‘‘Poëzie leerde me anders denken en dat is goed, denk ik.’ Poëzie schrijven in de NT2-klas

Publicatie datum: 2010-10-01
Collectie: 40
Volume: 40
Nummer: 1
Pagina’s: 25-42

Documenten

25 poezie leerde me anders denken en dat is goed denk ik poezie schrijven in de nt2 klas sandrine lambert jan geerts annemijn verleysen ann van laer hilde de vos dat zei ian wells tijdens de prijsuitreiking van de poeziewedstrijd het vreemde gedicht 2010 ian is cursist van scvo site en winnaar op niveau 2 3 ook ann van laer nt2 docent van centrum basiseducatie antwerpen is sinds dit schooljaar fel overtuigd om voortaan met poezie aan de slag te gaan in haar nt2 klas poezie schrijven in de nt2 klas ik zou er spontaan niet aan beginnen zei ze eerst nu weet ze wel beter et huis van het nederlands daarna krijgen de cursisten de kans om hun antwerpen organiseerde vorig poezie in te sturen voor de wedstrijd het schooljaar voor de tweede keer maakt niet uit welk taalniveau iemand samen met het august ver bereikt want er zijn vijf categorieen catego meylenfonds de gedichtenwed rie a richtgraad 1 1 2 categorie b richt strijd het vreemde gedicht ieder graad 2 1 en 2 2 categorie c richtgraad een die les volgt in het centrum 2 3 en 2 4 categorie d richtgraad 3 en 4 basiseducatie een centrum voor en categorie e alfacursisten de vijf win volwassenenonderwijs bij lingu naars worden tijdens een poezieavond in de apolis of de vdab kan deelnemen bloemen gezet ze ontvangen naast heel de deelnemers kunnen in hun klas een veel eer een prijzenpakket van drie boe poezieworkshop bij professionele poezie ken boekenbons theatertickets en een tro docenten van jeugd en poezie volgen in fee stadsdichter peter holvoet hanssen twee sessies maken de cursisten kennis met staat al twee jaar garant voor een schitte het gevoel de smaak de geur de eenvoud rende presentatie hij leest de gedichten van van dichten poezie in het nederlands hoeft 15 genomineerden voor op zijn geeigende niet moeilijk te zijn cursisten ervaren aan manier geeft hij zo weerklank aan de taal den lijve hoe hoeveel en hoe mooi woorden van meer dan 150 nt2 cursisten die deelne ontsnappen ook op niveau 1 2 beginners men aan de wedstrijd iedereen die deel ook mensen in hun alfabetiseringsproces ze neemt vindt later zijn gedicht terug in een leren en ervaren wat ritme en klank is en professioneel uitgegeven bundel het groeien eerst samen dan individueel naar vreemde gedicht en dat doet deugd zowel soms korte soms krachtige soms lange voor de cursisten als voor de docenten als juweeltjes voor de organisatoren oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 26 poezie van anderstaligen is na een sessie met voornamelijk groepsoefe iets unieks ningen was het tijd voor individuele gedich ten de meeste cursisten hadden hier al uit sandrine lambert poeziedocente van jeugd voerig over nagedacht en hadden een heel en poezie gaf poeziesessies aan verschillende precies beeld van wat ze wilden vertellen taalniveaus zie bijlage 1 een getuigenis zoveel emoties zoveel inhoud zoveel verha len zachte verhalen en harde verhalen en dat het nederlands hun moedertaal niet is heel vaak de mix van de twee die tegenstel maakt de gedichten niet minder goed of ling was een van de sterke elementen uit minderwaardig de taal die ze gebruiken is deze uitzonderlijke gedichten naakt en dat onderstreept de kwetsbaarheid die zij dag in dag uit ervaren maar als het meedenken met deze mensen was een om poezie gaat is kwetsbaarheid iets moois belangrijk onderdeel van de lessen gewoon behalve van kwetsbaarheid getuigen deze om samen de juiste taal te vinden bij de ver gedichten vooral van veel schillende verhalen over inhoud moest niet moed en durf om tot verder nagedacht worden die was er maar de taal die ze expressie te komen zegt woorden vinden die het verhaal mee gebruiken is sandrine opbouwden zonder ook maar iets te bescha naakt en dat digen dat was voor niemand makkelijk onderstreept de in haar lessen draaide maar dat is dan ook juist wat poezie zo kwetsbaarheid die het vooral om het verza waardevol maakt zij dag in dag uit melen van woorden het ervaren verfijnen