Sociale activering en participatie

t h e t v e l d sociale activering en participatie sociale activering ontwikkeling van competenties en het opbouwen van een portfolio zijn de moderne pijlers waarop ook het onderwijs aan volwassen analfabeten geent zou moeten zijn welke visie ligt hierachter hoe nieuw is deze benadering eigenlijk en wat betekent dat voor het werken met alfabetiseringscursisten in deze bijdrage beschrijft jacqueline veth hoe de taalschool van het id college in gouda een grote groep van ongeveer 400 analfabete allochtone deelnemers begeleidt binnen de taalschool wordt steeds meer aandacht besteed aan buiten schools leren van daaruit lijkt het een niet al te grote stap naar het registreren van bereikte deel competenties en daadwerkelijke sociale activering en maatschappelijke participatie jacqueline vethiid college gouda alleen taalleren is niet genoeg zonder dat je eigen kleine kind mee taalstage analfabete allochtone deelnemers aan moet om te tolken belangrijk is hierbij taalleren is dus meer dan woorden de taalcu rsussen komen vaak met een dat in de taallessen situaties die in het leren spreken luisteren lezen en duidelijke leervraag binnen ik wil dagelijks leven kunnen voorkomen ein schrijven het geleerde moet ingebed leren lezen en schrijven al snel blijkt deloos worden geoefend en uitgespeeld worden in en bruikbaar zijn voor het dat lezen en schrijven voor hen niet zo het eindniveau dat met spreken en leven in nederland en het omgaan met een twee drie te leren is het is voor vol luisteren bereikt kan worden is meestal nederlanders deelnemers moeten ook wassenen die nooit naar school zijn nt2 niveau 2 info rmatie krij gen over hoe dagelijkse geweest een langdurig en moeizaam in gouda zij n we daarom jaren geleden communicatie in nederland verloopt proces om zich het lezen en schrijven al begonnen met taalstages en beroe bijvoorbeeld wanneer zeg je je of jij eigen te maken het eindniveau dat zij penorientatie ook voor alfadeelnemers en wanneer li en hoe dingen geregeld voor lezen en schrijven kunnen berei afgelopen jaar werd dit uitgebreid met zij n zodat er adequaat gereageerd kan ken is meestal niet hoger dan nt2 loopbaanorientatie en ten slotte nog worden deelnemers zouden behalve in niveau i eerder in het traject met opdrachten de klas ook buiten de klas met het een het besef dat nederlands leren spreken buitenschools leren in deze bijdrage en ander in aanraking gebracht moeten belangrijk en misschien wel belangrij worden de activiteiten geschetst in de worden en in de praktijk buiten de klas ker is dan leren lezen en schrijven komt volgorde waarin we die in onze instel moeten kunnen oefenen vaak tijdens de eerste maanden taal ling ontwikkeld hebben eerst taalstages op de taalschool van id het college in onderwijs je hoeft dan niet altijd meer toen loopbaanorientatie en daarna bui gouda werd ongeveer zeven jaar gele de hulp van een familielid of vriend in tenschoolse opdrachten in het onder den begonnen met taalstages tijdens te roepen die wel goed nederlands wijsaanbod betekent dit dat deelnemers het vierde en laatste cursusonderdeel spreekt je kunt zelf je boodschappen al vroeg in het traject buitenschoolse van het tweejarige intensieve alfatra ject doen vragen waar iets te vinden is een opdrachten krijgen daarna loopbaan gericht op professionele redzaamheid telefoongesprekje voeren en een orientatie en ten slotte een taalstage zie het idee achter een taalstage was en is afspraak maken of naar de dokter gaan ook figuur 2 verderop in dit artikel om taal en taalconventies te leren r alfa nieuws nummer 4 december 2003 7 t h e t v e l o gebruiken in een nederlandse werk sommige deelnemers die veel moeite voor de deelnemers om de nodige con situatie en in aanraking te komen met hebben met h et leggen van contacten tacten te leggen met nederlanders er de m anier waarop in nederland op het mogen nog een tweede taalstage doen is van tevoren te weinig geoefend men