Racisme in het Nederlandse onderwijsbeleid

yvonne leema n racisme in het nederlandse beleid onderwijsbeleid het lijkt erop dat de schrijvers van ministeriele nota s als minderhedenbeleid intercul tureelonderwijs onderwijsvoorrangsbeleid en ook onderwijs in de eigen taal en cul tuur de dominantieverhouding tussen culturen uit de weg gaan de nederlandse norm bepaalt nog altijd de inhoud en organisatie van het onderwijs zo wordt de negatieve beeldvorming van minderheidsgroepen in standgehouden yvonne leeman medewerkster van de vakgroep onderwijskunde van de universiteit van amsterdam gaat eerst in op het begrip racisme aan het slot van haar artikel doet zij aanbevelingen om op verschillende beleids niveaus racisme tegen te gaan racism e hoe kan het onderwijsbeleid nu racistisch zijn ming over groepen en personen onder racisme als een der doelen van het landelijke overheidsbe eveneens de manieren waarop ongelijke en on leid met betrekking tot culturele minderheden rechtvaardige situaties gelegitimeerd en in stand het tegengaan van racisme is net als seksisme en gehouden worden ongelijkheid betekent daarbij fascisme is racisme een rekbaar begrip voor som niet alleen een onevenredige verdeling van kennis migen is racisme vooral een eigenschap van perso macht en inkomen tussen personen en groepen nen voor anderen is het een structureel kenmerk van verschillende etnische afkomst ongelijkheid van een samenleving doorgaans wordt het begrip heeft bovendien betrekking op de vraag wiens racisme beperkt tot openlijk discriminerend ge wereldvisie en leefwijze als geldig en normaal be drag zoals schelden lichamelijk geweld het ver vonden wordt en onder andere in de organisatie nielen van eigendommen geen woning of geen wijze van belangrijke maatschappelijke instituties baantje aanbieden de toegang tot een dancing ont het ordenend principe vormt zeggen het slaat dan alleen op incidenten racisme is het op een negatieve manier onder mijn opvatting van het begrip racisme is r uimer scheid maken tussen mensen zowel op grond van voor mij is racisme een maatschappelijk ver biologische kenmerken zoals huidskleur en ge schijnsel het kan niet tot personen en eenmalige laatstrekken als op grond van etnische afkomst gebeu rtenissen gereduceerd worden naast discri racisme hangt nauw samen met gepercipieerde minerend gedrag valt dan ook negatieve beeldvor verschillen op basis van uiterlijk en afkomst cru 74 ciaal is daarbij op welke manier die verschillen minderhedenbelei d maatschappelijk gebruikt worden racisme is historisch bepaald een van de wo rt els vanaf de helft van de jaren 70 sluit nederland van het huidige racisme in nederland ligt in de zijn grenzen voor nieuwe immigranten alleen fa koloniale periode een periode waarin nederland milieleden van hen die reeds in nederland woon het leven van andere volken bepaalde de neder achtig zijn hebben nog in beperkte mate het landse staat voelde zich in die tijd zelfs zo mach recht om zich hier te vestigen nederland groeit tig en superieur dat hij anderen tot een slavenbe naar een stabiele immigrantenpopulatie in het staan dwong echter ook hedentendage bepaalt begin van de jaren 80 formulee rt men een min nederland als een der machtige westerse lan derhedenbeleid een beleid waarin men de in de den het leven van velen in wat men doorgaans voorgaande jaren reeds getroffen maatregelen noemt de derde wereld daarbij heeft nederland voor de verschillende groepen immigranten sa op onderwijsgebied een andere relatie met zijn menneemt en tevens van een kader voorziet oud kolonieen dan met derde wereldlanden in de doelen van dat beleid zijn het algemeen 2 de relatie met de oud kolonieen het verminderen van achterstand is een weerspiegeling van de in de koloniale tijd het bestrijden van achterstelling gevestigde patronen nederland heeft in de kolo het bevorderen van emancipatie middels niale periode bijvoorbeeld het onderwijssysteem vormgeving aan en beleving