van wat iemand wilde zeggen alles zo juist mogelijk duiden de onverwachte beelden en cursisten bleken een grote honger naar scherpe woordcombinaties woorden te hebben woorden zijn vaak grappig verrassend of misleidend van jan geerts poeziedocent van jeugd en poe grammatica was weinig sprake de zins zie was van bij de aanvang betrokken bij de bouw was heel functioneel en er mochten poeziesessies van het vreemde gedicht zijn fouten gemaakt worden als een zin niet overtuiging om met poezie te werken in de bleek te klinken zoals het aanvoelde als nt2 klas groeide samen met zijn ervaring inspiratiebron gebruikten ze hun zintuigen met de doelgroep af en toe het geheugen maar wel altijd iets heel concreets zo werkten ze met prenten poezie wordt vaak omschreven als een van met geuren en smaken met muziek en met de moeilijkste dingen die je kunt doen met het allereerste beeld bij de aankomst in een taal het lijkt dan ook een hachelijke onder land het was verrassend te merken hoe ver neming om net met poezie aan de slag te schillend het referentiekader van de mensen gaan bij mensen die aan de drempel staan was hoe regen door de een als een zeker van een nieuwe taal er zijn heel wat argu heid in het leven werd beschouwd en voor menten te bedenken om anderstaligen die de ander een noodzakelijk kwaad maar nederlands leren niet te confronteren met over een ding was iedereen het eens in bel het schrijven van poezie is hun woorden gie regent het veel schat niet te beperkt hebben ze wel genoeg gevoel voor de nieuwe taal welk 40e jaargang nummer 1 oktober 2010 27 nut heeft het schrijven van een gedicht in doen vinden bij het nederlands van nt2 het tweedetaalverwervingsproces cursisten vanuit een beperkte kennis van het nederlands ontstaan bij poezie van tegelijk vormen de antwoorden op deze anderstaligen vaak onverwachte beelden vragen een pleidooi om het toch maar eens scherpe woordcombinaties tegendraadse te proberen die poezie bij anderstaligen syntaxis allemaal dingen die ertoe bijdra bovendien zijn het net de dingen die poezie gen dat een gewone tekst wordt opgetild zo moeilijk maken die haar aansluiting naar het niveau van het gedicht in vijf stappen naar een gedicht in de nt2 les stap 1 vertrek vanuit een concrete impuls bijvoorbeeld een foto een geur een kleur en verzamel dan zoveel mogelijk taal leg de klemtoon op woorden korte zinnen en gedachten als de cursisten toch een heel verhaal vertellen probeer dan samen met hen de treffendste beelden eruit te halen en daarmee verder te werken stap 2 stel voortdurend vragen om de cursisten uit te dagen zo veel en zo precies moge lijk materiaal aan te reiken en te zoeken naar het juiste woord de juiste schake ring welke kleuren zie je is het dag of nacht zomer of winter wat hoor je wat ruik je welke bewegingen zie je welk adjectief hoort bij dat woord stap 3 verwerk de woorden tot zinnen probeer met enkele voorbeelden andere zinnen te maken dan de gewone alledaagse zinnen maak je cursisten duide lijk dat ze speciale combinaties kunnen maken bijvoorbeeld een emotie met een smaak zoals bittere woede of zure liefde een bewegingswerkwoord met een abstract begrip zoals mijn verdriet wandelt maak alle zinnen zo klein zo precies mogelijk de lucht wordt een blauwe lucht in die blauwe lucht vliegt een vogel en hoor je hoe de wind tussen zijn tanden fluit voor je het weet heb je op die manier een aanzet tot een gedicht stap 4 haal uit de gevonden zinnen de knapste of de zinnen die mooi bij elkaar horen onthoud dat een gedicht niet de strakke structuur van een verhaal moet heb ben een gedicht kan een opeenstapeling zijn van beelden zonder een louter logische ordening stap 5 pas de zinnen eventueel aan zodat ze bij elkaar gaan horen heb ook aandacht voor de klanken en het ritme puur vormelijke elementen kunnen een argu ment zijn om bepaalde woorden te gebruiken oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 28 als je merkt dat een cursist op een totaal over de beperkte woordenschat op die andere manier werkt hou hem haar dan niet manier is het maken van een groepsgedicht tegen maar probeer de logica te volgen een uitstekende