werk met elkaar wordt om gegaan het in een extra cursus van een halfjaar is ban g om te praten of weet niet pre gaat bij de taal stage dus in eerste cies wat wel en niet gezegd of gevraagd instantie om het omgaan met taalsitua loopbaanorientatie kan worden kortom de deelnemers ties in een werkomgeving en niet direct het afgelopen jaar is er geinvesteerd in missen de durf en ervaring om met om het vinden van werk van de deel het aanpassen van het programma nederlanders om te gaan om dit nemers aan deze cursus meest nieuw loopbaanorientatie van het cinop enigszins te ondervangen wordt in het komers en jonge mensen tussen de 20 bedoeld voor h oger opgeleiden aan de derde en vierde halfj aar sinds kort ook en 30 jaar wil een groot aantal uitein analfabete doelgroep in het derde half gewerkt m et nederlandse vrijwilligers delijk betaald werk jaar van het intensieve alfatraject wordt die tijdens de les een keer per week de taalstage kan hierbij een goede erva hiermee begonnen deelnemers leren ongeveer 20 m inuten in kleine groep ring zijn temeer omdat bij het zoeken kijken naar zichzelf wie ben ik wat jes met deelnemers over diverse van van geschikte stages gekeken wordt kan ik waar ben ik goed in en tevoren besproken en geoefende onder naar de voorkeur van de deelnemers wat wil ik dit laatste wat wil ik werpen praten voor een bepaalde sector zorg techniek hoeft niet per se met werk op korte ter of verkoop om deelnemers zich mijn te maken te hebben het gaat om buitenschools leren bewust te laten worden van welk werk maatschappelijke participatie in welke om deelnem ers al vroeg in het traject zij leuk vinden werd er voorheen vorm dan ook beroepenorientatie m eer durf en zelfvertrouwen in de voorafgaande aan de taalstage een vormt nu een geintegreerd onderdeel om gang m et nederlanders te geven aantal lessen besteed aan beroepenori van dit programma wordt door de taalschool in gouda ook entatie het ging hierbij om beroepen loopbaanorientatie en de daaropvol sinds ongeveer een jaar ook meer en voor ongeschoolde arbeidskrachten gende taalstage zijn een goede manier meer aan buitenschoolse leeractivitei ook werd er bij het zoeken naar taalsta om deelnemers in contact te brengen ten gedaan vooral tijdens het eerste en ges rekening gehouden met ervaringen met de nederlandse samenleving maar tweede cursusonderdeel van het inten van deelnemers in het eigen land vaak blijkt het toch nog heel moeilijk sieve alfatraj ect zie figuur i buitenschools leren is m eer dan een enkele ervaringen van deelnemers die op taalstage zijn geweest voorbereidin g op de taalstage het heeft skurte was zeer enthousiast over haar stage bij de hema de mensen waren erg tot doel om de deelnemers beter te aardig ze legden het werk goed uit en skurte werkte hard en met veel plezier zij laten functioneren in de nederlandse mocht blijven samenleving de deelnemers te leren omar hielp bij de dierenambulance zo ervoer hij de nederlandse cultuur aan den lijve zelf de weg in en buiten de school te chan i die in eigen land schoenen ontwierp en repareerde liep stage bij een vinden en te leren contacten te leggen schoenmaker en mocht daar blijven werken met nederlanders in diverse relevante meneer bigi een al wat oudere man hielp op de kinderboerderij hij werd hierbij situaties bovendien geeft het de moge goed ondersteund en er was tijd voor een praatje lijkheid om de in de les geleerde taal te mina kookte bij een cateringbedrijf het was aanpoten en er was geen tijd voor oefenen en in praktijk te bren gen een praatje en dat laatste had de wat verlegen mina eigenlijk zo nodig mina waardoor de taal m eer gaat leven en heeft toen nog een keer stage gelopen in een bejaardentehuis ze hielp daar in beter beklij ft de keuken en bracht eten rond bij de mensen die er woonden hier werd zij goed buitenschools leren wordt in gouda opgevangen en begeleid iedereen praatte met haar en mina is zelf ook veel meer ook steeds meer toegepast in semi gaan