Strijd tegen analfabetisme

strijd tegen analfabetisme peter van petegem in het kader van het internationaal jaar van de alfabetise ri ng 1990 vonden op 16 en 17 november in de aula van de rijksunive rsiteit gent studiedagen plaats met als thema st rijdtegen analfabetisme de organisatie was in handen van het unesco centrum vlaanderen 1 vier invalshoeken waren aan de orde analfa betisme in de internationale context kans armoede onderwijs en volwassenen educatie dit artikel heeft een kort ove rzicht van deze studiedagen en moet de lezer toelaten alfabetisering te zien in een ruimere context in samenhang met zijn economische politieke culturele en sociale dimensie analfabetisme in de visie op onderwijs vierde een tijd lang tijd hoogtij maar werd verworpen door het internationale context inzicht dat mensen eerst en vooral de zin moeten inzien van de aan te ieren vaardig heden willen ze gemotiveerd geraken en et th ema werd ingeleid door h van blijven ele rug r doom rug c c dit leidde tot een nieuwe visie op alfabeti de keyzer kul en l dubbeldam sering die bekrachtigd werd tijdens de ceso centrum voor de studie wereldconferentie van onderwijsministers van het onderwijs in ontwikkelingslanden in teheran in 1965 de vorm en de inhoud den haag van alfabetiseringsprogramma s moeten in analfabetisme is een internationaal pro de eerste plaats afgestemd zijn op de bleem en is bovendien meer dan alleen behoeften en problemen van de doelgroep een onderwijsprobleem zo stelde van de term functioneel analfabetisme vindt qae1e vast het dient dan ook in een inter hierin zijn oorsprong men is functioneel nationale context bestreden te worden en analfabeet wanneer men niet beschikt over de sociale economische en culturele fac de kennis en vaardigheden om effectief te toren moeten onder ogen gezien worden functioneren in alle activiteiten van de verschillende sprekers schetsten de gewij omgeving waarvoor lees en schrijfvaardig zigde inhoud en interpretatie van het heden noodzakelijk zijn en wanneer men begrip analfabetisme in de jaren vijftig was deze vaardigheden onvoldoende beheerst een analfabeet iemand die een eenvoudige voor de eigen ontwikkeling en voor die van boodschap betreffende zijn dagelijks leven de gemeenschap niet kon lezen of schrijven alfabetiserings dubbeldam wees er op dat functionalisme campagnes werden gekenmerkt door vaak vanuit louter economische motieven grootschaligheid en het op een schoolse geinspireerd werd als reactie hierop ves manier ieren lezen alfabetisering was een tigde o a freire de aandacht op de sociale doel op zich immers onderwijs zou auto en culturele participatie van de bevolking matisch leiden tot politieke en economi en op de politieke ontwikkeling vanuit zijn sche verbeteringen deze optimistische filosofie van het bevrijdingsonderwijs is wc 20 e jaargang nummer 3 december 1990 alfabetisering een instrument voor sociale analfabetisme gevolgd door afrika sub en politieke bewustwording sahara 52 7 en de arabische landen het betoog van doom zette deze politieke 48 7 oost azie telt 24 0 analfabeten dimensie verder uiteen alfabetisering is in en latijns amerika 15 2 de cijfers die de eerste plaats een sociaal fenomeen van nen wel genuanceerd te worden gezien de kennis en machtsverwerving het is in unesco zelf toegeeft dat het tellen van essentie een gevecht om kennis en vaar het aantal analfabeten in ontwikkelingslan digheden te democratiseren waaruit den quasi onmogelijk is potentieel ook andere maatschappelijke hetzelfde geldt trouwens voor de ontwik machtsverhoudingen kunnen groeien kelde landen zij het om andere redenen begin maart 90 werd in domtien thailand analfabetisme werd in de geindustrialiseer de wereldconferentie education for m de landen lange tijd afgedaan als een feno gehouden alfabetisering werd er ingebed meen dat is uitgeroeid analfabetisme kan in de basiseducatie of basisvorming niet voorkomen