Publicatie datum: 1997-01-01
Auteur: Marijke Huizinga
Collectie: 28
Volume: 28
Nummer: 6
Pagina’s: 343-352
Documenten
marijke huizinga lands programma 2 in termen van het referentiekader liemberg hulstijn 1996 wordt de teerder gebracht van eind niveau 2 tot bijna niveau 4 taakgericht onderwijs pedagogische taken en doeltaken in o031 wanneer men oo3 1 bekijkt vanuit het per spectief van het onderwerp van dit thema nummer de taakge ri chtheid dan kunnen de taken in de leergang onderscheiden worden in dit artike l wordt de taakgerichth eid van de in twee soo rt en pedagogisch e taken en do el l eergang 0031 o nder de loep g enomen na ee n taken ko rte karakte riseri ng van de leergang wordt he t onder pedagogische taken verstaat men onde rscheid tusse n doeltaken en pedagogis che taken taken die in het gewone leven kunn en bespro k e n aan d e hand van vo o rb e elden uit d e voorkomen maar die ingebed zijn in een lee rg ang verv o lgen s komt aan de ord e hoe d e pedagogische context dat wil zeggen ze tee rde r een cyclus van analyse e n synth ese door worden begeleid door instruc tie voor en na loopt nu e e ns wordt de taal g eleerd bij het de taak waardoor ze gemakk elijker worden uitvoere n v an taken waarbij de tee rde r zelf zijn uitgevoe rd en waardoor duid elijker wordt eigen leerpunte n bepaalt dan we er krijg t hij wat er zoal te leren valt doeltaken zijn take n explici et rege ls van het taalsys tee m voorgesch o teld die buiten de klas in het echte leven di e hij vervolgens na z e te hebben beg rep e n en worden uitgevoerd ze bevatten meestal w ei geleerd integre ert in zijn taalge bruik ook hierbij nig of geen pedagogische steun de cursiste n word en vo o rbee ld en uit de lee rgang gegeven ten moeten ze zelf uitvoeren s lo tt e komt aan de hand van recent onderzoek in de praktijk van het nt2 onderwijs aan de orde over pedagogische taken deze kunnen op welke kennis e n vaardighed en een do cent moet verschill ende manieren ondersche iden wor beschikken o m efficient m e t oo3 1 te werken den ten eerste kan onder s cheid gemaakt worden in de mate van geplandh eid de tak en in o031 zijn all e in meerdere of mindere mate oo3 1 is een leergang die past in de traditie van gepland dat betekent meestal dat de teerd ers functioneel communicatief lesmate ri aal de de uitvoeri ng van de taken op verschi ll ende leergang is thematisch opgebouwd en de manieren voorbereiden deze planning kan nadruk ligt op communi c atie in de doeltaal meer of minder strak zijn uitgewerkt en op de inbreng van ei gen e rvaringen van de ten tweede is er onderscheid tu s sen op e n en teerders er wordt authentiek tekstmate ri aal gesloten taken in gesloten taken moeten de gebruikt en aan de functionele taalvaardig teerders komen tot een oplossing terwijl dat heden wordt geintegreerd gewerkt daarn aast er bij open taken meer kunnen zijn ook dit komen de linguistische vaardigheden woor onderscheid kan in gradaties voorkom e n ee n denschat grammatica en uitspraak en intona opdracht kan meer of minder open of ge tie aan bod er is ruime aandacht voor het sloten zijn leerproces met name voor studievaardigheden taken kunnen ten slotte ook worden onder en woordleer s trategieen evenals voor taal scheiden door het a antal personen dat actief beschouwing e n zelfevaluatie deelneemt aan de taak er zijn taken m e t de doelgroep bestaat uit cursisten met min ee n richtingsv erkeer waarbij slechts een pe rsoon stens enige jaren voortgezet onderwijs in aan het woord is tegenover taken met twee eigen land ze worden veronder s teld een richtings verk ee r waari n meer personen actief basiscursu s te hebben doorgewerkt bijvoor moeten deelnemen aan de int e ractie beeld code nederlands deel 2 help 2 of neder in de afbeeldingen staan voorbeelden van lands voor buitenlanders de d elftse me thode en pedagogi s che taken in oo3 i die worden geka werken toe naar het staatsexamen neder rakte ri seerd volgens de gegeven onderschei 1997 6 moer 343 dingen het zijn taken waar cursisten in de taak met meerrichtingsverkeer meerdere buitenwereld mee te maken kunnen krijgen personen nemen aan het gesprek deel hij is een verhaal vertellen een mening verdedigen vrij precies gepland en gesloten van karakter en iemand van de juistheid van die mening omdat men een nauw omschreven rol moet overtuigen