Documenten
leidse werkgroep moedertaaldidactiek moeder taaldidactiek een handleiding voor het voorige zetonderwijs muiderberg dick coutinho 1980 f 52 5 0 ton kuster s sprachdidaktik neue perspektiven und unterrichtsvorschlag e als je op zo n manier iets aan grammatica wil ren als hulpmiddel bij die analyse wil klein in doen dat taalgebruikers er iets aan hebben kun zichten uit de taalhandelingstheorie gebruiken je heel wat suggesties vinden in het boekje inzichten die hij helder uitlegt hij verbindt die sprachdidaktik theoretische aspecten met een reeks onderwijs in een tiental opstellen proberen de auteurs vaak doelstellingen zodat duidelijk wordt wat je aan praktische voorstellen te doen voor taalreflectie taalhandelingen moet analyseren met welke doel die iets oplevert voor de taalbeheersing van leer stelling enige van zijn doelstellingen zijn echter lingen sprachdidaktik heeft qua opzet vier aan nogal schools functioneel en de relatie met taal trekkelijke aspecten beheersing is dan moeilijk te leggen het is mij het lijkt me zinvol om na te gaan wat je aan bijvoorbeeld niet duidelijk waarom leerlingen in taalbeschouwing kunt doen in dienst of als on het algemeen het vaststellen van illocuties van derdeel van taalbeheersing willekeurige taalhandelingen zouden moeten de auteurs proberen alleen van linguistische oefenen daarbij valt op dat de leerlingen vooral theorie gebruik te maken voor zover didac talige aspecten moeten analyseren de voor com tische uitgangspunten dat rechtvaardigen niet municatie belangrijke sociale factoren blijven bui alle auteurs slagen trouwens daarin ten schot twee stappen in de analyse met bijbe die theorie wordt erg helder uitgelegd het is horende leerdoelen zijn bijvoorbeeld nodig om een inleiding over pragmalinguistiek beslissing over reactiehandeling leerdoel te lezen voordat je de voorstellen voor taalbe talige middelen afstemmen op de communicatie schouwing op pragmalinguistische grondslag ve en situatieve samenhang e n kunt begrijpen reeksen taalhandelingen bekijken leerdoel de in de meeste opstellen komen of praktische relatie tussen taalhandelingen herkennen en kun voorstellen voor lessen of verslagen van prak nen aanbrengen tijkervaringen aan bod deze analyses lijken mij erg moeilijk als je de so sommige auteurs slagen in die opzet niet hele ciale factoren niet bekijkt en zo taal los maakt maal h schuwer dialektbedingte schulschwie van de maatschappelijke werkelijkheid rigkeiten en p conrady grundziige von wahrne in het opstel spracherwerb und sprachdidaktik mungen und lenen bei kindern bespreek ik niet van l hoffmann komen de gespreksregels van omdat ze er in geen enkel opzicht aan voldoen en grice aan de orde hoffmann stelt voor om in omdat ze moer lezers waarschijnlijk niets nieuws taalbeschouwingslessen ook in te gaan op de te bieden hebben overtredingen van deze regels geef zo weinig informatie dat je juridisch niet k p klein didaktische aspekte eineg theorie te pakken bent des sprach ichen handeins schetst overzichtelijk lieg altijd als dat jouw partij voordeel kan het theoretisch kader waarin de meeste voorstel brengen len passen uitgangspunt voor taalreflectie is ver wantrouw steeds je gesprekspartner betering van communicatie waarin 1 maat zeg nooit alles wat je weet schappelijke factoren en 2 intent ies van taalge zo n analyse lijkt me voor leerlingen niet alleen bruikers een grote rol spelen terwijl 3 het sla leuk maar ook nuttig als je daarbij wel ingaat op gen van communicatie niet moet worden afgeme de maatschappelijke en situationele omstandighe ten aan materialistische effectiviteits criteria als den leerlingen hun eigen taal analyseren kunnen ze w gewehr samensteller van de bundel geeft in proberen aan hun communicatie iets te verbete brauchen wir eine neue grammatikkonzeption 46 een uitgewerkt voorstel voor taalbeschouwing teert niet naar bed hoeft als hij zijn moeder of va waarin aan de orde komen der ervan probeert te overtuigen dat hij beter 1 analyse van reeksen taalhandelinge n wat langer op kan blijven die hebben namelijk 2 analyse van aspecten van aparte taalhandelin meer macht ge n het begrijpen van teksten op basis van taalbe 3 analyse van de gebruikte taalmiddelen schouwing wordt door l ho ff mann en k p de laatste analyse wordt opgehangen aan klein behandeld in lernziel texte versteken zij de vorm waarin de zin staat gebiedend aan leggen eerst uit welke twee niveaus van begrip zij voegend etc belangrijk vinden expliciete performat i eve werkwoorden het begrijpen van informatie e n modale werkwoorden