zo redeneerde men d w z alle kennis vaardigheden en houdin omdat in bijna alle europese landen de gen waarover men moet beschikken voor wettelijke leerplicht vorige eeuw al werd een menswaardig leven in de hedendaagse ingevoerd 2 er werd dus ook geen cijfer maatschappij materiaal verzameld de overheid en de het belang van basisvorming is drieerlei 1 publieke opinie beginnen nu stilaan te basisvorming is een fundamenteel recht beseffen dat analfabetisme ook in ontwik voor iedereen 2 basisvorming is noodza kelde landen nog bestaat duitsland kelijk voor de economische ontwikkeling spreekt van 0 75 analfabetisme dene mansart verwerven vaardigheden die ont marken 5 a 10 en nederland 7 in wikkeling mogelijk maken 3 basisvorming vlaanderen zijn er naar schatting 300 000 is het fundament voor een democratische analfabeten ontwikkeling de bevolking krijgt toegang tot informatie mensen zijn in staat zich uit te spreken hun capaciteiten te ontwikke kansarmoede len en actief deel te nemen aan het maat schappelijke proces men kan dat berei ken bijvoorbeeld via onderwijs in scholen het thema kansarmoede werd ingeleid de keyzer onderstreepte de noodzaak van door h deleeck ufsia j breda ufsia een integratie van de basisschool met de h baert kul en n vettenburg kul basiseducatie voor volwassenen het er werd zeer uitvoerig ingegaan op het belang van de politieke wil en vooral ook begrip armoede maar uiteindelijk ging het de nood aan een methodiek die ook gdin om de sociaal economische en sociaal tegreerd is in een economische en socio culturele factoren die het analfabetisme in culturele take off de hand werken armoedebestrijding moet volgens deiced zowel preventief als cura vermeldenswaard zijn ook de cijfergege tief zijn waarbij onderwijs en vorming geen vens die dubbeldam en van dele citeer breekijzers kunnen zijn maar wel mogelijke den uit de publikaties van de unesco hefbomen i v m het voorkomen van analfabetisme meer specifiek stelt vettenburg dat de op wereldschaal bedraagt het analfabetis school een belangrijke rol kan spelen in het me in 1990 26 9 voor de geindustriali doorbreken van het maatschappelijke seerde landen 4 4 en voor de ontwikke kwetsbaarheidsproces o a door het sti lingslanden 35 1 vooral in de derde muleren van een positieve band tussen de wereldlanden doen zich sterke verschillen leerkracht en de leerlingen de spreekster voor koploper is zuid azie met 53 8 geeft toe dat de taakomvang van de december 1990 nummer 3 20 e jaargang t school niet oneindig kan worden uitge bestaat er een gepast overgangsbe breid maar ze verwijst naar een mogelijke leid van de kleuter naar de lagere school samenwerking met het welzijnswerk wat vooral wat het signaleren van te voorziene ondersteunend kan werken meer concrete problemen betreft strategieen of stappen moeten nog onder wordt er een aangepaste vakdidactiek zocht worden aangewend vooral zwakke lezers worden door sommige leesmethodes van meet af aan al benadeeld 3 doordat de eigenlijke onderwijs leestechniek en vooral het technisch lezen te weinig wordt geoefend wordt er diagnostisch onderwijs nart dit thema kreeg de ondertitel analfabetis parreren gegeven dit houdt het onder me spijt onderwijs oorzaken en remedies zoek in naar het onderdeel van het leerpro en werd ingeleid door i ponjaen vub en ces dat verantwoordelijk is voor een onvol w jansen ula doende prestatie zijn leerkrachten ondanks de reusachtige budgettaire hiervoor opgeleid en wat met de behan inspanningen vanwege de overheid is 5 deling die hierop zou moeten volgen van de bevolking fictioneel analfabeet de basisschool als geheel wordt ook een kritische doorlichting van het onder onder de bups genomen m b t het belang wijs en vooral het basisonderwijs dringt van de organisatie en het klimaat van de zich op naast didactische en organisatori school en de systematische aandacht sche aspecten moeten vooral psycho voor zorgverbreding