een mening formuleren en met spelen argumenten onderbouwen effect van d e d rie t aa ka sp ec t en opdracht 9 in onderzoek is g ekeken naar de invloed van floris en blanchefloer de dri e genoemde taakaspe cten op het taal in bijna iedere cultuur vind je wel een verhaal geb ruik van tweede taa ll eerders tijdens het met een bekend liefdespaar in nederland uitvoeren van de taak ellis 1994 hieruit luisterde men meer dan zevenhonderd jaar bleek dat het voorbereiden van een taak geleden naar een verhaal over floris en result e ert in complexere taal geva rieerder blanchefloer je docent vertelt nu het verhaal woordgebruik en syntactisch ingewikkelder luister naar de docent en probeer de belang zinnen dan wanneer m e n onvoorbereid aan rijkste dingen te onthouden de taa k m oe t b eginne n als s prekers gesloten tak en uitvoeren blij opdracht 10 ken ze preciezer te moeten zijn moeten ze werk samen dezelfde dingen vaker uitleggen komen de ken je ook een verhaal over een liefdespaar zelfde taal en hetzelfde onderwerp vaker uit je eigen cultuur probeer je zo veel langs open taken geven daarenteg en meer mogelijk van het verhaal te herinneren als je interactieve vrijheid het niet meer precies weet zoek het dan op bij het uitvoeren van taken met twee ri ch of bel iemand op die het verhaal ook kent tings v erkeer bleek meer betekenisonderhan vertel het verhaal en neem het op op een deli ng voor te komen dan bij taken met cassettebandje eenri chtingsverkeer er worden vaker vragen bedenk daarbij van tevoren hoe je het gaat over en weer gesteld ter verduidelijking van vertellen wat e r gezegd wordt dan bij taken met de namen van de persone n eenric htingsverkeer iets over hun uiterlijk maatschappelijke positie enzovoort deze onderzoeksresultaten geven geen dui het problee m delijk uitsluitsel over de vraag wat voor soo rt de afloop van het verhaa l taak het beste zou zijn voor het leren van de luister naar je eigen verhaal is het een taal ook vanuit pedagogi s ch oogpunt lijkt er begrijpelijk verhaal is het te verstaan denk veel te zeggen voor afwisseli ng van de ver je neem het verhaal nog een keer op en schi llende soo rt en taken leerders moeten verbeter je fouten niet steeds op dezelfde manier bezig zijn wie wil vertelt het verhaal aan de hele groep soms is het prettig rustig in je eentje te oefenen met een cassetterecorder en te probe a fbeelding voorbee ld van een taak met eenrich ren om je verhaal zo perfect mogelijk te laten tingsverkeer zijn de volgende dag is een vrije dis cuss ie waa ri n iedereen in groepj e s zijn mening mag de taak in opdracht io i s een voorbeeld van kan zeggen en waa ri n niet alles vastligt een taak met eenri chtingsverkeer er is sprake interessant de dag daarop vormt het zoeken van planning door de voorbereiding van de naar e en oplossing voor een probleem waar taak in opdracht 9 het verte ll en van een ieder e en het mee eens moet zijn een uitda v erhaal en het geven van instructie s over de ging bij het ontwerpen van oo3 1 is erv oor opbouw van het verhaal deze planning is gekozen een evenwichtige verdeling te maken niet erg strak voo rts is de taak nogal open tussen de verschill ende pedagogische taken men kan een verhaal kiezen dat men kent afbeelding 2 geeft een voorbeeld van een de taken in afbeelding i en 2 zijn spreek 344 moer 1997 6 opdrac ht 25 werk same n persoon die zich naar het scheen op enige de tekst wat gebeurt er bestaat uit een afstand in de ruimte bevond en die persoon aantal ervaringen van mensen lees de teksten kwam dan op me af en ging langs me heen en en help elkaar de teksten te begrijpen dan verscheen er weer een ander ik was me er volledig van bewust dat ik me in de wat gebeurt er ziekenhuiskamer bevond en dat ik ziek was maar ik vroeg me wel af wat er nu precies aan enkele weken voor ik bijna stierf was er een de hand was sommige van die mensen kende goede vriend van mij bob overleden op het ik persoonlijk dat waren vrienden en familie moment dat ik buiten mijn lichaam kwam had leden maar anderen kende ik niet plotseling ik het gevoel dat bob daar stond vlak naast kwam ik tot het besef dat al diegenen die ik me ik zag hem in mijn geest voor me en ik kende overleden mensen waren voelde zijn aanwezigheid d r a raym ond l eve n n a di t lev e n s tr e ng herhaaldelijk vroeg ik hem bob waar