Parels voor de leerkrachten

kent dat maken ze zichtbaar door in elf hoofdstukken de lezer aan de hand te nemen en mee te laten denken in de beschreven ont werpprocessen op verschillende vakgebieden als het goed is deelt de lezer als het boek uit is een ervaring met de auteurs namelijk verhip dat kan ik ook door hun praktische manier van werken hebben de auteurs zichzelf en elkaar geschoold iedereen h i eld voor de rest van de groep een presentatie op het eigen vakgebied dan werd het ontwerp kritisch be keken en zo mogelijk verbeterd door te kie zen voor concrete invullingen behoedde de groep zich voor het verzanden in zweverige boek discuss ies gepraat over vis i e kon zo niet vrij blijvend blijven besprekinge n dat k l inkt veelbelovend gauw doorlezen maar verderop in de inleiding opperen de auteurs is de beleidsvraag wat te doen met het schoolwerkplan niet te beantwoorden met educatief ontwerpen met en zo nodig zonder els schelleken s bestaande methodes in het onderwijs zover zijn ze nog niet toch zet deze vraag mij aan parels voor de het denken waarom nou niet andersom zon der en zo nodig met ik zie in gedachten al leerkrachte n kaa rtenbakken vol door anderen bedachte educatieve ontwerpen de scholen binnenge ze h eb be n zeker geen l a s t v an va ls e be sch e i dragen worden die angst wordt versterkt denheid de samenstellers van dit boek m et door het slot van de inleiding u zult in dit een al op de eerste bladzij kondigen zij aan boek althans nog geen cursivering e s gede di t is een b oe k m e t pa r e ls va n ontw e rpkunde gen beproefde programma s aantreffen en dat voor het basisonderwijs zo die staat moe heeft een voordeel en een nadeel het voor ten ze gedacht hebben uitdagend en prikke deel is dat de lezer zich samen met collega s len d dat zeker m aar oo k w at p retentieus i k kan inze tten voor meer dan een gedachtenex werd in ieder geva l ni e u w sg ieri g kunn e n d e periment een echt experiment het nadeel sa me nstellers dat waa rm ake n mag de lezer zelf bedenken hier loop ik even d e inlei d in g verte lt in wei n i g woor d e n wat vast natuurlijk kunnen goede voorbeelden educatief ontw e rpen in houd t v e rgr otin g v a n een beeld geven van wat er allemaal mogelijk het vakmansc ha p van de leerkracht in het bij is maar gaat het eigenlijk niet om het pro zonder drie aspecten daarvan visie vorm g e ces achter educatief ontwerpen ven in d e p raktij k did a ct isch re pe rtoire we l b e wust inzetten bij het m ake n va n on derwijs e n dan nu naar de inhou de n g eb rui k m a ken van methode n en t e c hn ieken in h oo fd stu k 1 wordt been uit de k as t g e o m bij alle nodi g e creativiteit en ins p iratie het haald b ij zijn ontw erp voor een toverboekje o ntwerpen functioneel te doen zijn en het t e wor d en de uitgan gs punten gezocht d e mee r ondersteunen deze laatste zin begrijp ik niet praktisc he d idactiek van v a n daag d e dag ste lt goed gaat h et om methode n e n techni eke n het kind centraler d e twee afgedrukte ont d ie o ok voor ko men in d e tr ad itionele d id act i ek we r p e n een op lossin g b e de n ke n voor e e n o f g aat het om nieu w e m odelle n m et n i eu w e d ru k ver ke ers k noo ppunt en e e n sp rookje op onder wijsstra tegieen e n hoezo f unctioneel d elen i n scenes om het te k unnen spelen zijn binn e n w elk ka d er va nui t w el k perspectief m in de r leersto fg ericht m aa r w el w at g e woon de samenstellers willen in dit b oek laten zien tj es w at ed ucatief ontw erpen i n de prak tijk be te a an de hand van twee rekenlessen komen i n 54 ho ofds tu k 2 vij f el em e nt e n uit het repe rto ir e verkleinwoorden ziekte zo n vakmanschap al van de educatief ontw erper naar voren het dus de auteur ontwikkelt de taalleraar te wei gebruik maken van contexten het oproepen nig op de opleiding waar het vak vooral in het van co g nitiev e conflicte n h et m ake n v a n teken staat van taalinhouden en praktijklesjes visualiserin gen het aanr e i ken van not atiesche er volgen enkele aardige suggesties die kun ma s en het opnem en v a n d ialogen d e sa nen leiden tot taalverwondering taalplezier en mensteller van m et de groeten van de reus taalpragmatiek uit wiskobas heeft er