij ke bijdrage voor de mogelijkheden biedt voor e en inhou d elij ke sa ont w i kk elin g van het oetc bete k en d deze men w er kin g zoals bijvo o rbee l d ge z a m enlij k vraa g ka n na tu urlijk alleen d e o e t c er zelf een thema kiez en en uitvoeren een andere beant woord en maar op g rond v an m ijn con grandio z e verd ienste van d eze situatie is dat tac t m et veel oetc ers ka n i k w el zeggen d at deze positieve samen werking duidelij k e ffectief dit een on b evr edigende frus trerende en on en positief w erk t naar de k inderen toe ba rm harti g e zaa k voor hen is g e wee st g ezien een negatieve school vaa k blij kt d at d e moti d e oms tandig he d en w aaron der ze heb b en vatie om oetc te org aniseren de bep al e nd e moeten werken factor is bij het al dan niet sla g en va n samen werking sommi g e scholen vrag en om oe tc de l ess e n omdat de ou d ers daarover blijven zeuren en het een noo d zaak is om de kinderen op de ei in a msterd am w erken m arok kaanse en turkse gen school te houden en d a armee het eigen leer k rachten o p d it moment in het k ader van besta a n te g aranderen d it wo r dt vaa k dui de het p roj ec t ar tu b o ar a b isch en turk s in lijk w anneer de o etc er belan d t op deze het basisonder wijs aan het opstellen van een school zijn haar introductie g aat niet ver d er school w er kp lan en het ontw ikkelen van mate dan handen van teamled en sc hu dden en mee ria a l h et hiernavol g en d e is g e b aseer d o p een lopen naar het minst geschi kte lokaal op som g es prek van h assan a mmih aboulhorma bra mige scholen w ordt oetc in d e personeels h im a chat ri en k arim farhouni m et d ori a n k antine of in een hoek v an d e gang gegevenl d e haan die het g esprek heeft uitgew er k t helaas k omen d eze situat ies no g veel voor het gevolg hiervan is vaa k isolement geen ge doelen van het marokkaanse oet c zamenlijke verantwoor d elij k hei d con f licten oetc heeft als belangrijkste doel een bijdrage over allerlei schoolza k en en ver warring te leveren aan de ontwikkeling van de identi teit van een marokkaans kind in nederland via de praktijk van het marokkaanse oetc taal en cultuuronderwijs gezien de omstan d i gheden zijn de mogelijkheden om deze doe de prakti jk van een marokkaanse leerkracht op len te realiseren beperkt concreet kan men nederlandse schol en wordt gekenmerkt door werken aan het feit dat men vaak vergeet dat de u iteinde elementa i re taalvaardigheden zowel mon li jke taak van de leerkracht is onderwijs in ei del i ng als schrifte lijk gen taal en cultuur te verzorgen zijn of haar kennis van en inzicht in de eigen cultuur activiteiten varieren van tolk ve rt aler tot so normen en waarden traditi es godsd i enst ciaal werker aan toe hij of z ij moet een soo rt muziek enzovoort onderwijs geven dat nog nauwelijks bestaat herkenning op schoolniveau voor de veel leerkrachten geven op meer dan e e n kinderen school les aan maar liefst 40 tot 120 k i nde deze drie aspecten z ijn altijd met elkaar ver ren die verschi ll en in leeftijd naar taalachte r weven de taal i s middel bij de cu l tuurlessen grond naar taalvaardigheid en motivatie het en als taal centraal staat wordt geprobeerd te maken van een schoolwerkplan valt dan ook werken aan de hand van culture le inhouden niet mee sterker het maken van een swp het gaat altijd om het accentueren van een kan een nachtmerrie zijn alle broodnodige van de aspecten van oetc bouwstenen ontbreken zoals een leerplan waarin de leerlijn i s uitgestippe l d de samen inhoude n werking met het reguliere onderwijs de tijd die daarmee gemoeid is het overleg met ande 1 taalonderwij s re oetc ers de hulp van buiten zoals belei de taalachtergrond