ga ik holt 1 9 7 7 nu heen wat is er gebeurd ben ik dood of niet en hij gaf me niet eenmaal antwoord hij zei geen boe of bah maar tijdens die periode opdracht 26 in het ziekenhuis was hij er vaak en telkens werk same n vroeg ik hem weer wat gebeurt er maar vorm een groepje van drie personen jullie hij antwoordde nooit en op de dag dat de hebben alle drie een andere rol de eerste artsen zeiden dat ik zou blijven leven ging hij persoon is er zeker van dat het waar is wat de weg ik heb hem niet weer gezien noch zijn mensen in de teksten gezien en gehoord aanwezigheid gevoeld het was bijna alsof hij hebben de tweede persoon is er zeker van wachtte tot ik die laatste grens voorbij zou dat het niet waar is hij zij kan overal wel een zijn dan zou hij spreken en me precies andere verklaring voor bedenken de derde vertellen wat er gaande was persoon twijfelt zoek dan de mensen in de klas op die dr a raymond leven na dit leven streng dezelfde rol als jij gaan spelen bespreek met holt 1977 elkaar welke argumenten je kunt gebruiken om jouw mening te verdedigen zolang ik me herinner waren er beelden en stemmen maar een probleem is dat nooit opdracht 27 geweest het hoorde er gewoon bij regel werk same n matig twijfel ik aan waarnemingen zelfs als het de groepjes van drie komen weer bij elkaar twee dagen later in de krant staat ik zie eerst vertelt ieder kort wat hij of zij vindt van bijvoorbeeld een vliegtuig in zee storten en de verhalen daarna ga je met elkaar discus twee dagen later gebeurt het echt begin 1985 sieren over de vraag of het volgens jullie waar zag ik sarajevo al branden enzovoort is wat de mensen in de teksten beschrijven probeer de anderen te overtuigen van jouw paravisie jrg 11 nr 7 juli 199 6 mening breng daarna verslag uit aan de groep over terwijl ik ernstig ziek in het ziekenhuis lag jullie discussie vertel kwamen er steeds beelden op me af alsof ze welke verklaringen gegeven zijn op een televisiescherm geprojecteerd waren of jullie het met elkaar eens geworden zijn het waren beelden van mensen ik zag een of het moeilijk was om elkaar te overtuige n afbeelding a vo orbeeld van een taak m e t tweerichtings ve rk eer 1997 6 moer 345 taken de schrijftaken zijn all e meer of min aken de transfer van wat geleerd i s naar de der gepland en kunnen open of gesloten zijn echte werkelijkheid vergemakkelijkt afbeelding 3 geeft een voorbeeld van een s c hrijftaak na een l ee stekst met opdrachten opdracht 26 over een poster over amsterdam waarop een werk samen blowende van gogh is afgebeeld krijgen de vorm een groepje van drie cursisten bedenk cursi st e n de taak d it is e en s trak geplande met elkaar over welk politiek onderwerp je taak die open is in die zin dat men wel zijn de mening zou willen weten van een politieke eigen mening kan geven en onderbouwen partij dit mag zowel een onderwerp uit de met argumenten lokale politiek zijn uit de gemeente waar je woont als uit de landelijke politiek opd rach t 1 9 wat vind jij ervan dat er reclame wordt kies vervolgens alle drie een andere politieke gemaakt voor amsterdam als stad met drugs partij aan wie je de informatie wilt vragen en alcohol schrijf een tekst van ongeveer schrijf een brief waarin je om de informatie zestig woorden met je mening en een of meer vraagt vergelijk de drie brieven met elkaar en argumenten maak twee alinea s in de eerste verbeter waar nod i g je brief een voorbeeld alinea beschrijf je het onderwerp en geef je je van een formele brief vind je in hoofdstuk 2 mening en in de tweede alinea schrijf je waarom je dat vindt en maak je een afsluiten zoek het adres van de politieke partij je kunt de zin in de telefoongids kijken de gemeente of het informatienummer 0800 bellen of in de tekst controleer je tekst op de volgende punten inlichtingen in dit hoofdstuk kijken heb je het onderwerp van de tekst geintro stuur je brief op neem de informatie die je duceerd krijgt mee naar de klas is je mening duidelijk is het duidelijk waarom je die mening hebt afbeelding 4 voo rbeeld van een doeltaa k heb je duidelijk geschreven staan de persoonsvormen op de goede een cyclus van analyse en synthes e plaats klopt de spelling in de inleiding op dit th e manummer wordt als e en van de p ri ncipes van taakge ri cht afb ee lding 3 voo rb ee ld van een schrijftaak onderwijs genoemd taalleerders