van de eigen cul van suriname en de antillen georganiseerd ken tuur van minderheidsgroepen en het bevorde merken daa rv an zijn nederlands als voe rt aal het ren van hun pa rt icipatie in de samenleving gebruik van nederlandse onderwijsmethodes en het is de bedoeling het accent te verleggen van een schoolsysteem dat voor voo rtgezette scholing een op zichzelf staand beleid voorminderheden van zijn leerlingen van nederland afhankelijk is naar bijzondere aandacht voorminderheden in omdat er doodgewoon in een mogelijkheid tot het algemene beleid het bestrijden van zowel verdere scholing niet voorzien is die geschiedenis discriminerend denken als handelen is een van de bepaalt op onderwijsgebied nog steeds de relatie punten waarop die bijzondere aandacht tot uiting van nederland met suriname en de antillen de moet komen nederlandse relatie met andere derde wereldlan een van de manieren die de regering wil hanteren den is er een van dominantie en afhankelijkheid om discriminerend denken tegen te gaan is het als gevolg van de internationale economische en besteden van evenveel aandacht aan alle bevol politieke orde derde wereldlanden bevinden zich kingsgroepen zowel blanke nederlandse groepen vaak aan de periferie van de wereldproduktie van als etnische groepen die in een achterstandsposi intellectuele en onderwijskundige goederen en tie verkeren zij trekt veel geld uit voor een be diensten je zou in het algemeen kunnen spreken leid inzake achterstandsgebieden een voorbeeld van een traditie van culturele dominantie een op onderwijsgebied daarvan is het onderwijs voor traditie die aan een andere denk en leefwijze als rangsbeleid ovb aan een dergelijke stelling de westerse minder waarde toeken t name in het beleid kleven bezwaren het lijkt net personen uit suriname de antillen en indonesie of discriminatie alleen veroorzaakt wordt door uit het middellandse zeegebied uit zuid amerika onderlinge jaloezie tussen bevolkingsgroepen die en hong kong vestigden zich de laatste jaren in in een achterstandspositie verkeren het beleid nederland velen voelden zich door sociale ec o zou er dan vooral op willen letten niet de sugges nomische en politieke omstandigheden gedwon tie te wekken dat de een boven de ander voorge gen hun land te verlaten om naar nederland af te trokken wordt het beleid zou het maken van reizen nederland is immigratieland geworden onderscheid willen voorkomen zo zegt de rege in het onderwijsbeleid ten aanzien van im mi ring in de minderhedennota op blz 19 voorals granten zijn elementen van die aloude traditie nog is vermeden voor het opheffen van achter van culturele dominantie terug te vinden soms standen van minderheidsgroepen y l een in in een nieuw jasje gestoken bovendien beinvloed strumentarium in te ze tt en met elementen van door de sociale economische en politieke situatie een voorkeursbehandeling bijvoorbeeld in de in het nederland van de jaren 80 vorm van quotering een voo rt ijdige inzet daarvan zou afgezien van allerlei uitvoeringspro blemen een ongewenst onderscheid tussen inge 75 zetenen naar haar oordeel eerder versterken dan ten bovendien sta ik stil bij de beeldvorming opheffen over de verschillende groepen im migranten en een dergelijke analyse gaat voorbij aan de speci bij de mogelijke gevolgen van de waarde die in fieke wensen en belangen van etnische groepen het onderwijsbeleid toegekend wordt aan ver onderscheid maken op zich is immers niet slecht schillen naar etnische afkomst negatief onderscheid maken dat moet worden tegengegaan tevens gaat de analyse voorbij aan de n e d erlandse nor m het inzicht dat discriminatie en racisme op alle maatschappelijke niveaus onderkend moeten niercu iureel onderwijs worden en dat ze niet alleen te situeren zijn op intercultureel onderwijs zou aan vooroordeelbe het interpersoonlijke niveau namelijk tussen de strijding moeten werken en acculturatie moeten leden van verschillende bevolkingsgroepen bevorderen