Publicatie datum: 1969-01-01
Auteur: Dana Constandse
Collectie: 01
Volume: 01
Nummer: 1
Pagina’s: 118-120
Documenten
te moeten uiten tegen de wijze waarop de leiding van de groep in deze te kort is geschoten waarbij de goede smaak en de werkelijkheidszin het aller eerst hebben moeten ontgelden ik vrees dat de stagiaire het haar docente didactiek met deze prestatie niet gemakkelijk heeft gemaakt uit de publicatie van juist dit werkstukje durf ik namelijk niet te concluderen dat de docente voor didactiek haar op dracht alleen maar in formele zin opvat samen is niet hand in han d weerwoord door dana constandse als docente didactiek verklaar ik dat ik het niet bijster moeilijk heb gehad met deze stagiaire er zijn er velen die me meer zorg baren eigenwijze lesboeren in de dop bijvoorbeeld wie echter blijk geeft iets aan te durven wie open staat voor nieuwe ideeen en voor krit i ek geeft mij meer vreugde d a n l ast gezamenlijke verantwoordelijkheid jazeker maar ik voel het als mijn eerste verantwoordelijkheid het verantwoordelijkheidsgevoel bij anderen te ontwikke len ik weet niet hoe ik ze dat anders moet bijbrengen dan door ze in eerste instantie verantwoordelijk te laten zijn voor hun daden en niet te snel corrigerend op te treden alleen voortdurend klaar te staan met een liefst on zichtbaar vangnet dit principe geldt voor een hospitant die beslist niet hand in hand hoeft te blijven lopen maar wel ruimschoots gelegenheid moet krijgen te str uikelen als er nog hulp bij de hand is overigens is die hulp niet zozeer de didactiek docent als wel de leraar die als mentor optreedt hij i s ook degene die be paalt hoever een hospitant uit de hand m a g lopen het principe geldt ook voor leerlingen zeker als ze creatief bezig zijn 1 natuurlijk ben ik ook van mening dat de taalleraar zoals elke leraar be d ach t moet zijn op het inhoudelijk niveau van de t aalpres t atie alleen lijkt het me beter slechts bij hoge uitzondering in te grijpen tijdens een creatief proces creativiteit ontwikkelt zich immers het best in een sfeer van veiligheid en onafhankelijkheid veiligheid in die zin dat iedere eerlijke me ning door de anderen geaccepteerd wordt zodat het door niemand als een waagstuk wordt ervaren zichzelf te zijn onathankelijkheidindie zin dat niet ge rekend kan worden op bijsturen van buiten af zodat de deelnemers gaan be seffen dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het resultaat wie zich ongevraagd beoordeeld of bijgestuurd voelt reagee rt vaak met afweer 118 of raakt o nv erschi llig zo n stemming is niet bevorde rlijk voor het to t st and komen van een werkstuk 2 als het werkstuk er eenmaal ligt dan moeten de leerlingen de gelegenheid krijgen hun werk te beoordelen en hun oordeel te toetsen aan dat van de docent meest al is de docent da n m ilder i n zij n oordeel dan de make rs die heel best de onvolkomenheden va n hu n product ku nne n zien zij immers hou den geen rek e ning met hun l eeftij d bovendien b ese ft de docent beter dat het resultaat van het leerproces niet alleen afgeleid moet worden uit het product het beoogde resultaat is nl voor a l een v er andering in hun hou d ing misschien is er door de publicatie va n het stuk misverstand ontstaan over het leerdoel van de methode het doel is niet de leerlingen tot toneelschrijvers op t e l eiden het result aat va n de me thode is dan ook n auwelijks af te lezen uit het geproduceerde toneelstuk door de betrokkenen is steeds een verande rin g g econs tatee rd i n de houdi ng van d e leerling en te n opzichte van toneel een dergelijke vera ndering is echter moeilijk zichtbaar te maken ik kan me voorstellen dat iemand die met deze methode geen ervaring he eft e en rij pe r stuk verwacht niet voor niets worden de aansta an de doc e nten voor deze werkwijze opgeleid do or ze zelf samen een toneelstuk te l a ten schrijven d an ondervinden ze de moeil ijkheden va n de vers chillende fasen ee ns aan den lijve en kunnen da ardoor b et er b egr ijpen w a t de leerlingen groep doormaakt vooral ech ter ondervinden