Documenten
ans buys opstel reflecteren op het opstel eind 1983 publiceerde henk lammers een theoretisch artikel over de mogelijkheden en beperkingen van taalbeschouwing als middel ter vergroting van de taalvaardigheid hij definieert taalbeschouwing als een gestuurde vorm van reflectie die zich kan richten op het taalsysteem het taalgebruik of de taalgebruiker in een vervolgartikel vraagt hij zich af welke theoretische mogelijkheden in de praktijk gerealiseerd kunnen worden 2 hij verwijst naar enkele concrete lesideeen onder meer naar de doctoraalscriptie van ans buys kijken naar jezelf reflectie in het moedertaal onderwijs3 ans buys is lerares nederlands aan een havo top klas 4 en 5 van de havo ze is geinteresseerd in het onderzoek naar taalvaardigheden haar interesse is gegroeid van uit de praktijk waarin de taalgebruiker de leerling centraal staat kennis die leerlingen gebruiken als uitgangspunt voor het vergroten van hun communicatieve vaardigheden concreet betekent dat nagaan in hoeverre reflectie op eigen communicatief handelen leidt tot verbeteren daarvan tijdens haar studie taalbeheersing werd ze gestimuleerd meer systematisch naar die praktijkervaringen te kijken in haar doctoraalscriptie legde ze een aantal van haar essenseries vast waarvan er achtereenvolgens twee in moer ver schijnen in dit nummer de essenserie over opstel schrijven en in moer 7984 4 de thema tisch opgezette essenserie getiteld taalvaardig zijn w at v oo raf g in g als nu een tekst met vragen en een opstel maken voor dat laatste onderdeel waren oude examen in 1976 kreeg ik na vijf jaar leservaring in het opgaven aanwezig om te oefenen elke maand lbo mijn eerste examenklas havo ik was net ge liet ik de klas een opstel maken corrigeerde me slaagd voor het mo a diploma en voelde me ta suf gaf wat tips voor verbetering en liet me ver mel ijk onzeker tussen de drie collega s neerlandi volgens enkele goed gelukte voorlezen op dezelf ci met een eerste graadsbevoegdheid tijdens het de manier had ik het ook geleerd herinnerde ik eindexamen moesten mijn havo 5 leerlingen even me de werkwijze beviel me echter slecht er ging 2 tje e igenlyktoe i bast gpr d op dc 51p e l to u t e n iji f kom m4 d 4nn4 wietl k gesc i ro veel tijd in zitten en ik zag weinig verbetering bij ik bij de andere schrijfopdrachten die dee l uit individuele leerlingen vieren bleven vieren maakten van het schoolonderzoek de oefenop na dat eerste jaar maakte ik met behulp van sten stellen die inmiddels in aantal gehalveerd waren cils over opstel schrijven uit mijn mo opleiding beoordeelde ik ook maar dat punt zag ik meer die weer gebaseerd waren op procedureregels van als een diagnose en het bleef daarom buiten be drop en de vries een werkwijze schema voor schouwing bij de vaststelling van het gemiddelde leerlingen ik eiste dat iedereen het op die manier schoolonderzoek cijfer s zou proberen liet zelfs al het gebruikte kladpa in het schooljaar 1980 1981 toen ik onde rt ussen pier mee inleveren en jaar later schakelde ik leer bij mijn eigen studie wat meer had nagedacht lingen in bij de beoordeling van elkaars opstellen over de rol van reflectie bij het verbeteren van het geven van commentaar op werk van klasge taalvaardigheden heb ik de cursus opstel schrij noten was blijkbaar erg moeilijk de reacties ble ven voor leerlingen duidelijker vanuit die achter ven veelal beperkt tot best een leuk opstel of grond gepresenteerd voorafgaande aan het uit in een gunstiger geval ik vond het interessant wisselen van recepten hoe schrijf ik een opstel om te lezen alleen viel het einde me tegen heb ik een aantal opdrachten opgenomen die de in 1979 gaf ik de leerlingen een hulpmiddel bij leerlingen aan het nadenken zetten over hun ei de opstelbeoordeling een schema waarin ik een gen taalvaardigheden aantal punten had opgenomen die bij de bekriti naast de hierboven beschreven ontstaansgeschie sering aan de orde moesten komen de achterlig denis van deze cursorische lessenserie heb ik van gende gedachte bij de opzet van dat beoordelings af het begin ook jaarlijks details veranderd in de schema was dat leerlingen op den