acculturatie zou je in de geest van andere manieren om discriminatie tegen te gaan de beleidsnota s vrij kunnen vertalen als het pro zijn volgens de minderhedennota het bevorderen ces van cultuu rverandering op gang gebracht van een gelijke rechtspositie een gelijke toedeling door de ontmoeting van twee of meerdere cultu van schaarse maatschappelijke goederen juri ren dit proces zou zijn uitdrukking kunnen vin dische bestrijding van discriminatie e n vooroor den in een interculturele samenleving een sa deelbestrijding door informatie op onderwijsge menleving waarin meerdere culturen naast de bied zou intercultureel onderwijs een rol moeten doorsnee nederlandse mogelijkheden tot overle spelen bij vooroordeelbestrijding in de woorden ven hebben van belang is daarbij natuurlijk wie van de minderhedennota op blz 26 27 het on bepaalt welke cultuurelementen we l en niet te derwijs dient onder meer via intercultureel on tolereren zijn daarnaast is van belang welke derwijs de acculturatie van de minderheden en overlevingskansen aan bepaalde culturele orienta de overige leden van de nederlandse samenleving ties en uitdrukkingsvormen geboden worden te bevorderen juist op dat soo rt vragen gaan onderscheiden be zowel leerlingen uit minderheidsgroepen als an leidsnota s niet in het bevorderen van vrijblijven dere zullen ve rt rouwd moeten raken met de on de wederzijdse kennismaking van intercultureel derscheiden culturen zij zullen de verschillen en onderwijs is volgens de beleidsmakers al voldoen de overeenkomsten moeten leren zien waarbij de de voorwaarde voor het realiseren van het inter gelijkwaardigheid van de culturen als grondbegin culturele ideaal sel zal gelden intercultureel onderwijs is geen af spreken en schrijven over de interculturele maat zonderlijk vak naast andere vakken het is een schappij en het belang van intercultureel onder streven om in alle vakken op een zodanige wijze wijs is een sche rt svertoning en fungee rt alleen als inhoud te geven aan dit onderwijs dat in het ge een soo rt bliksemafleider als de dominantiever hele lesprogramma rekening wordt gehouden met houding tussen culturen niet aan de orde wordt het feit dat in nederland een multi culturele sa gesteld tot nu toe bepaalt de nederlandse norm menleving bestaat de inhoud en organisatie van het onderwijs hier zoals hier omschreven lijkt intercultureel onder ten lande slechts weinig mensen uit etnische wijs een soo rt vormend onderwijs te zijn doelen groepen zijn als leerkracht of op sleutelposities in en vormgeving van intercultureel onderwijs staan onderwijsland werkzaam in de hardere beleids in nederland al een tijdje ter discussie zal het sectoren spreekt men zoals dat gemeengoed is werkelijk een bijdrage kunnen leveren aan het te in het onderwijs en welzijswerk zelden van het gengaan van discriminatie en racisme streven naar een interculturele werk en organi in meerdere publikaties is het onderwijsbeleid satiewijze dat is veelzeggend de mogelijkheden met betrekking tot im migranten als vaag en in van veranderingen binnen het onderwijs staan consistent afgeschilderd ook was er kritiek op sterk onder invloed van het algehele politiek eco de nadruk op assimilatie in het beleid in het na nomische klimaat wat heeft een vluchtige ken volgende wil ik aandacht besteden aan de door nismaking met de turkse en marokkaanse cul werking van de aloude beschavingspolitiek met tuur voor zin als je nagenoeg nooit klassieke betrekking tot volken uit de derde wereld in de turkse en arabische muziek op de radio kunt formulering en uitwerking van onderwijsdoelen horen hoeveel kun je van de positie van chine en maatregelen met betrekking tot im migran zen begrijpen als je op de televisie vooral met se 76 ries van amerikaanse makelij en niet chinese series len de mogelijkheid te experimenteren bij deze geconfronteerd wordt hoeveel kun je leren over methode krijgt de autonomie van de school en de een toekomstige interculturele