gelegenheid waarbij cursis ten elkaars woordenschat verrijken in de meeste gevallen leidt zo n groepsgedicht tot een behoorlijk tot mooi resultaat dat de cur poetisch groeien in groep sisten bevestigt in hun taalvermogen en uit daagt om de uithoeken van het nederlands maak groepsgedichten al doende kun je te verkennen dingen veel duidelijker maken dan puur the oretisch bovendien voelen de cursisten hoe de onderstaande werkvormen kunnen per een gedicht kan ontstaan fect gebruikt worden voor zowel individueel en kunnen ze zelf kiezen schrijven als voor groepsgedichten zo n groeps gedicht in welke mate zij betrok leidt tot een ken zijn sommigen zul behoorlijk tot mooi len heel actief willen bij resultaat dat de dragen anderen zullen werkvormen die prikkelen en cursisten uitdaagt eerder toekijken maar inspireren om de uithoeken on getwijfeld een en an van het nederlands der opsteken een ander invulgedicht te verkennen voordeel van groepsge dichten is dat je veel input een techniek die balanceert op de grens tus hebt 20 cursisten kennen sen lezen en schrijven is het invulgedicht de nu eenmaal meer woorden dan een cursist cursisten krijgen een bestaand gedicht waar je moet je dus niet te veel zorgen maken uit woorden of verzen geschrapt zijn zij voorbeeld van een invulgedicht jan geerts jeugd en poezie 40e jaargang nummer 1 oktober 2010 29 vervolledigen het gedicht met woorden of eerst zien de cursisten gewoon een maan verzen die zij het meest passend vinden het daarna verschijnt er in die maan een lachend gaat dus helemaal niet om juist of fout je gezicht zo kun je de cursisten indien kunt er een open invulgedicht van maken of nodig sturen en hun fantasie activeren een gesloten waarbij je hen een aantal sommigen zouden nooit op een zin als de mogelijkheden geeft om uit te kiezen het maan lacht komen of ze denken dat zo n uiteindelijke gedicht is niet 100 geschre zin niet kan ven door de cursisten maar zij hebben door de keuze van hun beelden wel mee een vaak werkt een heel sobere foto het beste richting gegeven aan het gedicht bij heel bijvoorbeeld een blauwe lucht omdat de taalzwakke cursisten kun je de keuzemoge cursisten dan veel ruimte krijgen om dingen lijkheden aanreiken met bijvoorbeeld picto zelf in te vullen wat vliegt er in de lucht grammen foto s of tekeningen en kun je hoe voelt die lucht aan welke emotie past werken met invulzinnen in plaats van met er bij deze lucht anderen vaak laagge een volledig gedicht schoolde cursisten hebben nood aan foto s waarop heel veel te zien is zodat ze minder hun eigen fantasie moeten aanspreken en fotogedicht uit het aangeboden materiaal die dingen kunnen selecteren waarvoor ze woorden bij een fotogedicht vertrek je vanuit een hebben als je een beetje handig bent met foto je verzamelt zoveel mogelijk woorden een fotobewerkingsprogramma er bestaan gedachten korte zinnen en begint daarmee goede gratis programma s op het web kun te puzzelen maak korte losse zinnen zon je een bestaande foto zelf bewerken zodat der een verhaal te vertellen de elementen ze optimaal past als inspiratiebron op de foto komen een voor een tevoorschijn voorbeeld van een fotogedicht jan geerts jeugd en poezie oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 30 spiegelgedicht met een spiegelgedicht baseer je je op een neemt als het ware de structuur over maar bestaand gedicht en je verandert het thema je past systematisch de woorden verzen aan of het eerste vers of de gevoelswaarde je nieuwe invalshoek aan hieronder een daarna maak je een nieuw gedicht waarbij klein voorbeeld van kinderpoezie om het je je spiegelt aan het bestaande gedicht je duidelijk te maken oorspronkelijk gedicht spiegelgedicht hij is rap hij is sluw springt hoog maakt alles kapot spat druppels bijt met zijn scherpe kaken ik word blij ik word bang mooie zonnestralen schitteren de donder klopt op de goudvis op de krokodil in het doorzichtige water in het donkere vuile water adham daoubi 10 jaar groepsgedicht 3de leerjaar bilzen voorbeeld van een spiegelgedicht jan geerts jeugd en poezie collagegedicht een collagegedicht met bestaande woorden zelf woorden moeten