‘Peers of Romeo & Julia’ in de klas.

19 peers of romeo julia in de klas gio de weerd red folkje lips ingeborg tonis angela vander woude de interesse voor lessen in vredeseducatie is groter dan we vaak denken dat merk je aan de stijgende vraag bij vredesbewegingen zoals de dienst vredeseducatie van pax christi vlaanderen de weerd 2005 verscheidene directies en coordinatoren vragen vaak op maat oplossingen voor de problemen inzake conflicthantering in de klas op de speelplaats in de school en onder het leerkrachtenkorps met peers of romeo julia kregen we de kans om alvast werk te maken van educatie in conflictoplossing in het beroepsonderwijs dat daarvoor communicatievaardigheden belangrijk zijn hoeft wellicht geen betoog maar hebben alle leraren voldoende bagage in huis om die vaardigheden te trainen bij hun leerlingen en een projectweek te begeleiden zijn leerlingen bereid om extra tijd aan peer mediation bemiddeling onder gelijken te besteden hoe kunnen we jongeren van 12 tot 16 jaar boeien met deze toch wel zware doelstellingen om vaardigheden kennis en attitudes inzake conflicthantering te verwerven hier volgt een apart en kritisch evaluatieverhaal van een schooljaar peers of romeo julia doelstellingen het project 1 wil leerlingen van 12 tot meer specifiek gaat het erom dat leerlingen 16 jaar in het beroepssecundair of na afloop van de projectweek technisch secundair onderwijs bso kennis hebben van conflicthantering tso in vlaanderen en de on derbouw hun inzicht hebben vergroot over de van het voorbereidend middelbaar eigen conflicthanteringstijl en de effec beroepsonderwijs vmbo in nederland ten daarvan op een aansprekende wijze kennis bij anderen de gehanteerde conflicthan overbrengen over conflicthantering en teringstijlen en de gevolgen daarvan taal vaardigheden laten opdoen in het kunnen herkennen omgaan met conflicten indirect wil het pro geoefend hebben met vaardigheden ject ook de familie en vrienden van de leer met betrekking tot conflicthantering lingen bereiken bijvoorbeeld door opdrach kunnen reflecteren over hun vaardighe ten die thuis moeten worden uitgevoerd den met betrekking tot conflicthante het verhaal van romeo julia loopt als een ring rode draad door het programma neem alvast een kijkje op peersof eu december 2010 nummer 2 40e jaargang 20 peersof eu peer mediation over een oplossing de uitkomst hiervan is per definitie niet opgelegd door proactief het project bestaat uit een kant en klare te luisteren stimuleren peer mediators leer projectweek gevolgd door een traject over lingen in een conflictsituatie zich in te leven bemiddeling door leerlingen peer media in de gevoelens van de ander en verant tion dat is een methode van conflictbeheer woordelijkheid op te nemen voor het vinden sing waarbij leerlingen die in een dispuut van hun eigen oplossingen uitgangspunt verwikkeld zijn in vertrouwen de hulp kun van het project is dat aandacht voor conflict nen inroepen van een neutrale gelijke klas hantering een bijdrage kan leveren aan het of leeftijdsgenoot om te onderhandelen voorkomen van geweld 40e jaargang nummer 2 december 2010 21 vierdaagse projectweek voorkomende conflicten goed op te lossen zodat het scenario een happy end krijgt de het educatieve programma van de vier opdrachten gaan over conflicthantering 2 daagse projectweek is gekoppeld aan een hoe ga je er zelf mee om ik storytelling game dat is een interactief ver hoe gaat een ander er mee om haal waarbinnen de leerlingen op sleutelmo jij menten zelf beslissen hoe karakters uit het conflicten in groepen wij verhaal handelen met alle gevolgen van de verhaallijn wordt bepaald door de keuzes dien de week start met het verhaal over die leerlingen maken en ontvouwt zich in een onmogelijke liefde tussen romeo en dagelijkse kranten online middels filmpjes julia die in de omgeving van de school is foto s nieuwsberichten interviews en co opgebloeid per klas krijgen leerlingen de lumns leerlingen en leraren kunnen deze opdracht om te bemiddelen tussen de ver dagkranten bekijken op hun persoonlijke schillende partijen uit het verhaal en de account op de website dag 1 het schoolfeest dag 2 het ziekenhuis dag 3 tybalt loopt weg dag 4 julia s videodagboek december 2010 nummer 2 40e jaargang 22 daarnaast is het project opgebouwd met bare