School en bibliotheek

school en bibliotheek onze kinderen lezen niet hebben de kinderen wel boeken kennen ze een andere bron dan boeken kopen stapten ze ooit wel een bibliotheek binnen leerde de school de weg naar de openbare bibliotheek kennen zitten er geen mogelijkheden in een nauwe re samenwerking tussen school en bibliotheek onmogelijk hoofdschudden de leerkrachten te weinig werkkrachten protesteren de bib mensen die verdrinken in administratie wacht maar beweert het decreet de lectuurbegeleidingscentra zullen alle problemen oplossen en intussen wachten we maar op de deus ex machina die het boek uit de bibliotheek toegan kelijk maakt voor schuchtere kinderhanden kan het anders volmondig ja beweert andre de cock het schoolbibliotheekproject geeft heel wat tips over hoe het wel kan met veel organisatie goede wil en samenwerking tussen verschillende organisaties het artikel dat volgt is een samenvatting van de brochure van andre de cock rondom dat project hierbij werd de beschrijving van het stedelijke lagere school project letterlijk overgenomen andre de cock blijft zeer actief op dit vlak voor verdere publicaties en inlichtingen kan men zich wenden tot andre de cock st lievenslaan 20 9000 gent het bibliotheekproject dat groeide vanuit het initiatief van andre de cock vond plaats in de st bernadettewijk ge legen in het n o van gent dit is een vrij kansarme buurt er zijn twee lagere scholen een stedelijke en een vrije het project richtte zich tot de vierde leer jaren tienjarige kinderen in deze scholen met respectie velijk 16 en 23 leerlingen 36 de openbare bibliotheek ligt vlakbij beide scholen het is een zeer kleine bibliotheek ter grootte van een uitleen post er waren op dat ogenblik een 300 kinderboeken aanwe zig geschikt voor 10 jarigen deze kinderboeken waren meestal niet meer zo recent ouder dan 1965 of vaak serieboeken nauwelijks 20 tal boeken waren verantwoorde of betere boeken in functie van het project moest er heel wat bijgekocht worden men wou toch een 200 goede kinderboeken voor tienjarigen in huis hebben 171 boeken werden bijgekocht vanuit de eigen middelen van de bibliotheek voorbereiding het initiatief ging uit van de voorzitter van de 0 b de bibliothecaris een buurtwerker ook de leraars en 5 normalisten van het stedelijk hoger pedago gisch instituut en de st jan berchmans normaalschool even als het stedelijk pedagogisch centrum en de leraars van de respectievelijke lagere scholen verleenden hun medewerking bij de contacten tussen de verschillende deelnemers ging men telkens uit van een informatieve tekst dit praatpa pier omvatte naast de lijst van 171 geselecteerde boeken ook de belangrijkste inhoudelijke aspecten de werkwijze een uitgewerkt voorbeeld van een boekpromotie allerlei voorbeelden van boekenlijstjes en boekbesprekingsbladen bestemd voor de kinderen doelstellingen het enthousiasme bij kinderen voor boeken en lezen ver groten de keuzemogelijkheid van de kinderen t a v het biblio theek materiaal uitbreiden soorten boeken kinderen vertrouwd maken met auteurs van boeken kinderen in contact brengen met boeken die naar inhoud en stijl anders zijn dan wat doorgaans gelezen wordt kinderen laten ervaren dat er een relatie bestaat tussen wat zij zelf meemaken en wat er in een boek beschreven staat kinderen laten ervaren dat je met en rond een boek heel 37 wat boeiende dingen kan doen de lokale openbare bibliotheek meer bereikbaar maken voor kinderen werkwijze er werd afgesproken in elke klas 8 promotie beurten te houden van ongeveer 75 a 90 minuten boekpromotie is een techniek om de bovenstaande doelstel lingen te realiseren het bestaat meestal uit het navertellen van een boek het voorlezen van fragmenten het houden van een gesprekje met aansluitende verwerkings activiteiten rond een of meer boeken om de twee promotiebeurten kwamen de leerkrachten de biblio thecaris en de studenten van de normaalschool boekpro motors samen om de werkwijze van de twee volgende beurten te bespreken en het materiaal voor te bereiden de twee