Polyloog

marjolein van helden aan taalbeheersing willen we in totaal 240 lesuren besteden te weten zoo uur in het eerste inge piena en telkens 70 uur in het tweede en in het derde jaar hoeveel van die uren we aan welke kern doelen voor spreken en luisteren willen wer ken is te zien in de tabel op pag io8 polyloog we hebben bewust gekozen voor de monoloog in het eerste de dialoog en het tweede in de polyloog in het derde leerjaar de drie ge spreksvormen hebben een duidelijke opbouw de lerarenopleiding in utrecht heeft in het vierde in moeilijkheidsgraad en zijn dan ook op deze jaar een cursus didactiek taalvaardigheid de manier het handigst in te delen luistervaar eindopdracht van die cursus bestaat uit het maken digheid moet volgens ons zo vroeg mogelijk van een lessenserie voor 3 mavo waarin bepaalde aangeleerd worden vandaar dat kerndoel 4 in kerndoelen van de basisvorming centraal staan het de eerste twee leerjaren valt een afweging moet een essenserie worden die past in een commu naar moeilijkheidsgraad heeft geleid tot het nicatieve situatie begint met een goede orientering plaatsen van kerndoel s in het eerste leerjaar en voldoende oefening bezit en toetsbaar is marjolein kerndoelo in de laatste twee leerjaren van helden en inge piena maakten in dit kader een essenserie over de polyloog een deel ervan beschrij d oe l st ellin gen e n uitga n gs punt e n venzij hieronder uit de curriculumopbouw volgt dat er in het derde leerjaar tien lessen beschikbaar zijn om met de essenserie die wij hebben gemaakt de vaardigheden genoemd in kerndoel 2 te willen we leerlingen het tweede kerndoel van onderwijzen we willen echter met nadruk de basisvorming nederlandse taal laten berei opmerken dat het spreek en luisteronderwijs ken te weten zich niet moet beperken tot de speciale lessen of lesonderdelen omdat tijdens alle lessen de leerlingen kunnen in klas of schoolver gesproken en geluisterd wordt ligt het voor band aan een polyloog deelnemen met het oog de hand deze momenten ook als onderdeel van op het spreek en luisteronderwijs te zien zo kan het geven of verkrijgen van de nodige informa in allerlei soorten groepsgesprekken in de klas ti e behalve op de inhoud ook worden gelet op en het weergeven van een eigen mening ingegaan op aspecten van spreken en luisteren het bereiken van een voor hen aanvaardbaar de vaardigheden die bij de monoloog en bij resultaat de dialoog in de eerste twee jaren aan bod zijn gekomen vormen de beginsituatie van de leer we hebben dit kerndoel gekozen omdat we het lingen voor de polyloog de punten daarvan een uitdaging vonden om passende les en moeten nog eens de revue passeren evaluatievormen te bedenken bij lessen in onze doelstelling valt uiteen in een aantal spreek en luistervaardigheid stuit je vaak op subdoelen namelijk de leerlingen praktische problemen bovendien blijft het kunnen duidelijke vragen stelle n meestal abstract als je op schrift praat over kunnen in voorkomende gevallen doorvragen spreken en luisteren geven er in hun reacties blijk van aandachtig te luistere n curriculum laten elkaar uitpraten en interrumperen alleen als dit een verbetering in het verloop van de de ruimte ontbreekt om het curriculum dat we polyloog tot gevolg heeft voor de basisvorming hebben ontworpen uit geven in hun mimiek gedrag en toon blijk van gebreid te beschrijven we volstaan met een hun interesse schets van de plaats die we aan spreken en luis kunnen hun mening formuleren en onderbou teren hebben toebedeeld wen met goede argumente n 1992 3 4 moer 107 kerndoele n aantal lesuren jaari jaar2 jaar3 spreken luisteren i de leerlingen kunnen in situaties met een meer formeel karakter aan een dia 10 loog deelnemen met het oog o p het geven of verkrijgen van de nodige informatie het weergeven van een eigen menin g het overhalen van de gesprekspartner tot handelen 2 de leerlingen kunnen in klas of schoolverband aan een polyloog deelnemen io met het oog op het geven of verkrijgen van de nodige informatie het weergeven van een eigen menin g het bereiken van een voor hen aanvaardbaar resultaat spreken 3 de leerlingen kunnen in de vorm van een korte monoloog voor een