Spraakkunst-ketting wordt voedselpakket

luk van den steen frans vierstraete spraakkunst ketting praktijk in belgie wordt voedselpakket onderstaand artikel is een bijdrage van twee von leden uit belgie werkzaam op een pedagogisch hoger instituut in de opleiding van onderwijzeressen het artikel is gedacht als eensoort rapport van de basis waarin de taalwerkmethode duidelijk verteld is maar dan zo dat mensen uit het basisonderwijs er een mogelijkheid in zien om het zelf te gaan doen waarbij de cursieve trefwoorden concrete kapstokken zijn naar de dagelijkse praktijk in die zin is het een eerder ongewoon artikel voor moer minder metataal en meer verhaal dichter bij onderwijsmensen van de basisschool en toch belangrijk dachten we om de taal en onderwijsopvattingen en de stellingname tegenover spraakkunst als taalwaarneming die zeker ook bruikbaar is in het secundair onderwijs en voor de studenten aan de pedagogische academie context die op school bleven eten zullen rond die perio de ook nog wel meer als gewoonlijk geklaagd d it artikel gaat over een gewone spraakkunst ac hebben over het school bord trouwens gezon tiviteit in een vierde leerjaar van de basisschool de en of alternatieve voeding is voor meisjes van d ie veroorzaakte echter een kettingreactie van de basisschool nog altijd 1 intrinsiek interes andere taal activiteiten groeide zelfs uit tot een sant p roject rond voeding er is echter in de rij van lesactiviteiten die hier achteraf gezien was op dat moment de interesse volgt zeker ook sprake van een integere leraars voor het thema voeding zeker van de kant van de invloed h bonset moer 1978 5 dat bewijst leerkracht makkelijk te verklaren op vlaamse ook de uitspraak van de juf ik was trouwens scholen eet je s middags nog warm en uit de zelf mijn eetgewoonten flink aan het veranderen eigen schoolkeuken m aar vele scholen betrekken die warme maaltijden meer en meer uit een cen eerste duwartikel trale keuken de ouderverenigingen schreven daar op dat ogenblik tegen de consumentenvereniging d it artikel kan misschien iemand een duw tje ge publiceerde er toen een onderzoek over nu en ven om voor het eerst vanuit taal d e wo toer o p dan kon je er in de krant over lezen d e kinderen te gaan b oeiend is in dat opzicht vooral 19 het aaneennaaien van taal en andere activitei roda is een gezonde gewoonte en een lekkere ten als het ware zonder expliciet doel alsof want roda smaakt gewoon uitstekend het voorgaande het volgende creeerde roda 100 procent mais een gezonde gewoonte het ingaan op vondsten van de kinderen maar dat kan een goede inoefening worden als huis ook op eigen invallen werk moeten de kinderen weer alle nw groepen de open en flexibele indirecte beinvloeding onderstrepen die komen s anderdaags in tabel door de leerkracht op het bord in een rommelig klassegesprek met het creatief doorbreken van de traditionele veel geroep en gelach worden de slogans doorge schoolgrammatica prikt en komen ze tot een paar syntheses de integratie van vakken en doelstellingen en de woordgroepen zijn iets moeilijker dan in dan vooral de functie van de taalopstapjes en pluk het is een tekst voor moeders juf overstapjes daarin h et hele proces is uiter die moeders willen een gezonde voeding en aard veel ruimer geen roda negen keer de eigennaam roda in 24 groepen taalobservatie als opstapj e driemaal de soortnaam margarine 6 gezonde voorbepalingen 7 gezonde zn s en 2 gezonde alles begint heel alledaags met het rubriceren van nabepalingen het moet erg gezond zijn als je de naamwoordgroepen uit de apenketting een het zo dikwijls moet zeggen hoofdstukje uit pluk van de petieflet van annie iemand ging overdrijven door alle een s in de schmidt de kinderen schreven die nw groepen tekst door de te vervangen