Schoolbeoordelingen in de opleiding AG: geen revolutie

ton verhoeve n schoolbeoordelingen in de opleiding ag geen revolutie mdgo ook het mdgo kent een combinatie van centraal geregelde landelijke examens en examenonderdelen d ie op schoolniveau worden afgenomen ton verhoeven docent nederlands aan de ag opleiding van scholengemeenschap marienburg te s hertogenbosch beschrijft hoe de vaksectie vorm en inhoud geeft aan de schoolbeoordelingen van toekomstige dokters tandarts en apothekers assistenten eerlijke inkij k buys en ik een beperkt aantal vakcollega s geenqueteerd over de wijze waarop zij het vak in het artikel n ederlands in het md go moer invullen de zo verkregen informatie gebruik ik 1 98 7 4 gaven a ns buys en ik een b eeld van bij het hoofdstukje regelgeving en rekensom de rol van ons va k in het middelbaa r men dienstverlenings en gezondheidszorg onder in de cursief gezette tekstgedeelten vindt u wijs in dit aansluitende arti k el verbijzonder ik het ongecensureerde commentaar van de die taa k en positie naar e en opleiding die tot leerlingen a ssistenten in d e gezond heidszorg ag h et is mijn bedoeling objectieve informatie te ver strekken een onbelemmerde inkijk te gunnen het gezicht van de praktij k op dat wat is gedacht ontwikkeld bereikt er varen en vergeten d e driejari g e full time dagopleiding tot as hemelbestormend is dat alles niet d e lezer sistent in de gezondhei d s z or g is een volledi g zou na de volgende pagina s moeten w eten nieuwe onderwijsvorm in deze sector voor wat we aan het vak n ederlands binnen deze het eerst zijn drie uiteenlopende beroe p svelden specifieke beroepsopleiding doen en vooral als onderscheiden afstudeerrichtin g en in een hoe we de waarde van ons produkt bepalen in opleiding samengebracht a pothekers het k ader van de eindexamenbeoord eling in d o k ters en tandartsa ssist ent aa da en dien d ie lezer er aardige ideeen aan overhoudt ta is dat meegenomen h oofddoel is dat zeker voorheen w aren opleid ingsmogelijkheden op niet dit gebied beperkt cursussen met minimale ten behoeve van beide artikelen hebben a ns beroepsspecifieke pakketten l01 of door b e 41 roepsbeoefenaars zelf verzorgde opleidingen oo k een persoonlij k heidsvor me n d e t rainin g zoals de apothekers dat tot de invoering van biedt neemt toe het mdgo deden vooral omdat in tegenstel de a g o p lei d ing is een eindo p lei d in g eens een l i ng tot het l aatstgenoemde werkve l d a rtsen assistent altij d een assistent w el is het w er k en tanda rtsen niet we tt elijk verpl i cht z ijn ged i veld zeer divers de ene assistentenbaan is be plomeerden in dienst te nemen konden deze perkt tot de tele fonische g astvrou w functie hun assistenten zelf opleiden het selectie en de and e re h o u d t in z elfst andi g geb i t sele m en kwalificatieproces i c simpe l men plukke een ten reini g en of urin e onderzo ek en doen in al aardig ogende wel en vooral beschaafd die situaties zal de door ons opg eleide leerlin g bespraakte jongedame van de straat of uit de ook als taalgeb ruiker uit d e voeten moeten vriendenkring en tere die in een zo beperkt mo kunnen d aar ligt het doel van ons va k in deze gelijke per i ode de allernoodzakelijkste be beroepsoplei d ing n ederlan d s w ordt b eroe ps roepsspecifieke handelingen de beknopte aa ondersteunend en hel pt zo mee het gez ic ht op l eiding is met de invoer i ng van het mdgo van de p raktijk vorm te g even verdwenen bij de dokters en tandarts assistenten bestaan daarentegen nog versch i l l ende cursussen en bovendien kennen deze be afdelingscultuur roepssectoren de op l e i ding in eigen prakt ijk toch neemt de animo voor de dagopleiding zo h elaas is d e ag o p lei d in g een onderw ijssoort wel in het werkveld als bij de leerlingen toe d ie w a t l e erling enpopulatie b etreft voor vrou enerzijds omdat op landeli j k n i veau de discus w en gereserveerd lijkt h et assisterende k arak sie over de verplicht i ng om in de huisa rts en ter van het vak b lijkt voo r ad viserende d eca tanda rt spraktijk gediplomeerde assistenten te nen en vacatures bieden d e werk gevers g e werk te stellen nog steeds gevoerd wordt an slachtsge b on d en ga st h e ren in d e g ezon d derzijds omdat men in de praktijk de meer hei d szorgp ra k tij ken zijn een zel dz aam h eid waarde van op middelbaar niveau opgel eide m annen aannemen o p d it n i veau bete kent d i assistenten ervaa rt nu de spoe l ing aan clien rect carriere p lanning aan b ieden j ongens die ten en patienten dunne r wordt mede omdat de verzorging in w illen wo r den primair naar de afnemer bewuster k i est en de concurrentie de verp l eg in g g e d irig ee rd a an onz e opleid in g groeit worden verkoop binnen de toko en eff i bijvoorbeeld stu d e ren 21 4 vrou w en en 3 man c i ency binnen de organisatie belangrijker de nen bij binnenkomst he bb en de leerlin g en taken van de assistenten verschuiven n i et geen dui d elij k b eroepsbeeld en vaa k te hoge langer legt de apotheker prior i teiten bij het zo verw achtingen van de oplei d ing stilletjes en perfect moge l ijk bereiden van re ik wil do k tersassistent w orden om dat ik he t cepten op de half verborgen werkp l ek achter zo leuk vind met mensen om te gaan e n ik de opstand van de handverkoopa rti kelen ook denk dat de lessen voor driek wart praktijkuren voorlichti ng blij kt een aspect van serv i ce waar zijn mee je kwa l iteit kunt tonen van de receptuur d e leerlingen p opulatie is heterogeen lbo naar het afleveren van het bere i den naar per mavo en havo leerlingen me t wisselende pak fecte bal i e transacties als middel om clienten ketten in een g roep ndg ee n g elu k voor ons te binden vak n e d erlands zit in el k p akk et en toelaa t ook bij de tanda rt s speelt eff i ciency een rol baar is een leerling pas met minimaal c ni deed hij vroeger zovee l mogel i jk zelf nu heeft veau oo k het ag team is he t ero geen samen hij ontdekt dat vier handen aan de pat i enten gesteld en me d e d aardoor z o k leurrij k m eestal mond meer kunnen in minder tijd een as zijn de mensen werkzaam in meerdere oplei s i stent die zelfstand i g patienten met