Strips in de klas

15 strips in de klas na een namiddag druk kokerellen met de vele ingredienten uit guus kuilers grote mensensoep voelden we ons in de avondsessie mafkees genoeg om onder te duiken in de wereld van het strip verhaal erg geliefd bij de leerlingen belangstelling zal er dan ook wel zijn als je strips in de klas brengt heer en meer dringen de media ons beelden op jongeren hebben begeleiding nodig als zij uit het consumptiepatroon willen geraken en met weerbare ogen leren kijken strips zijn hiertoe een uiterst vrucht baar en gemakkelijk beschikbaar terrein ter inspiratie voor ons praktisch werk met w vandersteens d e bokkige bombardon suske en wiske album nr 160 maakten we gebruik van de elementen naar voren gekomen in vier lesvoor stellen die in de substroom strips onderdeel van de stroom over het tekstonderwijs op de von conferentie 1975 te antwerpen door de deelnemers werden uitgewerkt onder leiding van frank coppieters docent u i a deze vier lessen richten zich voornamelijk tot de leerlingen uit de hogere cyclus van het middelbaar onderwijs i tekst beeld als werkmateriaal werd een peanuts strip gebruikt 13 plaatjes a de leiaar vult de tekstblazen op zodat de leerlingen enkel over het beeld beschikken klassikaal poogt men interpreta ties voor de verschillende plaatjes op te stellen zo kan men het gedrag van deze volwassen kinderen benoemen wat dan voor charlie brown of lucie gradaties oplevert van de volgende adjectieven afwachtend lachend verbaasd bazig uitleggend vergenoegd redelijdend spottend nieuwsgierig enz ook het handelingsverloop kan worden onderzocht b de leerlingen worden in groepjes verdeeld en maeten vertellen wat er zich op de plaatjes afspeelt ze vullen zelf de lege tekstblazen op en wisselen die dan onder elkaar uit in een klassegesprek worden de resultaten vergeleken c de leerlingen krijgen de originele strip dus tekst en beeld in handen en kunnen die andermaal in een gesprek met hun eigen teksten vergelijken d en deze vierde en laatste faze kan men de structuur van de pointe onderzoeken een aansluitende huistaak zou een opstelletje kunnen zijn waarin men een drietal stripplaatjes uitschrijft 16 2 ideologie als werkmateriaal werden 6 strips uit het dagblad de standaard gebruikt doelstelling het wereldbeeld ontdekken zoals het in een bepaal de krant van i dag naar voren komt dit beeld moet samenhangend onder woorden worden gebracht waarna men de ideologie achter de strips relateert aan die van de krant in een laatste jaar hu maniora kan eet het ocg op een persoonlijke verwerking de op dracht worden gegeven een ideologische analyse van een andere krant uit te werken in een blokuur dus twee lesuren na elkaar komen de volgende twee fases aan bod a observatiefase waarin drie strips klassikaal worden behandeld b de leerlingen benaderen in groepjes de drie resterende strips als oefening bij strips in feuilletonvorm za l een leerling wat voorafging moeten samenvatten als richtsnoer big de bespreking van elk van deze strips kunnen de volgende te onderzoeken punten dienen 1 hoe zit het met de relaties tussen de figuren 2 f et hun relaties t o v de hen omringende wereld 3 welke waardecordelen worden er geveld engageert de auteur tekenaar zich 4 is de strip op de aktuoliteit betrokken v aaraan merk je dat dekor kledij enz 5 film en strip als vferkmateriaal werd een avonturenstrip suske en wiske gebruikt doelstelling nagaan via welke kanalen informatie wordt overge bracht zich bewust worden van hoe men percipieert keer in het bijzonder wat zijn de verschiller en de gelijkenissen tussen de media van de strip en de film bouw van de les a aan de hand van zelf meegebrachte strips zoeken de leerlingen naar een aantal gelij kenissen verschillen tusse n strip film b dit levert langzamerhand een aantal begrippen op die een begin van analyse van plaatjes mogelijk maken in deze analyses wordt het begrippenapparaat verrijkt c analyses net de verworven begrippen worden als oefening in groepjes verder verwerkt 17 enkele voorbeelden van te ontdekken begrippen het tekenperspectief afstand hoogte hoek in de strip komt overeen met de kamerastand in de film de aaneenschakeling van plaatjes in de strip r et de verbinding tussen de beelden shots in de film hoe wordt de evolutie in tijd en ruimte aangegeven tekst dekor zijn er sprongen of ellipsen vb lambik zit thuis plaatje i larcbik rijdt in zijn wagen op straat plaatje 2 hoe vult de lezer de witte plek of overgang tussen plaatje i en 2 in de muziek die de aktie begeleidt in een film kan funktioneel wor den vergeleken pet kleurschakeringen in de strip intensifiering wiske in nood tegen een roze achtergrond