een gezonde voe onder de typewoordgroep ding de gezonde voeding ze mocht de hele look langs die groene pas geverfde bank van jou reclame op die manier voorlezen heen een ander begon daarop de reclame te roepen als als besluit bij de tabel kwam op het bord dat de een marktkramer een kind zei ze zeggen altijd kolom van ook en heen ledig gebleven waren hetzelfde je mag gerust van alles weglaten dat het zijn ledige stoelen juf dat vooral de ru deden de kinderen dan ook wat bleef kon je zo briek van die en bank opgevuld waren de op de muur kalken tekst is eigenlijk voor kleine kinderen de voor ook de voorbepalingen laten ze nu weg en de bepalingen tonen hoe gevaarlijk die apenketting kinderen lezen wat blijft al schreeuwend idem wel is annie schmidt overdrijft alles juf om te met de nabepalingen de zn s worden nu nog ver lachen waarna ze die apenketting gingen uit vangen door ontkleurde woorden zoals ze coca beelden met de nodige overdrijving verkopen in zweden zonder kleurstof in het genrevan broodsmeersel ontkleuren van infor ov er s ta pje zomaa r 7 naar reclam ezu i l 2 mafie ontdekken van persuasie al die plaatsen die ledig gekomen zijn maar ook s middags blader ik even in een tijdschrift vind de plaatsen waar eerst niets in de rubriek inge er een reclame voor margarine die me opvalt schreven stond gaan de kinderen nu opvullen omdat de kop duidelijk uit nw groepen bestaat die ledige deelverzamelingen van de nw groep roda zon rijpe mais voor je gezondheid die 0 plaatsen noemt de juf hier ledige liften om gezonde margarine te maken magie niet om een kind gebruikt een onsmakelijk woord de juf t even wat gebruiken daarom gebruiken wij maakt er een opdracht van vul al de ledige liften mais voor roda mais die de natuur ons schenkt op met onsmakelijke woorden woordgroepen of de gezonde eigenschappen van mais maken roda verb indingen is bijzin bleekblauwe roda met onmisbaar voor een evenwichtige voeding wormen echte bespoten ongewassen mais een kijkt u zelf de samenstelling van roda maar s verslavende vreetgewoonte die druipt van het vet na u vindt ze op elk vlootje en vergelijk ze met iedereen leest zijn ster reclame voor spontaan andere margarines dat wil zeggen door de woordkeuze in opdracht als er een margarine is die beantwoordt aan alle van de juf ster reclame vertellen de kinderen gezondheidseisen dan is dat wel roda wat ze erbij zouden filmen een groen blauwe roda op het brood van het hele gezin is een uit dikke laag smeersel op een oranje boterham in de stekende voorzorg tegen een eventueel dieet hand van een broodmager kind met kanker en la ter dat smeersel zou gaan bewegen en daaruit zou 20 den maiskorrels komen gekropen en die komen leen de top zit boven water de andere zinsdelen dan dichter en dichter bij en ze zien eruit als of zinsdeelstukken zitten onder water doodshoofden waaruit wormen kruipen die aan op haar vraag haal nu ook de andere ijsbergen een bus ddt gaan liggen zuigen maar boven water lezen de kinderen de reclame hier kan tekenen lichamelijk expressie poppen tekst breeduit kast stellen uit groeien de juf kiest echter voor nutella is gezond omdat er hazelnoten in zitten een taalbeschouwend gesprek over reclame en nutella is gezond omdat er afgeroomde melk in over voeding maar dat wist juf toen nog niet zit bewust op het bord komt als neerslag van het een halve toon lager en iets vlugger afgeroom gesprekje de melk is rijk aan calcium en eiwit enz zij beloven ons zon natuur gezondheid na het nodige opzoekwerk over calcium prote wij kopen een kankervlootje met margarine inen komt volgende subsitutietabel op het wij geloven dat we zon natuur en gezondheid bord gekocht hebben nutella is gezond proteinen in zitten als het gesprek vastloopt tekent de juf twee ko omdat er