praten dan voor de stage intensieve cursussen meest vrouwen met ge zins verzorgende taken ook zij 18 alfa nieuws nummer 4 decembe r 2 00 3 t h e t v e l d cursusonderdeel alfatraject traject doelgroep en doel al a2 a3 a4 intensief nieuwkomers bl bl bl bl duur 2 jaar 6 a 7 professionele lo lo dagdelen per week redzaamheid ned vrijw ned vrijw taalstage semi intensief vrouwen met gezins bl bl bl bl duur 4 jaar 2 a 3 verzorgende taken ned vrijw lo dagdelen per week sociale redzaamheid ned vrijw taalstage de kantine nog niet voor alle groepen gerealiseerd kijk bij de balie nog niet gerealiseerd wordt dit schooljaar voor het eerst in pilot uitgevoerd fi g uur 1 inzet van buitenschools leren bl loopbaanorientatie lo spreken met nederlandse hoeveel kost vrijwilligers ned vrijw en taalstage in alfatrajecten van id college gouda fruit snoep kunnen door buitenschoolse leerop belang is wel dat de opdrachten in de koek drachten gestimuleerd worden tot taalge les goed voorbereid en ingeoefend wor soep bruik buiten de lessen in voor hen rele den relevante dialogen m oeten wor krentenbol vante situaties momenteel wordt den geoefend bijvoorbeeld in tweetal gewerkt aan een aanpassing van het pro len en diverse keren uitgespeeld er zoek het woord gramma loopbaanorientatie voor deze moet achtergrondinforma tie worden groepen ook wordt voorzichtig gekeken verstrekt indien mogelijk met hulp van naar mogelijkheden voor taalstages audiovisuele middelen ook wordt hier vooral gericht op vrijwilligerswerk voor gebruikgemaakt van tolken onder wat staat er op de koffie automaat anderen oud deelnemers uit hogere buitenschools leren heeft als voordeel trajecten dat het leren plaatsvindt in een context na het uitvoeren van buitenschoolse wat wil je het nieuwe schooljaar gaan het geleerde wordt functioneel toege opdrachten volgt altijd een nabespreking doen past de leerstof beklijft beter van en een evaluatie waarbij deelnemers 1 1 buitenschoolse leeradiviteiten kunnen zijn v helpen op school fietsles activiteiten buiten de klas in de school de weg in de school verkennen naam woonplaats geboortedatum hobby s en dergelijke vragen aan medewerkers in de school kijken op het prikbord prijzen in de kantine vragen enzovoort excursies met de hele groep bijvoorbeeld naar de markt of winkels naar de gymnasti ek zweml es bibliotheek het stadhuis naar het station een kaartje kopen en een ritje met de trein maken naar een buurthuis naar een verpleegtehuis naar een sport faciliteit naar een museum naar het cwi naar een bed rijf of fabriek r yk l r ii thuisopdrachten waarbij deelnemers individueel of in een klein groepje taall es werk contact moeten zoeken met nederlanders buren winkel of buurthuis met pr aat er thuis over met j e man nederlandse instanties of relevante informatie bijvoorbeeld eigen ziekenfondskaart of sofi nummer telefoonnummer van huisarts of tandarts moeten opzoeken fig uur 2 enkele voorbeelden van buiten schoolse opdrachten alf a nieuws nummer 4 december 2003 9 t h e t v e l d hun ervaringen kunnen uitwisselen en checklists waarbij genoteerd kan wor de creche het buurthuis de basisschool moeilijkheden kunnen benoemen den met welke relevante situaties de en de brede school voorafgaand aan en deelnemer competent kan omgaan op tijdens deze stageperiode zullen ook weerstand deze wijze kan de rapportage al een onderdelen van het programma deelnemers moeten wennen aan deze onderdeel vormen van het op te bouwen loopbaanorientatie worden aangeboden manier van leren niet gewoon in de portfolio voor loopbaanorientatie schoolbankjes luisteren naar wat de zdn portfolio voor de alfadoelgroep kan tot slot docent zegt maar actief eropuit gestuurd simpel beginnen bijvoorbeeld met het buitenschools leren kan deelnemers worden deze aanpak stuit geregeld op item boodschappen doen met diverse activeren om aan de nederlandse weerstand van de deelnemers zelf van deelcompetenties zoals weten waar de samenleving deel te nemen en kan