Strategietraining – een hulpmiddel en geen wondermideel!

concl u si e foru m de commissie heeft het zekere voor het onze kere gekozen alle controversiele onderdelen zijn verdwenen of in ieder geval niet verplicht ben van wendel de joode gesteld er verandert dus niet zo heel veel de v van vernieuwing mag wat mij betreft uit de strategietraining naam van de commissie worden geschrapt er is wat gerommeld in de marge men heeft het niet een hulpmiddel en aangedurfd om verregaande veranderingen voor te schrijven natuurlijk begrijp ik dat een geen wondermiddel eindexamenprogramma gedragen moet wor den door een brede basis maar ik vind het op vallend dat de meerderheidsstem de ene keer gebruikt wordt om een voorstel te wippen toen de redactie van moer mij vroeg mijn arti leesdossiers en mondelinge vaardigheden en kel naar een strategie georienteerde leesvaar de ander keer niet sterk genoeg blijkt om een digheidsdidactiek van wendel de joode r99o voorstel te kunnen voorschrijven schrijfvaar zo vorm te geven dat anderen erop zouden kun digheid in de definitieve voorstellen vind ik nen reageren verwachtte ik niet dat er zo veel in ieder geval weinig terug van mijn ideeen en reacties zouden komen immers behalve addie opvattingen gerritsen harrie mazeland en ludo verhoe ven die op verzoek van de redactie nog in het literatuu r zelfde nummer mijn bijdrage van commentaar voorzagen reageerden in moer t99o 8 ook nog geerligs h vertegenwoordiging en inspraak remko van loon mart visser en els rutten in moer r 99 r r p 9 r r een korte reactie op al deze bijdragen lijkt mij gijsbers l goedbedoeld gesleutel in de marge correct eindexamens nederlands vwo xnvo in on ze taal 1991 2 3 p 25 27 addie gerritsen vertelt in haar praktische reactie ras w inspraakrondje eindexamens neder hoe zij de leerlingen door een gerichte schrijf lands zwolle i december i99o in moer 1991 2 opdracht bij een door de leerlingen zelf geko p 71 73 zen onderwerp verschillende teksten laat lezen twickelcollege geachte commissie in moe r waar zij iets mee hebben ook laat zij zien dat 1990 1 7 8 zij gebruik maakt van een handreiking in tien von bestuur een reactie op het derde voort stappen van koos hennephof om de ontwik gangsverslag in moer i99i t p 3 6 keling van het leesproces vorm te geven zij eindigt met de voorzichtige constatering dat de resultaten over het algemeen beter zijn gewor den ik zou graag eens een letterlijk protocol van een paar van haar lessen lezen om te zien hoe haar lessen nu precies verlopen daar ging het mij namelijk om in zijn boeiende reactie gaat harrie mazeland uitvoerig in op de gespreksanalytische technie ken die gebruikt kunnen en moeten worden bij het analyseren van lesprotocollen hij laat bij voorbeeld zien hoe noodzakelijk het is dat de relevantie van de gegeven antwoorden juist be oordeeld wordt en hoe belangrijk het is dat de gene die antwoord geeft de mogelijkheid krijgt zich te orienteren op voor de gesprekspartne r 1991 4 moer 147 belangrijke informatie vanzelfsprekend ben ik schrijfonderwijs inderdaad een belangrijke im dit volledig met hem eens tegelijkertijd de puls zouden geven de uitspraken van ludo monstreert harrie mazeland hoe moeilijk het is verhoeven over de noodzakelijke geintegreerde tot een juiste beoordeling van de gegeven ant aanbieding van de leerstof in de basisvorming woorden te komen bij de derde vraag die haar kunnen wij alleen maar ter harte nemen hetty gesteld wordt kiest ze er dan ook voor om te zeggen dat ze geen antwoord weet als het is jammer dat remko van loon mart visser datgene wat ze wel weet niet goed genoeg is mede op basis van harrie mazelands onjuiste dan is het inderdaad geen domme strategie om interpretatie zie boven tot de conclusie ko je oorspronkelijke onbevangenheid in te ruilen men dat de twee leerlingen wel degelijk een voor behoedzaamheid ik geloof niet dat deze strategie toepassen namelijk een overle interpretatie van de reactie van hetty juist is vingsstrategie in het kader van mijn artikel hetty gaf tijdens de zes lessen bepaald niet de voerde het te ver om de resultaten van mijn on indruk dat zij geneigd was alleen maar voor derzoek ter sprake te brengen zo bleek hetty zichtig te reageren daarvoor was zij veel te na mijn overladen stoomcursus voor hdogbe open hieruit blijkt eens te meer hoe moeilijk gaafden significant vooruitgegaan te zijn bij het is een onderwijsleer gesprek te analyseren doortje was dat niet het geval overigens was mijn conclusie kan dan ook geen andere zijn daar heel duidelijk een verklaring voor te ge dan dat lesgeven nog veel moeilijker is dan ven bij mijn onderzoek kon ik kiezen tussen wij vaak denken het verschil tussen dat wat wij een werkbare onvolledige orientering of een willen en doen en dat wat wij denken dat er volledige onwerkbare orientering ik koos gebeurt is heel groot in de opleidingen zullen voor de eerste een volledig protocol van slechts wij nog meer aandacht moeten schenken aan een zestal lessen met alle bezwaren van dien en gespreksanalyse harrie mazeland heeft mij in dan nog blijkt er heel wat gezegd te zijn als je ieder geval opnieuw op dat spoor gezet het protocol moet uittypen voor de uitvoerige beschrijving van de in ludo verhoeven schrijft in zijn bevlogen betoog amsterdam noord ontwikkelde leergang tekst dat directe instructie