medisch d in gen inte nsieve kennis v an h et wer kvel d is techn i sche vragen te woord kan staan schept bij het g rote deel van he t t ea m niet a an wezig ruimte om het eigenlijke declarabele werk te voor d e beroepsspeci f ie k e docenten en leerlin doen steeds vaker treedt in de gezondheids gen lig t de nadru k o p va kg erichte aspecten zorg de ass i stent als eerste gezicht van de van d e o p lei d ing d at betekent voor d ocenten praktijk op de voorgrond naast medisch van algemene vakken veel extra ontwik k e technisch assistent e is hij of zij ook gastheer lingsw er k willen de leerlin g en hun va k als zin of vrouw kort om de vraag naar een brede vol b innen de beroepsscholing ervaren d a n is opleiding d i e naast een beroepstechn i sche w er kveld g erichte ombui g ing noo d zakelijk z elf s 42 als men in die aan p assin gen slaa g t b rengen exemplaren verzamelende collega s de her leerlingen weinig enthousi a sme o p voor de b al komst direct kunnen aangeven indigo dicteert last van de algemene va k ken voor a g taalbeheersing taa lbesc h ouw in g e n de beroepsspecifieke va k ken worden veelal literat uur d e uit w er k in g v an d e eerst e tw ee gegeven door werkgever docenten a rtsen en hoo fd stu kke n bied t niets nieu w s l i ter at uur apothekers met een eigen w inkel zijn vaak een richt zic h in d e i ndi go o pzet o p a lge m en e vor dagdeel in he t on d erw ijs w erk zaam hun m oti ming vatie is uiteenlopend en dat geldt ook voor gelu kk ig kennen docenten n ede rland s als fe hun didactische k w aliteiten of interesses zij nomeen een lange h istorie o ok in h et ve rl e zijn immers primair vak technisch geschoold den hiel d en we ons met taalonderwijs b ezi g in de praktijklessen bijvoor beeld receptuur of voor d e op z et van het a g p rogramma h e bbe n verpleegkunde ondersteunt een lesassistent we voorna m elijk van d ie e rv a ring geb rui k ge een ge diplomeerd beroe psbeoefenaar vaak maakt b innen ag leer je in p rincip e n iet an heeft deze een gecombineerde baan het on ders spellen of nasla gw er k en g e brui ke n d a n el derwijs en de praktijkassistentie in de gezond ders we gebrui k en alleen an d er m at e r i a al heidszorg n iet en kel om d e leerlin g en te m otiveren ma ar d e indrukwekkend ogende technische outilla vooral omdat het element van her kenning e n ge de aanwezigheid van zich zakelijk opstel het jezelf concreet voor k unnen s tellen een lende docent wer kgevers en al die w itte schor wezenlijk on d erd eel is van een eff icien t e en in ten benadruk k en de eigen afdelingscultuur dividuele leerroute in lessen waar communica tieve as pecten aan bod komen ge b rui k en we dus de eigen stage ervaringen van de leerlin indigo flauw blauw gen w e we r k en tot nu t oe met ei gen stencils waarin we z elf dat s pecia a l beroepsg eric h te in veel publikaties steekt men terecht de lof materiaal heb b en verzameld b e w erk t en ont trompet over de indigo reeks een serie infor wi kkel d da arnaast he b ben we een a a n tal matiebrochures ten behoeve van de invoering theoretische k aternen g erealiseerd stage en ontwikkeling van het mdgo geschreven verslagen grammatica en literatuur zijn onder verantwoordelijkheid van de slo ze gereed hebben onder meer ten doel ontwikkelde pro dukten uit de projectfase algemeen toeganke de stencils zijn saai en niet netjes ik mis il lijk te maken en docenten vergaande handrei lustraties en een duidelijke nummering je kingen te geven bij de uitbouw van vakleer zoekt je rot als je een keer verkeerd opbergt plannen ze zijn wel goed hoor bijvoorbeeld de stencils middels indigo werden voor beroepsspecifieke van spelling uit het eerste jaar die gebruik ik of onderwijskundige elementen zinvolle pro heel vaak ook als het niet om stukken voor dukten gerealiseerd de publikaties over ons school gaat kunnen jullie trouwens niet de vakgebied te vinden in de serie opleidingsspe zelfde typemachine gebruiken cifieke vakprogramma s vind ik echter ronduit slecht de sterke kleur van de kaft is niet vanaf het schooljaar 19 8 7 19 88 starten w e in toonaangevend voor de kwaliteit van de in het eerste jaar van alle opleid in g en m et de me houd veel open deuren die naar mijn mening thode totaal d at wil zeggen met het b asis zelfs beter gesloten hadden kunnen blijven boek dat een algemeen theorieaan b o d g eeft taalonderwijs kan en moet een bijdrage leve d e speciale k aternen p er afdeling gebruiken ren aan de vergroting van zicht van de leerlin we niet ons inziens is het d aarin verzamelde gen op de maatschappij en hun eigen positie beroepsgerichte materiaal snel gedateerd b o daarin vendien zijn d e zelf ont w i kkel d e we r k en oefenprodu kten van een beter niveau recenter de opzet van het taalonderwijs voor de ver materiaal meer toegespitst en met meer di schillende opleidingen loopt weinig uiteen dactische creativiteit in het leerproces inge hooguit een wisselende prioriteiten stelling van bouwd d e speciale katernen van totaal zijn de verschillende hoofdgebieden daarnaast voor ons overbodig geeft men per opleiding een uitwerking van de vakgroep k iest om verschillende redenen een bepaalde lescyclus waarvan de present voor een uniforme metho d e als b asis aller 43 eerst omdat ook docenten nederlands regel en de verwerking van studiemateriaal een matig van opleiding wisselen zolang leer geschreven tekst op een juiste wijze inter lingenaantallen blijven fluctueren niet on preteren gunstig zo n opgelegde job rotation wel han kan in het kader van de beroepsuitoefening dig als dan de theoretische elementen op een een geschreven tekst met name juridische zelfde wijze worden aangepakt en ambtelijke rapporten en correspondentie bovendien en dat is de tweede reden voor op een juiste wijze interpreteren aanschaf maakt de vakgroep zo tijd vrij om kan voldoende vaardig spreken en luisteren elk jaar beroepsgericht materiaal en noodzake lijke eigen katernen aan te passen of te ont h et eindexamen van g t in het tweede leerjaar wikkelen aan al in de loop van het tw eede jaar k unnen kortom het is een kwestie van efficient dus b e p aalde s b en van het exa m