maatschappij op school in zijn specifieke situatie de nadruk boven een school die in zijn teamsamenstelling en zijn de ontwikkeling van overdraagbare produkten methoden monoculturaliteit uitstraalt kun je op bovendien is het zo dat voor de ontwikkeling school andere culturen werkelijk gaan waarderen van intercultureel onderwijs de prioriteit bij con als je onde rt ussen in het dagelijkse leven ziet dat centratie scholen ligt scholen dus met veel leer vooral turken en spanjaarden de kantoren lingen uit etnische groepen alsof het omgaan schoonmaken dat in de slechtste wijken de mees met etnisch onderscheid slechts een beperkt deel te mensen uit etnische groepen wonen en dat on van de nederlandse samenleving aan zou gaan der hoge ambtenaren directeuren en directrices iemand van een andere dan blank nederlandse af de taal van etnische groepen komst met een lantaarntje te zoeken is het ondersteunen en scheppen van mogelijkhe kortom het bevorderen van acculturatie van de den ter handhaving van de taal van etnische groe minderheden en de overige leden van de neder pen in nederland zou gezien de ondergeschikte landse samenleving is een vaag doel het is onbe positie van de verschillende talen in nederland en kend en niet waarschijnlijk dat dat doel via het de wensen van vertegenwoordigers van de ver huidige intercultureel onderwijs te bereiken zou schillende etnische groepen in aanmerking gen o zijn tenslotte het ontbreekt aan een analyse men van groot belang moeten zijn ter realisering waarin de onderlinge verhouding tussen de cultu van een werkelijk interculturele samenleving het ren juist wordt weergegeven nederland hoeft nederlandse beleid is anders volgens de notitie niet te veranderen lijkt het uitgangspunt te zijn onderwijs in de eigen taal en cultuur van oktober het moet hoogstens nog wat gezelliger worden 1983 is het oetc vooral een pedagogisch hulpmid met wat folklore uit andere landen veel onder del om de integratie van leerlingen in de neder wijsexperimenten op intercultureel gebied zijn in landse samenleving te vergemakkelijken oetc wederzijdse kennismaking met elkaars folklore zou de ontwikkeling van een positief zelfconcept blijven steken intercultureel onderwijs bleek dan en zelfbewustzijn moeten bewerkstelligen de een extra activiteit te zijn naast het alledaagse kloof tussen school en thuismilieu moeten over schoolse leren als je werkelijk via intercultureel bruggen en aan intercultureel onderwijs een bij onderwijs vooroordelen wilt bestrijden of in drage moeten leveren zo legitimee rt alleen peda mijn termen racistische denkwijzen en praktij gogische en onderwijskundige argumentatie het ken wilt tegengaan dan moet er meer gebeuren bestaan van oetc cultuur en taalpolitieke over alle gangbare werkinhouden moeten systema wegingen zoals opva tt ingen over de functie van tisch op etnocentrisme en eurocentrisme worden de eigen taal in de etnische gemeenschap en over doorgelicht nieuw materiaal zal ontwikkeld de voor en nadelen van tweetalig onderwijs ko moeten worden zoa l s materiaal waarin racisme men er zelfs niet aan te pas om kinderen te be in nederland aan de orde wordt gesteld leer hoeden voor het oplopen van onderwijsachter krachten zullen hun eigen pedagogisch didactisch standen regelt de nieuwe wet op het basisonder handelen kritisch moeten leren bezien op het ma wijs het maximaal aantal uren dat aan oetc be ken van negatief onderscheid en op het negeren steed kan worden het gangbare aantal van 5 uur van de belangen van leerlingen uit etnische groe binnen schooltijd in het lager onderwijs zal in de pen ondersteuning in de vorm van nascholing en basisschool slechts 2 5 uur zijn het lijkt er veel begeleiding is daa rv oor nodig daarnaast zijn er op dat in nederlandse beleidsogen het oetc een heel wat noten te kraken met betrekking tot de onderwijskundig obstakel vormt voor het school organisatiewijze van de school zijn er goede con succes van kinderen uit etnische