opdrachten zoals verdeel drie koekjes interactieve en speelse methodieken die over vier personen deel een gemeend com enerzijds kennis overdragen en anderzijds pliment uit of sta op voor iemand in de bus vaardigheden trainen naast leuke energi voor het uitvoeren van die missions krijgen zers ijsbrekers worden goed uitgekiende ze punten zo stimuleert lorenzo jongeren lesonderdeeltjes zoals de agressietrap de ik om met hun ouders familie buren en ken boodschap en groepsdruk toegelicht zie nissen te communiceren en hun sociale vaar voorbeelden in kaders aan het einde van digheden in deze veilige bekende omgeving de week genereert het spel op basis van de te testen en te oefenen de leerlingen die verhaalwendingen een slotkrant leerlingen met de missions de meeste punten hebben krijgen de opdracht om hun versie van het behaald werden uitgenodigd voor de fina verhaal op een originele wijze te verbeelden ledag die eind juni 2010 in den haag plaats in een stripverhaal rap krant of collage vond op die dag speelden alle finalisten leerlingen uit andere klassen ouders en samen een urban game waarin ze de vaar lokale beleidsmakers worden uitgenodigd digheden die ze gedurende het hele project om de tentoonstelling van deze creaties bij hebben verworven tentoon konden sprei te wonen zie school 4 in kader den de winnaar van deze finaledag is in het zonnetje gezet en kreeg een leuke prijs om de leerlingen de mogelijkheid te geven om hun opgedane vaardigheden toe te pas in de periode januari zomer 2010 is de pro sen in de praktijk en om zich te wapenen jectweek in nederland 14 keer uitgevoerd voor conflictpreventie en conflicthantering is er waren 11 scholen met 81 klassen betrok de social reality game lorenzo geintegreerd ken in vlaanderen zijn in deze periode 11 in de projectweek in lorenzo krijgen jonge projectweken uitgevoerd op 11 scholen met ren zogenaamde missions dat zijn uitvoer 56 klassen dag 1 in het sint jozefinstituut te bilzen deze school had ervoor gekozen om met externe trainers te werken en niet met de eigen leerkrachtenploeg aan de slag te gaan cathia en gio waren de trai ners voor drie klassen tweedejaars 49 leerlingen de volledige groep werd ontvangen door de coordinatoren van de school en de adjunct directeur eerst werd toegelicht wat hen die week te wachten stond dan startte de toelichting en de introductie van het project met behulp van de filmpjes op de website peersof eu na deze toelichting trokken de trainers met de hun toevertrouwde jongeren en de begeleidende leerkrachten van dat uur naar het voor deze week vrij geroos terde computerlokaal daar begon een van de moeilijkste delen uit het gehele programma inloggen op het programma peers of romeo julia elke leerling meldde zich aan met een eigen e mailadres dat mocht fictief zijn bv micky mouse stjb be en koppelde daar een uniek wachtwoord aan een groepscode werd ook meegegeven 40e jaargang nummer 2 december 2010 23 wanneer de leerling voor het eerst het programma opende wachtte hem een computergestuurde vragenlijst na het invullen ervan kreeg de jongere meteen te zien welke conflicthanteringstijl hij hanteert dit waren de mogelijkheden 1 je vermijdt conflicten 2 je gaat conflicten aan 3 je lost conflicten tel kens op een andere wijze op of 4 je lost conflicten samen op de hele week zag de leerling op de eigen pagina die stijl afgebeeld staan door een pictogram meteen na die oefening konden de leerlingen de elektronische omgeving waarin ze vier dagen zouden vertoeven ontdekken wanneer iedereen ingelogd was werden de computers afgesloten en was het tijd voor enkele groepsdyna mische opdrachten een eerste probleem werd al meteen door een rollenspel voorgesteld een voorbeeld rol 1 je hebt een week geleden een paar dure sportschoenen gekocht bij de sportzaak in het winkelcentrum vandaag is echter de zool van je linkerschoen losgekomen dat is wel heel snel vind je je gaat met de schoenen terug naar de winkel en vraagt of je een paar nieuwe schoenen kunt krijgen de eigenaar van de sportzaak reageert nogal afhoudend rol 2 je bent de eigenaar van de sportzaak in het winkelcentrum het gaat niet zo goed met je zaak bovendien is er net een nieuwe lading sportkleren binnengekomen die je in je eentje moet verwerken je wilt dus geen nieuwe schoenen geven en