voorbije beurten werden bij die voorbereidende bijeenkom sten ook geevalueerd voor heel wat interessante ideeen raadpleegde men plezier in boeken praxis nr 8 van a vander geest en w swuste uitgegeven bij malmberg den bosch ter illustratie volgt de neerslag van een volledig uitge werkt projekt in de stedelijke lagere school eerste promotie kringgesprek rond soorten kinderboeken leerlingen en promotors brengen allerlei boeken naar de klas de boeken liggen op een hoop in een kring de kinderen moeten dan de boeken van eenzelfde soort bij elkaar brengen geleidelijk komt op die manier een rubricering tot stand de gekozen trefwoorden worden op het bord ge schreven avonturen strips tijdschriften de kinderen stellen nadien om beurt aan de klas een boek voor dat ze ge lezen hebben ze vertellen waarom ze dat boek kozen en wat ze er goed en slecht aan vonden de promotors stellen elk ook een boek voor met het oog op de volgende promotie bibliotheekbezoek vra gen wij aan de leerlingen waar ze de boeken hebben gehaald 38 de verschillende mogelijkheden worden besproken tweede bezoek aan de stedelijke bibliotheek ledeberg in de leeshoek van de bibliotheek heeft eerst een voor bereidend gesprekje plaats de promotors vertellen o a hoe de bibliotheek is opgebouwd en hoe je lid kan worden daarna volgt een orientatie oefening op basis van een aantal zoekkaarten de kinderen krijgen een steekkaart met onvolledige informatie over een boek en moeten aan de hand van het kaartensysteem dat boek opzoeken er zijn zoekkaartjes met verschillende moeilijkheidsgraad voorbereid zodat elke groep eerst een eenvoudige en daar na iets moeilijker opdracht moet uitvoeren als tussen aktiviteit wordt de kinderen gevraagd enkele losse lees indrukken over een boek dat ze nu kiezen neer te schrijven de leerkracht verzamelt alle papiertjes op het prikbord in de klas derde een boekrecensie maken als start leest een promotor het gedicht boek uit de bibliotheek van corrie hafcamp daaruit volgt een ge sprek met de kinderen over hun leesgedrag en over het ge bruik van de klasbibliotheek vervolgens maken de promo tors samen met de kinderen een kaartje met recensiegege vens hoe is de flap zijn de tekeningen aantrekkelijk wie zijn de hoofdfiguren om aan te tonen dat je met een gelezen boek heel wat kan aanvangen wordt aan de kinderen gevraagd om een spannend moment uit een boek dat ze gelezen hebben te tekenen ook die tekeningen verzamelt de leerkracht aan het prikbord vierde bezoek aan bibliotheek st bernadettestraat elke leerling krijgt een vragenlijst over de inrichting van de bibliotheek ze trachten uit te vissen hoe de boeken gerangschikt staan hoe je een boek kan zoeken of er een leeshoekje is hoe de bibliotheek versierd is enz in de klas volgt een nagesprek samen bekijken ze hoe de klasbibliotheek aangenamer kan gemaakt worden de promotors sporen de leerlingen aan om 39 zelf te verwoorden wat ze goed of slecht vinden en vragen of ze voorstellen hebben hierdoor kunnen de kinderen veel nadrukkelijker dan gewoonlijk over het klasgebeuren beslissen vijfde boeken top tien schrijven van uitnodigingen opnieuw wordt een bezoek gebracht aan de bibliotheek st bernadette de thuis afgewerkte tekeningen worden er opgehangen als versiering hierdoor zien de kinderen dat hun werk zinvol is daarna zoeken de kinderen elk drie boeken die ze graag lezen en leggen die op een hoop de leerlingen copieren de boekkaarten op steekkaarten die ze mee nemen naar de klas de bedoeling is om deze boeken later uit de bibliotheek te ontlenen en te lezen terug in de klas maken de leerlingen een affiche waarop ze de auteur en de titel van het gelezen boek schrijven later kan zo afgelezen worden hoeveel maal elk boek gelezen werd de kinderen zien zo welk boek het meest succes heeft daarna schrijven ze uitnodigingen voor hun ouders of fa milieleden om de bibliotheek te bezoeken ter gelegenheid van de volgende promotie als tussenaktiviteit maken ze een versierde omslag voor die uitnodigingen zesde dramatisatie promotor en leerlingen