Project Oorlog en Vrede

9 project oorlog en vrede nicky eerdekens kathleen vandenbosch katrien de vlaemynck er zijn heel wat redenen te bedenken om vakoverschrijdend samen te werken in een project soms leunt de inhoud van het ene leerplan vrij dicht aan bij die van een ander vak of kijkt men vanuit de invalshoek van het eigen vak naar dezelfde inhoud zeker als er een duidelijke overlap is tussen de leerplannen van twee vakken soms kan de reden ook heel economisch zijn je hebt maar een eenuursvak en dan is het niet altijd eenvoudig om een hele dag weg te trekken ook dan biedt een project heel wat mogelijkheden wie al in projecten samenwerkte met andere vakken weet dat een van de grote pluspunten is dat de leerstof veel echter wordt en in een ruimere context wordt geplaatst dat biedt veel meer mogelijkheden voor zinvolle taken en opdrachten eel dikwijls begint een project overlegmomenten kort voor het project gewoon bij twee collega s die vertrok een van beiden nogmaals naar ieper elkaar professioneel vinden als om de opdrachten voor het project succesvol is wordt het in flanders fields mu het makkelijker om ook collega s seum voor te bereiden een van de grote van andere vakken uit te nodigen pluspunten is dat om mee in te stappen zo ge de leerstof veel beurde het ook in het project echter wordt en voorbereiding van in een ruimere oorlog en vrede twee collega s het project context wordt gingen samen naar een navorming en waren geboeid door het project flanders geplaatst fields dat daar werd voorgesteld door inmiddels zijn we acht jaar leerkrachten van een andere school alleen verder en hebben zich nog was voor hen snel duidelijk dat wat in die twee andere vakken aangesloten het project aso school mogelijk was moeilijk haalbaar wordt nu voorbereid in de vakken geschie zou zijn met het tso publiek van onze eigen denis nederlands engels en informatica bij school er zouden zeker andere accenten nederlands wordt gewerkt met tekstmateriaal gelegd moeten worden als we de leer dat de oorlog vermenselijkt de leerlingen lingen mee wilde hebben moest gezocht kijken naar een bbc reportage over het worden naar een eigen invalshoek die de kerstbestand ze lezen dagboekfragmenten leerlingen aansprak de collega s neder en gedichten van een aantal war poets en lands en geschiedenis gingen aan het werk van o a herman de coninck er zijn werk samen gingen ze op prospectie naar de bladen met opdrachten en opzoekoefenin westhoek daarna volgden een aantal gen voor engels is er een luisteroefening april 2008 nummer 4 37e jaargang 10 rond de menenpoort ook werken de mee ook heeft iedere groep een fototoestel leerlingen met liedteksten en er wordt een link bij zich bedoeling is om in enkele treffende gelegd met andere oorlogsliederen zoals beelden de indrukken van de groep samen goodnight saigon van billy joel het mooie te vatten gedicht my boy jack van kipling wordt levensecht door de gelijknamige itv film met de volgende dag zijn er verwerkingsop in de hoofdrol daniel harry potter radcliffe drachten in groepjes van een 3 tal leer altijd leuk voor de leerlingen ook het lingen elk groepje krijgt een opdracht rond interactieve oorlogsspel over the top kan een bepaald thema oorlog in herentals steeds op veel bijval rekenen in dit educa oorlog en vrouwenemancipatie oorlog tieve internetspel kruipen de leerlingen in de en propaganda en de gruwel van de huid van een jong canadees soldaat gesta oorlog elke verwerkingsopdracht eindigt tioneerd aan het front in de herfst van 1916 met het maken van een affiche met een aantal treffende beelden een synthesetekst en materiaal dat ze meebrachten van hun bezoek de leerlingen van de studierichting een dag naar de westhoek onthaal en public relations krijgen de opdracht een krantje te maken dat ze in de tijdens de eerste editie werd onder de titel lessen ict van een