hun be is kendpubliek een persoonlijke beleving vertellen of een situatie beschrijven luisteren kijken 4 de leerlingen kunnen intensief luisteren en doelgericht luisteren 15 1 0 5 de leerlingen kunnen een voor hen bestemde mondelinge instructie uitvoe s ren 6 de leerlingen kunnen van een voor hen bestemde uitleg of een voor hen 15 20 bestemd radio of televisieprogramma een globale samenvatting geven of de belangrijkste elementen ervan vertellen kunnen aangeven aan welke eisen een goed de volgende drie lessen gaan over het uit argument moet voldoe n wisselen van meningen in een groepsgesprek kunnen elkaar naar aanleiding van gegeven belangrijk daarbij zijn de argumenten die ge aandachtspunten observeren bruikt worden om de meningen te ondersteu kunnen hun observaties onderling nabespre nen we gaan ervan uit dat dit in de dialoog al ke n aan de orde is geweest maar omdat het om kunnen aangeven welke conventies er in een toepassing in een complexere situatie gaat be vergadering gebruikelijk zijn en kennen de steden we er in deze serie ook aandacht aan functies van elk van deze te weten voorzitter de besluitvormende polyloog stelt de meeste agenda notulant notule n eisen aan de leerlingen ze moeten weten wel kunnen aangeven dat besluitvorming verloopt ke conventies en structuren een vergadering volgens een bepaalde structuur kan hebben ze moeten die kunnen herkennen en oefenen zelf ook in het vergaderen volgens in de eerste les wordt een orienteringsbasis een vaste structuur gelegd voor de serie omdat we het belangrijk in deze lessenserie gaan we uit van eigen erva vinden dat leerlingen weten waarom ze deze ringen van de leerlingen we laten de leerlingen lessenserie moeten volgen verder volgt de veel oefenen in totaal neemt elke leerling vier opbouw van de reeks uit de moeilijkheidsgraad maal deel aan een polyloog de dingen die van de deelvaardigheden daarbij goed en fout gaan vormen uitgangs we beginnen met een polyloog waarin infor punt bij de bespreking matie uitwisseling het doel is de deelvaar daaruit volgt dat we voor de nabespreking digheden die daarbij aan de orde komen zijn steeds alleen kunnen aangeven wat we in elk gespreksdoel bepalen en bereiken duidelijk geval besproken willen zien en op welke ma formuleren goed luisteren vragen en door nier dat kan gebeuren voor het overige zij n vragen io o moer 1992 3 4 punten ter bespreking afhankelijk van wat zich wie merkt dat bepaalde leerlingen in de groep net dan voordoet in de praktijk als de ge geen goede gesprekshouding hebben kan alle sprekshouding van een of meerdere leerlingen leerlingen eens wijzen op de verschillende te wensen overlaat dan kan de docente gebruik types die er te onderscheiden zijn de typerin maken van de hiernaast staande lijst dit lijstje gen lijken negatief maar zijn juist in hun over met types in polylogen kan als uitgangspunt drijvingveelzeggend leerlingen herkennen dienen voor de bespreking van gesprekshou snel zich zelf of anderen daarin het maakt een dingen moeilijk onderwerp als negatieve gespreks houding bespreekbaar een ander uitgangspunt is het inductief wer ken we willen de leerlingen zelf laten ontdek de betweter allesweter ken wat er fout gaat in een polyloog en hoe dat praat te veel en luistert niet goed beter kan we denken dat leerlingen er op die is storend in een groe p manier meer van leren dan wanneer de docente wekt agressiviteit op bij andere deelnemers nog eens vertelt hoe het moet of laat zien hoe anderen het doen de omslachtige omdat we vinden dat leerlingen ook van en praat te veel en te lan g met elkaar moeten leren en feedback niet al draagt niet altijd inhoudelijk bij leen maar van de docente moeten krijgen laten herhaalt veel van wat de anderen al zeide n we de leerlingen elkaar observeren we hebben observatieformulieren gemaakt die naarmate de verwaande de lessenserie vordert uitgebreider worden hult zich in arrogant stilzwijge n het observeren is mogelijk doordat we de klas irriteert anderen door zich er buiten te stellen steeds in tweeen verdelen de ene groep houdt de polyloog en de andere observeert daarna de negatiev e volgt een korte bespreking tussen de