ontvangen hun familieleden in de bibliotheeek de leerlingen leggen hen de werking van de bibliotheek uit een promotor leest een fragment voor uit een boek r tornquist wat je zegt ben je zelf dat fragment wordt door de leerlingen gedrama tiseerd om aan de ouders te tonen wat je met een boek kan aanvangen de kinderen beleefden zeer veel plezier aan het uitbeelden van de personages als overbrugging lezen de kinderen een boek uit de reeks voorkeur boeken die zij bij de vorige promotie samenstel den zevende maken van recensies opnieuw trekt men naar de bibliotheek omdat de kinderen 40 de sfeer daar prettig vinden het boek dat ze als tussen aktiviteit gelezen hebben stellen ze een voor een voor op de manier die ze zelf verkiezen bij de reeds eerder gecopieerde steekkaart van dat boek schrijven ze een korte inhoud en beoordeling ze maken ook een tekening die de inhoud verduidelijkt zo bekomen ze een volledige boekrecensie als tussenaktiviteit maken de leerlingen op dezelfde ma nier recencies van de overige boeken uit hun voorkeurreeks die ze eerder hadden samengesteld achtste evaluatie in de klas worden alle promoties geevalueerd aan de hand van een vragenlijst waren ze vroeger lid van de biblio theek of niet zijn er leerlingen lid geworden tijdens de promotie waarom zijn ze lid geworden welke promotie was de plezierigste welke boeken lazen ze vroeger en nu zullen ze verder naar de bibliotheek gaan en waarom tijdens het invullen worden de vragen met de leerlingen besproken zij uiten spontaan hun meningen vaak recht voor de vuist deze evaluatie wees uit dat het scholenprojekt zeer bevre digend was ook de resultaten ervan zijn dat op de 39 leerlingen zijn er nu 23 ingeschreven in de openbare bibliotheek door de promotie zijn er 13 lezertjes bijgekomen bovendien lezen 12 kinderen nu meer dan vroeger schematisch nog enkele ideeen uit het scholenproject in de vrije lagere school marnik braet franky staelens vanuit de kaft van het boek raden naar inhoud nadien nieuwsgierigheid bevredigend gedeeltelijk door korte inhoud te vertellen of fragment voor te lezen werken met opdrachtkaarten op iedere kaart staan ver schillende opdrachten en tekeningen uit kinderboeken bv van de opdrachten wat is de titel van het boek 41 hoe heet het kleine meisje dat bij grootvader op de teke ning zit lees in het boek wat er met het lachende huis je gebeurt zie tekening dit is ontdekken op een speel se manier zelf illustreren van boeken nadien aan de waslijn in de klas of bibliotheek boekrecensie in tekenvorm affiches ontwerpen en slagzinnen maken ter bevordering van het lezen van boeken brief aan auteur de kinderen krijgen een brief van guus kuijer uit een van zijn boeken zo kunnen ze op uit nodiging van de schrijver zelf een briefje terugschrijven een bandmontage maken met speelse grappige of spannende fragmenten uit kinderboeken de kinderen krijgen nadien overzicht van boeken en schrijvers in deze bandmontage vermeld nog enkele tips bandmontage met griezelgeluiden waarbij de leerlingen dan het geschikte bijpassende fragment bij zoeken vraaggesprek met auteur videoopname van verfilmd boek een personage aan het boek toevoegen een nieuw vertellersstandpunt vanuit recensies werken naar boeken toe fotowedstrijd rond boeken leesclubjes van kinderen die recensies maken voor de kinderen in de bibliotheek het werkt zeer motiverend om al het verwerkte materiaal in de bib ten toon te stellen foto s tekeningen teksten brieven van aan ouders enz ook de bibliothecaris kan de kinderen en hun ouders blijven in een bib gebeuren betrekken door kleur in tekeningen mee te geven en deze nadien uit te hangen in de bibliotheek grappig geillustreerde keuzelijstjes ter beschikking te leggen 42 thematische affiches uit te hangen zeer in trek enz algemene evaluatie van dit project wat kinderen betreft is de promotie zeer bevredigend een heleboel lezertjes zijn erbij gekomen of zij nu ook een beter boek lezen is moeilijker te beantwoorden het is duidelijk dat wat volwassenen een beter boek heten ongetwijfeld