plaatje erna zelfde tekening maar de kleur is nu bloedrood geworden hoe suggereert het statische strip medium beweging hoe wordt spanning gesug gereerd prentjes verkleinen in oppervlakte en vergroten in aantal in een strip snelle afwisseling van shots in een film in strips denkt men in wolkjes in de film worden gedachten in beelden weergegeven evt begeleid door kommentaar van een verteller 4 strip en romanstructuur werkmateriaal een vergelijking tussen de rode eidder en brits keltische romans in samengevatte vorm een reeks suggestieve vragen voor een klassikale aanpak vat is er nodig om een verhaal op gang te krijgen waar komen hindernissen voor hoe worden ze opgelost wie is het hoofd personage wat wil hij bereiken wat is zijn opdracht wie of wat helpt hem resp werkt hem tegen hoe lang duurt een bepaalde sequens en v aaraah merk je dat v aar en waarom sprongen in de tijd aan de hand van welke elementen kan je het milieu karakteriseren welke plaatjes in de strip kunnen geschrapt worden zonder de essentie van het verhaal verloren te laten gaan waar begint het verhaal doorgaans op de eerste blz v aar de zaak een op te lossen verschijnsel een uit de weg te ruimen misverstand een te overwinnen gevaar enz waar het avontuur en hoe zit het met hun kausale zaak veroorzaakt avontuur veroorzaakt verhaal en temporele relaties avontuur ingebed in zaak ingebed in ver haal met deze vier lessen ben je nog long niet uitgestript je ken be staande strips verknippen en leerlingen laten heropbouwen fis schien komen er wel g oednieuwe uit de bus je kan het laatste plaatje in een komische strip weglaten en zo ontdek je misschien een vindingrijk hurcorist in je klas je vindt zeker leerlingen die bereid zijn de rollen uit de stripverhalen te dramatiseren 18 de tijd ontbrak ons om volledige lesvoorstellen uit te werken daarom besloten v e in groepjes opdrachten te hersenhozen het rijke materiaal bijeengebracht door frank coppieters en de deel nemers aan de strcorr strip van vorige herfstkonferentie bezorgde elke groep een vlotte start iedereen ging vooraf akkoord met de opmerking dat de strip d e bokkige bombardon een totaal gebrek aan originaliteit vertoont en volledig past in het mechanisme dat achter elke serieproduktie schuilt groepsopdrachten 1 zoek alle caatschcppijkritische passages vb band 47 81 109 136 176 181 182 208 220 217 2 vergelijk de achtervolgingen met die je uit de film kent 3 vergelijk prof barabas gadgets ir et die van bv james bond 4 vgl karakters in begin en einde reeks vb toenemende taalvaardigheid van jerom 5 vgl jerom obelix wie is de spiritueelste krachtpatser waarom 6 bestudeer de gezinssituatie van de hele familie wie is met wie getrouwd v ie zijn s en w ouders vgl met band i 2 16 7 passages 63 74 i 97 103 129 132 169 174 aanbieden zonder tekst in ballonnetjes lln moeten zelf tekst invullen of verknippen aanvullen 8 lln zoeken zelf sonder tekst in ballonnetjes waarvoor appa raten klankentapper 106 zendapparaat 185 i hultrason 22 24 135 dienen 9 veraamel alle onomatopeeen ook daarmee een klanksyrrifonie maken 10 hoe komt de politie in het verhaal naar voren klopt dat met de realiteit 11 zoek alle blunders va n lambi k karakterisee r elk met een krachttoeren jcro m adjectief ijdelheid sidoni a zenuwcrisissen sidoni a verstrooidheid baraba s 12 zoek alle letterlijk interpretaties van spreekwoorden en zegs wijzen vb 31 32 104 13 hoe lang duurt het hele verhaal waar wordt het onderbroken waarom vind je dat geslaagd 14 zijn er ook andere personages die door hun verwaandheid blunders begaan 15 verklaar kleur schckeringen in 32 56 38 58 i06 ii0 121 e v 169 176 19 16 waartoe dienen diakritische tekens 17 vind je het niet gek dat tante idonia in pijama slaapt 38 18 bekijk kleding striphelden vgl andere verhalen boeven 19 bekijk beschrijf bespreek interieur 20 onderzoek sexuele kenmerken va n de personages attributen 21 onderzoek de ritmische effecten door variatie in plaatjes indeling vb 82 96 22 onderzoek close ups 69 80 waarom 23 waarom geen kadertje in 124 219 80 62 24 verklaar 200 lacht je dat zonder plaatje 25 hoe komt de liefde van verschillende personages voor schalul 26 bekijk eens 58 59 1 27 komt 184 niet onverwacht deus ex machina 28 in welke kranten en tijdschriften lees je de strip van suske en wiske 29 kinderliefde in 174 frank coppieters wilfried boonen oprobp aaa alle stroomdeolnemers aan alle von leden of von lode ia spe ongetwijfeld heb je reeds interessante leserraringen opgedaan niets is zo nuttig als uitwisseling ran so a ervaringen stop je ervaringen in een artikel tje en stuur dit op naar do redactie van von imformatie airast bedankt