geschikte lay out tussen hemel en hel samen met een pope moeten voorzien en de leerlingen van de ringse stadsgids een bezoek gebracht aan studierichting gezondheids en welzijns het talbot house het stadhuis met de wetenschappen moeten extra opzoekwerk dodencellen en executiepalen en het verrichten rond wondverzorging in die tijd poperinghe new military cemetery maar al snel werd duidelijk dat poperinge de in het vak geschiedenis wordt het ontstaan leerlingen niet zo aansprak voortaan begint van wereldoorlog i historisch geduid ook onze excursie naar de westhoek aan de wordt de link gelegd naar beelden in de ijzertoren in diksmuide het beeld dat daar eigen streek die verwijzen naar de oorlog van de oorlog wordt dat zijn heel vaak monumenten waar geschetst spreekt de leerlingen dagelijks voorbij fietsen vanuit de de impact van leerlingen veel meer aan symboliek op een aantal oorlogsmonu tweeenhalve dag menten in de stad en de monumenten voor projectonderwijs van diksmuide trekken we oorlogslachtoffers op het kerkhof wordt de is veel groter dan naar ieper waar we het in beeldvorming over oorlog in verschillende van aparte flanders fields museum periodes vergeleken zo komen leerlingen lesuren bezoeken ook brengen tot de vaststelling dat die beeldvorming we een bezoek aan het thuishoort in een bepaalde cultuur en een tyne cot cemetery de grootste engelse bepaalde periode daarvoor wordt ook militaire begraafplaats van het vasteland en gebruik gemaakt van affiches die duidelijk aan het deutscher soldatenfriedhof in maken hoe ook het thuisfront betrokken langemark de dag wordt afgesloten om werd bij de oorlog via cartoons en teksten 20 uur met het bijwonen van de last post wordt de link gelegd met de beeldvorming aan de menenpoort in ieper op hun tocht maar ook met oorlog en oorlogsvoering nu door het museum en aan de verschillende zie de opdrachtenbundel het thuisfront sites krijgen de leerlingen allerlei opdrachten tijdens wereldoorlog i als bijlage 37e jaargang nummer 4 april 2008 11 wat lukt en wat is moeilijk van die oorlog voor een overzicht van boeken die in het project gebruikt worden het samenwerken met verschillende vakken zie de literatuurlijst maakt het haalbaar om met leerlingen dieper op dit thema in te gaan de impact het project biedt leerlingen de mogelijkheid van tweeenhalve dag projectonderwijs is om op een andere manier bezig te zijn met veel groter dan van aparte lesuren elk vak een vak maar zorgt er ook voor dat heeft zijn eigen invalshoek en er komen leerkracht en leerlingen elkaar op een verschillende vaardigheden aan bod andere manier bezig zien moeilijk is dat er bij leerlingen op voorhand soms heel weinig werken met opdrachten bij leeruitstappen kennis aanwezig is over dit onderwerp zet je altijd voor een verscheurende keuze sommigen kunnen vooraf als je geen opdrachten geeft hebben moeilijk inschatten wat leerlingen dikwijls heel wat zaken niet die oorlog betekend heeft gezien geef je wel opdrachten dan is men en denken dat ze in een het project biedt alleen met de opdrachten bezig en ziet men echt oorlogsgebied zullen leerlingen de heel dikwijls de rest niet door bij de terechtkomen mogelijkheid om opdrachten aandacht te hebben voor het op een andere menselijke aspect lukt het wel om meer sinds die eerste keer manier bezig te leerlingen te betrekken en een oorlog ook acht jaar geleden trek zijn met een vak concreter te maken zo is er bij de graven ken we om de twee jaar een opdracht voorzien waarbij leerlingen de naar de westhoek het leeftijd van de gesneuvelden en hun militaire project zelf duurt tweeen graad moeten noteren halve dag maar in de verschillende vakken wordt het project voorbereid en achteraf door gebruik te maken van jeugdliteratuur nog verwerkt en elke keer wordt er weer en boeiend tekst en videomateriaal slagen gesleuteld en bijgestuurd om het