door kinderen anders beoor deeld wordt zij hebben een uitgesproken voorkeur voor grappige boeken problemen blijven hoe kan men kinderen aan het lezen houden hoe kunnen ze aangezet worden om blijvend naar de bib te gaan hoe kunnen kinderen begeleid worden om stilaan betere boeken in de bibliotheek op te zoeken ook voor de studenten uit de normaalschool bleek de pro motie een vonk later als leerkrachten willen ze zeker verder werken in deze richting er zal veel werk aan vast maar het bleek ook een boeiend onderwerp voor hun eindverhandeling ook ontdekten allen dat het heel belangrijk is een klare en weldoordachte lijn voorop te stellen zo n werkingslijn zou kunnen zijn 1 eerst het boek en een gemotiveerde keuze voor het betere boek 2 dan werken met en rond de klasbibliotheek 3 de openbare bibliotheek 4 initiatie en verwerkingsopdrachten het best zou zo n opklimmende lijn gedurende twee jaar op gebouwd kunnen worden in dit scholenproject werd nog te overhaast te werk gegaan de noodzaak van een werkings lijn werd duidelijk aangevoeld niet alles kon afgewerkt worden tussen twee promotiebeurten in is best geen lange re tijdspanne dan 2 weken het is duidelijk dat dit werkelijkheidsgericht onderwijs borg staat voor een enthousisaste medewerking van de 43 van de leerlingen en dat betekent al heel wat een nuttig idee voor normaalschoolleraren studenten die op zoek zijn naar een onderwerp voor eindverhandelingen onderwijzers kortom voor elkeen die een boek vertrouwd leesvoer in plaats van verplichte lectuur wil maken andre de cock bewerking ria flament literatuur een scholenproject brochure van a de cock en a ockerman biblio theek en lagere school 1981 scriptie van hunninck vermeiren en zenner werken met kinderboeken 1981 scriptie van m braet f staelens ee ki derboe uit de conpute r las j dit ook in de orgen van 26 01 82 jq stuurt ons over dit artikeltje een originele iqs in west duitsland werden binnen de vijf minuten is het tuuflijk een rol speelt het boek onlangs in primeur twee basisverhaal aangepast en rollen kost in de bondsrepubliek 22 computer boeken voorge de bedrukte bladen uit de printer mark ong 400 fr voor 32 blad steld er komt dan nog een stevig ge zijden de geurenberg is wat plastifieerde kaft rond en sof letje duurder 25 mark en is een het eerste richt zich tot kleinere heeft een boek dat over haarzelf en speurdersverhaal waarin de hinderen en heet de verjaardags haar vriendjes gaat hoofdpersoon een geheimzinnige draak het tweede is een spionage in de verenigde staten wordt het zaak van verdwenen geuren gaat verhaal voor grotere kinderen procede al een tijdje toegepast in oplossen de hogere prijs van dit getiteld de geurenberg het bij warenhuizen door de nieuwe boek heeft te maken met het feit zondere aan beide boeken is dat de generatie van micro computers dat aan het einde de gestolen kinderen waarvoor het boek be die gemakkelijk te transporteren geuren worden teruggevonden stemd is zelf de hoofdrol in het en te bedienen zijn is men voor die ook werkelijk te ruiken zijn verhaal spelen het volstaat enkele taan niet meer aan een vaste plaats door speciaal aangebrachte geur gegevens aan de computer mee te gebonden de boeken computer etiketjes met de vingernagel open delen naam van het kind waar zal kunnen gedemonstreerd wor te krassen het speelt naam van een huisdier den op boekenbeurzen in boek vriendjes etc om binnen de vijf winkels boekententoonstellingen minuten een op maat gesneden op markten en kermissen op boek te zien drukken de proce schoolfeesten etc dure is de volgende het verhaal zit op de frankfurter buchmesse reeds in het geheugen van een werden twee verhalen aangebo minicomputer opgeslagen op den in de verjaardagsdraak belt vooraf kleurig versierde bladen zal een vriendelijke draak aan bij het het verhaal gtschreven worden huis van het kind tussen beiden maar pas nadat de gegevens van ontspint zich een gesprek over de jonge lezer in de computer zijn feesten en verjaardagen waarin de gegaan gebportedag v an het lezertje na 44