enonderdeel werken n ederlands w orden afg esloten de regelgeving voor zakken en slagen geeft aan dat in de drie examenon derdelen ned erlands n atuur s chei regelgeving en rekensomme n kunde en a dministratie s pecifiek slechts een maal het cijfer 5 voor ma g komen in het vorige artikel hebben ans buys en ik de voor het vak n e d erlan ds staan 1 20 uren op regeling van het eindexamen in het mdgo uit de basistabel tot aan augustus 1 98 7 bieden voerig behandeld geen eindexamenvakken w e alle leerjaren twee in het rooster gecluster maar examenonderdelen per onderdeel of de uren per wee k d e lesperio d en w ord en be schoolbeoordelingen sb of centrale examens halve door vakanties ook regelmatig onderbro ce ken door stageperioden d ie perioden worden binnen de opleiding ag zijn enkele beroepson op jaarbasis verrekend dersteunende vakken als eindexamenonderdeel opgenomen nederlands omgangskunde na leerjaar lessen stage echte tabel tuur scheikunde voor nederlands kennen we uren uren alleen de toetsing op schoolniveau bij een aantal mdgo opleidingen geeft het examen te jaa r 35w x 1 x 1w 40x2x37 40 2u 1 x 2w 64 74 programma aan dat nederlands samen met an dere vakken een examenonderdeel moet reali 2e ja a r 35w x 2 x 6w 46 40x2x28 40 2u 58 seren in die gevallen lijkt integratie noodzaak ag kent deze voorgeschreven samenwerking 3e jaar 35w x 2 x 6w 40x2x28 40 2u vana f voor ons vak niet me i 30 58 normen voor de toetsing zijn er niet naar in e ind houd geeft het concept examenbesluit sturing examen totaallesuren 140 196 aantal toetsen tenminste 2 vorm tenminste een schriftelijke en een mon delinge toets uit de enquete onder mdgo docenten blijkt inhoudsomschrijving de kandidaa t dat de meeste opleidingen ons vak overbeta kan met name in het kader van de beroeps len ik vrees dat dat vaak met overspannen uitoefening correspondentie voeren rappor en onjuiste verwachtingen gepaard gaat ne teren aantekeningen maken notuleren re derlands nog zien als het vak dat het meest in gistreren notities en verslagen maken tensief en breed persoonlijk vormt is binnen kan met name voor wat betreft spelling het mdgo onjuist attitudevorming is een ge woordkeuze en stijl correct nederlands zamenlijke verantwoordelijkheid voor alle vak schrijven ken en zeker niet specifiek voor nederlands kan verschillende leesvormen onderkennen nederlands houdt zich bezig met taalonderwijs en gebruiken en helpt de leerling een taalgebruik te ontwik kan de structuur van een geschreven tekst kelen dat hem mede kwalificeert als beginnend herkennen en de hoofd en bijzaken in die beroepsbeoefenaar zelfs wat betreft die taal tekst onderscheiden vorming wordt vaak te veel verantwoordelijk kan in het kader van het eigen leerproces heid naar ons vak en onze vakcollega s ge 44 schoven als leerlin g en niet oo k b ij m aat w ijs d at doe i k w anneer i k d e verschillen d e scha ppijleer genees m i ddelen kennis of ver sb e n bes p ree k leerling en he bben re c ht op plee gk unde getrain d w or d en hun va kp rodukten inzage in je onder w ijsaanbod vooraleer ze een taaltechnisch o p ti m aal te verzor g en zijn on ze l ee r p roces m et j e aa n ga an ook de t o e tsin gs lessen spelling schrijven en spre k en criteria en de w ijze w aarop die worden gehan luisteren ine ff icient in de opleiding inge t eer d moe ten t ijde ns h et lee rp roces d ui delij k b ou wd n ed erlands reikt de t e chnie k aan s a wor d en toe ts e n m ogen g e e n verr assen d e men zullen w e d ie moet en leren toepassen o v e rromp elin g sst ra tegieen z ijn be oord elin gs sc h e ma s g eb rui k i k o ok in d e l eer en oefe n f ase van de l e ssen d ie oe f en fase is q u a sf eer leren en beoordele n en w er kw ijz e dus i d en t iek aan het toe ts m o ment h et hel pt niet altijd de f acetten van taal die de leerlin g en in hun la tere beroepsuitoefening nodig he b ben ko eigenlijk waren de toets en z elf nog leuker men in het vak w erk plan n ederlands aan bod het gin g net a ls in de lessen maar het was uitgangspunt is dat al d ie facetten bij de b e echt dus spannender ik was wel nerveus oordeling in het kader van het ein d examen hoor soms bijvoorbe e ld b ij spreken luist e w orden betro kken wat je hebt geleerd moet ren maar dat was achtera f onnodig maar da t deel uitma k en van het punt dat uiteindelijk hou je toch ik ben altijd nerveus bij een toets voor dit examenonderdeel wordt gescoord m aar we wisten altijd precies wat er zou ko men ik was bij nederlands w el om andere in eerste instantie vonden we zoveel school dingen zenuwachtig als bij andere schoolbe beoordelingen hartstikke overdreven zes en oordelingen ik w as nooi t bang dat ik voor eigenlijk wilde je er nog meer achteraf is het nik s had geleerd of dat ik het verkeerde had wel fijn je kunt makkelijk compenseren som voorbereid mige dingen zijn nu eenmaal moeilijker voor je bij n ederlands waren we altijd met het exa dan andere a lles leek zo ook even belangrijk men bezig je kon nooit z omaar w egblijven ik we hebben niet echt iets voor niks gedaan in ben blij dat niet alle leraren zo werken de lessen bij andere vakken waren w e ve el minder met het examen bezig a f en toe hoorden w e er schoolbeoordeli ngen zi j n niet meer dan een w at van bij jou was alles examen a ltijd daar laatste stap i n een gepland leerproces het i s voor w erken en oefenen toch vielen jou w geen toegevoegde afslu i tfase ook beoordelin schoolbeoordelingen wel mee gek eigenlijk gen in het kader van het eindexamen mogen ik w eet eigenlijk niet of ik het nou wel of niet qua vorm en sfeer niet afwijken van de les leuk vind of goed werke l ijkheid ik wil bi j schoolbeoordelingen de bij jou hebben w e hard moeten werken ik stress verwekkende gesloten enveloppe sfeer heb veel geleerd vooral van dingen die niet uitsluiten ik wil geen opgefokte toetss i tuat i es over nederlands gaan hoe je eigenlijk moet ze behoren een realistische afs l uiting te zijn werken en studeren en zo en dat je een plan van een lessencyclus ning had vond ik goed omdat de schoolbeoordelingen zo gespreid waren kon je je goed concentreren soms de schoolbeoordelinge n dacht ik wel