Samenvatting van de paragraaf Taalgedrag uit het COLOV-rapport

samenvatting van de paragraaf taalgedrag uit het colov rapport inleiding deze samenvatting dient om u duidelijk te maken hoe het onderdeel taalbeheersing voor niet neerlandici taalgedrag aan de nieuwe 2e en 3e graadslerarenopleidingen terechtgekomen is tevens wil hij u een beeld geven van wat de oorspronkelijke plan nen met dit onderdeel zijn geweest col colbo colov voorgeschiedeni s het raamwerk voor de nieuwe lerarenopleidingen is opgezet door de col commissie opleiding leraren en de colbo commissie opleiding leraren beroepsge richt onderwijs de eerste voor de algemene vakken geschiedenis biologie enz de tweede voor de beroepsgerichte huishoudkunde schilderen tuinbouw enz programma kommissies hebben ve rvolgens de programma s voor ieder vak afzonderlijk inge vuld de colov commissie opleiding leraren onderwijskundige voorbereiding heeft ditzelf de gedaan voor de onderwijskundige komponent van de nieuwe opleidingen de col spreekt in haar rapport van 1966 over de noodzaak van verp lichte uren nederlands voor alle studenten aan de nieuwe opleidingen voor ledere a s leraar is het van belang dat hij zelf goed kan spreken voordragen diskussieren sch ri ftelijk werk indelen stileren en presenteren en vooral dat hij ook zijn leerlingen kan leren dit te doen ook de colbo ziet in haar rapport van 1970 monde li nge en sch ri ftelijke taalbeheersing waaronder de techniek van het spreken als een noodzakelijk deel van de beroepsvorming van iedere leraar beide rapporten vertalen hun uitspraken nog niet in opleidingsdoelstelli ngen en aktiviteiten na de instel li ng van de colov wordt aan deze kommissie gevraagd een programma te maken voor de verp li chte uren nederlands voor alle studenten do e lstellingen van taalgedrag uit het colov rappor t de colov doopt het nederlands voor alle a s leraren om in taa lgedrag en ziet het als een van de fundamentele leerstofgebieden binnen de nieuwe lerarenopleidingen omdat taal bij alle aktiviteiten van alle leraren zo n belangrijke rol speelt ze formu leert de volgende doelstellingen van het onderwijs in taalgedrag a de a s leraar in staat stellen zelf adekwaat zijn taal te gebruiken in het bijzonder in situaties in de mikro meso en makrostruktuur van het onderwijs b hem in staat stellen in situaties in de mikrostruktuur zijn leerlingen te leren hun taal adekwaat te gebruiken mikrostru ktuur is het nivo van de klas mesostruktuur van de school makrostr uktuur van het hele onderwijs en de funktie daarvan in de maatschappij voorbeelden van situaties als bedoeld doceren een werkgroep begeleiden mikro rapportvergade ringen sektievergaderingen meso landelijke of regionale konferenties over onderwijs makro 48 bij doelste ll ing b vestigt de colov er nog eens extra de aandacht op dat iedere leraar in een vak waarin nederlands de voert aal is deze taak heeft een leraar moeder taal is bij iedere les in ieder vak wordt in de moedertaal gesproken geluisterd geschre ven gelezen de mode rn e vreemde talen laat de colov hierbij buiten beschouwing subdoelstellingen van taalgedrag uit het colov rapport de colov deelt taalgedrag ve rvolgens op in d rie aspekten 1 het korrektheidsaspekt zaken als korrekt spellen grammatikale zinskonstrukties gebruiken goed artikuleren enz korrektheid is een relatief begrip tekent de colov hierbij aan de een vindt bv korrekt spellen erg belangrijk de ander niet iedere lerarenopleiding moet volgens de colov zijn eigen gedragslijn in deze kun nen bepalen 2 het kommunikatieve aspekt zaken als duidelijk uitleggen zijn taalnivo aanpassen aan dat van de toehoorders meedenken met anderen enz ook dit noemt de colov een relatief begrip verder wijst ze er met nadruk op dat ze niet alleen op spreken en schrijven maar ook op kommunikatief luisteren en lezen doelt 3 het aspekt van de fundamentele denkprocessen zaken als logisch konsistent rede neren imp li katies zien de methodologische status van argumenten bepalen enz het gaat er hier niet alleen om dat iemand bv zelf logisch kan redeneren maar ook dat hij kan herkennen of een ander logisch redeneert van deze d ri e aspekten maakt de colov subdoelstellingen de a s leraar moet ten eerste in staat zijn zelf zijn taal korrekt kommunikatief en onder juiste toepassing van de vereiste denkprocessen te hanteren binnen klas school en onderwijsveld ten tweede moet hij in de klassesituatie ook zijn