vitamine n lommen op het bord en laat die opvullen calcium het leven met roda in de natuur zon rijp minerale zouten gezond evenwichtig je mag alles eten natuur hazelnote n lijk het leven zonder roda in de stad regen plots schrijft zij voor die tabel iemand zegt dat ziek lawaai je wordt er dik van op dieet de en de kinderen lezen de tabel opnieuw maar wereld vergaat nu in de indirecte rede met een verbinding een kangeroezinnetje de zin is dan de moeder en de het topje van de ijsber g verbinding bijzin het jong van een paar centime ter in de buidel met dezelfde korte voorpootjes een kind heeft een reclame mee voor nutella en die typische achterpoten gelijk gebouwd als waarop een meisje verlangend reikt naar een pot de moeder maar het blijft niet leven buiten de choco smeerpasta daarom oordeelt de juf dat dit buidel je kan het er wel even uithalen om naar te een reclame voor kinderen is die dan hun moe kijken kes de oren van het hoofd zagen om nutella te de juf moet is gezond hierbij van haar stoel la kopen alhoewel de tekst met ze begint ten verwisselen inversie die iemand is een ver ze lust er wel tien vangwoordje het zit op de stoel van het ver stevige boterhammen met gezonde nu tella wijst naar hier ontwikkelt zich een heel ge gezond omdat er hazelnoten in zitten met waar sprek ze worden het eens op de fabrikant hij devolle minerale zouten en vitaminen en afge zegt al die dingen om meer choco te verkopen en roomde melk rijk aan calcium en eiwit plus om die duurder te verkopen het principe dus lichtverteerbare plantaardige vetten en suiker en dat reclame de ruilwaarde vergroot ik heb een magere cacao voor de goede smaak knikker jij een vulpen maar in mijn knikker zit nutella proteinen vitaminen calcium en mine een vlammetje in de zon gaat het branden willen rale zou ten we ruilen uit deze les weer een paar taalwaarnemende werkvormen pragmat ie k op het bord komt ze lust er wel tien de juf noemt ze een vervangwoordje en even la de inval van de juf er overal iemand zegt dat ter zelfs een verwijswoordje en bekomt zo als bij te denken komt uit de vorige les daar substitutie dat meisje van de foto riep een kind namelijk bij een reclame pickwick die er noemt ze ook zo n beloofwoordje dan thee verkwikkend voor iedereen wie zegt dat vraagt ze ze lust wel tien wat zit er onder wij drinken altijd koff ie en de juf had daarna op water de kinderen antwoorden met de explicie het bord genoteerd iemand zegt dat p ickwick te zin het meisje lust wel tien stevige boterham thee verkwikkend is voor iedereen ze ging er men met gezonde nutella dergelijke impliciete toen niet verder op in vergat dit moment als het structuren noemt de juf steeds een ijsberg al ware nu duikt het hier weer op en wordt een 21 oefening pas jaren later wellicht kaderen die een dag later de meegebrachte drankreclames oefeningen dan voor haar in een of ander theore worden bekeken gelezen kinderen merken op tisch taal inzicht dat dezelfde bepalingen telkens terugkomen ver alhoewel hier dus eerder syntactisch semantisch frissende jenever verfrissende limonade maar met de struccu ralistische methodes uit het leer ook verfrissende sigare tt en met sprankelende boek gewerkt wordt een beetje vanuit de paar fonteinl dekooper verworvenheden toch zijn de resulta toen ze in de rubriceertabel met de roda nw ten intuitief totaler dieper breder dit gebeurt groepen met de lift op en neer gingen uit elke hier vooral door dat aaneennaaien van de lessen kolom kies je willekeurig een stukje en je leest lapjes tot een bonte lappendeken maar toch ook die horizontaal als een woordgroep hadden ze omdat reeds onbewust bepaalde taalinzichten reeds bemerkt dat veel bepalingen verwisselbaar meespelen die de taalactiviteiten richten onder waren echte passe