nog zoveel ik ben nooit op tijd klaar m aar iedere keer bleek het wel mee te ontleden en spellen waardeloos vallen maar je zei ook iedere keer precies hoe veel lessen we zouden krijgen hoe we binnen technische vak k en leren leerlingen het moesten voorbereiden soms werd ik er gek achterliggende systeem om in de pra k tische van altijd maar met nederlands bezig a chter beroe p sbeoef enin g g oed te k unnen functione af leek het gewoon huis werk ren de w ijze van opname en w er k ing van ge neesmiddelen in het lichaam moet je in theorie wie spreekt over toetsing spreekt over onder kennen om aan de b alie vragen te kunnen wijs a ls ik verduidelijk hoe en wat ik toets beantwoorden d it princi pe geldt volgens mij moet ik ook beschrijven hoe en wat ik onder ook voor het gebruiken van taal de kennis 45 van het systeem helpt het niveau van toepas gewerkt ik heb een eigen door leerlingen sing te verhogen ontleden vind ik in tegen zelfstandig te lezen theoriekatern samen stell i ng tot vee l vakcollega s en de moer gesteld waarin ook oefenmateriaal per stap is redactie w e l belangrijk inzicht in het systeem opgenomen in de voorbeelden heb ik gepoogd achter de moede rt aal helpt kritisch en eff i ci ent wat aardigers aan te bieden dan de overbeken te refl ecteren op eigen taalprodukten en die de zinnen uit de oude doos datzelfde geldt van anderen als leerlingen over hun taal pra spe l ling ten moeten ze kunnen constateren dat hun z i nnen fout zijn doordat onde r werp en per ik vond jou w stencils flau w a ltijd over appels soonsvorm in een verschillend getal staan dat zinnen verzinnen op de havo was het ook een voorzetsel fout is omdat het een voorzet saai maar di t vond ik flau w a ndere zinnen se l voorwerp betreft en dat er geen dubbele d zijn net z o goed of t komt omdat het om een bijvoeglijk ik vond he t leuk al die gekke zinnen ove r ap naamwoord gaat juist bij sti j lproblemen kan pels op de havo kregen we altijd van die zot kennis van grammat i ca een effic i ent hulpmid te zinnen het was nooit een verhaaltje hier del zijn bij de analyse wel ik heb trouwens nooit geweten dat je zo veel zinnen zou kunnen maken soms kon ik bij jou moesten we foute zinnen altijd ontle ge woon niet geloven dat je weer een zin over den in de les kwam ik er meestal wel achter appels had en in de oefenzinnen ging dat ge wat verkeerd was als ik alleen zit te werken woon door kost dat teveel tijd je hebt uitgelegd waarom wij moesten kunnen ontleden je zult wel ge d e leerlingen k rijgen per on d erdeel een korte lijk hebben maar ik werk niet op die manier ik instructie van tien a vijftien minuten g evolgd snap het niet meer uit mijn hoofd en alles op d oor klassikale behan d eling van enkele voor zoeken doe ik niet meer ik maak nu gewoon beelden e r volg en d an steeds huis w er k een andere zin zodat die naar mijn gevoel wel opdrac hten om de theorie zel fstandig in te oe goed is fenen gedurende het eerste en tweede leer ontleden was waardeloos ik doe er niks jaar w orden theorie en oefeningen regelmatig meer mee zeer kort herhaald pas nog in een sollicitatiebrief heb ik het ge zins d elen en woordsoorten w orden in vijftien bruikt ik neem dan de stencils en zoek op hoe lessen behand eld en spelling in ongeveer tien ik iets moet ontleden ik vind het leuk als ik per les steeds ongeveer t w intig minuten to dan nog kan ontdekken waarom de zin ook taal dus dertien hele lesuren met de oefening echt fout was soms ook in de krant als ik in het eerste en t w eede jaar blijven we ruim zin heb dan denk ik echt na soms weet ik onder de twintig lesuren inclusief de s b en de fout nabespreking daarvan van spellen snapte ik nooit iets maar bij jou de s b spellen en ontleden wordt in een schrif moest ik eerst ontleden en nu snap ik het telijke toets aan het einde van het tweede jaar meestal wel bijvoorbeeld van de werkwoor afgenomen per zin uit een samenhan g ende den dat doe ik nooit meer fout enkelvoud en te k st is aangegeven w el k e zinsdelen of woord meervoud ook niet meer en de voorzetsels soorten moeten worden benoemd d e toets ook maar af en toe ik weet nou hoe ik het van het onderdeel spelling wijkt evenmin af moet vragen voor mezelf van de bekende vorm in een beroepsgerichte ontleden was gezellig net als wiskunde je tekst lossen leerlingen spellingproblemen op kon het leren en dan de oefeningen maken ik wist tevoren of ik mijn huiswerk goed had we hebben lang geoefend op spelling en ont leden twee jaar langzaamaan kreeg ik het het gaat er hier om inzicht te verwerven n i et door ik wist van tevoren dat ik de schoolbe om trucs van buiten te leren vandaar dat ik oordeling goed zou maken van paardekooper slechts die n s notatie op de havo had ik alles al gehad voor al die systeem hanteer ik volg de terminologie en lessen bij jou was ik niet nodig ik had de systemat i ek van van den toorn en behandel schoolbeoordeling net zo goed in het eerste achtereenvolgens zinsdelen en woordsoo rten jaar kunnen maken de onderdelen worden zeer traditioneel door spelling en ontleding oefende jij heel vaak 46 we moesten er altijd aan denken ook bij de samen per aline a stageverslagen ik vond het goed dat jij ook vatten kernzinnen onderstrepe n w erkstukken van omgangskunde beoordeelde per aline a ik gebruik jouw spellinggids net zo vaak als inhoud met trefwoorde n het woordenboek opbouw kern handhaven of wijzigen tekstverklaren en samenvatten n adenke n in eigen zinnen aline a of groter tekstdee l uitgangspunt vind ik dat leerlingen de analyse behandele n van alle soorten teksten via een vaststaand centrale them a systeem uitvoeren het maakt niet uit wat voor soort tekst het betreft je stelt altijd vra 3 jouw mening over gen van dezelfde strekking die vragen komen nieuwswaarde leeswinst zelfs terug bij andere onderdelen spreken beinvloed in g jou w ei g en manier van luisteren en schrijven denken over het onderwer p in de eindfase van het leerproces lezen moet relevantie van informatie die de tekst de leerling de volgende vragenreeks kunnen geef t beantwoorden stij l w oordge b rui k achtergrondinformatie opbou w inleidin g kern slo t de auteur wie is de auteu r