ze h oe moeilijk h et i s e en pro b le em to t een werkel ijk drama te verwerken 3 de benauwenis ten a anzien van de toekomstige studieprestaties van de auteurs va n c el i b a at deel ik da n ook niet en dat ni et zozeer omdat deze 4 h b s e rs n o g twee j a ar van hun universitaire en andere loopbanen afzaten de h ande ling sp eelde namelijk aan het begin van het schooljaar maar h et is ni e t j ui st het denk en redeneervermogen van deze jongens te beoordelen a an de hand v an een presta tie op dramatisch gebied ik ben ervan overtuigd dat ze genu anceerder over een onderwerp konden redeneren zowel mondel i ng a ls schrifte l ijk 4 maar hier hadden zij op zich genomen een probleem tot toneel t e verwerken een leesstuk met lange monologen v66r en tegen was allicht g e nu anceerder uitgevallen zij echter hebben er speelbaar toneel van willen maken da t is geen geringe opgave en het is zeker niet gewent genuanc ee rd te blijven denken bij het vervaardigen van een tendens s tuk ze lfs brecht is daar niet zo goed in geweest tenslotte daar niet het toneelstuk als belangrijkste resultaat gezien moet w or den wil ik er weinig over zeggen ik wil er slechts op wijzen dat het n i et alleen als taalprestatie moet worden beoordeeld toneel is veel meer dan t a al en dat het stuk celibaat goed speelbaar is en zelfs enkele theatrische hoogtepunten bevat blijkt bij een opvoering duidelijk maar over sm a ak valt veel te twisten 11 9 noten 1 daarmee bedoel ik niet alleen en niet alle kunstzinnige arbeid ook denken kan creatief zijn zie bijv ch s whiting creatief denken alphen a d rijn 1963 2 zie c r rogers toward a theory of creativity in a source book for creative thinking ed s j paraes and h f harding new york 196 2 3 evenals ten brinke vind ik een persoon geschikter als uitgangspunt dan een probleem bij een probleem moeten immers ook nog situaties en perso nen bedacht worden 4 in een gesprek achteraf is dat trouwens gebleken opstelbeoorde lingstechnieke n vergroting v an de ta alvaardigheid velen menen da t dat het hoofdd oe l van li et taalonderwijs is toch is er nauwelijks een algemeen nagestreefd onder wij s doel wa arover we minder exact op de hoogte zijn en wa arvan de beoorde li ng a an duis terde r criteria gebonden is het ligt dan ook voor de h a nd d a t h et opstel b v maar een keer in de amsterdamse basis schooltoetsen is op g enomen het was niet objectief te beoordelen n iettemin v erricht drs h wesdorp van het cito een onderzoek met als voor naamste do elen een b etrouwbare en efficiente beoordelingsmethode voor stelwerk te ontwerpen en deze in toetsen te verwerken het ritp ontvangt voor dit doel van de svo een subsidie voor de periode aug 1969 jan 1973 in aug jl is een interimrapport verschenen waarin wesdorp een overzicht geeft van de vooral in amer ika u itgeprobeerde toetsingsprocedures een als documentati e be l angrijk stuk literatuuronderzoek gevolgd door een verslag van een eigen ex pe riment ui t de lite ratuurstudie lichten we eerst enkele bevindingen weinig bruikbaar m a ar wel lang in gebruik zijn beoordelingsschalen waarin een aantal becij ie rde in kwaliteit oplopende voorbeeldopstellen is opgenomen de beoordelaar legt deze naast zijn werk vijftig jaar geleden verschenen de eerste schalen die a n a l y t i s c h te werk gingen en inhouds en vormcomponenten afzonder lijk b ec ijferden wat proe fondervindelijk een verbetering bleek te zijn na 1925 nemen analytische methoden een grote vlucht ook onderzocht men de mate waarin schrijvers en beoordelaars in hun resp activite i ten stabiel zijn een ver uitgewerkt analytisch beoordelingsschema heeft echter het nadeel dat zinvolheid woordenschat grammatica e d temidden van diverse andere ele menten moeilijk te isoleren zijn en dat de algemene indruk ze beihvloedt een consequentie daarvan was dat sommigen inhoudselementen irrelevant acht ten en a lleen taalvaardigheid wilden meten de hogere vaardigheden die men pas later eind voortg ond ontwikkeld vond zij n moeilijker te beoor delen dan vormaspecten 120