bedenken maar kun bijvoorbeeld uit krantenkoppen verlaagt de nen kiezen uit bestaande woorden waarmee drempel aanzienlijk omdat de cursisten niet ze mooie zinnen maken ofwel bied je hun voorbeeld van een collagegedicht jan geerts jeugd en poezie 40e jaargang nummer 1 oktober 2010 31 zelf een reeks woorden aan ofwel laat je de nut heeft van een brood bestellen of een cursisten woorden kiezen uit kranten tijd formulier invullen maar ook de taal wordt schriften zodat ze inhoudelijk mee de van het hart het leren denken en voelen in richting van hun gedicht kunnen bepalen een nieuwe taal is een van de moeilijkste uiteraard biedt ook de actualiteit die aan dingen die een mens kan doen maar ook bod komt in de kranten een goede insteek een van de meest fundamentele dingen voor voor de gedichten door een collagefoto te het echt leren van die taal zoek daarom in maken kun je hen laten voelen hoe poeti al je werkvormen de integratie van de leef sche zinnen eruit kunnen zien gevoels en ervaringswereld van je cursisten zintuigengedicht tekstballonnengedicht de techniek van het fotogedicht kun je ook bij een tekstballonnengedicht kies je enkele gebruiken voor een zintuigengedicht ver fragmenten uit een strip je vlakt de tekst trek vanuit een concrete zintuiglijke erva ballonnen weg en je laat de cursisten zoe ring een ijsblokje een prop watten het ken naar mogelijke invullingen zij moeten geluid van een knikker die in een glazen het beeldmateriaal interpreteren wie zie ik kom valt de geur van wat doet die persoon wat is de relatie tus de drempel naar azijn of kaneel en sen verschillende personen wat is de omge het leren van een zoek naar beschrijvingen ving enz de cursisten vullen de tekstbal nieuwe taal wordt voor wat je ruikt ziet lonnen in vervolgens probeer je om wat verlaagd wanneer voelt leg verbanden die taal niet enkel met herinneringen eigen zonder gevoels en ervaringswe jou het praktische nut heeft van een reld de actualiteit zo brood bestellen of kan een baksteen leiden een formulier naar een gedicht over invullen boosheid maar ook over iemand die als een bak steen valt voor iemands is het altijd blauwe ogen nvdr zintuigengedichten koud en winter geschreven naar aanleiding van de europese dag van de talen door cursisten van ann de schryver vind je elders in deze vonk het licht verduistert de nog boeiender wordt het als je je cursisten nacht met een kus zelf dingen laat meebrengen bijvoorbeeld iets wat te maken heeft met hun kindertijd op die manier wordt de betrokkenheid nog groter en wordt het schrijven van het gedicht een boeiende kennismaking met elkaar en met elkaars cultuur de drempel naar het leren van een nieuwe taal wordt verlaagd voorbeeld van een tekstballonnengedicht wanneer die taal niet enkel het praktische jan geerts jeugd en poezie oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 32 poetische scherpte te krijgen in die zinnen heeft heb je veel houvast voor het schrijven probeer hen eventueel aan de hand van je gedicht is bovendien automatisch inge enkele voorbeelden zo ver te krijgen dat ze bed in een leercontext door de onverwachte dingen niet gewoon zeggen maar op een combinatie van poezie met een andere andere manier omschrijven ik ben blij kan tekstsoort bijvoorbeeld een recept voor de dan worden ik huppel onder de zon kom je ideale echtgenoot een reisbrochure voor bij me slapen wordt dan zullen we elkaar een reis naar je hart krijg je automatisch verhalen vertellen in onze dromen scherpte in je tekst definitiegedicht ga mee op zoek naar woorden een eenvoudige invalshoek is het definitie gedicht je zou kunnen stellen dat elk nog wat laatste aanbevelingen voor een gedicht iets definieert een gevoelen een geslaagde nt2 poezieles ervaring een ding een persoon eventu eel bekijk je eerst enkele definities uit een hou veel dingen achter de hand voor eenvoudig woordenboek zoek bijvoorbeeld werpen illustraties geluiden woorden liefde eens op en begin dan een gesprek om inspiratie wakker te roepen met je cursisten over wat er volgens hen moedig je cursisten aan om zo diver ontbreekt in die definitie over wat zij erva gent mogelijk te