titel en eventueel subtitels tussen k opjes wat is zijn positi e publiekgerichthei d wat heeft hij al eerder her k enbaarhei d auteur bron geschreven maatschappelijke bete keni s hoe schrijft hij meesta l het hoe ligt het maat d e leerlingen leren niet en kel in de lessency onderwerp schappelij k clus lezen deze vragen te beant woorden b ij wat weet jij ervan lezen beginnen w e met trainin g in tekstgerich jouw visi e te vragen gevolg d door de algemene vragen wat heb je er al over deze laatste komen samen met het publiek b ij geleze n schrijven expliciet aan bod nadat die onderde de bron waaruit is de tekst len daar behandel d z ijn wordt d e vraa g st e lling afkomstig bij tekstverklaren d aarmee uitge b rei d b ij lezen naam en faam van w ordt vervolgens de concrete strate g ie d ie de die bro n leerling bij het samenva tten moet hanteren aard van publikaties geoefen d d it oefenen w ord t langzaam opge daari n bou w d van k leine kran t eberic ht jes o f reclame fol d ers tot een pa g inagroot arti k el 2 deze tekst b ij het onderdeel literatuur w orden achter het publie k doelgroe p grondinformatie en jou w mening uitvoerig be bedoeling auteur handel d tegen het ein d e van de oefenfase soort teks t werken we met het totale vragenschema zoals centrale them a dat hiervoor is aangeg even algemene inleiding tot waar tot nu toe hanteren w e nog een t e ing ewik vragen wel ke technie k kel de w ijze van beoordelen voor de leerlingen afsluiting idem blijken de samenhang en o pbou w niet d uide titel versus inhoud lij k op het eind e van het t w eede leerjaar ne hoofdlijn uit k er n men we de s b samenvatten af behalve tekst feiten menin g auteur gerichte vragen k om t daar a ll e s u it deze tekst mening anderen aan bod op het einde van het derde jaar is de conclusies s b tekstverklaren gepland b ehalve het ond er tekst open vrage n deel samenvatten k omen d aar w eer de vragen gerichte multiple choice vragen uit deze tekst en jou w mening naar voren vragen aangevuld met het onder werp d e ove rige 47 on d er d elen uit achtergrondinformatie w orden kan de visie die de au te ur in zijn werk tot hier niet getoetst uitdrukking brengt herkennen in de toekomst zouden w e veel efficienter moeten werk en een s b in het derde jaar in de ik onderschrij f het hoof ddo e l zoa ls men da t in vorm van een w erkstuk waaraan de leerlingen i nd i g o f ormule ert niet plezier krijge n in kan thuis en in de bibliotheek kunnen wer ken een pretti g e bij komsti gh ei d zijn m ij g aat het d aarin zou d an de h ele vrag enlijst aan bod om andere doelen ik wil dat de leerling ont moeten k omen p as dan w orden te k sten volle d e kt d at j e een schrijf pro dukt m et be h ul p van dig verklaard dat was on ze bedoeling en een vaststaand systeem moet analyseren om dat moeten w e dus ook toetsen het te k unnen d oorgro nd en of het da ar b ij een roman be t reft een ess ay een k rante a rtikel wij snapten niet waarom wij overal hetzelfde een va k pu b li katie of een trivia l e rom an m aakt moesten doen bij tekstverklaren en samenvat niet uit binnen d e opl e i d ing ag komt litera ten en literatuur stel jij altijd dezelfde vragen tuur niet aan b od omdat d i t cultuurg oed m o et maar we hebben nu wel geleerd hoe we goe worden doorgegeven noch omdat assistenten de vragen moeten stellen zelf doe ik het niet in de ge z ond hei d szorg hun vak p as goed k un altijd het kost zoveel tijd nen uitoefenen nadat ze zich dat w at men tot eigenlijk moet je altijd op dezelfde manier le literatuur reken t ei g en h e bb en gema akt litera zen maar ik ben niet altijd zo kritisch ik vind t uur is voor mij een ta m elijk toevalli g obje c t bij het ook niet leuk om altijd zo kritisch te zijn het onderdeel leeson d erw ijs in het t w eede het is wel leuk om te ontdekken dat het met leerjaar maak ik de leerlin g en in vijf lessen ver boeken ook zo gaat trouwd met het analysemodel ik gebruik d aar eigenlijk moet het niet zoveel uitmaken of je toe een d oor mijzelf ge p roduceerd literatuur k a een tekst behandelt of een boek ik had het tern waarin voorbeelden als toelichting en oe nog nooit zo bekeken ik ging ook zo naden f enstof zijn opgenomen in deze lessen leren ken bij de artikelen voor de opdracht spreken leerling en hoe je een titel verklaart een eigen luisteren mening formuleert of de maatscha ppelijke be tekenis van het werk ver w oordt m et behulp literatuur veel te veel t ijd van het kritisch literatuur lexicon diepzee bzzlletin en informatiemappen over bepaalde in het nieuwe concept examenprogramma is auteurs w ordt het gebrui k van secundaire li t e het onderdeel literatuur voor ag niet langer ratuur geoefend opgenomen in de indigo reeks noemt men li in het derde jaar bereiken w e d e uit werkings teratuur echter als het derde hoofdgebied voor fase volgens een gezamenlijk afgesproken ag het doel van het onderdeel literatuur is werkplanning produceren de leerlingen vier de leerling in staat te stellen plezier te krijgen w er kstukken over vier g ele z en w erk en een li in het bezig zijn met allerlei kreatieve taaluitin terair w er k een triviale lief d esroman een p ro gen voorzover dit kan bijdragen tot de verrui bleem b oe k of gelegenheids w erk dit k an in ming van de leef en denkwereld van de samenwerkin g met het vak omgangskunde student waarvoor leerlingen een speciaal onder werp bovendien moet een leerling een mening over moeten uit w erk en en een k ort verhaal no literatuur en triviaallectuur aan de hand van velle of essay verifieerbare argumenten kunnen verdedigen h et eerste w er kstuk wordt intensief begeleid in indigo verbijzondert men dit uitgangspunt in vier tot vijf lesonderdelen k euze van het tot de volgende leerdoelen w erk verzamelen secundaire literatuur sa de leerling menvatten van de inhoud het formuleren van kan een relatie leggen tussen zijn eigen de analyse en het beoord elings f orm ulier zie werkelijkheid ervaringswereld de histori bijlage 1 w ord en klassi k aal b espro ken de sche werkelijkheid en de autonome werke leerlingen leveren het eerste wer kstuk in het lijkheid van het werk klad in en dat beoordeel i k