je hebt ook helemaal geen tijd om deze klant te woord te staan belangrijk om in het oog te houden voor de trainers was om voldoende veilig heid te creeren voor de vrijwilligers die de rollen speelden en voor de com mentaren die de toekijkende leerlingen mochten geven we probeerden ook telkens de toekijkende leerkrachten mee te betrekken in de bespreking een andere belangrijke opdracht die eerste dag was de oefe ning van de agressietrap daarbij werd gevraagd een con woede flict van de afgelopen week kort op een kleefbriefje te omschrijven de meisjes kregen een andere kleur van boos post it dan de jongens en ook de leerkrachten kregen een klevertje daarna werd gevraagd om de post it irritatie op de agressietrap te kleven bij die trede die aan gaf hoe ze zich toen voelden een vrijwilliger storend mocht dan enkele conclusies formuleren uit de bespreking leerden de leerlingen dat bovenaan de ladder het klimaat om con rustig flicten op te lossen desastreus was ze december 2010 nummer 2 40e jaargang 24 werden aangesproken om zelf creatief naar mogelijkheden te zoeken om bij conflicten de trap af te dalen die ideeen werden op een flap genoteerd die opdrachten van de eerste dag werden telkens voorafgegaan door verschil lende energizers of ijsbrekers op een stoel gaan staan en zonder woorden volgens leeftijd gaan staan zonder van de stoel af te komen en de grond te raken een zittende kring maken met iedereen zonder het gebruik van stoelen de dag werd afgesloten met het eerste onopgeloste conflict van romeo en julia met tybalt de broer van julia een filmpje in de leeromgeving zet de groep aan het denken nadat duidelijk werd dat tybalt het niet aanvaardbaar vindt dat julia op het schoolfeest met romeo zit te knuffelen mercutio en benvolio de vrienden van romeo pikken dat niet op het moment van de escalatie bevriezen de beelden nu is het aan de groep om een keuze te maken hoe romeo zou kunnen reageren verkort weergegeven keuze a romeo geeft julia de raad om met tybalt het schoolfeest te verla ten hij hoopt dat julia tybalt kan overtuigen dat ze iets voor elkaar voelen dat moet toch kunnen keuze b romeo probeert samen met tybalt julia en de vrienden tot een oplossing te komen keuze c romeo trekt julia naar zich toe en heeft er zelfs een paar klappen voor over om tybalt uit zijn buurt te houden de klasgroep kiest bij consensus a b of c cathia s groep koos a en gio s groep c hoe zou dat verder aflopen evaluatie van het project 2 hoe hebben de leerlingen de uitvoering van het project ervaren in het kader van het project peers of romeo 3 hoe hebben de leraren de uitvoering julia heeft plato platform opleiding van het project ervaren onderwijs en organisatie bv van de univer 4 wat hebben de leerlingen van de pro siteit leiden een evaluatieonderzoek uitge jectweek geleerd gerelateerd aan de voerd de evaluatie was enerzijds gericht op doelen van het programma het proces en anderzijds op het verkrijgen 5 wat is het perspectief van het pro van een indruk van de mogelijke effecten gramma van deze projectweek van het programma tevens werd gekeken naar het bredere perspectief van de project bij dit onderzoek waren twee vlaamse en week hoofdvragen waren twee nederlandse scholen betrokken in 1 hoe is het project uitgevoerd wat is vlaanderen is dat een school in een grote gedaan hoe is dat gedaan en met wie stad en een school in een meer landelijke 40e jaargang nummer 2 december 2010 25 omgeving in nederland twee scholen in een waarom hebben scholen voor stedelijke omgeving een school in neder het project gekozen land en een school in vlaanderen hebben nagenoeg alleen allochtone leerlingen de op alle scholen is het thema hoe we met andere twee scholen worden voornamelijk elkaar omgaan een belangrijk onderdeel door autochtone leerlingen bezocht van het beleid twee van de vier scholen hebben voor het project gekozen omdat er verspreid over deze vier scholen zijn 14 lera in een of meer klassen problemen waren in ren en 24 leerlingen geinterviewd de gein de onderlinge omgang van leerlingen en de terviewde leerlingen zijn 7 jongens en 17 interactie tussen leerlingen en leraren ge meisjes tussen 13 en 17 jaar voor alle scho noemde problemen zijn grof in de mond len gold dat de projectweek ten minste 2 5 geen rekening houden met elkaar niet