onder meer voor zorg h e ik geloof dat ik er wat van begin te begrij ged r agen d at d e wis k undige act iviteiten va n pen vooral het onderscheid tussen de drie ty de leerlingen door de context van het reu pes ontwerpen verheldert veel het groeiend zenverhaa l aan el kaar ver b on d en w or d en ontwerp stond mij steeds voor ogen dat lijkt ja dat klo pt m aar het verhaal van d e ba kk er mij het beste onderwijs op te leveren maar in en de reus verzandt is het dus toch een derdaad het vraagt nogal wat nu zie ik ook truc dat de eerdere ontwerpsituaties in dit boek i k w or d er e e n b e etje ch ag rijn i g va n z i t i k hoogstens het derde principe benaderen w eer mu gg en te zi ft en en sl akk en te zouten ook rond verkleinwoordjes experimentee rt een h oe d an oo k waar blijft de inspiratie van het van de auteurs in hoofdstuk 4 met het ont beg in werpen van een computerprogramma vanuit maar hoofdstuk 3 belooft wat taaldidactiek veel terechte ergernis over bestaande ama de verk leinwoor de n aan de h a n d van e en k ri teuristische educatieve software het leve rt tische analyse van oud en nieuw methoden aardige gedachten op in de voorwaardensfeer materiaal gaat de auteur op zoek naar achter onderscheiden tussen type fouten en spelfou li gg ende va kd idactische p rinci pe s ten slotte ten uitgaan van een foutenanalyse als de leer volgt e e n ve el aardiger invulling taa luitsta pjes ling oefent ondersteuning met werkbladen en waa r b ij het v e rk l e i nw oord ni et vee l mee r is gebruik van het woordenboek conclusie er dan een t o e v a lli ge kap stok v oo r taa lv e rwonde moeten wel goede programma s voor individu ring taalplezier taalreflectie en taal w aarde eel gebruik door de leerlingen te maken zijn rin g m et idee en als zoe ken n aa r w o ord en die als didactici en programmeurs hierin samen niet ver kleind kunnen wor d en w oord en d ie werken hun g rote broer kwijt lij ke n te z ijn m e isje het ontwerp van een geograaf in hoofdstuk zoutje en str eekgebo n de n ver klein in ge n 5 moet kinderen zinnige en leerzame erv arin toch blijven de lessen a fgelei d v an het taa l gen bieden over een verre leefwereld als system atisch den ke n vorm wordt daarbij gekozen voor een simula het k an e c h ter oo k an de rs mel dt de a ut e ur tiespel zwe rve rtjes van bogota de spelers u itg aan van h et e f fect v an v e r k l e in w oorden bewegen zich als zwerf kinderen over de plat bijvoor b e el d d at is al een educatief onder tegrond van de stad onder het kopje de we rp o p dri e manier e n ka n de lee rk racht v a n toets der kritiek staan allerlei fundamentele e e n educ atief onderwerp tot e en ed uc at i ef vragen bij zo n spel zoals je moet de wereld ontwerp komen uitgaande van beleving en niet voorstellen zoals ie niet is maar mag je functionaliteit opn i e u w d e v ra ag w at bete ellende aanbieden zonder uitzicht op verande k ent da t l aatste be g rip h ier p r ecies ring er is alle aandacht voor de emoties van 1 h et g roeie n d on twerp de lee rk racht h aa kt de kinderen en of je die wel op moet roepen in o p s p ontan e t a algebrui k ssitua ti es in de klas toch ontbreekt de mijns inziens meest funda dat vereist een grote p rofession aliteit de aan mentele vraag draag je met zo n spel niet bij da c ht m oe t va stge houden en geinten si vee rd aan de negatieve beeldvorming van kinderen wo rde n leerli nge n v oe re n h un zelfbeda c hte rond derde wereld landen eenzelfde soo rt ge plannen uit nadat de leraar zich snel breder vaar schuilt in de tekst een kind onder de georienteerd heeft op het onderw erp evenaar wordt later vaak een bedelaar een 2 het voorbereide ontw erp de interesse kan kinderen voor kinderen liedje goedbedoeld g estuurd wor d en via het p rincipe van d e g efor maar ook doodeng waarom niet uitgaan van ceerde actualiteit b ijvoorbeeld een g espeelde bijvoorbeeld de tegenstelling arm rijk die is v e rsprekin g ve rgeetac hti ghe id o n wete n dheid niet alleen in nederland maar ook in bogota 3 het ver bee l de ontwerp geb rui k maken v a n te vinden een verhaal bijvoorbeeld over een kind met de ook geografisch rond het inrichten van een te 55 bouwen stad is het onderwerp van hoofdstuk schiedenis