schriftelijk zeer kan een oordeel geven over de realiteits uitvoerig waarde van het gelezen werk heeft inzicht in de middelen die de auteur toen ik het eerste boek terug kreeg werd ik kan gebruiken om de lezer te manipuleren echt bang het was meer rood dan zwa rt 48 de volgen de werk stu kken g ingen veel m akke kans o m vrage n te stelle n i k for m ul e er vie r lijker ik wis t t oen wat ik moest doen toen sc h rijfo pd r achten w aarvan elke le erlin g e r snapte ik de theorie pas goed van het t weede th uis een u itwe r kt i k corri gee r g lo ba al da t jaar wil zegg en snel lezen en ke le opm e rk in g en in ik gebruikte jou w manier ook voor boeken de kantlijn ac h tera f k l a ssi kaal een al g e m en e van omgangskunde en maatschappijleer en te ru gb li k g eillustreerd met voorbeeld en uit d e levo die w erkstukken vonden ze ook allema al oefen prod u kten en aan d e han d va n het beoor goed delingsformulier voor de s b zelf aan het beg i n van h et derd e leerjaar k ie ze n d e volgende wer k stuk ken w orden zelfstandig leerlingen in g roe p en van vier a vij f een be uitge w er kt in de loop van d rie maan d en is de roe pssp e ci f iek on d er w er p w aarvoor m aat schoolbeoordeling afge werk t n atuurlijk kun scha ppelij ke be lan g stellin g b estaa t en w aar nen leerlingen een b eroep blijven doen op hul p ov e r d an oo k recente publikaties voor h anden en aanwijzingen re g elmatig bestee d i k in de zijn e en g ree p les enkele minuten aan vragen en pro b lemen aa medicijnversla ving placebo s fop medicatie homeopathie versus ik vind lezen verschrikkelijk alleen romanne allopathie tjes vind ik leuk die heb ik wel honderd ik da voorschrijfgedrag van huisartsen de was blij toen ik met alle boeken klaar was na macht van specialisten medische fou than sid vond ik heel mooi ten draagmoederschap kl gezond je moet eigenlijk meer aanwijzingen geven heidszorg en religie van wat we moeten lezen ik zou zelf voor ta werkloosheid onder pas afgestudeerde een verloren soldaat nooit hebben gevonden tandartsen specialismen binnen de tand de aanslag vond ik ook prachtig en de val heelkunde de rechtspositie van assi ook stenten eigenlijk zouden we samen vaker naar de bi de leerlingen verzamelen over dit onderwerp bliotheek moeten gaan het opzoeken van ge materiaal en maken daarvan korte samenvat gevens kost zoveel tijd pas de derde keer tin g en onderling verd elen ze het werk ik pro ging het vlot beer leerlingen zover te brengen dat ze verder ik had op de mavo nog nooit dingen opge zoeken dan slechts in die media waarmee ze zocht van de schrijver en het boek dat vond dagelijks in aanraking komen ze speuren ook ik goed dat we dat moesten doen eigenlijk wil in vakbladen vra g en p ublikaties o p van vereni ik dat ook wel doen als ik zelf een boek ga le gingen en belang enorganisaties of interviewen zen je snapt het dan veel beter maar dat zal beroepsbeoefenaars er wel niet van komen voor kerst sluiten we de verzamelperiode a f ik wist niet dat er over boeken en schrijvers levert elke groep een literatuurlijst en kopieer zoveel gegevens waren ik vond het leuk om i k de samenvattingen elke groep formuleert het allemaal op te zoeken het was net een bovendien vanuit de publikaties minimaal vijf zoektocht je moest alles zelf ontdekken discussiestellingen het kostte veel te veel tijd ton werkloze tandartsen moeten de kans krijgen sc hr ijfvaa r d i gheid goed plannen minimaal een halve dag per week in de prak tijk van een zittende arts te werken om hun schrijven behandelen we in het eerste en handvaardigheid te behouden tweede jaar zaken als publiek schrijfdoel tandartsen met een praktijk zijn ook verant opbouw en tekstsoort komen in stappen ge woordelijk voor het op peil blijven van de vak pland aan bod en worden steeds ingeoefend bekwaamheid van werkloze collega s het oefenen van een echte schrijfopdracht elke kwaal die daarvoor in aanmerking komt vindt plaats in het derde jaar de leerlingen zou eerst met homeopathische middelen van alle klassen krijgen een serie artikelen uit bestreden moeten worden de volkskrant over het onderwerp euthanasie elke huisarts zou verplicht een cursus homeo en een reeks daaraan gekoppelde stellingen die pathie moeten volgen door mijzelf zijn geformuleerd dit pakket ne men de leerlingen thuis door een les is er 49 voor de uiteindelijke schoolbeoordeling maak ons onderwerp hadden we ook zelf gekozen ik per groep vier schrijfopdrachten van het vol omdat we er zo lang mee bezig zijn geweest gende type wist ik er op het laatst heel veel vanaf ik een zakelijke of persoonlijke brief een artikel vond het goed dat je onze stellingen in de op voor vakblad of regionale krant een betoog drachten hebt verwerkt naar aanleiding van een omschreven pro ik vind schrijven altijd nog moeilijk maar dit bleemstelling een verhaal een beschrijving vond ik leuk ik kon me helemaal voorstellen een bouwplan voor een artikel of spreekbeurt wat voor brief ik als pas afgestudeerde tand en een pamflet arts zou schrijven daarom heb ik deze sb ook voor de schoolbeoordeling is tweeeneenhalf zo goed gemaakt denk ik en ik vind het heel uur uitgetrokken pas op de schoolbeoordeling verstandig dat we van jou altijd het woorden zelf krijgt de leerling de opdrachten te zien en boek en de spellinggids mogen gebruiken maakt daaruit een keuze uiteraard mogen tij ik zou willen dat alle vakken zo goed georga dens het schrijven de map met samenvattin niseerd waren ik heb wel hard moeten wer gen het woordenboek en de spellinggids wor ken vooral voor schrijven maar ik wist pre den gebruikt cies wat we zouden krijgen je hebt alles heel goed gepland en dus moest ik het ook goed enkele voorbeelden plannen ik vond het zo gek dat ik voor de sb zelf zo schrijf een persuasief artikel voor het bra weinig hoefde te doen alleen maar de stencils bants dagblad daarin probeer je de lezer te van het eerste en tweede jaar door lezen en overtuigen van het voordeel van homeopathi de samenvattingen nog een keer ik vind het sche middelen bedenk dat jouw lezer weinig goed dat je er zolang aan gewerkt hebt dat of niets van het onderwerp weet ook infor het