duur misschien formulering van bijvoorbeeld het beoordelings ook wel hun eigen opstel zo zouden gaan bekij schema en heb ik regelmatig andere voorbeelden ken en verbeteren vanaf het moment dat leerlin van leerlingen erbij gebruikt hieronder laat ik gen recensies schreven op elkaars werk heb ik zien hoe de cursus opstel schrijven er in dit die ook zelf beoordeeld de behaalde cijfers telde schooljaar uitzag 3 ho e l eer linge n opstel le n leren s chrijve n cifiek onderdeel het opstel schrijven een verp l icht examenonderdeel 12 schrijf voor jezelf een recept voor het schrijve n van het landelijk centrale eindexamen havo bestaat een examenopstel je moet ca 500 woorden op pa uit het beantwoorden van vragen bij een tekst en pier krijgen in maximaal 3 lesuren vergelijk de op het sch r ijven van een opstel e hoewel ik niet zo drachten met de g estencilde examenopgaven verge gelukkig ben met de keuze van deze onderdelen lijk in groepen de re ce pten en breng in het rece pt van wil ik de leerlingen zo voorbereiden dat ze met jezelf verbeteringen aan aan sommige opmerkingen van anderen heb je n iets waarom eigenlijk niet een gerust hart naar het examen kunnen gaan wat ik wil is in zo min mogelijk lessen een zo mijn recept e efficient mogelijke examentraining opzetten heb je o pste l schrijven geleerd zoals je ook lo pen sta p je voor beide examenonderdelen opstel en tekst voor stapje leerde o f schreef je de eerste keer een o p stel zonder d at je je daarvan bewust was zoals je ook verklaring schreef ik een cursorische lessenserie liep vo o r je er erg in had a ls we over deze vragen pra bij het samenstellen van de cursus opstel schrij ten k rijgen we waarsc h ijnlijk verschillende antwoord en ven heb ik gebruik gemaakt van mijn ervaringen iedereen leert zeker voor een deel o p z ijn eigen m anier bij het maken van opstellen de ideeen over vergelijk b ijvoorbeeld de rece pten van vraag 1 2 hierbo reflectie van henk lammers bij wie ik werkgroe ven oo k i k zal niet de pretentie h ebben een sche ma voor het pen taalbeheersing volgde tijdens mijn doctoraal schrijven van een opstel te geven dat bij ieder van jullie opleiding en indirect van de theorie van drop en succes garandeert i k kan hoo guit een suggestie geven de vries met betrekking tot procedureregels voor degenen b ij wie eigen pogingen m i sl uk ken en wel het lesmateriaal wat ik voor leerlingen ontwikkel eens een andere weg aan mijn han d willen bewandelen zet ik op stencil het belangrijkste gedeelte van de suggest ie b etreft het schrijven van een zakelijk op stel dus niet het schrijven van een verhalende meer de cursus opstel schrijven volgt hieronder creatieve opdracht het geven van tips voor het schrijven van een verhalende het schrijven van opstelle n opdracht i s erg moeilijk w aarom denk je een verplicht examenonderdeel ik kies voor de b opdracht s 10 titels waaruit ik mag een serie lessen om h ier verb eteri ng in aa n te brenge n kiezen i k verdeel mijn tijd aldus taalreflectie l ees d it schema met in je hoofd en op papier hoe zou de bedoeling hiervan is dat je kritischer gaat staan ten ik het aan p akken geef k ritiek suggest ies opzichte van je eigen taalgebruik en dat je zelf metho 1 voorlopige titelkeuze twee 5 minuten den ontdekt om verbetering aan te brengen in je taal 2 materiaal verzamelen bij beide t itel s vaardigheden met name je schrijfvaardigheid 1 brainstorm ing 20 minuten 1 noteer enkele ca 5 positieve en negatieve eigen en kele m inu ten per tite l schappen van jezelf niet om voor te lezen begin 11 aanvulling gebrainstormde materiaa l steeds met ik vragen stellen bij titel wie wat waar 2 zet achter elke eigenschap of je zelf vindt dat je zo wanneer hoe waarom waarmee etc bent of dat voornamelijk anderen dat zeggen mis vakgebieden raadplege n schien is beide het geval 3 definitieve titelkeuze afhankelijk van 5 minuten 3 hoe kom je aan die eigenschappen denk je geerfd verzameld materiaa l aangeleerd thuis ergens anders 4 doel en p ubliek bepalen van het opstel 5 minuten 4 welke van die eigenschappen wil je veranderen ver dit schrijf ik oo k op om te voorkome n