beeld van we erin om het begrip oorlog voor deze oorlog en vrede dat in die streek zo leerlingen concreter te maken zo ontstaat aanwezig is zo goed mogelijk te benutten ook een beeld over leven in oorlogstijd op en als dan op tv een reeks wordt uit die manier lukt het om de klemtoon niet gezonden als in europa van geert mak dan zozeer te leggen op de oorlogsstrategie weet je dat hier weer schitterend nieuw maar gaat het wel over de vraag wat is een materiaal ligt dat binnen het project gebruikt oorlog en welke gevolgen heeft het voeren kan worden nicky eerdekens kathleen vandenbosch katrien de vlaemynck instituut van de voorzienigheid herentals eerdekens n fonselie be kathleenvandenbosch hotmail com kadevl telenet be april 2008 nummer 4 37e jaargang 12 literatuur rond het thema oorlog en vrede volgende boeken worden in het project gebruikt de informatie bij elk boek is overgenomen van de website van de uitgeverij 365 soldaten uit de groote oorlog ian connerty sir martin gilbert peter hart lyn macdonald nigel steel uitgeverij lannoo avond na avond wordt onder de menenpoort in ieper the last post geblazen een eresaluut voor de tienduizenden soldaten die tijdens de eerste wereldoorlog omkwamen in flanders fields maar wie waren zij deze soldaten die sneuvelden op de velden van eer in nauwe samenwerking met the last post association zijn in dit boek symbolisch de levensverhalen bijeengebracht van 365 onder hen hun persoonlijke verhalen leren ons veel over de grote feiten en gebeurtenissen tijdens de grote oorlog age 14 geert spillebeen uitgeverij averbode age 14 staat er te lezen op zijn grafsteen in de buurt van ieper toch haalde hij niet eens zijn 14de verjaardag van de zuid ierse jongen john condon was tot voor kort maar weinig bekend zeker is dat hij de allerjongste soldaat was die in de eerste wereldoorlog sneuvelde hij was een van de slachtoffers van de eerste gasaanvallen in de grote oorlog geert spillebeen deed er drie jaar over om het leven van deze onbekende straatjongen bijeen te puzzelen het werd geen saai historisch verhaal maar een meeslepende roman hoe kon een jongen van 11 soldaat worden hoe belandde hij in het britse beroepsleger en kort daarna aan het front in de westhoek in flanders fields een boeiende roman gebaseerd op waar gebeurde feiten de eerste wereldoorlog uitgelegd aan jongeren karel verleyen uitgeverij averbode dit informatieve boek van karel verleyen geeft in woord en beeld een handig overzicht van de feiten die in de roman van geert spillebeen aan de orde zijn de kijkkast van kobe een blik op de eerste wereldoorlog wim chielens uitgeverij bakermat zware kost is dit historisch boek over de geschiedenis van de eerste wereldoorlog het belgische jongetje kobe laat zijn eigen huismuseumpje zien dat hij inrichtte nadat hij in het in flanders fields museum in ieper is geweest dit informatieve boek is uitgegeven m m v dit museum en laat mooie kleurfoto s van veel voorwerpen uit de collectie zien daartussen staan verhalen van ooggetuigen soldaten kinder vluchtelingen uit die tijd steeds aangeduid met een foto van een oog deze 37e jaargang nummer 4 april 2008 13 getuigenissen zijn gruwelijk gedetailleerd en treffend opgeschreven de lijkenlucht stijgt op en de verminkte overblijfselen van soldaten in de loopgraven zijn weliswaar niet afgebeeld maar toch sterk aanwezig in dit boek de hoofdstukken zijn naar willekeurige thema s ingedeeld uniformen gas modder kerst heimwee muziek en vrouwen de inleiding en het slot herdenken zijn verhelderend en zetten alles in het juiste perspectief per hoofdstuk is een actueel stukje ingevoegd aangeduid met wereldbol dat een link legt naar de moderne tijd en kinderen van nu dit keurig verzorgde aantrekkelijk uitgegeven boek is geschikt vanaf 13 jaar bron jeugdbib be kiplings keuze geert spillebeen uitgeverij averbode john is de zoon