en zeker jonge taall eerd e rs leren taal door met taal doeltaken om de teerder een stukje bezig te zijn daa r feedback op te krijgen en dichter te brengen bij he t gebruiken van taal niet door het t a al s ysteem van naaldje tot buiten d e leersituatie zijn in elk hoofd s tuk draadje uitgele gd te krijgen een ta a l leer je al van o o3 1 doeltaken opgenomen in de leer doende het is de taalle e rder die zijn gang worden ze buitenschoolse opdrachten taalgebruik vaak onbewust s oms ook bewust genoemd ze bevatten meestal weinig of analyseert e n er regelmatigheden en uitzon geen pedagogisch e steun de curs isten moeten de ringen in ontdekt zie p 2 8 3 ze zel f voorbereiden plannen en uitvoeren ook gebruik e rs van oo3 1 zu ll en dikwijls op wel wordt de opdracht in d e kla s uitgelegd bovengenoemde manier be zig zijn met de en wordt van de cursi sten verwacht in de klas taal zowel rec eptief als produc tief wordt veel de resultaten van hun werk te laten zien of te eigen activite it van de teerders verwacht zij bespreken in afbeelding 4 staat een voor moeten luisteren en kijken naar video opna beeld van zo n doeltaak men tek sten lezen en opdr a chten uitvoeren dez e taak is nauw omschr even maar de waari n gesproken en ge s chrev e n wordt zon curs i s ten moete n zelf b edenken over welk der dat hun all es wordt uitgelegd door de onde rwerp ze iets willen weten w e lke pa rtij do c ent van de cursisten wordt een actieve ze willen aanschrijven enzovoort h e t is de analy s erende houding verwacht als zij bezig bedoeling dat het uitvoeren van d eze doelt zijn met de functionele taalvaardigheden zij 346 moer 1997 6 kiezen zelf wat ze nodig hebben om hun interessant in deze discussie is de opmerking taken uit te voeren in situaties waari n zij van skehan 1996 dat bij het taakgericht onder druk staan vlot te moeten commu leren gestreefd moet worden naar een con niceren ri chten ze zich waarschijnlijk voor stante cyclus van analyse en synthese dat dit namelijk op de betekeniskant van de taal moet worden bereikt door het manipuleren het is zaak veel te oefenen en bij voorkeur van de aandacht van de leerders en dat er op zelfstandig al doende lee rt men zo wordt de een evenwichtige manier toegewerkt moet interactie steeds vloeiender en ga a t deze in worden naar drie doelen de taal moet qua snelheid steeds meer lijken op die van nativ e structuur worden verbeterd en moet daar speakers van het nederlands naast steeds accurater en ook vloeiender wor maar dat is een kant van het verhaal den leerders van het nederlands als tweede taal en zeker volwassen t e erders moeten naast het in oo31 vindt een de r g elijke afwiss eling plaats oefene n in de functionele vaardigheden ook door he t sturen van d e aandacht van de werke n aan de vormkant van de taal teerders het spotlic ht staat als het ware nu door cursi s ten uit de doelgroep van oo3i eens ge ri cht op de en e kant en dan weer op worden vaak nog min of meer e rnstige syn de andere kant in de le e rgang is dit bijvoor tactische fouten gemaakt in de productie d e beeld goed te zien in d e aanwijzingen voor persoonsvorm wordt bijvoorbeeld nogal eens feedback hierbij zitten behalve aanwijzinge n op e en verkeerde plaat s gezet zowel in de di e betrekking hebben op de inhoud ook hoofdzin als in de bijzin ook worde n er aanwijzingen die de linguistische vaardig regelmatig woorden v erkeerd uitgesproken heden betreffen zie afbeelding 3 d e aan of i s de zinsintonatie van dien aard dat men dacht van de teerder wordt op dat moment niet goed begrepen wordt tenslotte moet dat wil zeggen na het uitvoeren van de taak aan h e t opbouwen van een woordensc hat van op inhoud e n vervolgens op vorme lijke voldoende omvang door de tweede taa ll eer corre c theid ge ri cht in spreekopdrachten kan ders veel tijd en energie besteed worden als ze hij opnames van zijn eigen taalg ebruik nog e ri n wi ll en s lagen op h eat native niveau te maal s belui steren m e t aanda cht voor bij voor komen hetgeen noodzak elijk is om bijvoor beeld de plaats van de persoonsvorm of de beeld een opleiding te volgen in nederland juiste zinsintonatie ook wordt soms de hele de teerder moet zich steed s accurater kunnen groep tijdens een spreekbeurt van een cursist uitdrukken en daarvoor moet zijn taalgebruik gevraagd te letten op