Documenten
samengevat verslag van de konferentie van docenten taalbeheersing voor niet neerlandici aan de nieuwe 2e en 3e graads lerarenopleidinge n voorgeschiedenis van de konferentie doel van deze samenvat tin g het idee voor de landelijke konferentie van docenten taalbeheersing voor niet neer landici kwam voort uit een enquete gehouden door docenten van de nieuwe leraren opleiding ubbo emmius met deze enquete wilden zij in kaart brengen wat er in nederland gebeurde op het gebied van de taalbeheersing voor niet neerlandici en tevens informatie van de diverse instituten aan elkaar helpen doorspelen alle institu ten bleken de behoefte te voe len aan een landelijke bijeenkomst ter informatieuitwis seling op 14 en 15 juni 1973 werd deze in driebergen gehouden vertegenwoordigd waren de opleidingen gelderse leergangen arnhem nijmegen sol utrecht ubbo emmius groningen leeuwarden vl vu amsterdam d witte leli amsterdam en zuid west nederland den haag rotterdan leiden doelste llingen van de konferentie waren zicht krijgen op de taalbeheersingsaktiviteiten voor niet neerlandici die op de diverse instituten plaats vonden met de daarachter liggende opvattingen over onder wijs mens en maatschappij komen tot het formuleren van gemeenschappelijke minimale doelen t a v taal beheersing voor niet neerlandici in de diverse opleidingen zoals de konferentie verlopen is vie l het programma in vier hoofdmoten uiteen 1 een inleiding van steven ten brinke over de taalgedragpassage uit het colov rapport p lus diskussie daarover 2 een inventarisatie hoe taalbeheersing voor niet neerlandici organisato risch inhou delijk en ideologisch zijn plaats in de diverse opleidingen had 3 een diskussie rondom de drie hoofdgebieden waarin de inhoud van taalbeheersing voor niet neerlandici op te delen bleek groepsaktiviteiten informatie kreativiteit 4 stemming over een aantal stellingen die als gemeenschappelijke minimale doelen moesten fungeren de h ierna volgende samenvatting van het konferentieverslag wil u een beeld geven hoe de plannen van de colo v t a v taa lgedrag zie vorige artike l in de praktijk o p de diverse opleidingen gerealiseerd zijn daartoe geven we de resultaten van de diskussies onder 2 en 3 en van de stemming onder 4 weer tenslotte stippen we nog eens apart die pro b lemen aan die op de konferentie voor a l le opleidingen gemeenschappelijk bleken u moet er wel rekening mee houden dat dit een momentopname van half juni 1973 is en dat er intussen dus een en ander veranderd kan zijn 51 taalbeheersing voor niet neerlandici organisatoris c h inhou delijk ideologisc h wat de organisatorische p laats in de opleidingen betrof werd al gauw een totale diversi teit zichtbaar op dwitte lek en gel derse leergangen maakten de docenten taa l beheersing voor niet neerlandici deel uit van de sektie nederlands ze verzorgden ook het taalbeheersingsonderwijs aan studenten nederlands op ubbo emmius van de sektie onderwijskunde en op de sol vormden ze een aparte subsektie t a v de urentabel i h a werden aparte uren taalbeheersing voor niet neerlandici gegeven zulks dus tegen de colov voorstellen in in het gunstigste geval had incidentele samenwerking met een ander vak op verzoek plaats alleen op de sol was deze samenwerking min of meer geinstitutionaliseerd zie verder het hierna volgende artikel van de bakker e a inhoudelijk was de diversiteit nog groter van ademhalingsoefeningen ubbo emmius tot zinsontleding gelderse leergangen bleek onder taalbeheersing voor niet neer landici gerekend te kunnen worden de diverse aktiviteiten zijn in drie gebieden ver deeld en daar is de volgende dag over doorgepraat wij komen in deze samenvatting daar in de volgende paragraaf op terug ideologisch leek er op het eerste gezicht wel overeenstemming te bestaan tussen de diverse opleidingen getuige uitgewisselde trefwoorden als flexibel kreatief kritisch gelderse leergangen humaniteit demokratische instelling maatschappelijke relevan tie rationaliteit optimaliteit ubbo emmius p l uriformiteit socialisme in reformis tische zin d witte lek nadere invulling van zu lke woorden is echter wel gewenst het is de bedoeling daar een gedeelte van de volgende konferentie aan te wijden taalbeheersing voor niet n e erlandi c i opg e deeld in gro e ps aktiviteiten informatie kreativitei t deze driedeling bleek handig om de zeer uiteenlopende aktiviteiten van de diverse opleidingen in kaart te brengen uit de diskussie over de drie gebieden kwam het volgende groepsaktiviteiten het ging hier om zaken als relatietraining rollenspel