groepen we zien tacten met ouders uit etnische groepen etc on nu de koloniale geschiedenis ook doorwerken in danks de mooie woorden en een apa rt e beleids de organisatie van het oetc niet alle etnische notitie over intercultureel onderwijs blijft het van groepen namelijk zien de eigen taal erkend in het beleidswege een zaak van vrijblijvende onderwijs reguliere oetc surinaamse en antilliaanse leerlin kundige franje bovendien is de gekozen ontwik gen kunnen bijvoorbeeld geen sranang tongo kelingsstrategie zonder verplichtingen in een sranang hindi papiamentu via oetc leren alleen projectenbeleid krijgen een paar individuele scho de officiele talen van de landen van herkomst ko 77 men voor oetc in aanmerking nederland legde in mers nogal van elkaar verschillen schee rt men ze het verleden het nederlands aan die geb i eden op toch over een kam hoewel binnen een etnische zo is de koloniale cirkel mooi gesloten groep verschillen naar sekse en klassepositie van groot belang kunnen zijn schuift men iedereen bestrijden van onderwijsachterstande n onder de etnische noemer etnische groepen ver veel beleidsaandacht is op het bestrijden van on schillen onderling sterk van elkaar toch is er een derwijsachterstanden bij etnische groepen ge algemeen etnisch minderhedenbeleid ontworpen richt eerst gebeurde dat in het kader van het sti een beleid waar maatschappelijke randgroepen muleringsbeleid nu in het kader van het onder als zigeuners en woonwagenbewoners ook bij zijn wijsvoorrangsbeleid ovb op de teko rten van ondergebracht in het spel bepaalt de nederland een analyse in termen van onderwijsachterstan se meerderheid wanneer en hoe etnische groepen den is al vaker gewezen in de discussie over de anders of hetzelfde zijn in vergelijking met blan onderwijsprestaties van nederlandse arbeiderskin ke nederlanders etnische groepen zijn anders deren is in de loop van de tijd een verschuiving als hun ongelijke positie in nederland en de lage opgetreden van aandacht voor de kenmerken van onderwijsprestaties gelegitimeerd moeten wor de leefwijze en de socialisatie van arbeiderskinde den ze zijn ook anders en problematisch als ren naar aandacht voor de kenmerken van de angst en imitatiegevoelens van blanke nederlan doorsnee nederlandse school men verwijt de ders begripvol benaderd moeten worden op die school dan zijn eenzijdige middenklassekarakter manier wordt het dan begrijpelijk dat neder nu zoekt men de oorzaken van slechte leerpres landse ouders op basis van angst voor niveauda taties van kinderen uit etnische groepen vaak in de ling bijvoorbeeld hun kinderen van school nemen kenmerken van hun thuiscultuur in diverse pu en daarmee het proces van het ontstaan van con blikaties noemt men de cultuur van etnische centratie scholen van leerlingen uit etnische groe groepen primitief het moderne nederlandse le pen versterken ven zet men dan af tegen het traditionele leven etnische groepen zijn hetzelfde als nederlanders op het platteland in turkije marokko en surina als specifieke voor hen ontworpen maatregelen me een zelfde houding is regelmatig terug te vin afgeschaft moeten worden zo wordt bijvoor den in onderwijsbeleidspublikaties zo beschrijft beeld het categorale welzijnswerk voor etnische de regering in haar nota de problematiek van de groepen afgebouwd om in het algemene werk op molukse minderheid in nederland 1978 bij genomen te worden ze zijn hetzelfde wanneer voorbeeld de doelstelling van het onderwijs aan het niet noodzakelijk bevonden wordt een apa rt molukse kinderen als hun de mogelijkheden te beleid voor hen te ontwerpen een voorbeeld verschaffen zich te ontplooien in de nederlandse daarvan is het onderwijsvoorrangsbeleid in dit samenleving waar zij in grote meerderheid voor beleid voor een gebiedsgewijze bestrijding van on lange tijd zo niet permanent hun bestaan zullen derwijsachterstanden is niet voorzien in specifie moeten vinden bij het verwezenlijken van de ge ke doelen