naar maanden voor het plaatsvinden van de inter elkaar luisteren een of twee leerlingen die views was uitgevoerd dat is de ideale ter worden buitengesloten pestgedrag geen mijn om te spreken van transfer van het goede band met de mentor en orde geleerde naar de brede omgeving daarom pro blemen men koos ervoor om de project werd in het groepsinterview met leerlingen week niet alleen in de probleemklassen uit gestart met het in herinnering brengen van te voeren de projectweek waar dat ook al weer over ging en wat ze gedaan hadden leerlingen schreven dat op post its en naar aanleiding van het ontstane beeld kwam de project hoe is de projectweek week weer in hun gedachten en vulden zij uitgevoerd elkaar aan geinspireerd door de onder zoeksmethode the most significant change op alle scholen werden de leerlingen vooraf msc davies dart 2005 hebben de leer slechts summier ingelicht bijvoorbeeld vol lingen elkaar tijdens het groepsgesprek ver gende week is er projectweek het gaat over teld over wat volgens hen conflicten zijn hoe we met elkaar omgaan en over wat je over hun ervaringen met conflicten voor en kunt doen bij conflicten de reden voor de na de projectweek beperkte voorlichting is dat de scholen wil len voorkomen dat leerlingen er vooraf op van 1131 leerlingen 668 in nederland en de verkeerde manier mee bezig zijn som 463 in vlaanderen zijn ook resultaten van mige leerlingen zouden zich bijvoorbeeld een schriftelijke enquete beschikbaar die na zorgen kunnen maken over wat hen te afloop van het project via het elektronisch wachten staat andere leerlingen zouden bij leerplatform is ingevuld aanvullende gege voorbeeld thuis kunnen zeggen we hebben vens zijn verzameld tijdens een bijeenkomst volgende week helemaal geen les dus met vier gastleraren en een focusgroepbij waarom zou ik naar school gaan op twee eenkomst met zes medewerkers van organi scholen waaronder een school met voorna saties die bij het project betrokken waren melijk allochtone leerlingen hebben de leer lingen voor de start van de projectweek naar de vier kaderteksten in dit artikel zijn bewust de film romeo julia gekeken dat hielp gekozen uit scholen die niet bij dit plato hen om het verhaal te snappen onderzoek betrokken waren maar ze onder steunen de bevindingen december 2010 nummer 2 40e jaargang 26 de mate waarin leraren zelf direct betrokken voelen om conflicten aan de orde te stellen waren bij de uitvoering van de projectweek en om adequaat om te gaan met de emoties varieerde per school een school heeft de die daarbij naar boven kunnen komen in projectweek helemaal zelf gegeven op een vlaanderen betrok men met succes ook sta school zijn overwegend gastleraren inge giaires van de specifieke lerarenopleiding schakeld en bij de twee andere scholen was van de universiteit antwerpen om de pro sprake van een mix de school die de pro jectweken in de klassen mee te verzorgen jectweek helemaal zelf heeft verzorgd vond de pittige en jeugdige aanpak het doorzet dit belangrijk wegens de band die de men tingsvermogen en de wil om met de innova tor dan opbouwt met zijn haar klas de tieve e learning componenten te werken in school die nagenoeg alleen met gastleraren de klas kwamen het project ten goede werkte vond dat in principe prettig handen even vrij en goed voor leerlingen om met voor de leraren is een handleiding en voor een externe over conflicten te praten de leerlingen een werkboek beschikbaar leraren geven aan dat zij zoveel mogelijk leraren die direct betrokken waren bij de volgens de handleiding hebben gewerkt op uitvoering waren meestal de mentoren op sommige scholen werd het programma een school werd ook een dramaleraar gaandeweg aangepast of ingekort om te betrokken hiervoor is gekozen omdat niet kunnen inspelen op wat er gaande was in alle mentoren zich voldoende geequipeerd een groep handleiding voor leerkrachten en werkboek voor leerlingen 40e jaargang nummer 2 december 2010 27 hoe hebben de leerlingen tegenstelling tot de verwachting van som en leraren de projectweek mige gastleraren spreekt het verhaal van ervaren romeo julia de leerlingen aan ook alloch tone leerlingen de leerlingen begrepen ook meer dan de helft van de leerlingen geeft in goed waarom dit verhaal gekozen is name de enquete bij verschillende aspecten van de