denken om eens bui ren als liefde over welke beelden daarbij ten de lijntjes van de alledaagse taal en horen welke plek welk weer welke smaak de doordeweekse ratio te kleuren met dat materiaal ben je snel op weg laat de aspecten van taal die soms naar een gedicht waarin liefde op een poeti onderbelicht blijven klank beeldspraak sche manier gedefinieerd wordt een speelse zintuiglijkheid ritme concrete versus variant van het definitiegedicht is het raad abstracte woorden maximaal aan selgedicht cursisten maken enkele verzen bod komen waarin ze iets beschrijven zonder het onder wees je ervan be werp bij naam te noemen ze lezen hun ver wust dat taalfouten zen voor aan elkaar en de andere cursisten vaak heel mooie zin wees je ervan mogen raden wat het onderwerp is je gaat nen opleveren bewust dat merken dat je soms verrassende antwoorden waardeer de gedich taalfouten vaak krijgt een gedicht waarin bijvoorbeeld ten die geschreven heel mooie zinnen sneeuw beschreven wordt zal misschien worden hoe klein of opleveren gelezen worden als een gedicht over liefdes onvolmaakt ze ook verdriet zijn ze bevatten on ge twijfeld elk kiemen van schoonheid waardeer ook het proces ook al komen andere tekstsoorten je cursisten niet tot gedichten het taal proces dat ze hebben doorgemaakt is maak gebruik van andere tekstsoorten zinvol geweest en verrijkt ongetwijfeld recept gebruiksaanwijzing zoekertje recla de andere lessen meaffiche reisbrochure aangezien elke begeleid je cursisten bij het schrijven tekstsoort haar eigen patroon kenmerken van de gedichten laat hen merken wat 40e jaargang nummer 1 oktober 2010 33 je van hun gedichten vindt leg hen uit sta zelf open voor verrassing laat je lei waarom je tijd besteedt aan poezie den door de dynamiek van de groep de hou de drempel zo laag mogelijk door creativiteit van de cursisten op een open speelse en activerende stap vooral uit je rol als docent laat manier te werken cursisten merken dat je samen met hou je doelstellingen bescheiden om de hen aan een zoektocht begint de kans op teleurstelling zo klein mogelijk zoektocht van elke dichter die van te houden probeer doe het veel en het juiste woord op de juiste plaats bouw telkens verder op de opgedane ervaringen oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 34 enkele getuigenissen nt2 docent annemijn verleysen van scvo site vertelt het overlevingsniveau overstijgen de voorbije winter nam ik met mijn nt2 klas een groep hoger geschoolden met een intensief traject nederlands deel aan de poeziewedstrijd voor anders taligen het vreemde gedicht het thema was de aankomst van november 2009 tot februari 2010 hadden de studenten een onderdompeling nederlands gehad om het overlevingsniveau 1 1 te bereiken als voorbereiding op het schrijven van een eigen gedicht gaf sandrine lambert in de klas twee poezieworkshops tijdens de workshops werd op een natuur lijke wijze een basisgevoel voor poezie gestimuleerd en de stap gezet naar het creatieve proces van het schrijven ondanks hun beperkte taalniveau ver woordden de cursisten eigen belevingen associaties herinneringen wensen en ideeen de klassikale poeziemomenten mondden uit in het schrijven van individuele gedichten het werd een bijzondere ervaring om met de groep op die manier uit te stijgen boven het taalgebruik dat 1 2 eigen is dat van het concrete het dagdagelijkse functioneren en het zich beredderen in een nieuwe taalomgeving het thema de aankomst was de cursisten van 1 2 op het lijf geschreven velen zijn minder dan een jaar in belgie sommigen nog maar een paar maanden er was niemand in de klas die geen affiniteit had met het gekozen thema iedereen associeerde aankomen met een ingrijpende ervaring dat blijkt uit zinnen als ik ben een landverhuizervrouw ik mis je als de dorstige woestijn de regen mist ik dacht dat dit het paradijs was maar toch nog niet het poezieproject speelde ook een verbindende rol in de groep met interesse en aandacht werd naar elkaars werk geluisterd het beste nederlands werd uit de kast gehaald en cursisten hielpen elkaar met klanken woorden constructies en spoorden elkaar aan het enthousiasme van de groep