leerlingen dat kunnen leren met nadruk wijst de colov erop dat taalgedrag beinvloed wordt door dieperliggende faktoren zoals een kommunikatieve houding of denkkwaliteit degenen die taalgedrag onderwijzen mogen dan ook niet bij de oppervlakte van het taalgebruik blijven stil staan ze moeten het taalgebruik aangrijpen als middel om de kommunikatieve hou ding en denkkwaliteit van hun leerlingen te verbeteren taalg e drag in de lerarenopleiding wederzijdse b e geleidin g de colov heeft bij het inbouwen van taalgedrag in de nieuwe lerarenopleiding niet willen denken aan het door de col gesuggereerde model van een vak taalgedrag dat in aparte uurtjes door een docent aan alle studenten gegeven wordt ze ziet de sub doelstellingen van taalgedrag als doelstellingen van de hele lerarenopleiding die door verschillende leraren binnen de opleiding bewaakt kunnen worden vandaar dat ze het organisatieprincipe van de wederzijdse begeleiding kiest de docent die een bepaalde sub doelste lling bewaakt doet dat via en of samen met andere docenten t a v het korrektheidsaspekt noemt de colov als mogelijkheden de docent die het bewaakt informeert regelmatig zijn kollega s over wat korrektheid is hij helpt studen ten individueel die op dit punt zwak zijn hij behandelt met studenten de theoretische en ideologische implikaties van het begrip korrektheid ook kan de opleiding het aan de afzonderlijke vakdocenten overlaten of ze wel of niet hoge eisen aan de korrektheid stellen 49 t a v het kommunikatieve aspekt stelt de colov in de in stituten voor lerarenopleiding moet een persoon speciaal belast worden met het bewaken van het communicatieaspect een dergelijk iemand zal zijn collega s e r onder andere op moeten wijzen dat bepaalde lesa an pakken een communicatieve houding meer bevorderen dan andere een goede aanpak is bijvoorbeeld studenten moeilijke nieuwe stof op begrijpe lijke wijze a an hun medestudenten laten uitleggen deze persoon kan iemand zijn die zich in het kader van de studie nederlands gespecia li seerd heeft in taalbeheersing ook is het mogelijk dat de persoon die al belast is met het doorgeven van kennis en ervaringen op het gebied van groepsdynamische en agogische technieken het commu nicatieaspect bij zijn taak betrekt t a v het aspekt v an de fundamentele denkprocessen de persoon die het bedoelde aspect in de opleiding bewaakt zal zijn co ll ega s onder andere kennis laten maken met aanpakken die bevorderen dat studenten en leer lingen bij het vo ort gezet onderwijs denkprocessen zinvol toepassen een goede aanpak voor het voortgezet onderwijs is bijvoorbeeld leerlingen tijdens de s cheikundel e s hun ob se rv atie s te laten weergeven op grond v an deze observaties hypotheses laten formuleren en na afloop van een experi ment laten formuleren in hoeverre hun hypotheses bevestigd zijn waar na nog eens expliciet wordt nagegaan hoe de uitgevoerde procedure eigenlijk in elkaar zit de persoon die het derde aspect bewaakt kan iemand zijn die zich in taalbeheersing gespe cia li seerd heeft het is dus mogelijk het tweede en het derde a spect do o r dezelfde pers oon te laten bewaken ook i s het mogelijk dat iemand die aan het in st ituut voor lerarenopleiding al een bepaald vak doceert bv natuurkunde wiskunde algemene linguistiek op grond van specifieke kennis en erva ri ng de aangewezen figuur is om het derde aspect te bewaken de activiteiten van degene die aspect 3 bewaakt zouden kunnen bestaan uit het geven van seminars aan collega s en geinteresseerde studenten het bezoeken van lessen van collega s die dat op prijs stellen het deelnemen a an teamteachingsprojekten etc taalgedrag in de urentabe l hierboven bleek al dat de colov niet voelt voor aparte uren nederlands of taal gedrag op de rooster de uren taalgedrag moeten verdeeld worden over de diverse vakken de vakdocenten die die uren gebruiken zijn verplicht tijd te besteden aan een twee of drie aspekten van taalgedrag binnen hun vak onder bege leiding van diegenen die die aspekten in de opl eiding bewaken zo kunnen aardrijkskundestudenten dus binnen hun vak zich enkele uren bezighouden met bv kommunikatief diskussieren onder begeleiding van de aardrijkskundedocent voor de aardrijkskundige inhoud van de diskussie en van de taalgedragsdocent voor de procedurele en interaktionele kant van de diskussie hb h v literatuur co l ov d e o nderwijs kundige voo rbereiding eerste rapport den haag 1 973 50