lijk omdat het over conflicten gaat projectweek aan dat zij die positief waarde ren daarbij valt op dat zij vooral praktische ook de leraren oordelen overwegend posi doe opdrachten die met elkaar moeten wor tief over het programma wel geven ze aan den uitgevoerd leuk vinden niet leuk vin dat niet alle leraren voldoende bagage in den ze uitleg over theorie bijvoorbeeld over huis hebben om de projectweek goed te communicatie dat vergeten ze ook zo weer kunnen begeleiden hoe leg je met de klas ook vinden zij het aantrekkelijk als er een een link naar conflicten die op dat moment wedstrijdelement in zit zoals bij de missions spelen dat vraagt specifieke vaardigheden opvallend is wel dat vlaamse leerlingen de op het terrein van conflicten en conflict missions beduidend leuker vinden 68 van hantering in de uitvoering van de project de vlaamse leerlingen oordeelt positief week heeft dat er onder andere toe geleid tegenover 49 van de nederlandse en er is dat sommige leraren geen link legden met ook een relatief groot verschil tussen vlaan specifieke onderhuidse conflicten eenvou deren en nederland in de ervaring van het digweg omdat zij dat niet aandurfden daar debat nederlandse leerlingen vinden dat door zijn de mogelijkheden van het pro beduidend leuker dan vlaamse leerlingen in gramma niet altijd optimaal benut kristine smet leerkracht aan het koninklijk technisch atheneum 1 aalst formuleerde het zo het kta1 aalst stapte vol verwachting in het project peers of romeo en julia met de klassen van de tweede graad uit het bso voor sommige leerlingen is het een ware confrontatie geworden met zichzelf verschillende sluimerende gedachten zijn even aangeraakt en soms ook wel dieper besproken hun eigen agressietrap is verruimd tot vier treden ik boodschappen staan vanaf nu op het verlanglijstje en vooroordelen worden vermeden in de groep vindt iedereen voortaan zijn plaats als leider als clown als volger als zondebok of als bemiddelaar en vooral mekaar begrijpen is luisteren samenvatten en doorvragen lsd voor onze leerlingen was het vier dagen werken aan hun eigen c r i p t o g r a m c van communicatie en computeren tot laat in de nacht r van romeo en julia i van ik boodschappen p van project profiel punten verdienen en werkboekje pimpen t van toelichting elke dag o van oefeningen met luisteren samenvatten doorvragen december 2010 nummer 2 40e jaargang 28 g van gesprekken en groepsdruk r van rustig oplossen a van autoriteit en agressietrap m van missions doen hoe moet het nu verder wij zijn een ervaring rijker en hebben ook geleerd uit de verschillende sessies met onze leerlingen het project is zeker een hulpmiddel om de ons toevertrouwde leerlingen te vormen tot assertieve en begripsvolle jongeren dag 2 in het koninklijk technisch atheneum 1 te aalst op het einde van dag 1 kozen de drie groepen in deze school allemaal voor keuze c er vielen dus klappen de leerlingen wilden de volgende ochtend snel weten hoe dat nu zou afgelopen zijn wat dacht je de volgende scene speelt zich af in het ziekenhuis en daar komt julia de ziekenkamer van mercutio binnen waar juist op dat moment romeo en benvolio op bezoek waren romeo wist niet dat julia in het ziekenhuis vrijwilligerswerk deed julia vond het gedrag van romeo verwerpelijk en zei hem dat ook meisjes hebben blijk baar een andere wijze van conflicten oplossen na dat filmpje gaan de trainers tania kristine en gio aan de slag met de groepen tania en christine zijn beiden leerkracht op de school in de tweede graad bso tania had vooraf een training gevolgd bij pax christi en christine sprong in daar waar het kon vandaag staat een gekende oefening op het programma maar er bestaan wel wat misverstanden over deze techniek de ik boodschap bij een conflict is het belangrijk dat je altijd vanuit jezelf praat kijk maar eens naar de volgende zinnen jij zit de hele tijd te kletsen hou nu eens je mond dicht ik ben mijn toets aan het leren en ik word afgeleid door jouw gepraat wil je even ophouden in de eerste zin val je iemand persoonlijk aan de meeste mensen vinden dat niet leuk ze zeggen dan bijvoorbeeld je kletst zelf of dan ga je toch ergens anders zitten er gebeurt dus niet wat je echt wil en het conflict dreigt erger te worden in de tweede zin zeg je dat je last hebt en ook waarom