pa rtouts daaruit groeide deze meer taal wordt altijd gebruikt door iemand die oefening de nw groepen in je drankreclames zijn doet er iemand anders iets mee aan dat gebeurt onderstreept kies stukjes uit verschillende recla in een reele context de vraag is dus wat wil die mes en plak die bij mekaar dan krijg je weer iemand ermee wat wil hij dat ik doe en doe ik van die gekke onsmakelijke uitroepen paarse dit dan of niet tea time met peterman een soo rt ready mades zo doorbreekt de juf hier intuitief de schoolse dus grammatica zij maakt de kinderen kritisch t o v hierop volgt dan deze schrijfopdracht denk zelf de tea die op hen afkomt zij wil ook dat kinde een naam uit voor je drank en schrijf er nu zelf ren onde rv inden hoe plezierig het kan zijn naar een reclametekst voor er waren anti maar ook taal te kijken en ermee te spelen maar dit bezig pro reclames zijn met taal bevat ook reeds consequenties voor anti het handelen dit blijkt nog duidelijk uit wat ah die zure vieze slakken kikkers en kevers volgt gemaakte slakikkee drink ruikt u even het ruikt naar natuurlijke mest creatief schrijven op basis van taalwaarnemin g er zit een druppel groene gele rode verf in luister naar mij wat ik zeg is waar er zit ook dat opzoekwerk hierboven rond de nutella recla ripilotominium en tolazium in me groeide uit tot enkele lessen over de voedings die luister en wat ik zeg is waar zijn reeds re zeshoek waarna deze fase werd afgesloten flecties taalbeschouwingen die ripilotominium de juf vertelde over dat werken met reclame aan is wellicht een reactie op die protei nen en mi haar collega van de parallelklas die was de nerale gewichtigdoenerij van de nutella reclame schooldag over de problemen van de alcohol een pro jaarlijks terugkerende activiteit van het ministerie de lekkerste frisdrank het sinaasappelsap van volksgezondheid en nationale opvoeding bommel tje aan het voorbereiden de idee ontstond om de gemaakt van ronde dikke sinaasappelen kinderen reclames voor alcohol en frisdranken er zitten vitaminen in tot aan de boord van de maar ook voor sigaretten te laten meebrengen fles na de voorziene lessen over alcohol en ook wel en je verdikt er niet van andere drugs kwam er plots een kans om een probeer bommel tje per liter en per halve liter anti reclame te gaan tekenen elke morgen na de er is ook bommel tje mix speeltijd slurpen de kinderen hun flesje choco geraspte wortels melk in de klas achteraan stonden lege alcohol gekapte uien flessen meegebracht om er iets mee te maken een beetje selde r iemand had haar flesje choco halfvol erbij gezet een scheut tomatensap de juf wilde dit stilleven laten tekenen de kin en natuurlijk ook bommeltje deren groeperen de flessen de alcoholgroep hier in deze pro reclames zat als je het achteraf ging daar de chocofles ze zetten er een grote kof ontleden reeds duidelijk de idee van de snoep fiekop bij en dan de vondst een kind zet een markt op de natuurzwendelarij van de reclame knakrietje in de choco en verdedigt zijn reclame jongens reageerden zij door met natuurlijke in idee gredienten zelf snoep te gaan maken en op d e 22 vele snoepreclames door zelf te gaan snoepen len waar men de stukken schoonmaakte water maar ondertussen was er aan de directie een leer en vuiligheid dreef en spoot langs alle kanten we wandeling aangevraagd die was voorbereid en in namen ook een kijkje in de koelkamers waar de agenda van de leerlingen genoteerd onderte alles heel netjes geschikt was ik vond dit eigen kend door de ouders e d m lijk de enige kamer waar geen geurtje of lopend bloed te bespeuren was informati e honger stille n daarna naar de zaal waar men de dieren koeien steed s losser v an zelf iets gaan doe n en paarden meteen kogel doodde tenslotte gin gen we buiten