beteren is het je al eens gelukt een eigenschap be dat ik de opdracht uit het oog verlie s wust te verbeteren 5 ran g schikken ordenen selecteren 25 minuten 5 hoe pak je dat verbeteren aan kies een eigenschap schema m aken alinea indeling vaststellen relatie uit en schrijf een recept ter verbetering inleiding slot bekijken 6 een onderdeel van jezelf is je taalvaardigheid welke 6 kladopstel schrijven 60 m inuten vier taalvaardigheden worden onderscheiden 7 co rri g eren op sp elling stijl uiterlijke 1 5 minuten 7 noteer positieve en negatieve aspecten van je taal verzorgin g aanbrenge n vaardigheden bijvoorbeeld ik kan goed luisteren ik 8 overschrijven in het net en laatste 4 5 minuten kan niet zo goed voorlezen correctie 8 zet achter elk van die aspecten of je dat voorname lijk zelf vindt of dat anderen dat zeggen tota al 180 minute n 9 hoe kom je aan dat goed of minder goede beheersen van die vaardigheid geerfd aangeleerd hoe beoorde el j e ee n opstel 10 is het je al eens gelukt een van je taalvaardigheden om dat ik den k dat je door het beoordelen van ander bewust te verbeteren welke wanneer hoe m ans opstellen ook k ritischer ten opzichte van je eigen 11 wij proberen in deze lessenserie verbetering aan te opstellen zul t staan sti m uleer i k oefenin g in he t beoor brengen in onze schrijfvaardigheid en wel in een spe delen 4 jullie examenopstellen worden dit jaar analytisch of glo bedoeling is dat de kandidaat enkele aspecten die baal beoordeeld wat betekent dat in de citaten gegeven worden betrekt in het op analytisch beoordelen betekent dat een do cent je opstel op verschillende punten bekijkt en beoordeelt bijvoor stel beeld of het aansluit bij de titel of het logisch opge bouwd is of het taalgebruik op havo niveau is le ttend op ve rs chil l ende onderdelen bepaalt die ene do ce nt je eindcijfer kud nen p v ez 7 globaal beoordelen betekent dat meerdere doce nten m i nimaal drie onafhankelijk van elkaar je opstel een keer doorlezen en een indrukcijfer geven die cijfers worden gemiddeld en zo ontstaat je eindcijfer ro t yfce zl of ieclane2 ond be i de systemen hebben voor en nadelen die ik desge 2i wiek ci 222 u cp wenst mondeling wil toelichten we gaan nu zelf zowel ted i cyi c iscu 5525 ihfp lvi2 t v5 pyi c 7jvoev 0 ci b vr analytisch als globaal beoordelen j analytisch beoordelen doe je met behulp van een beoor 5 alt wi t 2 c p l 2i z q q c ueu duv p t cr delingsschema er zijn er talloze onderstaand lijkt me 4i dana do 4 ctw d oa bruikbaar voor jull ie rs cn t c oonowi 1 c d 4 9a2k 44 ci e kritiek op het optie titel 1 i c erocullenda ctie crndw cp cic lr cc 9 l el van auteur door beoordelaar lo i j wik kl ticxie jan o en o el zak t 2uje en yi e e 2ag l e loc6 jo cl20 f c r q c gt r 20 vi ft tvigi n 2 cpu j uiterlijke verzorg i ng onderscheid inleiding kern slot al cee lvjgtin eki k lt u z 2l en ivf v1 ijl2un mc2 c cbo7b ipl i n regels aangeven a ineaverdeling hoeveel totaal blad spiegel marge links rechts handschrift lengte 5 v mw t t rom d ca o je n e1e u a e j e spelling interpunctie punt vraagteken aanhalingste en fnnf u n clt rm wie eva a an gaat l cl kens komma punt komma dubbele punt apostrofs tri 2a ca icit deeheken spelfouten met betrekking tot meervoud cler dkkow ccin tiet aantal luw donav is zn s werkwoordsvormen tussenklanken hoofdletters rheav e 016tm 4 en z steeds regel en verbetering aangeven niet in het opstel h da sct1 1 u ald rnefn 9 ofe zelf cpvrng vi stij l welke zinnen lopen niet goed ingewikkelde zin oz met lt e i c s k ctia 4 au e nen gedachtensprongen foutieve samentrekking van c inyie 1 j zinsdelen foutieve werkwoordstijden verbindingswoor den of verwijswoorden di t let s vcg hu qetend te inhoud bea ntwoordt het aan de titel formeer het doel 25 ca x z g e i i snz za xev ev de en vergelijk dat met de titel voor wie is het opstel ge au a a n g yd nc pen schreven pub iek l reconstrueer het schema hoe is de relatie in eiding slot is de in eiding echt een inleiding en hce ica e dit 9 het slot echt slot e 2ou z ru f h a i j seaze eaa eindconclusie geef een opsomming van uitspringende 3o ct m cpce geld a pu te at