daarover kan je niet in discussie gaan het is een gewone vraag en meestal zal de ander dan doen wat je vraagt leerlingen hebben het hier vaak moeilijk mee leerkrachten gaan vaak te snel over deze oefening in het werkboek schrijven ze letterlijk bij een aantal conflicten hun vraag tot aanpassing van het gedrag 40e jaargang nummer 2 december 2010 29 aan hun buurman op deze voorbeelden en ideeen worden besproken in de groep en ingeoefend ook een leuke oefening en altijd hilarisch gekruid is de begroetingsoefening op kaartjes staan een aantal begroetingsgewoonten uit verschillende landen geformuleerd wist je dat oost afrikaanse stammen de gewoonte hebben om op de grond te spuwen als ze elkaar begroeten of dat mannen in rusland elkaar een kus geven japanners buigen zeer gereserveerd en palestijnse jon geren spreken de woorden salaam aleykum wanneer ze hun hand op hun hart houden nadat de leerlingen hun kaartje gelezen hadden vormden we de klas om tot een grote markt waar ze de begroeting die op hun kaartje stond om beurt uitvoerden wanneer ze elkaar tegenkwamen deze oefening werd goed besproken vooral de jongens uit het vierde jaar hadden geen pro bleem om elkaar een kus te geven bij de begroeting in sommige klassen was dit een pittige discussie waard in een klas zaten ook enkele jongeren van tsjetsjeense afkomst en dat maakte meteen een getuigenis over non verbale communicatie in een cultureel diverse schoolwereld tastbaarder tijdens de middag kwam er op de e leeromgeving een flash bericht binnen tybalt zou zich in het ziekenhuis aangemeld hebben om het goed te maken met mercutio hij had romeo s vriend hard aangepakt maar hij had niet ver wacht dat julia en romeo in de ziekenkamer zouden zijn weerom ontstond er een dilemma nu mochten de jongeren een keuze voor tybalt formuleren deze keer koos elke groep een andere mogelijkheid het laatste uur van de schooldag werd afgesloten met het uitvoeren van 29 missions die op de leeromgeving geparkeerd stonden morgen zouden we te weten komen wat de gevolgen zijn van tybalts keuze en hoeveel missions werden goedgekeurd met de verdiende punten het was een dag waarop ver schillende geheimen over conflicthantering zijn blootgelegd wat hebben de leerlingen van nen dat ook uitleggen dat is als je iets doet de projectweek geleerd om er bij te horen als je dieper op het onderwerp communicatie ingaat wordt de leerlingen geven aan dat ze veel te weten het lastig op de vraag wat een ik bood zijn gekomen over wat conflicten zijn dat je schap is blijven de meeste leerlingen het ze kunt aangaan vermijden en dat je er antwoord schuldig hieronder staan enkele maar het beste over kunt praten ook heb voorbeelden van wat ze zeggen over conflic ben ze geleerd wat groepsdruk is ze kun ten december 2010 nummer 2 40e jaargang 30 wat is een conflict dat is een meningsverschil het kan een ruzie worden als je niet goed naar elkaar luistert en er niet over praat met elkaar je bent het niet eens anderen willen dat er iets verandert maar jij wilt dat niet je kunt een conflict aangaan of vermijden bijvoorbeeld vechten of weg lopen als je iets doet wat anderen van je willen maar zelf wil je het eigenlijk niet je wilt er bij horen leerlingen blijken ook goed in staat om concrete voorbeelden van conflicten te beschrijven die ze zelf hebben meegemaakt of die ze bij anderen hebben gezien voorbeelden van conflicten mijn zus neemt gewoon mijn kleedje uit mijn kast en doet het aan en gaat weg zonder eerst aan mij te vragen of dat mag ik werd boos en vroeg haar waarom ze dat niet aan me vraagt want ik wilde het die dag misschien ook wel aan doen iemand had iets naars geschreven over een meisje in de klas toen kregen ze ruzie in de pauze ik had er niets mee te maken dus ik ging weg bereikte leerdoelen liggen vooral op het gesloten worden en het uiten van positieve niveau van kennis over conflicten groeps opmerkingen naar anderen verder geven druk en conflicthanteringstijlen zowel leer alle leraren aan dat het project goed is voor krachten als leerlingen geven aan dat er ook de sfeer in de klas en de omgang met de geoefend is met vaardigheden of leerlingen mentor in een klas zijn op dat vlak meer ook echt vaardiger zijn geworden zou moe duurzame resultaten bereikt problemen in ten blijken uit concreet waarneembaar