langs een speciaal soort gebouw een leerwandeling en wo in vlaanderen werke waar men varkens slachtte daar vond ik alles iijkheidsonderricht gaan traditioneel zowat veel netter minder walgelijk maar dit kwam mis hand in hand taal opstapjes en overstapjes lei schien doordat alles bijna afgelopen was alle var den meestal tot een plezierig taal uitstapje kens waren reeds geslacht en praktisch geschei waarna verwerking volgt in de klas met toets den ook er was nog enkel bloed te zien waar een leerwandeling naar de veemarkt zou hier de men met een water spuit aan het opruimen was papieren info tot levende info maken de infor dan terug langs de koeien naar buiten daar heb matiehonger zou hiermee gestild worden de ben we de magen van een koe zien uiteenspringen vraag is wie z n honger gestild wordt die van het door een paar mannen die zich interessant voel leerplan van de juf en of van de kinderen den nu verloopt dat bezoek plots helemaal anders terug in de klas het bezoek nam de eerste twee dan de vooraf uitgeschreven interviewvragen lie uren van de ochtend in beslag kwam na een ten voorzien na vijf minuten zat de klas reeds eerste uitbarsting die arme beesten direct de achter een vrachtwagen omdat er een stier de wa geplande verslaggeving een kind zat er zwijgend gen niet op wou en bijna ging lopen anecdotes hoogrood met zijn vuist onder zijn hoofd bij de genoeg van de verkopers maar geen antwoord op hele tijd hun vraag hoeveel verkoopt u nu zo n beest elke groep had vragen vooraf nu moesten de vraag dat maar aan die man met die witte kiel antwoorden meegedeeld de juf wilde het ge daar dat was de veearts die nam de groep mee sprek informatief houden maar zij slaagt er niet het slachthuis in dit was niet voorzien als bele in telkens doorkruisen wilde achtervolgingen ving dus niet voorbereid een kleine begon stille van ontsnapte koeien en stieren de rapporten ze tjes te wenen drie kinderen durfden bijna niet vertellen hoe ze in de krant lazen over die koe die naar binnen de juf bleef eerst ook wat bevend bij op een speelplaats bijna doodgeschoten werd ze achter door de politie maar dit mocht niet want anders de veearts ving dit nog goed op vertelde hoe hij bloedt ze niet leeg en dan mag het vlees niet meer wel een koe maar geen paard kon afschieten hij verkocht de sensatie overwint gelukkig de ver reed zelf te paard dit werd later in de klas toen slaggeving ze over hun eigen huisdieren vertelden dood maar de kernbeleving van het zien doodschieten nooit zelf een dier dat je een eigen naam gege van dieren is er nog nergens bij om die gevoelens ven hebt het verslag is dan ook vol gekleurde uitwisselbaar te maken schakelt de juf dan maar woorden het bloed druipt ervan af l de gevoe s middags creatief schrijven in lens van de kinderen nog versterkt door die van de juf overwoekerden het relaas van de feiten in groepjes een gedicht affich e maken de rondgang begon bij het kijken naar de stuk om gevoe le ns te tone n ken gescheiden en gekapt vlees die rondom ons hingen daarna zoal waar bebloede mannen het de leerkracht geeft een woord bijvoorbeeld vlees aan het scheiden waren men smeet daar koeien neem de laatste letter van dit woord en met oren stukken staart enz hetgeen het geheel roep een ander woord dat met die letter begint nog griezeliger maakte we liepen door allerlei za en dat bij ons bezoek van deze morgen past koeien t eer dood kloten gemoord rosb i ef w nooit rood dolk noodslachting deurwaarder flauw 23 het individueel associeren kan dan beginnen hun groepsaffiche maken ook het geruzie want waarmee dan in groep een gedicht affiche gecom ze moeten agressie kwijt is in deze emotionele poneerd wordt dit verloopt zo verwerking van belang 1 de kinderen brengen hun stiften mee de leer 10 wie