en voorzieningen met betrekking tot kozen doelstellingen zal bijzondere aandacht etnische groepen even ervan afgezien of je wel worden besteed aan de compensatie van de han van achterstand kunt spreken blijft het de vraag dicaps die molukse kinderen doordat zij een an of achterstand op grond van je klassepositie verge dere moede rt aal spreken en een andere culturele lijkbaar en op dezelfde wijze te bestrijden is als achtergrond hebben in het nederlandse onder achterstand op grond van je etnische positie het wijs onde rv inden zo brengt men de culturele ei onderwijsvoorrangsbeleid richt zich vaak op genheid van molukkers tot een handicap terug buu rten als sociale eenheden het is maar de beschavingsdrang en aan andere denk en leefwij vraag of voor etnische groepen de buu rt als socia zen dan die van de doorsnee nederlanders minder le eenheid van zo n groot belang is de meeste or waarde toekennen steken hier weer de kop op ganisaties van etnische groepen zijn op stedelijk en landelijk niveau georganiseerd dat is een van anders en hetzelfd e de redenen waarom paul filipiak e er een hard hoofd in heeft of de pa rt icipatie van etnische in de beeldvorming over etnische groepen speelt groepen in ovb structuren goed zal functione de nederlandse meerderheid een merkwaardig ren hoe moet het bijvoorbeeld met het welzijns spel hoewel hindostaanse en creoolse surina werk welzijn moet een belangrijk onderdeel va n 78 het ovb beleid uitmaken het welzijnswerk voor gemeenten en scholen het streven naar een et etnische groepen funct i oneert voornamelijk re nisch divers samengesteld team op scholen is niet gionaal en landel i jk alleen van belang om het beschikbare werk in het het hanteren van etnisch ondersche i d is zo een onderwijs eerlijk over de verschillende bevol van de mechanismen om sociale afstand tussen kingsgroepen te verdelen het kan ook van on bevolkingsgroepen te scheppen of in stand te schatbare waarde zijn in het ontwikkelen van een houden het ontkennen van etnisch onderscheid anti racistisch schoolbeleid zoals dat tot uitdruk kan gebruikt worden om aan de belangen van et king kan komen in het bespreekbaar maken van nische groepen voorbij te gaan cruciaal is na racisme het ontwikkelen van goede contacten tuurlijk wie het initiatief neemt tot het ontken met ouders en leerlingen uit etnische groepen nen en het hanteren van etnisch ondersche i d er een personeelsbeleid dat zich ten doel stelt met is namelijk niets aan de hand wanneer etnische voorrang personen uit etnische groepen bij het groepen zelf formuleren wanneer en waarin z i j ministerie van 0 w bij gemeenten en op scholen anders zijn dan de meerderheid een van de per aan te stellen werkt aan het herstel van een situa spect i even in de strijd tegen racisme ligt juist tie die al jarenlang onrechtvaardig is bij het d aar vormgeven van zo n personeelsbeleid is het van belang erop te letten dat alle functies voor men het teg engaan van r ac ism e sen uit etnische groepen openstaan het helpt na melijk niet zo veel om vertegenwoordigers van et het is van belang op alle beleidsniveaus openlijk nische groepen bij voorkeur aan te nemen voor en duidelijk alle vormen van racisme te veroorde functies met taken als tolkwerkzaamheden het len een dergelijke openlijke veroordeling stimu aandragen van specifieke informatie over de ver leert bewustwording van racisme en ondersteunt schillende groepen etc dat zijn functies waarbij de slachtoffers van racisme en degenen die de in plaats van algemeen geldende kwalificaties al strijd tegen racisme zijn aangegaan wil een ver leen de etnische kwalificatie geldt met uitslui oordeling van racisme niet alleen op papier be tend dat soort takenpakketten breng je mensen staan dan is controle nodig een voo rt durende terug tot een soort hulpje voor de mensen die het toetsing van a lle maatregelen op onderwijsgebied werkelijk voor het zeggen hebben dan is etnisch op het mogelijk racistische