het begrijpen van de intentie van de schrijver passieve vorm zij stellen voor beide niveaus analysevragen voor illocutieve bijvoeglijke naamwoorden en geven een uitvoerig voorbeeld van een analyse modale bepalingen aan de hand van een stukje uit roodkapje ze hij gaat helaas niet in op hoe je in de klas deze proberen leerlingen door middel van de analyse drie niveaus van analyse overzichtelijk met elkaar communicatieve vaardigheden te geven om zich kunt verbinden een modale bepaling die in de tegenover persuasieve teksten teweer te stellen ene reeks taalhandelingen op een bepaalde inten b engelen aufbauprinzipien wissenschaft icher tie van de taalgebruiker duidt kan in een andere grammatiken und der aufbau des grammaiikun reeks taalhandelingen een heel andere werking terrichts gaat na welke elementen uit een hebben hij legt trouwens wel helder uit wat wetenschappelijke grammatica voor leerlingen reeksen taalhandelingen zijn moeilijk zijn zinsontleding met indeling in h frankenberg didaktische aspekte der argu onderwerp lijdend voorwerp etc is moeilijk mentationstheorie richt zich in zijn taalbeschou omdat deze meer formeel dan inhoudelijk is hij wingsvoorstel op argumentatie in gesprekken hij gaat vervolgens na aan welke grammaticale gaat uit van ervaringen die leerlingen opdoen als elementen leerlingen het meest kunnen hebben ze in gesprekken niet tegen de argumentatie van en komt zo tot andere categorieen zoals plaats volwassenen opkunnen doordat bepaling tijdsaanduiding reden instrument de tegenstrijdigheid tussen de centrale bewe grammatica onderwijs zou met deze categorieen ringen niet helder uitgewerkt wordt moeten beginnen hij geeft naast een uitgewerkt de interactie part ners in rigide vorm aan hun voorstel ook de nadelen van zijn werkwijze aan rol identiteit institutie vasthouden j janning tenslotte bespreekt spiegeloefeningen een van de gespreksdeelnemers niet goed kan zur didaktik und methodik der konirollie rten problematiseren dialogs deze oefening wordt niet alleen als luis institutionele normen niet in acht worden ge teroefening gebruikt leerlingen moeten er ook nomen beter door leren hun gedachten onder woorden hij analyseert een protocol waarin leerlingen zelf te brengen hij noemt dat het taal denk vermo klachten over school bespreken en geeft aan op gen hij onderscheidt verschillende fasen in het welke manier een dergelijk gesprek en analyse leerproces en geeft daarbij verschillende oefenin voor leerlingen zinvol kan zijn frankenberg gaat gen een gesprekspartner moet voordat hij zelf van leerlingen problemen uit en geeft leuke voor iets toevoegt aan het gesprek eerst de bijdrage beelden de analyse is niet al te ingewikkeld en van de vorige spreker uitvoerig herhalen of zo hij kiest voor zijn analyses leerlingentaal in voor ko rt mogelijk herhalen of selectief herhalen leerlingen relevante situaties uit etc uit zijn ervaringen met spiegeloefeningen sprache im a rag van h d kuhler is nogal theo geeft hij voor en nadelen juist omdat het taal retisch het belangrijkste van zijn overzicht is beschouwelijke element in zijn voorstellen ont vooral dat hij wijst op het gevaar dat ook taal breekt verwacht ik zelf niet zoveel van deze handelingstheorie zich richt op geidealiseerde oefeningen voor verbetering van taalbeheersing in uitingen losgemaakt van de reeks taalhandelin reelere situaties gen en situationele en maatschappelijke verschijn selen zo staat niet vast dat een leerling die vol sprachdidaktik gaat op verschillende aspecten gens de normen van frankenberg goed argumen van taalbeheersing in dagelijkse gesprekken voe 47 ren argumenteren teksten begrijpen waarbij taalbeschouwing is voor een deel ook werke veel van de praktische voorstellen redelijk zouden lijkheidsbeschouwing ze verdiepen zich niet in kunnen passen in normaal functioneel onderwijs de maatschappelijke achtergronden van leerlingen hoofdpunten van kritiek zijn of de situaties waarin die communiceren en ma sommige auteurs weten niet aannemelijk te ken zo taal teveel los van de werkel i jkheid maken dat hun voorstellen voor taalbeschouwelij desondanks toch een interessante reader ke activiteiten niet gebaseerd zijn op het bestaan van een linguistische theorie maar op didactische w gewehr hrsg sprachdidaktik neue per uitgangspunten wetenschappelijke volledigheid spektiven und unterrrchtsvorschl ge dusseldorf wint het soms van didactische idealen schwann 1979 176 pag hoe kom je achter de werkelijke leerbehoeften van je leerlingen dat kun je te weten komen op zaterdag 15 november zie pagina 1 48