observant is het nooit met iemand eens en de geobserveerde die de functie heeft van procesevaluatie de agressieve in de laatste lessen maakt de docente gebruik beheerst zich niet goe d van een scoreformulier hierop worden per vat tegenspraak op als persoonlijke aanval leerling de gespreksbeurten geregistreerd en beoordeeld bij de keuze van de te beoordelen de ja knikker items hebben we ons beperkt tot talige han heeft nooit eigen ideeen delingen naar aanleiding van de ingevulde geeft iedereen gelij k scoreformulieren vindt weer procesevaluatie plaats de eindevaluatie gebeurt via een be de schuchtere sluitvormende vergadering in twee groepen praat weini g onder voorzitterschap van de docente uiter is verlegen bij het prate n aard mag de docente de polyloog nu niet meer weet weinig van het onderwerp onderbreken voor docerende opmerkingen is beter in waarneme n de polylogen worden weer opgenomen en de beoordeling vindt plaats op grond van het de stokpaardberijde r ingevulde scoreformulier draaft door over een bepaald onderwerp irriteert hierdoor andere deelnemer s de lesse n de clown in het navolgende geven we een korte samen kan de aandacht afleiden maa r vatting van de tien lessen een les namelijk kan ook bijdragen tot een vriendschappelijke les 2 beschrijven we uitgebreid sfee r les i deze les heeft een inleidend karakter en types in polylogen heeft als doel een orienteringsbasis te leggen vi a 1992 3 4 moer 109 een rollenspe l of video wordt een voorbeeld de docen t e legt uit waarover het gesprek van gegeven van een slechte vergadering h ierna de komende les in twee groepen za l gaan wordt in een onderwijs l eergesprek h et nut en de opzet van de lessenserie aangegeven aan de beeld je in dat je een nieuwe hobby wilt kie hand van het rol l enspel of de video zen daarvoor kun je aan al je klasgenoten vra gen wat zij in hun vrije tijd doen maar aan een b ovendien wordt in deze les de eerste poly loog rijtje mogelijkheden alleen heb je niet genoeg voorbereid d e docente vertelt dat deze ge je wilt over al die hobby s ook nog wat meer houden zal worden in de volgende les maar weten voor de een zal het belangrijk zijn hoe dat hier eerst het een en ander aan moet wor veel de hobby of bezigheid kost of oplevert den voorbereid voor de ander of je er een goede conditie van krijgt of of je het alleen doet of met meer je kunt het beste iets leren als je duidelijk weet mensen en wat voor mensen dan kortom wat je goed doet en wat minder goed om dat ieder moet dus voor zichzelf bedenken welke te kunnen beoordelen moet je wel precies we informatie hij of zij precies wil krijgen over ten wat je doet tijdens de groepsgesprekken de vrije tijdsbestedingen van alle andere ge die nu gaan komen zou het dus goed zijn a l s spreksgenoten jullie al l emaa l goed geobserveerd worden zo dat je van jezelf te weten kunt komen wat je de docente geeft tijd om vragen te stellen doet en zegt waarna de overige tijd kan worden benut om persoonlijke vragen te bedenken wanneer hier leerlingen zull en daarbij tegenwerpen dat ze geen t ijd meer voor is kan dit ook als huis heus wel weten wat ze zeggen of doen i n een werk gegeven worden gesprek kan de docente dan duide lijk maken dat je je eigen gedrag normaa l vindt en dat het les 2 voor deze les zijn de volgende benodigd je dus niet opva l t als je iets onhandig aanpakt heden vereist de docente moet kunnen be schikken over de observatieformulieren zie aangezien ik maar een paar ogen heb en de afbeelding op pag iii krijt en bord de leer hele klas toch niet tegelijk in een gesprek mee lingen over het vragenlijstje schrift en pen kan doen is het handig als de ene helft van de in de introductie opent de docente de les en groep de andere helft observeert tijdens de herinnert de leerlingen eraan dat in deze les het eerste gesprekken wordt alleen geobserveerd eerste groepsgesprek gevoerd gaat worden of de gestelde doelen wel bereikt worden voor polyloog z informatie uitwisselen wordt de groep in tweeen verdeeld de ene helft de docente deelt vervolgens de formulieren vormt de binnengroep de andere de observan observatieformulier r zie pag z r r uit en legt tenkring de