klaar is hangt zijn affiche op we defileren krachtzoveel grote bladen als er groepen kunnen er voorbij d e leerkracht leest halfluid als een be zijn dachtzame fijnproever stukken tekst die gevoe 2 de leerkracht zegt we gaan spelen eerst al lens weergeven h ij probeert reacties los te krij leen daarna in groep met woordenen kleuren gen in de klas h ij zegt bijvoorbeeld die is ook we gaan in groep een gedicht affiche maken kwaad geweest ik zie dit aan dat zinnetje 3 nu mag je zomaar woorden roepen over ons 11 d e gedicht affiches blijven hangen wie er bezoek vanmorgen ik schrijf ze allemaal op het thuis zelf nog een maakt mag die steeds erbij op bord door mekaar de juiste schrijfwijze glim hangen lach ik weg en doe als een leerling die er naar dit in groep schrijven van een kijk tekst gaat dui slaat roastbief of rosbief of is het roastboef het delijk verder dan wat k och en zwart epigonen zal wel rosbief zijn je blaadje moet je straks toch ervan maakten t ruus van den heuvel gaf de me niet afgeven thode door op de al doende dag in vlaanderen 4 kies in stilte een woord uit maar hier verbindt de juf reeds de leefwereld en 5 nu zeggen we een voor een ons woord de de belevingswereld van elk kind d it gaat reeds leerkracht trekt er een cirkel rond en zet er tel duidelijk in de richting zoals peter dekkers die kens als iemand het kiest een streepje bij als er verdedigt moer 1979 2 en die door peter van drie tot vijf voor een woord gekozen hebben is den h oven kritisch werd uitgeschreven5 de juf het groepje compleet zelf gaat dat denkt zij toch uit van de oude ka 6 de niet gekozen woorden worden uitgeveegd tharsis theorie die ze tijdens haar opleiding in de 7 zonder discussie toe te laten zegt de leer lessen esthetica ontving kracht rustig hier zijn er twee in de groep daar een en hier een daar echter zeven d e s n oe pm a rkt wacht in alle stilte op reactie om af te ronden dit woord hier bifi worstje zelf je reclame maken als een marktventer je heeft misschien te maken met dit hier salami waar aanprijzen een slogan uitdenken snoep tot de groepen zichzelf gevormd hebben veeg gezond je buikje rond zoiets zou je toch nu ook alle woorden uit echt moeten kunnen uitvoeren die slogan zal 8 hier liggen gewone bladen je mag er straks straks midden op het dorpsplein op een groot een nemen dan ga je maar ergens alleen zitten spandoek hangen daar schrijf je maar alles op wat je wilt in de de snoep die je voor tussendoor de klas binnen kleuren die je best vindt zinnen stukken van smokkelde op je bank uitstallen en erover discus zinnen invallen woorden alles los onder me sieren zelf een macrobiotisch gerecht klaar ma kaar zonder punten en komma s dat blaadje is ken in de klas je eigen natuurdrank brouwen toch helemaal voor jou alleen je moet het niet daar ergens tussenin moet de idee geboren zijn afgeven er is wel een afspraak het woord datje om tussen de middag een snoepmarkt te organise gekozen hebt mag jenieimeernoemen zoek nu ren waar de ouders zouden mogen komen ko maar in stilte een plaats en begin helemaal al pen leen de leerkracht zwijgt verder helpt niet kan elke groep had zijn taak er werd zo weinig mo best zelf meedoen gelijk ingekocht de rabarber en de radijsjes op 9 de leerkracht ziet of zowat iedereen uitge een draad geregen is het een snoephalsketting schreven is dan vraagt de leerkracht straks ga je de wortels kwamen uit de eigen tuin maar met je groepje samenzitten je kiest uit mekaars boekweit voltarwemeel sesamzaad haver ko blaadje stukjes en je schuift die bijeen je schikt kosnoten gedroogde vijgen waren met reduc die tot je een groot gedicht om naar te kijken tie gekocht hebt verander die stukjes niet of heel heel wei een groep bakte en klutste en kneedde en rolde nig en teken ze op