in begrijpend lezen en en begrip ben ik remko van loon mart visser stellen in het onderwijs in feite niet wordt ge dankbaar ik denk dat veel docenten naar tekst geven minder dan een procent van de onder en begrip zullen grijpen als zij zich met leesstrate wijstijd wordt besteed aan systematisch onder gieen bezig willen houden het probleem blijft wijs in lees en schrijfvaardigheid en in lees en echter of de docenten die dit materiaal gebrui schrijfstrategieen met nadruk wijst hij op het ken ook werkelijk doen wat zij willen doen feit dat er in het onderwijs te weinig aandacht is daarom zou ik ook wel eens een letterlijk proto voor metacognitie de kennis van leerlingen col willen zien van door remko of mart gege over eigen cognitieve processen en de produk ven lessen er is immers vaak zo n groot verschil ten ervan hij geeft aan dat het daarbij gaat om tussen onze vakdidactische retoriek en onze zelfwaardering en zelfregulatie wat betreft lespraktijk zelfwaardering moet kinderen worden geleerd hun eigen leercapaciteiten goed in te schatten terecht merkt els rutten op dat juist de zwakke wat betreft zelfregulatie is van belang dat kin leerlingen gebaat zijn bij de ontwikkeling van deren doorkrijgen hoe ze hun leerprocessen een didactiek die deze leerlingen verschillende kunnen plannen uitvoeren en evalueren met strategieen leert kennen en hen ook dwingt deze nadruk stelt ludo verhoeven dat het nodig is strategieen echt te oefenen en te beheersen dat leraren hun passief volgende houding in bovendien laat zij zien en dat is het waarde ruilen voor een actief uitleggende houding de volle van haar reactie dat de structuur van zo n houding van de leraar zou er voortdurend op didactiek geent kan zijn op de leerpsycholo gericht moeten zijn om de sturing en verant gische uitgangspunten van gal perin haar woordelijkheid met betrekking tot het lees en uitwerking in een concrete toepassing bevat schrijfproces geleidelijk over te dragen naar de daartoe een aantal heel duidelijke aanwijzingen leerling ik denk dat wij als wij dat laatste zou de uitspraak van els strategietraining wordt den doen de functionaliteit van het lees en op het ogenblik te veel gezien als een soor t 1 48 moer 1991 4 panacee voor all es wat maar leesprobleem kan leesvoe r heten is mij uit het hart gegrepen evenals de opmerking dat een lezer in staat moet zijn be wust te kiezen welke kennis en vaardigheden hij in zal zetten bij een bepaalde lees taak wij zijn dan eigenlijk weer terug bij de metacognitie van ludo verhoeven j eu gdboek engids ter zij d e de gids boek en jeugd go 91 bevat het gebruike lijke overzicht van iooo kinderboeken ieder naar aanleiding van mijn lesprotocol schreef met een korte inhoudsbeschrijving de boeken een collega mij dat zij de cassetterecorder ook zijn geordend naar leeftijdscategorie genre en eens aan zou zetten tijdens haar lessen ik moet onderwerp naast de registers op naam onder haar waarschuwen je gevoel van eigenwaarde werp en trefwoord zijner lijsten met bekroonde wordt behoorlijk op de proef gesteld dit neemt boeken boeken voor moeilijk lezenden en niet weg dat ik het voor mijzelf heel nuttig vond adressen van instellingen op het gebied van en dat ik degenen die reageerden dankbaar ben jeugdliteratuur dat zij die moeite genomen hebben heel verras nieuw zijn de onderwijsspecials ze bestaan send is voor mij de constatering dat zoveel ver uit een korte inleiding op het thema waarin schillende mensen reageerden gewone leraren ook lesideeen gevolgd door een lijst bruikbare onderzoekers en opleiders de aanbeveling voorlees boeken voor de onderbouw van het die remko van loon mart visser doen om basisonderwijs is het motto elk kind is wel docenten meer te betrek ken bij de ontwikke eens bang voor de bovenbouw heet de special ling van een leesstrategie gerichte aanpak lijkt op kamp de leraren onderbouw van het mij in dit verband volkomen correct daarnaast voortgezet onderwijs kunnen aan de slag met zou ik de docenten willen oproepen de uitkom het thema alles wat je altijd al wilde weten over sten van onderzoek meer te betrekken bij hun seks dagelijkse lespraktijk een ding staat voor mij vast strategietraining is een goed hulpmiddel boek en jeugd qo 91 den haag amsterdam maar zeker geen wondermiddel het is ech nblc cpnb i99o besteladres nblc postbus ter bemoedigend dat zovelen daarover willen 93054 2509 ab den haag 070 3 1 4 t s oo 2 46 nadenken blz f12 50 literatuu r e en lex i con voor l iteraire begrippen wendel de joode b van naar een strategie de literatuurwetenschap heeft in de loop van de georienteerde leesvaardigheidsdidactiek in tijd enorm veel literaire termen ontwikkeld moer i99ol5 p 173 178 deze hebben betrekking op culturele stromin gen literaire bewegingen ze onderscheiden genres kunstvormen stijlfiguren thema s en motieven dit naslagwerk definieert zulke uit eenlopende literaire begrippen en is bedoeld voor het voortgezet onderwijs de lerarenoplei dingen en voor studenten in de literatuurwe tenschap de gehanteerde indelingscriteria zijn vrij ruim er wordt ook aandacht besteed aan vor men van lectuur zoals de streekroman het mis daadverhaal en de science fiction de voorbeel den die gebruikt zijn komen uit europese en amerikaanse literatuur die in nederland ver krijgbaar is de samenstellers hebben gepro 1991 4 moer 1 49