docente wijst aan wie observeert uit hoe de observerende leer l ingen de formu de geobserveerde meldt aan de observant wat lieren moe ten gebruiken de leerling vult eigen hij of zij van de gespreksgenoten te weten wil naam en naam van de geobserveerde in en in komen de observanten zoeken een plaatsje van overleg met de geobserveerde vul t de observant waaruit zij hun persoon goed kunnen zien en de persoonlijke vragen in daarna vult de ob horen servant in de tabel de namen van de andere de docente vraagt wie er wil beginnen met gesprek sdeelnemers in tijdens het gesprek vertellen wat hij in zijn vrije tijd doet en geeft houdt de o bservant bij of voor e l ke leerl ing de aan dat men elkaar daarna over en weer vragen persoonlijke vragen beantwoord zijn daar mag stellen bovendien meldt zij dat het ge naast geeft de observant antwoord op de vra sprek niet langer dan to minuten mag duren gen onder de tabel de docente l icht toe wat zij het doel is dus dat elke leerling de informatie verstaat onder non verbale communicatie krijgt over de vragen die hij of zij had opge wanneer voor alle leerlingen voldoende duide steld de observanten zijn stil en kijken en lij k is hoe het formulier gehanteerd moet wor luisteren tijdens het gesprek houdt de do den neemt de docente de formulieren weer in cente zich afzijdig na zo minuten rondt zij het tot de volgende les gesprek af 110 moer 1992 314 observatieformulier 1 dit formuli e r is ingevul d door naam van de p ersoon d ie je gaa t observeren op welke vragen moet hij zij een antwoord krijgen vraag 1 vraag 2 vraag 3 andere leden v an de gro ep is d e vraag beantwoord naam andere leden vraag 1 vraag 2 vraag 3 heb je het i d ee d at h ij zij steeds goed luistert wat kun je zeggen over de non verbale communicatie vraagt hij zij d oor als dat nodig is 1992 3 4 moer 111 een korte nabespreking volgt aan de obser vanten wordt gevraagd in hoeverre de deelne deze lijst kan dienen als inspiratiebron bij het mers hun doel hebben bereikt daarna kan in bedenken van onderwerpen het heeft natuur gegaan worden op de oorzaken van het al dan lijk altijd de voorkeur een onderwerp te kiezen niet bereiken van de doelen aandachtspunten dat aansluit bij de actualiteit binnen de daarbij kunnen zijn vroegen mensen door als school een verhaal of antwoord niet duidelijk was luisterden mensen naar elkaar of stelden ze er komt so cent statiegeld op de bekertjes in de vragen die al beantwoord waren liet men el kantin e kaar uitpraten toonde men interesse kon er gaat bier of friet verkocht worden op iedereen aan bod komen de punten die uit de school nabespreking naar voren komen worden op de fietsenstalling zal bewaakt gaan worden het bord gezet maar dan mag je er alleen je fiets stallen alsje de tweede helft van de groep voert daarna een gulden per dag betaalt anders moetje het gesprek waarbij de observatierollen ge fiets buiten blijven staa n woon omgedraaid worden als n in de eerste er komt een rookruimte in de school voor de ronde s observeerde observeert s nu n leerlingen ook dit gesprek wordt nabesproken nadat mensen die te laat komen mogen de les niet is geinventariseerd in hoeverre de doelen be meer i n reikt zijn wordt het lijstje op het bord nagelo er mag alleen nog maar melk verkocht worden pen om na te gaan waar de eventuele proble op school men lagen de leerlingen schrijven het lijstje sommige leerlingen moeten verplicht kunnen in hun schrift de docente geeft aan dat in de worden mee te doen aan de huiswerkklas volgende oefengesprekken ook steeds op deze iedere leerling moet thuis een computer heb punten gelet zal worden ben de school stelt dit verplicht aan de ouders turks en arabisch worden verplichte vakken bovendien wordt in deze les de tweede poly voor alle leerlingen loog voorbereid de docente kondigt aan dat voordatje een huisdier mag houden moetje het bij het gesprek in de volgende les niet lan daar eerst een diploma voor hale n ger zal gaan om het uitwisselen van informa de hoeveelheid zakgeld moet per leeftijd wet tie maar om het uitwisselen van meningen telijk bepaald worden wanneer ouders dit niet als voorbereiding op dit gesprek moeten de kunnen