van marokkaanse kinderen dingsd i ensten en dergelijke is erg uiteenlopend als thuistaal gebruiken ze een van de berbertalen marokkaans arabisc h 51 en nederlands tijdens een les kunnen er voor het onderwijs in marokko gelden te ha grote verschillen tussen kinderen zi j n in de len het aantal uren is daarvoor te beperkt monde l inge of schr i fte l i j ke behee r sing van het het standaard arabisch krijgt te weinig on standaard arab i sch de taal d i e moet worden dersteuning in de schriftelijke wereld buiten onderwezen 2 dat maakt het marokkaanse e i school en de houding van de nederlandse om gen taalonderw i js zee r gecompliceerd en het geving werkt belemmerend primair staat het vereist een specif i eke aanpak toegang verschaffen tot het standaard i n nederland is i nm i ddels de situatie gegroeid arabisch in verband met de identiteitsvorming dat schoolgaande marokkaanse kinderen van een kind als lid van de marokkaanse ge steeds m i nder de taa l van de ouders en steeds meenschap in nederland meer het neder l ands gaan behee rs en dat het onderwijs in het standaard arabisch is beinvloedt ste rk de i nhoud van het oetc tot aanvankelijk alleen spreek en luisteronderwijs nu toe op de lagere schoo l de geinterv i ewde kinderen moeten eerst vertrouwd raken met l eerkrachten laten de kinderen zich zoveel mo arabische woorden die betrekking hebben op gel i jk uiten in de taa l die ze het beste spreken hun dagelijkse realiteit die van thuis en ze moeten zich n i et door de taa l geremd voe school deze woorden vormen de basis voor l en en bovendien k rijgt zo ook de marokkaanse het lees en schrijfonderwijs de leerkrachten s preektaa l berber of marokkaan s e arabisch beginnen met het lezen en schrijven na de pe de kans zich op school te ontwikke len riode van het aanvankelijk lezen in de neder maar in veel gesprekken wordt het nede r lands landse klas meestal in december of januari of worden nederl andse woorden gebruikt als voor die tijd worden er soms voorbereidende m i dde l i s men soms b ij u i tl eg aangewezen op activiteiten gedaan ten behoeve van de moto de nederl andse taal riek en kunnen kinderen die duidelijk be doelta l en zijn voor het spreken in de ee r ste fa langstelling tonen voor het schrijven aan de se van het onderwijs het marokkaans arab i sch gang met tekeningen kleuractiviteiten of oefe en voor het schr i jven het standaard arabisch ningen voor bepaalde tekens de moderne toch kan het gebruik van marokkaans leesmethoden uit marokko zijn weinig geschikt arabisch verwarrend zijn voor een berber kind om ze op de voet te volgen er staan situaties i s het marokkaans arab i sch een vreemde taa l en begrippen in die specifiek voor marokko en voor de k inde r en d i e van huis u i t zijn wat het materiaal betreft moet dus van marokkaans arabisch spreken kan de keuze de nood een deugd worden gemaakt dat be voor deze taal als voe rtaal verwarrend zijn om tekent starten met lezen vanuit woorden in dat ook zij het standaard arabisch moeten le het standaard arabisch met betekenisinhouden r en l ezen en schrij ven het marokkaans die voor de kinderen vertrouwd zijn maken arab i sch wordt voo r vee l kinderen a l s een van eigen materiaal dat daarop is gebaseerd tweede taal behande l d gezocht wordt naar aangevuld met een selectie uit het voorhanden woorden die gemeenschappe l ijk z i jn voor de zijnde marokkaanse materiaal een leesles kan thu i staa l en de doelta l en in de hogere klassen zo beginnen met een kringgesprek waarvan worden de grenzen steeds meer verlegd als kernwoorden op het bord komen en waarover de k i nderen het aankunnen wordt ernaar vervolgens opdrachten worden gegeven af gestreefd ze zovee l mogelij k standaard