allemaal vanzelf gaat matie is dus belangrijk geef ook aan wat er in alle beoordelingsformulieren zitten dezelfde binnen de gezondheidszorg en speciaal de onderdelen die van de boeken lijkt op die van farmacie moet veranderen om homeopathie de schrijfopdracht en van spreken luisteren je een kans te geven moet dikwijls op dezelfde dingen letten in de wijkkrant verschijnt een reeks artikelen spreken lu isteren over alternatieve gezondheidszorg jij verzorgt de f ijnste schoolbeoorde li ng de bijdrage homeopathie bedenk dat jouw schrijfprodukt aantrekkelijk moet zijn voor de een assistent kan het werk zelden zwijgend buurvrouw die alles wat niet van de gewone doen natuurlijk vormen spreek en luistervaar apotheek komt onzin vindt de lezer moet digheid in het lesprogramma de hoofdmoot achteraf begrijpen hoe homeopathie werkt en van taalbeheersing in de eerste jaren van de wat de verschillen met allopathische farmacie opleiding komen verschillende facetten aan zijn bod telefoon en baliegedrag informatie voorlichting en uitleg geven stemgebruik aan je bent pas afgestudeerd als tandarts en dus passing mondeling taalgebruik aan situatie en werkloos schrijf een brief naar een arts met client praktijksituaties spelen hierin een be een bijzonder grote praktijk je wilt een mid langrijke rol juist ten behoeve van een be dag in de week zijn patienten behandelen om roepsgerichte training in taalbeheersing is ver zelf handvaardig te blijven in deze brief zet je gaande samenwerking met vakken als praktijk ook uiteen hoe je jouw activiteiten financieel scholing en omgangskunde voorwaarde aan naar de assistenten en naar de patienten denkt deze voorwaarde voldoen we binnen onze ag te kunnen organiseren bedenk dat jouw voor opleiding nog niet ook op andere scholen stel aantrekkelijk moet zijn je vermoedt dat je blijkt minimaal integratief gewerkt te worden heel wat weerstand moet overwinnen een enkele uitzondering vormt samenwerking met engels of een eenmalige integratie bij the de leerli ngen kijken teru g maweken voor ons ligt hier een werkopdracht in de komende jaren de opdrachten van de s b waren veel leuker in mijn eigen lesprogramma heb ik spreken dan die van de oefening euthanasie maar luisteren gekoppeld aan schrijven als basis 50 materia a l ge bruike n de le erlin gen vo o r be i d e waarom mensen denken dat ik niet goed s b en hetzelfde onderwerp a an de hand van luister de geleverde samenvattin g en en stellingen pro duceren d e leerlingen een schriftelijk stu k d at kan dienen als b asis voor een discussie bij bezuinigen door verm inderen voorbeeld een fictieve case o f een rollenspel waarin versc hillende opvattingen ten aanzien de b e z uini g in g b einvloe dt d e tabel s c hol e n van het g e kozen on d er werp d ui d elijk naar vo moe ten kiezen of g rotere g roepen 6f m in der ren komen uren ook n e d erlands levert in in het derde in overleg met de hele k las beoordelen w e elk leerjaar worden de uren gehalveerd een uur stu k op de bruikb aarheid is de rolverdeling op w eekbasis i k g eloof niet dat i k daarom oo k wel handig komen voor en tegenargumenten het aantal s b en moet halveren o vereind blijft voldoende aan bod zijn er stellingen die toe immers h e t ui tgan gspunt d at d at wat je t raint gevoegd moeten w orden etc oo k in de s b en terug moet komen m et wel k e vervolgens oefenen we d e d iscussie in de argumenten zou i k prioritei ten kunnen vaststel klas elke groep maximaal tien minuten d e len e en g oed les p rog ramma bren gt die za k en docent is gespreksleider en de klas observeert aan bod waarin een assistent in de gezond aan de han d van de beoordelingslijst geza heidszorg getraind moet w orden en die za ken menlijk g even w e d an commentaar en aan w ij b ehoor je te toetsen g een h al v ering dus wel zingen o ok naar d e gespre k sleider d e uitein een andere org anisatie n og meer dan voor delijke s b wordt afgenomen in de periode heen zullen leerlingen thuis produkten moeten april mei in eigen lestijd groep a fungeert als verzorgen n og meer dan voorheen wor d en de observator bij groep b en omgekeerd voor el lessen ins tructie strate g ieen e en an d er deel ke discussie reserveer ik ongeveer 25 minu van de oplossing z al ik in integratie moeten ten zoeken let wel integratie met andere va k ge ook het o b serveren en d e schriftelij k e weerga bieden door de leerstof af te stemmen en te ve daarvan zijn klassikaal geoefend in de voor combineren maar oo k door de toetsing effi bereidingsfase na afloop wordt de kritiek cienter te organiseren d e docent praktijkscho geinventariseerd en stel ik op grond van het ling zal minstens een deel van spreken luiste beoordelingsmateriaal het punt vast het komt ren moeten oefenen en toetsen schrijven z ou regelmatig voor dat ik punten bijstel naar aan getoets t k unnen worden bij omgangskunde leiding van opmerkingen van observanten zie w anneer leerlingen een w erkstuk maken over bijlage 2 een speciaal onderwerp correspondentie kan naar het va k a dministratie specifiek dit alles dit vond ik de fijnste schoolbeoordeling om vergt een intensieve samenwerkin g tussen dat we ons zo goed hadden voorbereid werd vakgroepen n a de beroeps g erichte ombuiging het een echte discussie het was geen rol per vak breekt nu d e periode aan van nauw lenspel meer maar net echt keurige afstemming n atuurlijk is dat tijdro door de observatiegroep werden we echt vend h et md go heeft een voortre k kersrol goed beoordeeld ze gaven echte kritiek ik vervul d waar het ging om onder w ijs k undige vond het vooral leuk dat je punten wijzigde als vernieuwing van het mb o d ie vernieuwing ze dat nodig vonden w erd vooral zichtbaar in de beroepsgerichte omdat we geoefend hadden wist ik dat ik aanpassing van algemene vakken e en volgen minder op moest vallen ik heb in de discussie de stap van renovatie zal de onderlinge aan nu meer vragen aan de anderen gesteld daar p assing en afstemming zijn om zo g ezamenlijk door viel ik niet zo op de beroepstraining te onder steunen pas als hier heb ik nou echt wat aan gehad ik weet ons dat lu kt zijn we klaar voor de volgende voortaan waar ik op moet