ge die klas waren ook de aanleiding om de pro drag hoewel het gedrag van leerlingen niet jectweek uit te voeren er was echter geen structureel veranderd is was er op sommige sprake van transfer naar andere situaties als momenten wel verandering waarneembaar de klas les kreeg van een andere leraar dat uitte zich bijvoorbeeld bij individuele waren de sfeer en de interactie minder leerlingen in minder grof in de mond zijn goed een actievere opstelling minder buiten 40e jaargang nummer 2 december 2010 31 dag 3 in het leonardo lyceum quellinstraat te antwerpen liesbeth jamers was de contactpersoon voor deze stedelijke school hier konden we rekenen op loran pieck en sanne de smet twee enthousiaste stagiaires van de specifieke lerarenopleiding van de universiteit antwerpen en avdia een vrijwilligster van pax christi van roemeense afkomst gio coor dineerde en nam ook een klas voor zijn rekening vier klassen van 1b en 2b werden in het project betrokken in totaal 82 leerlingen loran en sanne wer den na de training bij pax christi in de arena geworpen de derde dag van het project is in vlaanderen meestal een halve dag het programma werd dus aangepast en legde een klemtoon op thema s als groepsdruk en groepsdyna mica leerlingen werd na de confrontatie met hun keuze voor tybalt gevraagd om in de klas na te gaan hoe sterk de groep wel was uitdagende opdrachten en energizers ijsbrekers werden per klas of met de vier groepen samen uitge voerd een zittende kring op de speelplaats was de topper je moet in een kring op elkaars schoot zitten zonder op de grond te vallen vertrouwen is dan een belangrijke groepseigenschap in de klas werd besproken welke soorten types er zich in de groep bevinden er werd geoefend met types die zich gedragen als leider als zondebok als meeloper als clown maar ook de bemiddelaar kwam aan bod in sommige groepen was er nog tijd om een debat op gang te trekken in dat debat werden de spelregels van deze werk vorm goed uitgelegd en ingeoefend stellingen zoals jongens zijn vlugger in gewelddadige conflicten betrokken dan meisjes werden voorbereid in groepjes pro en contra de beste argumenten werden door een in der haast bijeenge roepen jury bekroond vandaag was het hollen doorheen het dagprogramma om ook nog op uit drukkelijke wens van de leerlingen voldoende tijd beschikbaar te stellen om de missions verder te mogen afwerken sommigen hadden de vorige avond thuis verdergewerkt en al veel opdrachten doorgestuurd voor goedkeuring de slotdag naderde en iedereen had toch wel zin om een goede groepscore en individuele score te behalen de beste mission vrouw of mission man van de projectweek werd immers uitgenodigd op een urban game op 28 juni 2010 in den haag wie wil daar nu niet aan deelnemen leerlingen zijn niet meer gaan nadenken aandacht aan besteed moet worden door over de eigen vaardigheden verschillende op school bewust reflectiemomenten in te leraren geven nadrukkelijk aan dat dit past bouwen leren ze geleidelijk aan reflecteren bij de leeftijdsfase van de jongeren dat dit later hebben ze daar profijt van doel niet bereikt is betekent niet dat er geen december 2010 nummer 2 40e jaargang 32 buiten het gezichtsveld van het evaluatie konden zijn zo konden ze naar het werk onderzoek van plato valt wel te noteren van hun kinderen komen kijken en mee dat een school in vilvoorde extra ingezet genieten tijdens een receptie met drankjes heeft op het betrekken van allochtone en hapjes bovendien is drie weken later een ouders in het verleden bleek dat voor het oudercontact georganiseerd waarbij ouders begeleidende team vaak een pijnpunt het van de eerstejaars in een verrassend groot project peers van romeo julia heeft ervoor aantal kwamen luisteren naar de evaluatie gezorgd dat de ouders van de betrokken van het project leerlingen op de laatste slotdag aanwezig dag 4 in het koninklijk technisch atheneum de brug te vilvoorde kris jurgen en mia begeleidden de vier klasgroepen uit de eerste graad 56 leerlingen in totaal op het laatste moment sprong ook nog een vierde leer kracht bij om de taak van de contactpersoon mia mee te ondersteunen we waren samen met gio als coordinator met vijf lesgevers voor vier groepen in vier klassen op de slotdag kregen de vier groepen de kans om de vaardigheden de kennis en de