werkte aanstekelijk en haalde de sceptici en twijfelaars over de streep om ook iets op papier te zetten bij sommigen overstijgt het taalniveau van het eindproduct dat van een door snee 1 2 student er zijn dan ook vele versies correcties en uren werk aan voorafgegaan de meest typerende resultaten vormen echter misschien wel die gedichten die perfect binnen niveau 1 2 pass en zo is het opmerkelijk om te zien hoe de lesinhoud personalia en contacten met officiele instantie en zelfs het thema consumptie met de gebruikelijke taalhandelingen terug te vinden is in het volgende gedicht over associaties bij aankomst 40e jaargang nummer 1 oktober 2010 35 ik heb een vraag ik heb een vraag wie ben ik wie ben ik wie ben ik wie ben ik jij bent jeevan jij bent hindu jij bent jeevan jij bent hindu nee nee nee nee nee nee nee nee dat ben ik niet dat ben ik niet dat is mijn naam dat is mijn religie wie ben ik wie ben ik wie ben ik wie ben ik jij bent een man jij bent afwasser jij bent een man jij bent afwasser nee nee nee nee nee nee nee nee dat ben ik niet dat ben ik niet dat is mijn geslacht dat is mijn werk wie ben ik wie ben ik wie ben ik wie ben ik jij bent tamil jij bent een mens jij bent tamil jij bent een mens nee nee nee nee nee nee nee nee dat ben ik niet dat ben ik niet dat is mijn taal dat is mijn lichaam zeg het maar zeg het maar wie ben ik wie ben ik jeevakumar rajah oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 36 een warm pleidooi voor poezie in de nt2 klas de taaldrempel is erg laag poezie biedt meer vrijheid dan proza zo kun nen deelnemers met hun eigen typische taalgebruik en zonder of met weinig werkwoorden toch tot heel mooie resultaten komen zwakkeren en laaggeschoolden kunnen uitblinken in emotionele trefzekerheid ster keren kunnen zich uitleven qua taalniveau poezie als klasactiviteit is zeer bemoedigend het bevordert het groeps gevoel het eindresultaat is weliswaar een individueel gedicht maar de groep blijft vanuit de achtergrond inspireren in hun gedicht passen de cursisten het verworven nederlands toe in een nieuwe context het gaat dan ook om gewonnen tijd veeleer dan om tijd die verloren zou zijn gegaan voor de gewone lessen het zich poetisch uitdrukken stimuleert het creatief omgaan met taal en dat werpt ook buiten de klas zijn vruchten af poezie in de klas helpt een cursist om te leren inspelen op verwachte en onverwachte taalsituaties taal begint te vloeien woorden en klanken zoeken hun weg op papier vinden een plek in wat geen zin hoeft te zijn geen handeling van taal maar in iets ruimers vrijers en wat vager begrensd schepping van taal een vreemd gedicht annemijn verleysen 40e jaargang nummer 1 oktober 2010 37 nt2 docent ann van laer van centrum basiseducatie antwerpen vertelt poezie schrijven in de nt2 klas ik zou er spontaan niet aan beginnen schrijven is moeilijk voor zwakgealfabetiseerde cursisten in de klas is het meestal overschrijven om te schrijven over ervaringen en gevoelens is al een flinke woordenschat nodig mondeling zijn de cursisten ook nog niet zo sterk het concept poezie uitleggen leek me dan ook ontzettend moeilijk en is gedichten schrijven nu echt zo nuttig dacht ik via het project kleurig geletterd van ons centrum kon ik deelnemen aan de workshop poezie in de nt2 klas voor nt2 docenten gegeven door jan geerts van jeugd en poezie deze sessie overtuigde me om met mijn klas mee te werken aan de poeziewedstrijd het vreemde gedicht 2010 we zijn heel concreet begonnen met beschrijvingen denk aan je vertrek uit je land en je aankomst in belgie wat hoorde je wat zag je wat rook je wat voelde je hoe was het weer daarna bouwden we verspreid over verschil lende lessen de gedichten stap voor stap op we hebben geschrapt en toege voegd verplaatst en hardop gelezen met een mooi resultaat vind ik het zijn heel eenvoudige gedichten geworden maar wel ontroerend mijn cursisten hebben veel plezier beleefd aan het schrijven de winnaar van categorie e een cursist uit de groep zwak gealfabetiseerden afghanistan mijn land belgie en belgische mensen mijn huis is groot nederlands een grote tuin ik ruik stof van auto s veel bloemen veel