bepaalde vormelijke een steeds gedegener s tru cturele onderbouwing punten vooral bij taken wa a rbij monologen hebben in de zin van kennis en beheersing van moete n worden gehouden wordt regelmatig de linguistische vaardigheden het advi es gegeven om ze te herhalen waarbij de tweede taalleerder heeft dus nog e en de aandacht nu eens geri cht wordt op inhoud extra taak zijn taalgebruik moet als het betekenis en dan weer op vormelijke cor ware opgerekt worden zie ook ellis 1994 rectheid en daarbij kan hij zeker nog wel steun e e n duidelijk voorbeeld van een synthe gebruiken in de vorm van uitleg omtre nt tische activiteit is de behandeling en to epa s vorm en geb ru iksregels in o031 worden s ing van de grammaticaregels grammatica daarom in kaders expliciete regels aangebo komt zoals gezegd in oo3 1 in ieder hoofdstuk de n o p h e t ge bied va n grammatica e n het in kaders aan de orde het betreft uitbreiding leren van woorden in die zin is er in oo31 ook en verfijning van de basisregel s met aandacht sprake van synthetisch onderwijs zie noot 2 van voor he t gebruik e rvan de voorbee ldzinnen het a rtikel van v an den branden kuiken in d e kaders kom e n uit teksten die in het on regelmatigheden in de taal worden afzon betreffende hoofdstuk gelezen of beluisterd derlijk en expliciet aan de teerder aangeboden zijn de cursist wordt gevraagd na te denken en uitgel egd d e activiteit van de tee rde r b estaat over het verschijnsel in deze voorbeeldzinnen dan uit het begrijpen en eventueel leren v an de en mag een poging doen tot eigen analyse regels die in een latere fase verwerkt worden in en ve rvolgens wordt in het boek de regel zijn taalproductie gesynthetiseerd geformuleerd voor oefening worden de leer 1997 6 moer 347 grammatic a het gebruik van pass ieve z i nnen a dna diagnostiek wordt toegepast door passieve zinnen komen in verschillende tijden erfelijkheidsonderzoekers om te bestude voor ren of iemand drager is van een gen voor tegenwoordige tijd een erfelijke ziekte de post it velletjes worden meestal met een b erfelijkheidsonderzoekers passen dna dia notitie op een document geplakt gnostiek toe om te bestuderen of iemand verleden tijd drager is van een gen voor een erfelijke dat gebied werd in de vierde eeuw v chr ziekte geregeerd door een pe rzische onderkoning voltooid tegenwoordige tijd de lijst met de j e kunt pass i e v e zinn en gebruik e n om zeven wereldwonderen is lang geleden ge z i nne n goe d op e lkaar aan t e lat e n slui maakt te n voltooid verleden tijd de bouw duurde twaalf jaar en was in 282 v lees de volgende zinnen chr voltooid a er wordt veel gevochten door de kinderen op straat lees de volgende zinnen welke zin sluit b er werd hard gewerkt in de klas volgens jou het beste aan bij de eerste zin de c er is veel gedronken op het feest a zi n of de b zin d er werden veel mensen ontslagen je gaat nu kijken naar een gedeelte uit het e er wordt gezegd dat ze te veel drinkt televisieprogramma nova a het programma wordt gepresenteerd door in zin a wordt gezegd wie de handeling paul witteman uitvoert de kinderen op straat m aar in de b paul wi tt eman presenteert het programma zinnen b tot en met e wordt niet gezegd wie de handeling uitvoert soms is het niet zo het antwoord is de a zin de a zin een zin belangrijk om precies te weten wie de hande met het werkwoord in de passieve vorm ling uitvoert zin c en soms wil je dat ook begint namelijk met hetzelfde onderwerp als liever niet zo precies zeggen zoals in zin e het laatste woord in de vorige zin het pro soms is zonder dat je zegt wie de handeling gramma de nieuwe informatie staat achterin uitvoert voor iedereen duidelijk wie dat is de zin en krijgt daarom meer aandacht de baas in zin d kijk nu naar de volgende zinnen van teksten uit dit hoofdstuk zie je welke zin de beste j e kunt pass i eve zinne n g e bru i ke n om aansluiting maakt met de vorige d e p e rsoon di e d e hand e ling uitvoert niet t e noem e n het menselijk oog is een taaie met vloeistof gevulde bal opdrac ht 2 4 a het wordt beschermd door het hoornvlies kijk nog eens naar de tekst die je geschreven b het hoornvlies beschermt het hebt bij opdracht 16 heb je passieve vormen gebruikt heb je dat goed gedaan zou je nog een nieuwe techniek waarmee onderzocht op andere plaatsen passieve vormen kunnen kan worden