van de wereldberoemde schrijver rudyard kipling nobelprijswinnaar en auteur van het jungleboek dat de avonturen van mowgli vertelt zoals veel engelse jongens wil john kipling deelnemen aan de grote oorlog 1914 18 maar john is nogal zwak vader kipling heeft echter belangrijke vrienden en zo kan john toch aan de zware opleiding tot officier beginnen op zijn achttiende verjaardag staat john kipling als onderluitenant in frankrijk hij mag naar het front vrij snel wordt duidelijk dat de oorlog weinig met romantiek en heldendom te maken heeft zoals ze thuis in engeland denken het wordt een zinloze slachtpartij john sneuvelt in zijn allereerste veldslag bij het noord franse loos niemand weet waar zijn lichaam ligt jarenlang heeft rudyard kipling naar een spoor van john gezocht zijn enige zoon verdween in het niets of toch in 1992 wordt het lijk van een onbekende luitenant geidentificeerd als john kipling na 77 jaar draagt de grafsteen eindelijk een naam al blijven er twijfels bestaan kom vanavond met verhalen oorlog in verhalen en gedichten annemie leysen carol fox irene koenders red uitgeverij bakermat zie ingeboekt aansluitend bij dit artikel war game michael foreman uitgeverij bakermat de zomer van 1914 vier engelse jongemannen spelen onbezorgd voetbal in de weide wat later worden ze ingelijfd bij het leger ze trekken onbevangen naar het front in frankrijk ze komen er terecht in de loopgravenoorlog van wo i en ervaren meteen hoe de oorlog slachtoffers maakt want de loopgraven van de britten en de duitsers liggen nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar met daartussen het niemandsland op kerstdag is er een staakt het vuren en gebeurt er iets bijzonders duitsers en britten verbroederen in het niemandsland ze zingen kerstliederen begraven de doden en ze spelen een partijtje voetbal er heerst vrede voor een dag enkele dagen later volgt er een kerstoffensief en de vier jongens worden weggemaaid nog voor ze goed en wel uit de loopgraven geraakt waren die vier jongens waren de ooms van michael foreman de auteur van het boek een prachtig aangrijpend april 2008 nummer 4 37e jaargang 14 prentenboek met foto s en documenten uit de toenmalige periode beelden en tekst vormen een meeslepend verhaal over de zinloosheid van de oorlog vriendschap en broederschap zomer in passendale geert spillebeen uitgeverij averbode bert is 14 hij beleeft de zomer van zijn leven vooreerst is er rietje uit zijn klas die hem onverwacht die liefdesverklaring doet en dan is er tanya dat nieuw zeelandse meisje dat plotseling zijn weg kruist in zijn dorp in de westhoek tachtig jaar gaan zij terug naar de eerste wereldoorlog allebei hadden ze een frontsoldaat in de familie maar waarom had niemand thuis hen dit ooit verteld met een vergeelde foto en wat oude brieven proberen ze stiekem de puzzel ineen te zetten het wordt een zomer vol verassingen een bloedmooie zomer websites de websites van de volgende musea bieden een schat aan informatie voor wie rond dit thema wil werken inflandersfields be iwm org uk 37e jaargang nummer 4 april 2008 15 bijlage opdrachtenbundel 1 het thuisfront tijdens wereldoorlog i tegen alle verwachtingen in liep het westelijk front al gauw vast in de loopgraven van de marne de somme en de ijzer ook aan het oostelijk front kon men geen doorbraak forceren de volkeren van europa hadden niet naar de wapens gegrepen en reeds zoveel offers gebracht om dan zonder een duidelijke overwinning naar huis te gaan vanaf 1915 werd het alsmaar duidelijker dat de oorlog verder moest gaan in de vorm van een uitputtingsslag in de loopgraven het was ook duidelijk dat de overwinning niet op het slagveld zou behaald worden niet het leger maar de reserves zouden de oorlog winnen het land met de sterkste economie en het land dat de meeste mogelijkheden had om verse soldaten te leveren voor het front zou