auto s rode roze paarse witte groene mijn huis is mooi mijn school mijn huis is groot ik hoor farsi mooie tv mooie tafel mooie ik zeg dag tegen mijn familie zetel ik ben triest heel mooie gordijnen mijn familie kan niet meekomen niet heel groen beetje groen streep is beetje geel de zon schijnt gordijnen uit afghanistan het vliegtuig komt goed aan habiba oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 38 ik vond het een heel waardevol proces in de nt2 klas de cursisten schreven eindelijk iets van zichzelf ze waren bezig met het mooie en speelse van taal in plaats van alleen maar het nuttige ze uitten hun gevoelens en ervaringen over een heel bepalend moment in hun leven hun aankomst in belgie de apotheose was dat hun gedichtjes gepubliceerd werden iedereen kreeg de bundel het vreemde gedicht 2010 met hun eigen naam erin mee als uniek aandenken ongetwijfeld willen ze ook de andere gedichten in het boek lezen prima want voor zwakke lezers geldt oefening baart kunst sandrine lambert jan geerts poeziedocenten van jeugd en poezie jeugdenpoezie be annemijn verleysen ann van laer nt2 docenten hilde de vos organisator vanuit het huis van het nederlands antwerpen hilde devos stad antwerpen be nt2antwerpen be noot van de redactie 1 richtgraad is de benaming voor de opleidingsprofielen nt2 voor de centra voor volwassenenonderwijs cvo elke richtgraad stemt overeen met een niveau richtgraad 1 is onderverdeeld in richtgraad 1 1 breakthrough en richtgraad 1 2 waystage verder is er richtgraad 2 threshold richtgraad 3 vantage en richt graad 4 effectiveness 40e jaargang nummer 1 oktober 2010 39 bijlage 1 poezieworkshop door sandrine lambert jeugd en poezie eerste sessie met voorbeelden uit niveaugroep 1 2 bij nt2 docent annemijn verleysen scvo site 1 korte voorstelling van mezelf en de cursisten 2 groepsgedicht aan de hand van een van de meegebrachte prenten alles gebeurt in een veilige en verkennende sfeer we kiezen een prent uit meerdere we kiezen samen voorbeeld een mevrouw met een paraplu in de regen samen zoeken we naar zoveel mogelijk woorden die we met die prent associeren ik schrijf op het bord regen slecht weer paraplu we maken van deze woorden eenvoudige zinnen ik kijk in welke mate ik hier moet ondersteunen het regent het is slecht weer ze draagt een paraplu leent deze prent zich best tot een sfeergedicht of wordt het meer een verhaal waarin iets gebeurt we doen iets met de volgorde van de zinnen zodat we een basis hebben waar we mee verder kunnen kunnen we iets doen met klanken passen er klanken tussen of kunnen we delen gewoon vervangen door klanken het regent tik tik tik soms kan herhaling een gedicht versterken we kijken of het mooi is om woorden te herhalen ik geef enkele voorbeelden van alliteraties en we kijken of we die in ons gedicht kunnen verwerken som woorden op die allemaal beginnen met dezelfde eerste letter oktober 2010 nummer 1 40e jaargang 40 is rijm iets dat dit gedicht nog ten goede zou komen dan kijken we eens naar de vorm van het gedicht regen regen regen het regent tik tik tik vandaag is het donker vandaag is het zo koud regen regen regen het regent tik tik tik zij draagt een paraplu zij is mooier dan ik 3 groepsgedichtjes op basis van geuren en smaken we laten verschillende geuren en smaken rond gaan er wordt geproefd en geroken van chocola zuurtjes kamfer ontsmettingsalcohol per element bespreken we de sfeer en proberen we tot een vergelijking te komen bijvoorbeeld chocola is als wakker worden en met blote voeten in het gras lopen op zoek naar paaseitjes die zin proberen we te versterken door de vorm en elementen als herhaling klank alliteratie 4 groepsgedicht op basis van een stukje muziek we luisteren naar een stukje muziek waar we op letten waar speelt het zich af welke personages zien we welk tafe reel speelt zich af we bespreken de sfeer en gemoedstoestand ik noteer zinnen woorden klanken op bord waar ik iets mee kan doen opnieuw komen we door herhaling klank alliteratie rijm vorm tot een gedicht tweede sessie in de tweede sessie bekijk ik de mogelijkheid om tot iets individueels te komen 40e jaargang nummer 1 oktober 2010