resultaten van het sociale en sociologische variabelen onder effective schools onderroek worden ver zocht worden taald naar dit terrein wat resulteert in vra jansen opent zijn bijdrage met het volgende gen als is het team doorheen de verschil krantebericht uit 1974 de achttienjarige lende leerjaren bereid systematisch de peter doe heeft klacht neergelegd tegen het nadruk te leggen op lezen worden leer san francisco unified school disbic lingenvorderingen zowel voor technisch omdat hij na 13 jaar regelmatig schoowbe als voor begrijpend lezen regelmatig zoek nog steeds niet behoori k kan lezen gemeten wordt door het team systema peter ae gewoon begaafd is mat een tisch gewerkt naar gezamenlijk aanvaarde schadevergoeding van 500 000 u s dollar minimumdoelstellingen de school kan en moet mee verantwoorde lijk gesteld worden is onderwijs immers geen universeel mensenrecht volwasseneneduca ti e er zijn volgera jansen verschillende rede nen waarom analfabetisme nog voorkomt ondanks het onderwijs we overlopen enlae het laatste thema werd ingeleid door d leinspirerende vragen en bedenkingen van damme rug r sbybol vub en w leesproblemen zijn voor het eerst leirman kui zichtbaar in het eerste leerjaar maar het in tegenstelling tot de keyzer wees van voorbereidend leesonderwijs vangt al aan damme op de gevaren van verschoolsing in de kleuterschool is er door het vaak van het alfabetiseringswerk het zou vol verkeerd begrepen ervaringsgericht kleu gens hem jammer zijn dat het alfabetise teronderwijs egko jansen kenmerkt het ringswerk gereduceerd wordt tot een edu door een soort van gezelligheidsdenken catieve methode en een deelproject nog wel voldoende systematische aan binnen de volwasseneneducatie dacht voor het werken naar de leesvoor interessant waren de vier methodes uit waarden toe mexico die leirman voorstelde die zijn vc 20 e jaargang nummer 3 december 1990 mensen die ontvankelijk zijn voor en nood hebben aan alfabetisering een spelpro unesco centrum vlaanderen v w gramma zoals cijfiers en letters blijkt zeer populair te zijn bij analfabeten met enige creativiteit is het niet moeilijk dit aan te strijdtegen wenden voor alfabetisering recent kwam in zeg ns aaa een kort 4nalf4remie fragment voor waarin volwezen werd naar lees en schrijfproblemen direct daarna werd het thema behandeld in het praatpro 16 en 17 ooromber 1990 gramma sonja met een schrijigroep uit rijksuniversiteit gent eindhoven wat meer dan 2000 reacties uitlokte s naast de overwegend negatieve en vaak y yyyc i stereotype uitspraken over het hedendaag nd t se media landschap ligt hier een zinvol werkterrein braak voor creatieve aifabetisse ringswerkers en programmamakers peter van petegem uia didactiek en kritiek universiteitsplein 1 2610 wilnjk 11110 nmimn4jairraw1enlmli if naast elkaar waardevol omdat ze telkens noten verschillende soorten deelnemers berei ken naast een individuele methode de groepswerkmethode en de radio methode 1 unesco centrum vlaanderen vzw is er ook sprake van de tv methode een franklin rooseveltplaats 12 2008 populaire telenovela vgl sons and antwerpen tel 03i231 7766 daughters neighbours wordt gekop peld aan korte alfabetiseringsfragmenten 2 belgie vont hierop om diverse met dezelfde spelers die de rol van leer redenen een uitzondering de wet kracht en deelnemer spelen na 20 minu op de leerplicht dateert bij ons van ten gaat het programma weer verder aan 1914 en werd effectief toegepast vullend is er les en oefenmateriaal en vanaf 1918 persoonlijke begeleiding voorzien 3 we verwijzen naar het gebruik van de de voorzitter van unesco vlaanderen globaalleesmethode of van de corn greep dit laatste punt aan om te bepleiten municatieve benadering waarin vaker dat ook de media hun verantwoordelijkheid geraden wordt vooral door zwakke moeten opnemen een tv zender zoals re lezers vtm bereikt door zijn programmatie december 1990 nummer 3 20 e jaargang