de overwinning behalen het was dus zeer belangrijk dat het thuisfront zich volledig inzette in de oorlogseconomie en dat er steeds nieuwe soldaten klaar stonden om in te springen jullie gaan affiches illustraties voor tijdschriften en foto s kritisch bekijken analyseren de klemtoon van deze dia s ligt op de wijze waarop de oorlogvoerende landen hun betrokkenheid in de oorlog rechtvaardigen ten opzichte van hun eigen bevolking en hoe de burgers werden gemobiliseerd om elk op zijn manier een bijdrage te leveren aan de oorlogsinspanning bekijk eerst goed de afbeeldingen let ook op het jaar dat ze gemaakt werden jullie krijgen 11 afbeeldingen 10 dia s en een postkaart om te bespreken ik verwacht dat jullie er zeker 7 kunnen afmaken veel puzzelgenot hoe worden de burgers van engeland en de vsa bij de oorlog betrokken de mogelijkheden om verse soldaten te leveren voor het front dia 1 women of britain say go vrouwen van brittannie zeg ga 1915 tot welke specifieke doelgroep richt deze affiche zich waarom denk je dat juist deze groep werd aangesproken april 2008 nummer 4 37e jaargang 16 dia 2 what did you do in the great war daddy wat deed jij tijdens de grote oorlog papa 1915 tot welke specifieke doelgroep richt deze affiche zich welk argument gebruikt de ontwerper van deze affiche om mannen ertoe aan te zetten dienst te nemen in het leger postkaart destroy this mad brute enlist vernietig deze waanzinnige bruut neem dienst 1917 1918 wie of wat stelt deze king kong figuur voor tegen welk gevaar voor de verenigde staten waarschuwt de ontwerper zijn mede burgers 37e jaargang nummer 4 april 2008 17 dia 3 gee i wish i were a man i d join the navy be a man and do it gee ik wou dat ik een man was ik nam dienst bij de zeemacht wees een man en doe het 1918 tot welke doelgroep richt deze affiche zich welke techniek gebruikt de ontwerper om deze doelgroep aan te spreken welke van deze twee amerikaanse affiches postkaart dia 3 denk je dat het meest aansprak waarom dia 4 das ist der weg zum frieden die feinde wollen es so darum zeichne kriegsanleihe dit is de weg naar vrede de vijand wil het zo daarom teken in op de oorlogslening 1917 wat is de weg naar de vrede voor duitsland volgens deze affiche wie of wat dwingt duitsland tot een dergelijke houding april 2008 nummer 4 37e jaargang 18 de kracht van de economie van het moederland alle strijdende partijen financierden de oorlogvoering hoofdzakelijk door middel van oorlogsleningen en niet door het heffen van extra belastingen de theorie was de kosten van de oorlog op de schouders van de komende generaties te leggen omdat de oorlog voor hen werd gevoerd dia 5 are you in this ben jij erbij 1914 1915 kan je uit deze affiche afleiden hoe elke burger op zijn of haar manier kon bijdragen tot de oorlogsinspanning wie was jeanne d arc waar vocht ze voor kort dia 6 links zeichnet die sechste kriegs anleihe teken in op de zesde oorlogslening 1917 rechts britain needs you at once brittannie heeft jou onmiddellijk nodig 1915 37e jaargang nummer 4 april 2008 19 geef de gelijkenissen en de verschillen aan tussen beide affiches denk aan de uitwerking en het doel van de posters dia 7 joan of arc saved france women of britain save your country buy war saving certificates jeanne d arc redde frankrijk vrouwen van brittannie red uw land koop oorlogsleningcertificaten zonder datum tot welke specifieke doelgroep richt deze affiche zich om welke propagandatechnische reden denk je dat de ont werper van deze affiche jeanne d arc als onderwerp koos maar ook andere zaken vragen een financiele inspanning dia 8 keep this hand of mercy at its work hou deze hand van barmhartigheid aan het werk 1917 welke grote organisatie gaf deze affiche uit april 2008 nummer 4 37e jaargang 20 wie wordt er door deze reuzenhand beschermd en waartegen de aanslepende oorlog veranderde het economisch