of iemand een bepaalde aanleg gebruiken heeft is d na diagnostiek a fbeelding5 vo orbee ld van ee n taak over grammatica ders verwezen naar eerder gedane mee s tal teerder dus een synthetische activiteit in schrijft a ken met de opdracht de aandacht te afbeelding staat een voorbeeld van d e ri chten op het zojuist behandelde gram behandeling van een grammatic aal onder mati cale versc hijnsel in dat g eval verricht de werp 348 moer 1997 6 de cyclus van analyse en synthese is ook goed te zien in het onderwijs in uitspraak en opdracht 2 8 intonatie uitspraak en intonatie krijgen in luister naar de tekst met schaatsen aan elk hoofdstuk aandacht v a ak wordt een taak onder de douche op de cassette je hoort een voorafgegaan door een voorbeeld een voort vrouw aan een vriend vertellen wat ze heeft aak waa ri n native sp eakers dezelfde taak uit meegemaakt beantwoord daarna de vragen voeren opgenomen op de audiocassette a wat heeft de vrouw meegemaakt hie rn a wordt de aandacht door oefening b vind je het verhaal grappig spannend of naspreken ge ri cht op de uitspraak en into overdreven waarom natie en vervolgens moeten de teerders de opdracht 2 9 taak zelf uitvoeren in een feedback ronde luister naar de docent uit hoeveel woorden wordt gevraagd de eigen uitspraak te vergelij bestaat de zin ken m et die van het voorb e eld in afbeelding 6 s taat e en voorbeeld van zo n uitspraak opdracht 3 0 intonatie opdracht luister naar de docent spreek de zinnen na er moet ove ri gens w el opgeme rkt worden a joh dat lijkt me hartstikke erg zeg dat er van aanda c ht voor de vorm niet b joh wat rot voor je noodzakelijkerwijs een dir e cte invloed op de c ja dat kan ik me indenken vorm elijke prestaties van de teerders ver d ach dat is toch niet voor te stellen wa cht mag worden de t e erder maakt zich e dat is toch wel het minste wat mensen de correcte vormen eig e n in zijn eigen voor je kunnen doen tempo als hij daaraan toe is f kranzinn i g ik zie het voor me opdracht 31 kennis en bekwaamheid 0031 docen t werk samen b en jij wel eens getroffen door een natuur om te zorge n dat cursisten take n corre ct en ramp zoals een storm een overstroming of efficient uitvoeren moeten doc e nten het een aardbeving proces goed kunnen sturen dat betekent dat vertel je verhaal aan iemand anders uit de docenten over kennis en vaardighed e n moe groep vertel wat er gebeurd is hoe je je ten beschikken om de sturi ng adequaat te voelde en wat eventueel de gevolgen zijn kunn en verrichten geweest van die gebeurtenis in de inleiding op dit themanummer wordt het belang van groepsw e rk genoemd als afb eelding 6 voo rb eeld van een uitspraak intona w erkvorm bij taakge ric ht onderwijs in een t ie opdrach t publicatie getit eld kijk op d e klas wordt de onde rwij s praktijk in zes nt2 klassen met vol k en in gro epje s er wordt in het mate ri aal wa ssen anderstaligen beschreven huizinga ste eds aangegeven wanneer dit moet gebeu van kalsbeek 1 996 in interviews met de ren en hoe groot dez e gro e pje s ongeve e r docenten kwam naar voren dat groepswerk moeten zijn zie ook de voorbeelden in als werkvorm populair i s e n veel voordelen afbeelding 2 en 4 in het tekstboek wordt heeft uit de lesobse rv aties bleek echter dat vaak als instructie geb ru ikt werk samen zie deze werkvorm zeer weinig voorkwam in het de voorbeelden in afbeelding z 2 en 4 in de onderwij s waarom dit zo is is niet helemaal do ce ntenhandleiding zijn zoveel mogelijk duidelijk in s cholingsbije enkom s ten wordt adviezen opgenomen hoe men bij het ge door docenten soms aangegeven dat men bruik van deze werkvorm te werk moet gaan deze werkvorm lastig te organi se ren vindt afbeelding 7 laat een voorb ee ld zien van de hoe breng je cursisten zo ver hoe maak je aanwijzingen in de docentenhandleiding bij groepjes wat doe je dan nog als do cent hoe de taak uit afbeelding 2 rond j e ee n ac ti vit eit af gebruik van woordenboek een ander groepswerk om te werken met o03 1 is het gegeven uit kijk op de klas is het woorden nodig dat docenten hun c ursisten laten wer boekgebruik of liever het ontbreken daarvan 1997 6 moer 349 opdracht 25 2 6 opdrac ht 8 zorg e rv oor dat de cursisten allemaal de lees nu de tekst kun je de betekenis van de gelegenheid hebben gehad om de tekstjes te volgende woorden afleiden door goed