letten en hoe ik in operatie svm tot 1990 is door de minister een gesprek op moet treden ik denk er nu gereserveerd om de organisatorische aspecten echt over na als ik in zo n situatie kom op instituutsniveau aan te pakken d aarna discussieren doe ik nooit zo ik praat ge woon k omt de onder wijsinhoudelij ke aan p a k aan met mensen over dingen niet zo met menin bod via vergaan d e va k inte g ratie zouden we gen tegenover elkaar dit was overdreven ons optimaal op die operatie voorbereiden en normaal loopt het anders ik weet nu wel bieden we tevens de vodr ons liggende bezui 51 nigingsronde het hoofd de inhoud en het ren ken maken waarom dan voor nederlands dement van ons onderwijs zouden er dan niet apart onder lijden en toetsing en beoordeling wor bij praktijkscholing doen we ook wel eens den dan gespreid in plaats van gehalveerd een rollenspel kun je daar dan niet bij ko men zitten de leer l ingen a an het woord eigenlijk moet je al goed kunnen spellen en ontleden als je hier komt waarom eisen jul desgevraagd kwamen ze met enkele overwe lie dat niet net als natuur scheikunde in genswaardige alternatieven het pakket ontleden kun je bij nederlands en engels nederlands doet alles dubbel van de andere samen aanleren en toetsen vakken correspondentie krijgen we het best bij ad tekstverklaren moet je eigenlijk overal als ministratie specifiek daar is het helemaal jij stukken van tandheelkunde behandelt en op de praktijk gericht als jij de theorie be er vragen over stelt hebben we dat meteen handelt kunnen we het daar oefenen en geleerd margot de docent tandarts tv toetsen helpt je wel samenvattingen maken moeten we ook bij andere vakken behandelen zoveel wat net omgangskunde als jij die nou nakijkt hoe zo goed bij nederlands kan horen omge ven we het bij jou niet nog eens te doen keerd trouwens ook weet je dat wel spelling kun je bij elk werkstuk nakijken je moet eens twee weken alle lessen mee bijvoorbeeld van levo of maatschappijleer volgen dan zie je vanzelf wat we allemaal we moeten overal schrijven en werkstuk dubbel doen bijl ag e 1 beoordelingsschema agi s63 verhaalanalys e naam leerling klas op1 19 19 naam beoordeler datum titel werk 1 korte inhoud de leerling a va t in hou d b eg rij pe l ij k sa men b gee ft rele v ante i nhoud elij k e a s pe ct en we er zoda t antwoord e n o p a naly se vra g en voo r b eo ord eler z ij n te he r lei de n c komt in re l ati e tot het boe k tot r edel ij k e l engte d ge eft juiste we e rga ve va n het gel eze n werk opm er ki n ge n be oo r de lin g 52 2 de sch rij ver en het boek de leerli ng a weet en verklaart pseudon ie m b geeft in r elatie tot d it boek re l evante bi ografi sche gegeven s c geeft algemene st ijl en themakenmerken van deze auteur en l egt ook wat dat betreft verband met di t boek d geeft l i tera i re en of maatschappe lij ke beteken is va n auteur aa n opmerkingen beoordeling 3 het werk zelf de leerling a geeft concrete en symbo l ische titelverk l aring b geeft ju i ste thema en mot i even aa n c beargumentee rt ve rte l perspect ie f d heeft i n theori e en m b v gegevens u i t het werk de karakterbesch rij vingen aa n e formu le e rt st ijlkenmerken van d i t wer k f geeft aan hoe spann ing en tijd i n het werk een rol s pele n g kan l ite r a i r et i ket beargumentere n opmerk i ngen beoo r d eli ng 4 het boek de lezer en de maatsch appij d e l eerli ng a verwoordt maat s chappe lijke betekenis van het werk b verwoordt persoon lij ke in vloed wel ke b i j het leze n is erva r en bel ev i ngswere ld i deeen kenn i s c ge eft u i tvoerig ei gen oo rdeel waar i n relevante analyse aspecten als a rgumenten worden gehanteer d opmerk i ngen beoo r deli n g 5 keuzewerk de l eer li ng ki est een in het kader van de opdracht r e l evant werk beoorde li ng 53 6 taa l te chnische aspe cten het we rk stu k ve rsl ag vo ldoet aa n d e taa lt e c hn isc he e is en s pe lli ng woo r dkeus z i nsbouw u ite rlijke ve r zorg i ng layout beoo rdeli ng berekenin g resultaat per item in hele punten 1 t m 10 totaal punten 6 resultaat agi s6 3 b ijlag e 2 beoordeling agi s 64 spree k en luistervaardigheid naam leerling k l a s opl 19 19 datum naam beoordeler 1 inho ud de leerli ng a r ede n ee rt lo g isc h laat a rg u me n te n en con cl us ie s b ij e l kaa r aa ns lu iten b ge brui k t s teekho u dend e a rgume nten c on de rsc he i dt fe ite n van meni ng e n b ij zic hzel f en ge s prek s pa rtn ers d n eemt b eargum en t ee rd een eig en s t andp u nt i n kan d it s ta n dp un t ve r k l a r e n ui t l egge n e n verd e digen e kan een geda c hte u itwe r ken f haakt i n gaat goed doo r op geste l de v ragen g geeft er b li jk van d at hij kenn is he e ft v er we r kt h k an men i ngen v an and er en verwo ord e n en s am envatte n i sluit a a n bij h etg ee n v oorga a n d e s pre k er heeft gez e gd j k a n conclusies t rekk en opm er ki nge n b e oor de lin g 2 c om municatie d e leerl i ng a ond er houd t con t act me t de ges p reks pa rtner h ij k ij kt ha ar hem aa n en r eag e ert o p d i ens uitingen b laat de ge s p re k sp artn e r uitsp r eken c r ea g ee rt g e nu anceerd en k ritisc h 54 d lu iste rt a ls a nderen s p reken e stimuleert ander e n om iets te z e ggen opmerkin g en b e oor de ling 3 taalgebruik d e lee rlin g a ma a kt gebru i k v a n ee n passende woo r dk eus b bren gt var i atie i n z ijn z i nsbou w aan c gebruikt c orrecte z innen volgens de no r men voor de spreektaal d probee rt in woo r dkeus en u i t s p ra a k ove r een te stemmen met het gangba re standa ard n e der la n d s e gebruikt s pre e kt a al g een boeke ntaal f h e eft een verz o rgd taa l gebru i k f orm eler da n g e wone omgangstaal g spreekt op voo r de gesp r eksp art ne r verstaanba re w ijz e voldoende l u id niet te hard of te sne l h spreekt vl ot zond er storende hap e r i ngen en stop lappen i a rticu l e ert v o l do en de opmerkingen beoordeling 4 algemene punten aandeel in gesprek voorbere i ding op deze sb o pmerk i ngen beo orde lin g 5 berekening resultaat per item 1 t m 10 in hele punten totaal punten 4 resultaat agi s84 eindbeo o rd elin g sb4 55