twijfel zaaien een verhaal vertel 6 ee n van de d o e lstelli nge n is k in de re n te la le n expe ri me n ten ond e rneme n aanda c ht ten ervaren dat sam en we r ken moe ilij k ka n zijn wekken maa r ook vruc ht b a a r de l eerk racht heeft ze lf visie routines doordenken geleide zelfont een krantebericht bedacht dat de aanleiding dekking vormt tot h et inrichten v a n d e rui mte met i n ho o fdstuk 10 verste l we rk be d enkt een voorgemaakte elementen aardiger is het in leerkracht een oplossing voor het individuele derdaad zoals de auteur aangeeft met een schrijfprobleem van m arleen samen elfen ma d erg elij k on twe rp te we rke n als de k las in het ken m aatwe rk dus h i e ro p voo rt bord ure n d ec ht o p nieu w m oet wo r den in g ericht d e ko p ko mt d e a ut e ur uit o p he t mak en va n ee n pelin g tussen leers tof gebied ruimtelijk e orde boe k met kl e in e schrijfs e ls t en slotte g a at de nin g en attitu devor m in g ka n ertoe leide n dat ontwerper met pab o studenten aan de slag een van de doelen uit h et zicht verdwijnt het rond kinderen als m arleen is de kunst van educatief ontwerpen de voor h oofd st u k 11 ten slotte is de u it w er k in g va n waarden o p bei d e gebied en in het oo g te ee n d i aloog waa rin de au te urs ref l e c teren o p houden e l k aars ontwe rpen h et l evert belan g rij ke g e in hoofdstuk 7 gaat het om het scheppen van da c h te n op over bijvoor beeld het be l a n g van een uitnodigende omgevin g voor be w eg in g son m eth ode s visi e op on der wijs en de relat ie tus derwijs en op elkaar afgestemde inhouden en sen educatief ontwerpen en realiteit wer kvorme n d e auteu r vera ntw oord t een keu ze voor een veelheidsles uitgekiende organisa heb ik nu toch al te kritisch zitten doen ja tie veili gh ei d en lee rrijke situaties g e wo on want de auteurs zijn niet aan een eindstreep e en voorbeel d van g oe d onderw ijs lij kt m ij ze presenteren een manier van denken die vooral ge b aseerd op vak inh oudelij ke k e nnis en uiteindelijk moet resulteren in beter onderwijs h et s t i mu l ere n van p l ezie r in bewegen voor de kinderen het boek is een kijkje in de een kort hoofdstukje is nummer 8 het is de keuken laat de lezers meedenken in een pro b eschr ijvin g v a n een acti vit e it op h et gebied ces en dat gebeu rt niet al te vaak het boek van dr amatische vorm i ng uit ga and e van zin kan zo weer wat beweging brengen in het dik volle inhouden wijls al te starre modellen denken van leer de inleiding b ij hoofdstuk 9 w ijzers zon d er krachten al zijn niet alle presentaties mijns in plaat vermeldt dat de educatief ontwerpers ziens parels voorbeelden van goed onderwijs in dit boek niet zoals de meeste pabo educatief ontwerpen 2 is het resultaat van studenten beg innen met het formuleren v a n een samenwerkingsproject tussen opleidings een doelstelling waar dan w el mee in dit ge docenten en leerplanontwikkelaars ze werk va l met d e taa k o ntw er p onde rw ijs bij h et ten met elkaar als een ideaal schoolteam on d er werp t ij d m aar z it daar d an geen vooral pabo docenten maar ook leerkrachten doels telling in achter h et thema k ies je toch in het basisonderwijs zullen geinspireerd kun niet zo m aar na en ke le uitgewerkte i deee n nen raken door de gepresenteerde werkwijze beschrijft de auteur bij een van de ont werpen en de resultaten ervan geen geringe prestatie een aant al elementen van on d erw ijskun d i g in een tijd van dreigende matheid en een we l vakmanscha p van d e e d ucati ef o nt wer pe r kom tegenwicht nu eindtermen voor het basis technie k en h et p rinci pe v an d e gewekte a an onderwijs de scholen in de richting lijken te d acht eukolo g ie p r o d ukt ie f ma k en het verh a al sturen van nauw omschreven inhouden binnen in het verhaal zoeken de betekenis in of voor vooral cognitieve doelen d e re a liteit b uiten sc h ool met a ls effe ct da t h et onder w ijs e rg ens over gaat en zoeken er i k vos peter dekkers fred goffree red naar een bete kenisvolle o pb ou w educatief ontwerpen 2 voorbeelden reflec di d act isch re p ertoire e en we reld inricht en met ties analyses baarn bekadidact 1987 eig en betekenissen reconstructie van d e ge prijs f 24 50 56