naar de lezen voordat ze aan de spreekoefening begin zinnen te kijken waarin ze staan nen de oefening kent vier fasen gebruik je woordenboek om andere onbe 1 er worden groepjes van drie personen kende woorden in de tekst op te zoeken gevormd in die g r oepjes worden de drie rollen verdeeld van gelovige ongelovige en 1 verreweg r 12 13 twijfelaar a in de toekomst 2 de mensen die dezelfde rol spelen vormen b nog niet nieuwe groepjes en bespreken daarin argu c veel meer dan iets anders menten die bij hun rol passen 3 de oorspronkelijke groepjes met de drie 2 uitwisselen r 29 t m 31 verschillende meningen komen weer bij a luistere n elkaar ieder geeft zijn mening over de b prate n verhalen gevolgd door een discussie waarin c versturen en ontvange n men elkaar probeert te overtuigen ieder houdt vast aan zijn rol 3 tarief r 40 t m 42 4 een lid van ieder groepje brengt verslag uit a een groot geldbedrag aan de hele groep hierbij worden de drie b een klein geldbedrag punten uit opdracht 26 toegelicht c een vast geldbedra g het is zaak om de verschillende fasen van de spreekopdracht goed te regisseren anders afbe elding 8 ins truc ties voo r wo o rd enbo ekge bruik loopt u het risico dat er geen discussie van de e n afle idvaardigh e id grond komt ook het feit dat men een rol in oo31 speelt woordenboekgebruik een moet spelen en niet zijn eigen mening moet belangrijke rol het betreft hier zowel het geven moet goed duidel i jk worden gemaakt werken met ee ntalige als tweetalige woor aan de cursisten denboeken er wordt informatie gegeven hoe je met een woordenboek moet omga a n diffe re n ti ati e als deze opdracht te inge en er wordt mee geoefend voor het leren wikkeld is voor uw cursisten kunt u de groep van de betekenis van nieuwe woorden wordt ook verdelen in gelovigen en niet gelovigen altijd verwezen naar het woordenboek er de discussie wordt eerst in tweetallen ge worden door middel van instruc ti es expli voerd vervolgens vraagt u aan een aantal ciete aanwijzingen gegeve n wanneer het mensen hun mening voor de groep te beargu woordenboek wel en wanneer h et nog niet menteren ingezet mo e t worden gebruik liever nog geen woordenboek en gebruik waar nodig afbe e lding 7 voorb ee ld uit docent enhandl eiding je woordenboek van docenten wordt ver wacht dat ze de cursisten een vers tandig en bij h et kennismaken m et de betekenis van zelfstandig woorde nboekgebruik a anleren en nieuwe woorden werd nooit door de docent stimuleren het uitleggen van woorden door naar het woordenboek verw e zen slechts heel de docent kan op die manier tot een mini weinig cursisten bleken een woordenboek bij mum beperkt blijven waardoor de kostbare zich te hebben in de kl a s e n e r werd uiterst klass ikale lestijd aa n andere zaken b esteed kan zelden gebruik van gemaakt de betekenis word e n van nieuwe woorden werd uitgel egd door de ook is e r in oo31 veel aanda c ht voor het docent di e du s de functi e van het woorden gebruik van zogenaamde afleidvaardigheden boek in zekere zin overnam daarbij is van het gaat hier om het afleiden van de bete belang het hoge percentage lestijd te vermel kenis van nieuwe woorden uit de c ontext van den dat daaraan w e rd besteed gemiddeld de zin waari n ze voorkomen of uit de struc dertig pro c ent tuur van de woorden in aparte kader s wordt 350 moer 1997 6 expliciet aandacht besteed aan de theo rie en opdracht 4 lees wat sue en salem vertellen en beant de cursisten oefenen hiermee in multiple woord de vragen choice oefeningen uit het onderzoek kijk op d e klas blijkt dat deze manieren om de sue in de praktijk is het heel moeilijk om betekenis van nieuwe woorden af te leiden in gewoon te praten ja ik heb ideeen in mijn de onderzochte klassen niet of nauwelijks bij hoofd maar het duurt een lange tijd om alles de uitleg van nieuwe woorden geb ruikt wer te verzamelen en daarna om iets gemakkelijk den afbeelding 8 illustreert zowel de instruc te zeggen ik kan niet alles maar wel heel veel ties betreffende het woordenboekgebruik als volgen in een gesprek tussen nederlanders het oefenen van de afleidvaardigheid maar om op iets te reageren en iets te vertellen in een gesprek dat is wel moeilijk inzicht in leerproces in een van de luisteren is ook moeilijk misschien vind ik spre aanbevelingen van kijk op d e klas wordt ken het moeilijkste