Over eindtermen en basisvorming

kritiek commentaar beschouwing kees de glopper over eindtermen en basisvorming op het advies over de eindtermen nederlands van de commissie ten brinke is door velen kritisch gereageerd op het lamentabele taalgebruik van de commissie is niet zonder reden door van peer 1989 gewezen belangrijker dan het taalgebruik is echter de inhoud van het eindtermenadvies ook op die inhoud is van verschillende kanten forse kritiek gekomen in sommige reacties worden de haalbaarheid en de legitimiteit van de taak van de commissie in twijfel getrokken zo stellen de leden van de taakgroep extern beleid van levende talen groeneweg e a 1989 dat de commissie overvraagd is volgens het von bestuur van goch 1989 draagt de formu lering van eindtermen op twee niveau s bij aan ongewenste selectie bovendien tast de invoering van eindtermen de vrijheid van inrichting van het moedertaalonderwijs aan wat dit laatste betreft valt sturm 1989 het von bestuur bij in andere kritische reacties op het eindtermenadvies nederlands wordt de opdracht van de commissie voor lief genomen deze reacties richten zich dan op de inhoudelijke keuzen die door de commissie gemaakt zijn en op de door haar geleverde argumentatie door groeneweg e a 1989 zijn in dit verband behartenswaardige dingen gezegd bij voorbeeld over de interne consistentie van het advies daaraan heb ik weinig toe te voegen ik zal me in dit commentaar daarom beperken tot de haalbaarheid en legitimiteit van het com missiewerk overvraagd is de commissie naar mijn mening niet al had zij dat moet toegegeven worden een uiterst lastige taak door haar voor zover zichtbaar willekeurige manier van werken heeft de commissie het zichzelf wellicht moeilijker gemaakt dan nodig was en is het eindprodukt van minder kaliber dan het onderwijs nederlands toekomt als aan de keuze van de eindtermen een duidelijke beschrijving van het leerstofdomein van het vak nederlands ten grondslag had gelegen was zichtbaar geweest waaruit de commissie eindtermen had gekozen het ontbreken van een gezaghebbende beschrijving had de comrtiissie niet hoeven weerhouden van een eigen poging tot verkaveling van het vakgebied het boekje over basisvorming van gert rijlaarsdam laat zien hoe een domeinbeschrijving voor het vak nederlands eruit zou kunnen zien als de argumenten voor selectie uit het domein vervolgens helder waren geweest was duidelijk geworden waarom de commissie de voorgestelde eindtermen gekozen heeft en niet andere een uitvoeriger verantwoording van de argumentatie in het advies zelf of in andere algemeen toegankelijke stukken zou niet misstaan hebben het gebrek aan argumentatie was mij al opgevallen op tijdens de schriftelijke raadpleging van de vak en velddeskundigen door de commissie ik heb mijzelf toen tertijd van commentaar onthouden aan de commissie heb ik laten weten dat het mij weinig zinvol en buitengewoon moeilijk leek om zonder kennis van het hoe en waarom 99 spiegel 7 1989 nr 2 99 100 van de gemaakte keuzen te reageren op een losse lijst van eindtermen de situatie nu is helaas niet veel anders de vrijheid van de inrichting van het onderwijs zou aangetast worden door de invoe ring van eindtermen daargelaten of deze interpretatie juist is het betreffende grondwetsartikel over de vrijheid van inrichting van het onderwijs wordt immers te pas maar vooral ook te onpas van stal gehaald de vraag waar het om gaat is of men de invoering van eindtermen met een bepaalde gezaghebbende status wel of niet wenselijk acht er zijn in principe twee posities denkbaar een de overheid stelt bij wet eindtermen vast en legt aan het onderwijs de taak op om deze binnen een bepaald tijdbestek bij bepaalde groepen leerlingen te realise ren daarmee stelt de overheid onmiskenbaar beperkingen aan de vrijheid van de inrichting van het onderwijs dat is een nadeel maar er staat een groot potentieel voordeel tegenover alle leerlingen bereiken doelstellingen die algemeen van groot belang geacht worden twee eindtermen worden in opdracht van de overheid vastgesteld en aan het onderwijs ten voorbeeld gesteld aan de scholen wordt overgelaten in hoeverre zij de eindtermen nastreven en op welke wijze zij deze eindtermen toetsen dat is een voordeel maar daar staat een belangrijk nadeel tegenover gebrek aan eenheid in het nastreven en toetsen van de eindtermen verscherpt de selectie in het onderwijs en komt de verhoging van het kennispeil van de schoolbevolking niet ten goede iedereen heeft de vrijheid om een van beide alternatieven te kiezen tegelijkertijd klagen over de aantasting van de vrijheid van inrichting van het onderwijs en over ongewenste en onrechtvaardige selectie in het onderwijs mag ook maar is niet geloofwaardig bibliografie goch m van commentaar van het von bestuur moer 1989 1 2 p 25 26 groeneweg w t hendrix r klein r liebrand r oostdam t weijers het advies eindtermen nederlands de eerste schreden op een goede weg een kritische beschouwing levende talen 441 1989 p 323 332 peer w van uiterlijk behang en hedendaags fetisjisme moer 1989 1 2 p 53 60 sturm j moedertaalonderwijs en de invoering van basisvorming hoe staat het met de vrijheid van richting en inrichting spiegel 1989 7 1 p 87 96 100