betalen moet de overheid bijspringe n leerlingen zich thuis een mening vormen over leerlingen die minder dan to km van school af een gegeven stelling of vraag en daarbij een wonen moeten verplicht worden met de fiets aantal argumenten bedenken om die mening te naar school te gaan daarmee vervallen voor ondersteunen die leerlingen de lessen lichamelijke opvoe de klas wordt in twee groepen verdeeld dat din g kunnen dezelfde groepen zijn als voorheen eens per jaar mogen de leerlingen de leraren de docente geeft aan elke groep een stelling of een cijfer geven wanneer een leraar driejaar vraag op zie ook de lijst van mogelijke ge lang een onvoldoende haalt moet hij worden spreksonderwerpen hiernaast ontslagen les 3 deze les is gewijd aan de tweede poly mogelijke gesprekson derwerpe n loog het uitwisselen van meningen in twee groepen worden discussies gevoerd over een les 4 in deze les wordt ingegaan op de theorie gegeven onderwerp leerlingen observeren el van het argumenteren aan de hand van de obser kaar aan de hand van een observatieformulier vatiegegevens uit les 3 geeft de docente een les het gesprek wordt opgenomen op cassette en over argumentatie waarbij het een en ander al de docente zit nauwelijks voor in een korte bekend verondersteld wordt nabespreking wordt ingegaan op doorvragen bovendien wordt in deze les de derde poly luisteren en andere opvallende dingen loog voorbereid de docente geeft de ge spreksonderwerpen voor de voorbereidings 112 moer 1992 3i4 opdracht en behandelt het uitgebreide obser het scoreformulier kan invullen op grond vatieformulier waarvan de cijfers worden vastgesteld op pag 114 115 is weergegeven de handleiding bij les 5 deze derde polyloog heeft dezelfde zo n scoreformulier vorm als de tweede het gaat om het uitwisselen van meningen alleen wordt deze niet opgeno pro b e ren in de p ra ktij k men en vervult de docente de rol van voorzit ter bij de bespreking van de aspecten argu in de lessenserie hebben we geprobeerd onze mentatie en gesprekstechniek daarop wordt ideeen ten aanzien van spreek en luistervaar in de nabespreking ingegaan digheidslessen vorm te geven we hopen dat die in de praktijk bruikbaar blijken helaas zijn les 6 in deze les komt de vierde polyloog aan wij zelf nog niet in de gelegenheid geweest de de orde daarin staat de besluitvorming centraal lessenserie daadwerkelijk te geven wel is er in de vorm van een open stoel discussie moe commentaar gegeven door docenten uit de ten de leerlingen tot besluitvorming komen praktijk maar dat kon niet meer op tijd in deze zonder dat ze er les in hebben gehad of bege tekst worden verwerkt leid worden de docente brengt geen structuur wij zijn ook erg benieuwd naar reacties en aan en vervult alleen de rol van voorzitter bij commentaar van moer lezers wie wil reage de discussie over de tot dan toe besproken ren of de serie zelf in de praktijk wil proberen items dit gesprek wordt opgenomen zodat kan contact opnemen met de auteurs of met de docente er een scoreformulier van in kan marion keiren vakgroep nederlands van de vullen faculteit educatieve opleidingen van de ho geschool midden nederland les 7 deze les is gewijd aan de individuele procesevaluatie terwijl de andere leerlingen een eigen tijdsbesteding hebben bespreekt de docente met telkens een of een paar l eerlingen hun prestaties aan de hand van het scorefor m ul ier les 8 tijdens deze les over de theorie van de be sluitvorming gaat de docente in op conventies tijdens en rondom vergaderingen en op de structuur van een vergadering waarin een be sluit genomen moet worden daarbij worden ervaringen en observaties van les 6 gebruikt les 9 in deze vijfde polyloog komt de besluit vorming aan de orde deze besluitvormende vergadering heeft dezelfde vorm als in les 6 met dit verschil dat de docente nu wel struc tuur aanbrengt les io deze les is weer gewijd aan de indivi duele procesevaluatie de opzet is hetzelfde a l s bij les 7 maar de docente bespreekt nu de leer lingen die toen niet maar in les 9 wel hebben deelgenomen aan de discussie de toets i n twee groepen wordt een be sluitvormende polyloog gevoerd h et gesprek wordt opgenomen zodat