leven in de oorlogvoerende staten fundamenteel noodgedwongen moest men overschakelen op een oorlogseconomie in de loop van de oorlog komen er wederzijdse blokkades ze bemoeilijken verhinderen de bevoorrading van de oorlogvoerende landen in 1917 braken in duitsland stakingen uit na de aankondiging dat de al zeer schaarse voedselrantsoenen nog verminderd zouden worden dia 9 dies tat ich fur dich was tust du fur mich dit deed ik voor jou wat doe jij voor mij 1917 1918 wat doen de arbeiders links op deze affiche welk verwijt maakt de gewonde soldaat aan de arbeiders dia 10 sammelt ausgekammtes frauenhaar unsere industrie braucht es fur treibriemen verzamel uitgekamd vrouwenhaar onze industrie heeft het nodig voor drijfriemen 1918 tot het inzamelen van welk product roept deze duitse affiche op 37e jaargang nummer 4 april 2008 21 wat leert deze poster ons over de economische toestand in duitsland op het einde van de oorlog al deze posters die jullie bestudeerd hebben zijn voorbeelden van p iedere oorlog past dit toe het is aan ons om kritisch te blijven en na te denken alvorens ons in het krijgsgewoel te gooien actualiteit de verenigde staten van amerika en irak zie de drie volgende teksten op welke manier financiert de vsa de oorlog in irak via belastingsgeld of via oorlogsleningen schrappen wat niet past ten koste van wat en wie de standaard donderdag 27 september 2007 bush vraagt 190 miljard dollar voor oorlogen washington de regering van de amerikaanse president george bush denkt in 2008 bijna 190 miljard dollar ruim 134 miljard euro nodig te hebben voor de oorlogen in irak en afghanistan de amerikaanse minister van defensie robert gates vroeg het congres gisteren de nieuwe begroting goed te keuren dat bedrag is veel hoger dan werd verwacht het extra geld is volgens gates vooral nodig om amerikaanse militairen beter te beschermen tegen bermbommen beschadigd oorlogstuig op te knappen en amerikaanse bases in irak te versterken sinds september 2001 heeft het congres al 602 miljard dollar uitgetrokken voor de oorlogen in afghanistan en irak ap reuters april 2008 nummer 4 37e jaargang 22 de standaard dinsdag 02 oktober 2007 bron ap democraten vs stellen speciale irak tax voor washington om te benadrukken hoeveel de amerikaanse oorlogs inspanningen in irak kosten wil een aantal democratische leden van het huis van afgevaardigen een speciale toeslag op de inkomstenbelasting instellen het plan werd dinsdag ingediend de regering van president george bush wil volgend jaar nog eens 150 miljard dollar 105 8 miljard euro uitgeven aan de strijd in irak de democraten hebben plannen om 23 miljard dollar 16 2 miljard euro te besteden aan binnenlandse projecten maar bush heeft gedreigd daar een stokje voor de steken omdat de plannen te duur zouden zijn het is niet waarschijnlijk dat de irak tax genoeg steun krijgt in het congres svh de standaard donderdag 04 oktober 2007 veto bush tegen wet ziekteverzekering de amerikaanse president george bush heeft zijn veto gesteld tegen een wetsvoorstel dat de ziekteverzekering uitbreidt naar armen en kinderen bush gebruikte nog maar een vierde keer zijn vetorecht in zeven jaar presidentschap het zorgt een jaar voor de verkiezingen voor onrust bij een deel van de republikeinse politici enkele republikeinse congresleden hadden zich bij de democratische meerderheid gevoegd om het wetsvoorstel erdoor te krijgen volgens het voorstel zou er over een periode van vijf jaar 35 miljard dollar geinvesteerd worden om zo vier miljoen extra kinderen in de ziekteverzekering op te kunnen nemen maar volgens bush is het wetsvoorstel te duur dpa noot 1 tekst en dia s komen uit bormans y dupon w de grote oorlog het tweede front een icono grafische verkenning limburgs centrum voor moderne leermiddelen en clioscoop katholieke universiteit leuven 37e jaargang nummer 4 april 2008