hankelijk van de taalvaardigheden van de kin arabische termen te laten gebru i ken het i s deren en het beschikbare materiaal omdat de dan n i et zo dat de gesprekken helemaal in het kinderen maar een keer in de week naar de standaard arab i sch gevoerd kunnen worden marokkaanse les komen moet er iedere keer met de beperkte t ijd en middelen d i e er voor worden herhaald wat als lesstof is behandeld het arab i sch op de nederlandse school z ijn ook krijgen de kinderen daarom huiswerk een komen de meeste k i nderen in het a l gemeen probleem van het huiswerk geven is dat het voor het spreken niet vee l verde r dan het leren de kinderen die soms bijna dagelijks ook nog van e l ementair standaard arabisch voor het naar de koranschool gaan nog minder tijd om schrijven li gt het iets gunstiger a l s de kinde te spelen laat kringgesprek huiswerk bekij ren regelmatig oetc lessen hebben gevolgd ken herhaling lezen en schrijven zijn de vaste kunnen ze in de bovenbouw ko rt e teksten taalonderdelen van iedere oetc les schr ijven de leerkrachten vinden dat het voor de kinderen moeilijk is om de taaln iveaus d i e 52 2 cultuuronderwijs gaat ook nog met versch ill ende leeft i jden in voor de jongste kinderen wordt in de lessen een groep en versch ill ende programma s van waarin de cultuur centraal staat veel aan de scholen alhoewel de leerk r achten ook dacht besteed aan onderwerpen die te maken kl assikaal werken in kr i nggesprekken her hebben met de religie tradities en gewoonten hal ing van behandelde stof en dergelijke het zijn onderwerpen die aansluiten bij de di proberen ze veel aandacht te besteden aan recte beleving zoals feesten de vastenmaand groepsopdrachten en individuele activ i te iten ramadan en folklore vanaf de tweede klas na verloop van tijd kennen ze de verschillende kinderen vanaf zeven jaar kunnen elementaire taal en ontwikkelingsn iveaus van de kinderen onderdelen van aardrijkskunde en geschiedenis en kunnen kinderen ingedeeld worden voor de aan de orde komen maar pas voor de kinde groeps of indiv i duele act i viteiten op dat mo ren van de vierde klas vanaf negen jaar ment voelen de leerkrachten zich voor een d i wordt op een aantal aspecten van het lemma geplaatst d i fferent i atie kan le i den tot aardrijkskunde en geschiedenisonderwijs wat ind i v i dua l isme dat ten koste kan gaan van het dieper ingegaan dan worden bijvoorbeeld be gemeenschapsgevoe l er is vee l behoefte aan handeld de verschillende volkeren in marokko het ontw i kkelen van een didactiek die tege geografie klimaat grondstoffen produkten of moet komt aan beide componenten de geschiedenis van koninkrijken en de arabi sering het behandelen van de onderwerpen pers pectief mag niet afhankelijk zijn van het beheersen van het standaard arabisch er is veel behoef de be l angrijkste prioriteit voor de toekomst te aan visueel materiaal om het arabisch ook van het marokkaanse oetc is volgens de lee r in deze lessen zoveel mogelijk aandacht te krachten de gelijkwaard i gheid van dit onder kunnen geven wijs met het over i ge onderw ijs terwij l veel scholen oetc noodzake l ijk v i nden voor de 3 herkenning i denti teitsontw i kkeli ng zijn er toch veel k l as een kind heeft thuis vaak weinig mogelijkhe seleerkrachten die het volgen van oetc lessen den om zich vrij te uiten over onderwerpen die nog steeds primair a ls afwez ig zijn van de te maken hebben met nederlandse gewoon kinderen zien als de kinderen terugkomen in ten voor sommige ouders is toppop taboe de klas i s het alsof ze ziek zijn geweest en en krijgen ze te horen dat hun muziek raar is wor dt er niet gevraagd wat ze ged aa n hebben jullie hebben pijn in je maag daarom ook komt het voor dat alleen de k i