sensitivity achtige dingen groepsfunktioneren samenwerken vanuit probleemoplossend denken als twee uitersten stonden ubbo emmius en d witte lek tegenover elkaar de rest nam tussenposities in ubbo emmius wilde aktiviteiten m b t het goed funktioneren in en van een groep bedrijven als doel op zich d witte leli alleen als subdoel ten behoeve van een groep die ook een taakgroep was samen ergens aan werkte ubbo emmius wilde ook non verbale aspekten van groepsgedrag aan de orde laten komen d witte leli wilde zich binnen taalbeheersing zoveel mogelijk beperken tot verbale aspekten een en ander houdt konkreet in dat bv een relatietraining met ook non verbale aspek ten bij taalbeheersing op de leli niet aan de orde zal komen en op ubbo emmius wel eveneens dat de lek op dif gebied zijn prioriteit zal leggen bij bv de begeleiding van de interaktie in werkgroepen informatie het ging hier om zaken als verslagen interviews uittreksels maken lees e n 52 studietechniek diskussietechniek hier bleek een grote eensgezindheid al kan het zijn dat de ene opleiding dit gebied hoger op zijn prioriteitenlijstje zal hebben dan de andere kreativiteit zaken als bewegingsexpressie kreatief schrijven drama wederom vorm den d witte leli en ubbo emmius de uitersten de leli wilde bv kreatief schrijven voornamelijk zien als didaktisch hulpmiddel om leerlingen tot zakelijk schrijven te brengen ze overwinnen hun schrijfangst krijgen plezier in schrijven enz en drama als didaktische werkvorm voor informatieverwerking en verschaffing ubbo emmius wilde kreatieve aktiviteiten als doel op zich hanteren de konsekwenties van deze verschillen voor de konkrete opleidingsaktiviteiten werden minder duidelijk dan bij het gebied groepsaktiviteiten st e mming over st e llinge n gemeenschappelijke minimale doelen bepalen bleek in dit stadium een te ambitieus voornemen wel werd er gestemd over een aantal vanuit de gelderse leergangen naar voren gebrachte stellingen enkele van deze stellingen die een grote meerderheid haal den vo lgen hieronder taalbeheersing dient zoveel mogelijk geintegreerd binnen de vakken en onderwijs kunde te worden aangeleerd het taalgedrag in verband met informatieverwerking en verwerving kan a lleen optimaal aan bod komen geintegreerd met leeraktiviteiten op het gebied van andere vakken of van onderwijskunde de sektie taalbeheersing legt niet het accent op de korrektheid sec de sektie taalbeheersing kan niet vo lstaan met aandacht voor de kommunikatie sec essentieel is aandacht voor de kommunikatiesituatie en de gelijkwaardigheid of ongelijkwaardigheid van de partners daarin zonder een geexpliciteerde onderwijsfilosofie is een wezenlijk onderwijs in taal beheersing onverantwoord de verschillende sekties taalbeheersing zullen hun onderwijsfilosofie expliciteren alg emen e proble m e n de volgende gemeenschappelijke problemen liepen als een rode draad door de he l e konferentie heen 1 op universitair terrein heeft taalbeheersing binnen neerlandistiek nog geen duide lijke inhoud gekregen laat staan taalbeheersing voor niet neerlandici dit maakt dat het colov rapport de enige steun is terwijl de colov juist met opzet de invulling aan de instituten zel f heeft overgelaten 2 er zijn enorme verschillen in aktiviteiten binnen taalbeheersing voor niet neerlan dici aan de diverse opleidingen te signaleren dit roept tenminste twee vragen op is begrenzing van het gebied wenselijk of moeten de taalbeheersers doorgaan zich bezig te houden met alles wat de andere disciplines aan de nieuwe lerareno pl eidin gen laten liggen en als begrenzing wenselijk zou zijn waar trekken we de grenze n dan en op welke gronden 3 de vakken waarmee taalbeheersing voor niet neerlandici samen zou moeten wer 53 ken stellen zich vaak afwijzend op enerzijds omdat zij taalbeheersing en taalbe heersers onduidelijk vinden anderzijds omdat ze vrezen tijd van hun eigen vak te verliezen 4 komt het niettemin tot samenwerking dan blijkt veelal dat het verschil in onder wijsfilosofie tussen taalbeheersing enerzijds en de vakken anderzijds deze samen werking uiterst problematisch maakt follow up van de konferenti e rest nog te vertellen dat een nieuwe konferentie taalbeheersing voor niet neerlandici is afgesproken waar o a de diverse onderwijsfilosofieen nader zullen worden geexplici teerd en dat in de tussentijd de taalbeheersers werkbezoeken op elkaars instituten afleggen hb h v literatuur h s a van d am verslag va n de konferentie van docenten taalbeh eersing voor niet neerlandici aan de experimentele lerarenopleidingen beverwijk 1973 54