karakter e rv an een onderscheid structureel in de arbeidsdeling opge goede regeling van medezeggenschap van etnische nomen dat is niet de bedoeling organisaties en op gemeentelijk niveau van ouders van even groot belang is onderwijs en schoolbe uit etnische groepen is ook een belangrijk ele leid dat racistische en racisme ondersteunende ment in een beleid tegen racisme denkwijzen en praktijken kritisch beziet herfor gemeenten in de hoedanigheid van schoolbe muleert en tegengaat 9 stuur kunnen bevorderen dat openbare scholen prioriteit voor anti racisme in scholings en na een anti racistisch schoolreglement ontwerpen en scholingsbeleid en in onderwijsvernieuwingsexpe instellen een reglement dat racistisch gedrag on rimenten is hard nodig daarbij moet vrijblijvend aanvaardbaar acht en officiele sancties tegen dat heid worden tegengegaan en het werken aan over gedrag bevat onder dat gedrag vallen dan bij draagbare produkten worden gestimuleerd voorbeeld graffi tt i uitschelden verbale bedrei tenslotte is het van belang de tendens in analyses ging het weigeren om samen te werken met an met betrekking tot het onderwijs tegen te gaan dere mensen op grond van hun etnische afkomst die etnische groepen voornamelijk als problema etc 7 tisch en primitief afschildert en tevens racisme te andere mogelijkheden liggen op het gebied van rugbrengt tot louter jaloezie tussen bevolkings het personeelsbeleid van de landelijke overheid groepen 79 note n 1 dit is een bewerking van een deel van een uitgebrei dere studie van het nederlandse onderwijsbeleid zie daarvoor sjoerd kersten jenny de lannoy yvonne leeman het onderwijsbeleid ten aanzien van suriname de antillen en imlmigranten in neder land de vorming en voortzetting van een traditie van dominantie amsterdam pdi vakgroep onderwijs kunde september 1984 prinsengracht 227 1015 dt amsterdam 2 zie ph g altbach servitude of the mind7 educa tion dependency and neocolonialism in ph g alt bach r f arnove comparative education new york london 1982 3 zie ministerie van binnenlandse zaken ontwerp min derhedennota april 1981 en minderhedennota twee de kamer zitting 1982 1983 16 102 nrs 20 21 4 zie bijvoorbeeld ministerie van o w onderwijs voorrangsplan september 1982 5 op initiatief van ambassades en particulieren ont stond in de loop van de jaren 60 het onderwijs in ei gen taal en cultuur oetc voor kinderen van arbeids migranten uit het middellandse zeegebied uitgaande van tijdelijk verblijf van hen in nederland was dit onderwijs gericht op het bieden van de mogelijkheid bij remigratie weer aan te kunnen sluiten bij het on derwijs in het land van herkomst het ministerie van o w neemt in de loop van de jaren 70 de verantwoordelijkheid voor het oetc op zich recentelijk werd het opgenomen in de nieuwe wet op de basisschool de doelen van oetc verschui ven in de loop der tijd dit hangt samen met wijzigin gen in het verblijfsperspectief van migranten in ne derland eind jaren 60 is het gemeengoed als uit gangspunt het permanent verblijf van migranten in nederland te nemen de doelen en vormgeving van oetc vormen een bron van discussie afhankelijk van een politieke en pedagogische stellingname kiest men voor oetc als hulpmiddel tot verdere integratie in de nederlandse samenleving of voor oetc als middel ter handhaving van minderheidstalen in nederland 6 paul filipiak participatie van buitenlanders in ovb structuren in stimulans nieuwsbrief nr 3 oktober 1984 lpc hoevelaken 7 zie voor meer informatie over een anti racistisch schoolbeleid en schoolregels anti racisme op school werkboek van de anne frank stichting afdeling vorming en onderwijs september 1984 pag 123 165 8 zie bijvoorbeeld m fennema amsterdam discrimi neert bij aanstelling van ambtenaren minderhedenbe leid in de volkskrant 2 oktober 1984 9 zie bijvoorbeeld sjoerd kersten yvonne leeman racisme in het onderwijs weerbaarheid tegen on derdrukking discriminatie en onmacht in vernieu wing februari 1984 80