hun hun partners en familie sommige islami winkels zijn vragen naar een product en maatschappelijke betrokkenheid vergro tische vrouwen mogen weinig buitens de prijs van een product met geld ten deelnemers kunnen onder andere huis ondernemen er zijn er nog die omgaan ruilen van een product andere tijdens excursies kennismaken met tal zelfs geen boodschappen mogen doen van items kunnen bijvoorbeeld zijn een dok van facetten van de nederlandse samen hun man toch zien we dat er het een en ter bezoeken omgaan met de buren rei leving deelnemers worden gewezen op ander aan het veranderen is alle nieuw zen met het openbaar vervoer het buurt de mogelijkheden tot participatie in de komers ook vrouwen moeten naar taal centrum in de wijk enzovoort samenleving en kunnen in een veilige les liefst intensief dit wordt positief het portfolio moet wel in een heel een situatie oefenen met de manier waarop beoordeeld ook door vrouwelijke oudko voudige vorm gegoten worden zodat geparticipeerd kan worden de activitei mers zij hebben die kans om naar school voor de deelnemers zelf doel en inhoud ten moeten passen bij de mogelijkheden te gaan bij aankomst in nederland niet duidelijk zijn het bijhouden en invul van de deelnemers en kunnen liggen op gehad twee jaar geleden was een bezoek len zal in het geval van analfabeten die het gebied van sport en beweging aan het station voor bijna de helft van de nog maar kort op les zij n veel inzet van ouderhulp helpen in de wijk of het vrouwelijke deelnemers ondenkbaar nu de docent vragen buurtcentrum werk of vrijwilligerswerk gaan bijna alle vrouwen mee met zdn deelnemers kunnen zich zo al in een bezoek en maken een ritje in de trein laatste ontwikkelingen vroege fase orienteren op mogelijkheden vaak nemen deelnemers een voorbeeld met hulp van het cito anne marie voor henzelf en zichzelf sterk maken aan elkaar ze horen in de les dat een speijers e a wordt in gouda momenteel om de maatschappelijke participatie ook ander wel iets mag ergens aan meedoet gewerkt aan het inzetten van een portfo daadwerkelijk aan te gaan inzet van het ze worden nieuwsgierig docenten kun lio met biografie en checklists voor vrou programma loopbaanorientatie kan zor nen hier gebruik van maken zo ook van welijke deelnemers uit het semi intensie gen voor een goede afweging tussen ervaringen van deelnemers uit andere ve alfatraject dit project dat gefinancierd wie ben ik wat kan ik en wat wil ik hogere groepen laat deze deelnemers wordt door de gemeente gouda richt het biedt hulp bij zelfreflectie en bij de maar eens in de groep vertellen hoe het zich op maatschappelijke orientatie tij profilering van de kwaliteiten van de gaat met fietslessen ofhoe het is om vrij dens cursusonderdeel a2 en a3 en maat deelnemers de taalstage biedt de moge willigster in een creche te zijn schappelijke participatie tijdens cursus lijkheid een en ander aan den lijve te onderdeel a3 en a4 in twee specifieke ondervinden en te ervaren portfolio woonwijken in gouda thema s die aan tot nu toe krijgen deelnemers viermaal bod komen zijn boodschappen doen in door het aanbieden van buitenschoolse per jaar een rapport over de vorderingen je wijk wonen rechten en plichten van leeractiviteiten het programma op het gebied van spreken luisteren de buurtbewoner ken je buurt actief bui loopbaanorientatie en een taalstage lezen schrijven en studievaardigheden tenshuis gedurende het vierde cursus hopen we dat deelnemers steeds meer op dat rapport staat sinds kort het item onderdeel is het de bedoeling dat de vrou en steeds vaker mee gaan doen met aller buitenschools leren apart vermeld ik welijke deelnemers in de wijk een korte lei activiteiten in de nederlandse samen kan me voorstellen dat we toe moeten taal stage in het vrijwilligerswerk uitvoe leving zodat integratie door maatschap naar een rapportage in de vorm van ren gedacht wordt aan het zorgcentrum pelijke participatie kan plaatsvinden 20 alf a nieuws nummer 4 december 2003