de docente achteraf 1992 3i4 moer 113 handleiding bij het scoreformii li er op het scoreformulier kunnen de 1 gespreksbeurten per 11 geturfd worden gecategoriseerd op inhoud nieuwe inbreng i 2 en beoordeling op die manier ver tegenwoordigt iedere vertikale mening uiten 3 kolom het aandeel van een indivi duele 11 aan de polyloog feit aandragen 4 hiernaast is een kolom afgebeeld de nummers hierin corresponderen vraag stellen 5 met die van de toelichting argument geven 6 1 vul hier de naam in van de 11 2 iedere gespreksbeurt kan posi tief of negatief gewaardeerd luisteren worden dat hangt af van de re levantie van wat er gezegd antwoorden 7 wordt het moment en de manier waarop het gezegd wordt de doorvragen 8 beurten die je positief beoor deelt turf je links en de ne interrumperen 9 gatieve komen rechts te staan 3 in dit vakje turf je iedere inhaken 10 beurt waarin de 11 zijn of haar mening naar voren brengt de argumenten voor die meningen structuur komen bij 6 per argument een turf zo kan dus een gespreks same nvatten 11 beurt meerdere turven opleve ren struc tureren 12 4 alle opmerkingen over algemeen bekende zaken dat kan tevens een argument zijn in dat geval overige beurten bij 4 en bij 6 turven 13 5 alle vragen die de 11 stelt zowel die aan individuen als die aan de gehele groep opmerki n ge n 14 6 zie bij 3 een argument wordt pas positief beoordeeld als het voldoet aan de drie criteria zoals gesteld in les 4 7 positief als de 11 een ade quaat antwoord geeft op een ge stelde vraag anders negatief totaal 8 positief als het relevant is om door te vragen en als het nieuwe inbreng 15 op een duidelijke manier is ge formuleerd anders negatief luisteren 16 9 alleen positief als de geinter rumpeerde 11 te lang aan het structuur 17 woord was of irrelevante dingen zei overige beurten 18 114 moer 1992 3 4 10 alle opmerkingen die d rekt ingaan op wat de voorgaande s p reke r zei dit kan een aanvulling zijn of bijval af keuring a l d eze beurten ook turven bij bv 3 of 4 11 alle b eurten waarin de 11 een samenvatting geeft die het verloop van de polyloog verduidelijkt turf je links in dit vakje onjuiste samenvattingen komen rechts 12 alle opmerkingen die d e structuur van de polyloog betref fen als ze juist en opbou w end zijn komen ze links anders rechts 13 alle overige beurten die niet te categoriseren zijn in 3 t m 12 14 opmerkingen die van b elang kunnen zijn bij de beoordeling deze kunnen de gespre kshouding attitude betreffen maar bv ook het formuleren of non verbale communicatiemidde len 15 links de totaalscore van de positieve turven bij 3 t m 6 rechts de negatieve 16 totaalscore van de categorieen 7 t m 10 17 idem van 11 en 12 18 idem van 13 voor de d u idelijkheid volgen hieronder nog wat voorbeelden van mogelijke g espreksbeurte n we geven bij iedere beurt aan in welk vakje geturfd moet worden beurt turf marlies ik vind dat er een oplossing moet komen 3 voor het hondepoepprobleem fred ja ik ook 10 3 angela maar waarom vind je dat nodig dan marlies 10 5 marlies dat lijkt me nogal duidelijk 7 angela hoezo dan 8 marlies ja iedereen heeft er toch last van ze 7 hebben laatst een brief geschreven naar de gemeente 4 fred wie ze en wat stond daar dan in 9 5 marlies nou de bewoners van onze buurt ze vonden 4 dat iedereen z n eigen hondepoep moet opruimen dan 13 heeft niemand er meer last van angela ik vind het maar onzin die honden moeten 3 toch ergens hun behoefte doen volgens mij is het 6 helemaal niet zo n probleem fred ja natuurlijk wel ze kunnen toch verbieden 10 3 om die honden op de stoep te laten poepen dan glijd 13 je er in ieder geval niet meer over uit en begint 6 m n moeder ook niet meer te zeuren over m n vieze 6 schoenen hans maar waar hebben we het nu over jullie praten 12 over oplossingen terwijl we het er nog niet eens over eens zijn of het wel een probleem is angela inderdaad ik vind niet dat het een probleem 11 is maar marlies komt met die brief aanzetten de be woners vinden het dus wel een probleem hans oke dan moeten we dus naar een oplossing zoe 12 ken heeft iemand misschien een idee hoe er een eind kan komen aan al die poep op de stoep 5 1992 3 4 moer 115