nderen i ets schreeuwen jullie zo zowel de leerstof als de wordt gevraagd waarna men overgaat tot inrichting van het onderwijs zijn vreemd op de orde van de dag maar dat er met l eer de koranschool krijgen ze te maken met weer krachten niets wordt overl egd andere normen het oetc kan voor kinderen ook b i j de plannen voor het voortgezet onder dan een plek zijn waar de stoom van de ketel wijs l ijkt het erop a l sof oetc geen onderwijs kan het organiseren van oetc als herken i nhoud heeft bij het ontwikkelen van mate ningspunt betekent niet dat er altijd speciale r i aal voor de vakken turks en arabis c h wordt activiteiten worden gedaan het gaat vooral niet betrokken wat de kinderen op de bas is om de mogelijkheid elkaar te zien een eigen schoo l hebben gedaan voor de doorstrom i ng leerkracht te hebben bij leerlingen te zijn bij tel l en all een de resu l taten van het neder l andse wie je je op je gemak voelt de houding van programma de leerkracht is erg belangrijk gelijkwaard ighe i d zou moeten betekenen dat men het oetc n i et z i et al s iets dat ten koste werkvormen gaat van het neder l andse onderwi js het bete een van de belangrijkste kenmerken van de kent i mmers dat men samenwerkt om tot af oetc klas is de noodzaak tot differentiatie stemming te komen van het oetc programma een marokkaanse leerkracht heeft te maken op het nederlandse programma e n andersom met verschillende ontwikkelingsniveaus afhan het betekent dat oetc leerkrachten prof iteren kelijk van een stads of plattelandsachtergrond van ervaringen van het nederlandse onderw i js van de ouders school en oetc ervaring van dat er ve rtal i ngen komen van nederlands ma de kinderen thuistalen ervaring met het teriaa l en specif i ek oetc materiaa l wordt ont standaard arabisch en als het om een lespunt wikkeld het betekent ook dat het neder l ands e 53 onderwijs verande rt er moet een gel ijkwaardi ge ruimte in de school komen voldoende t ijd een posit i eve houd i ng van leerkrachten en niet marokkaanse leerlingen in die zin dat ze de aanwezigheid van andere talen in schoo l vanzelfsprekend vinden en in roosters ruimte maken voor be l angrijke beleven i ssen u i t de marokkaanse cultuur zoals het achoura een kinderfeest dat kenmerken heeft van sinter klaas ai d elmouloud de geboo rt e van de profeet of ai d a l adha offerfeest geli j k waardig betekent ook dat niet alleen het kind in beeld moet zijn maar ook de ouders voor het niveau van integratie van de kinderen is het belangr ij k dat de ouders betrokken worden bij de schoo l en daarvoor is openheid van de school noodzakel ij k de buitenlandse leer kracht mag dan we l een brugfunctie vervullen a l s er van de kant van de school en ouders geen stappen worden gezet valt er we i nig te beginnen de ma rokkaanse l essen z ijn erop gericht het marokkaanse kind door m i ddel van taa l en cultuuronderwijs te orienteren op zijn pos itie in de nederlandse samenleving het is belangrijk dat er hard wordt gewerkt aan de kwalite it van de didact i ek voor oetc en tweeta li gheid aan methoden en materiaa l aan de opleiding van leerk r achten maar er kan pas sprake zi jn van goed onderw ij s als het oetc als een vol waardig onderdeel geintegreerd is in het regu l iere kleuter bas i s en voo rt gezet onderwij s note n over de s amenwe rk ing tussen oetc er en het ned erl andse team heeft het abc ee n b rochu re g e maakt abc oud we s t pi n o sugg es ties voor de begeleiding van de samenwerking oetc en nederlandstalig onderwijs maa rt 1985 zie roei o tten de stem van de marokkaanse ar be ide rs marokkanen over onderw ij s in e igen taal en cultuur in moor e de red arabisch en turks op scho ol m ui derberg c outinho 1985 pp 109 126 54