je affiche niet alles moet ge en likte vingers af bruikt worden natuurlijk ga nu maar in groep een andere groep rekende uit om precies dat zitten het spontane gebabbel en gelach terwijl ze geld terug te hebben dat we eraan uitgeven ee n 24 groep bouwde stalletjes op een groep schreef de evenzeer als middel tot het beinvloeden van recepten in veelvoud over er was geen drukpers anderen via taai e tekende slogans en affiches hou je kloek 2 luisteren en spreken lezen en schrijven groei met een koek den hier uit tot werkelijk communiceren van toen de ouders en mensen van het dorp kwamen uit vlogen de kokosbollen rabarberstikker tarzan reele eigen behoeften krakers en muesli de deur uit eigen doelbepalingen een verrassing van een collega zijn fanfare eigen plannin g kwam spelen tussen de stalletjes op de markt met eigen uitvoering slag blaas en andere muziekmakende instru waarna een eigen evaluatie volgde menten de juf zelf verraste haar kinderen en zichzelf met een bezoek van de regionale pers totaalonderwijs eigen taal leersituaties met interview foto s en relaas de dag erop in de scheppen krant en de volgende dag nog een korte nabe schouwing m e t een collage uit de opstelletjes die waarom eigen tussen aanhalingstekens elk de kinderen s middags na het opruimen hadden kind elke leerkracht is zich min of meer onbe geschreven over hun snoepmarkt wust van de eigen levensbehoeften van wat wer kelijk je leven leefbaarder maakt daarom is er evalu a ti e sturing door de leerkracht nodig maar evenzeer bijsturing doordat de juf van binnenuit luistert nee er werd niet reeel gewerkt aan het warme naar de kinderen en doordat ze er ook kritisch eten op school niemand ook niet het ouderco gaat over lezen en zelf een eigen leven gaat le mite kwam op het idee de artikels over hoe het ven pas dan kan er uit lessituaties actie groeien eten op school en thuis complementair opbou die meer leefbaar maakt jezelf en anderen alert wen te vermenigvuldigen laat staan er iets over maakt je laat ervaren dat iedereen kan meewer te zeggen toch gebeurden hier belangrijke dinge ken aan de verandering van de situatie tjes zo n eigen actie ook al loopt ze dood leert je wat begon met naamwoordgroepen rubriceren strategisch inzichtelijk en doelgericht maar ook en er een huiswerk over maken werd een ketting gevoelsmatig op je eigen levenssituatie in de van taal activiteiten waarin twee doelen be groep ingaan reikt werden en dat proces is ook een taalproces en daarin is 1 schoolgrammaticale vaardigheden functioneer spraakkunst meer spraakkunst als dit proces er den als middel tot communicatie tot het zich door geactiveerd wordt verzetten tegen beinvloeding door taal maa r noten 1 a oldersma de meester is gek een boekje over on gie al doende tweede werkboek b2 p 396 derwijzersgedrag aldoendeekstra nskv amers muu rhu izen 9 amersfo o rt foo rt muusses purmenrend p 26 28 en 45 46 schrijven om te leren kinderteksten en pedagog 2 w i m van calcar taalbeschouwing dcn cahier g ische praktijk een overzicht i n h ei bel 13e jrg j un i muusses purmerend 1975 p 83 84 1979 p 27 3 nijmeegse werkgroep taaldidactiek taaldidactiek vrijheidsstraat 1 8 b 2300 turnhout aan de basis wolters noordhoff groningen 1978 nijmeegse wer k groep taaldidactie k o c p 496 499 twee d e d ru k p 503 506 tbid p 536 54 3 heel deze ketting van lesactivitei 4 centrale raad van het katholiek lager onderwijs t en ste u n t ec hte r n ie t o p dit h and b oe k w an t zij gi n leerplan voor de lagere scholen moedertaal 1969 gen d oo r ti j dens het sc hoo lja a r 76 77 het is ec hte r charles morrenstraat 28 luik p 51f2 wel boeie nd ze t e gen dez e ac h ter g r on d te pl aatse n 5 p van den hoven kinderteksten en kritiese pedago daa rom deze ve r w i jzin gen 25