verhaallijn van hun project te tonen aan hun ouders en de andere klas sen van onder andere de tweede graad er werd in elk lokaal per groep een tentoonstelling opgezet over het verhaal dat zij hadden meegemaakt op heel creatieve wijze de juf van plastische opvoeding werd erbij gehaald heb ben de leerlingen van de eerste graad die opdracht uitgevoerd in de voor middag kregen ze nog even tijd om hun verslagboek te pimpen werd nog een toelichting gegeven over de mogelijkheid om peer mediator bemiddelaar in de eerste graad te worden en werden de gevolgen van de definitieve keuze van julia in een filmpje toegelicht deze keer leest julia uit haar dagboek voor een videodagboek zo vertelde een groep dat toen de directeur romeo en benvolio van school had gestuurd romeo op het dak van de school was geklauterd om van daar uit tijdens de pauze over de gehele speelplaats zijn warme liefde voor julia uit te roepen dat werd met heel luid applaus onthaald en de directie bedacht zich een andere groep kreeg een andere videoboodschap van julia te horen omdat ze tijdens de projectdagen andere keuzes hadden gemaakt een andere klas had een pittig filmpje waarbij romeo met een door de waakhond kapotgebeten broek de slaapkamer van julia weet binnen te dringen in dat fragment ver telde romeo aan julia wat er allemaal gebeurd was en werd het fragment afgesloten met julia s vader die vraagt om de deur te openen elke klas kreeg de kans om de eigen verhaallijn op een creatieve wijze aan de andere leerlin gen voor te stellen 40e jaargang nummer 2 december 2010 33 deze school was er ook in geslaagd om de ouders en vele van hen zijn van allochtone afkomst naar de klaslokalen te krijgen om mee naar het verhaal van hun dochter of zoon te luisteren met een aangename receptie voorzien van drankjes en chips werd de projectweek op een fijne wijze afgesloten moe maar voldaan sloten ook de begeleiders van het project af en kwam de direc trice het team feliciteren tot slot het programma is door de vier scholen als jammer genoeg hebben de drie partneror een kwalitatief goed programma ervaren ganisaties bot gevangen bij hun nieuwe pro leraren zouden het graag meer structureel jectaanvraag scholen die willen meestap inzetten bijvoorbeeld in alle tweede klassen pen in een volgend romeo julia verhaal op die manier komen alle leerlingen ermee zullen dus moeten betalen we kunnen in aanraking of een programma wordt alvast meegeven dat de doelgroep in vlaan ingevoerd hangt echter van veel factoren deren uitgebreid is tot de eerste en tweede af waaronder de financiele mogelijkheden graad aso tso bso en dbso voor meer van de school en het aanbod op de markt informatie en voor andere specifieke vragen gesubsidieerde programma s zijn aantrekke rond conflicthantering kunnen scholen lijker voor scholen dan programma s die terecht bij de projectleiders 3 geen subsidie meer krijgen gio de weerd pax christi vlaanderen gio deweerd paxchristi be folkje lips upact folkje upact nl ingeborg tonis plato platform opleiding onderwijs en organisatie bv universiteit leiden tonis plato leidenuniv nl angela vander woude landelijke stichting tegen zinloos geweld bart moed be december 2010 nummer 2 40e jaargang 34 noten 1 de europese commissie meer bepaald het directoraat justitie financierde het project in het kader van het daphne iii programma bij dit project waren de vre desorganisaties landelijke stichting tegen zinloos geweld upact en pax christi vlaanderen betrokken 2 je kan op vredesopvoeding be onder de rubriek educatief materiaal drie werkbladen vinden die de leerkracht op weg kan zetten om conflicthantering ter sprake te brengen in de klas ik jij en wij 3 vermeldenswaard is het verslag van de conferentie conflictbeheersing op school met bijdragen van tomas baum directeur van het vlaams vredesinsti tuut gie deboutte vrijwillig wetenschappelijk medewerker k u leuven en voor zitter van het netwerk kies kleur tegen pesten en george smit psycholoog rond o m emotiemanagement prijs slechts e 1 00 verzendingkosten bestel via vredeswinkel paxchristi be bibliografie davies r dart j 2005 the most significant change msc technique a guide to its use version 1 00 mande co uk docs mscguide pdf de weerd g 2005 heel stil vonk 34 3 februari 2005 p 32 40e jaargang nummer 2 december 2010