omdat ik dat graag wil doen ik wil spreken dus daarom vind ik dat het gepleit voor het stimuleren van inz i cht in het moeilijkste maar ja luisteren naar mensen op eigen leerpro c es bij de cursist docenten straat dat is ook heel moeilijk je begrijpt niet al bl e k en niet of nauwelijks me t hun cursist en te de spreektaal spreken over w a t het betekent om e en taal te leren h et eerste hoofds tuk van 0 031 is gro salem spreken is niet echt moeilijk want als je de woorden goed kan verstaan dan wordt het spre tendeels aan dit onderwerp gewijd er zijn ken gemakkelijker op de curs us is het een beetje interviews g e houden met cursisten die ve rt el gemakkelijk want de docenten hebben begrip le n over hun erva ri ngen m e t het leren van he t voor ons maar als je bijvoorbeeld boodschappen ne derlands al s tweede t a al in afbeelding 9 wil doen dan voel je soms dat het niet genoeg is ga a t het om s preekvaardigheid het i s de dat je nederla n ds moet teren b e doeling dat opdracht s eerst in groepjes 1 wat vindt sue het moeilijkst bij het leren wordt uitgevo e rd en daarna uitmondt in een van de nederlandse taal spreken of luiste kla s s e gesprek ren waarom ook in d e overige hoofds tukk e n kom en 2 wanneer kan sue nederlanders goed ver opdra chten voor die cur s ist en s timulere n na staan wanneer kan ze dat niet zo goed te d enken ov e r het leren van een taal de 3 in welke situatie vindt salem spreken niet opdracht in afbeelding io bijvoorbeeld kan moeilijk waarom d e aanzet ge ve n tot een kla ss engespre k over 4 wanneer vindt sal em spreken wel moeilijk v e rsc hill e n in moeilijkh e idsgraad van tek opdracht 5 s ten hoe denk je dat jij beter nederlands leert spreken kruis aan wat volgens jou de beste opdracht 1 3 ideeen zijn vond je deze tekst moeilijk in vergelijking met 1 ik moet proberen met nederlanders in de teksten in hoofdstuk 2 en 3 zo ja hoe contact te komen en met ze te praten komt dat denk je door de woorden de 21k moet alleen nederlands spreken met zinsbouw het onderwerp of nog iets anders nederlanders 3 het is niet erg als ik fouten maak als ik afb eelding to vergelijking van tekst e n spreek die fouten gaan vanzelf weg 4 als ik veel naar nederlandse programma s op de t v kijk spreek ik vanzelf beter ten slotte moet nog genoemd worden het nederlands onderwijs in luistervaardigh e id uitspraak en 51k moet met de mensen in mijn groep zo intonatie uit het onderzoek van van kam veel mogelijk nederlands spreken pen 1996 evenals uit kijk op de klas blijkt 6 ik moet eerst goed nadenken voordat ik iets dat rrt2 do centen in het algeme e n we inig zeg dan maak ik niet zo veel fouten vo e ling hebb e n met dit de el van het onder 71k moet proberen alles te herhalen wat ik wijs van kamp e n de luiste rteksten worden hoor door de docenten vaak ni e t gezien als stukjes gesproken taal die een andere aanpak vere i afbeelding 9 voorbe eld van spreekvaardigheid s en dan gedrukte teksten 1997 6 moer 351 in oo31 is de luisterdidactiek uitgewerkt in hoffeducatief 1 997 het materiaal bestaat uit verschill ende luister en kijkrondes de luiste een tekstboek een werkboek een docenten raar wordt eerst gevraagd zich te o ri enteren handleiding een audio cassette een video op het onderwerp van de tekst ve rvolgens band en een woordleerprogramma op cd wordt er globaal geluisterd aan de hand van rom met dank aan jan hulstijn fouke begripsvragen vervolgens wordt de tekst jansen en hinke van kampen voor het kri m ees tal nauwkeu rig beluisterd en bij video tisch doorlezen van het manuscript opnamen is er vaak ook apart aandacht voor aspecten van visuel e communicatie in elk e llis r th e study of s econd languag e acquisi hoofdstuk wordt er afzonderlijk geoefend tion oxford oxford university press 1996 met uitspraak en intonatie zie ook afbeelding huizinga m a van kalsbeek kijk op de 7 daarbij komen ook onderwerpen aan de kla s amsterdam vu uitgeverij 1 996 orde al s spreeksnelheid en het door elkaar l iemberg e j huls tijn r efe rentiekader nt2 praten van sprekers in de docentenhand den bosch prove 1997 leiding vindt de docent daa rv oor aanwijzin skehan p a framework for the implementa gen tion of task based instruction in appli ed linguis tics 17 1 1996 blz 3 8 59 conclusie van kampen h effe ct en ge bruik van code ned e rlands ee n leergang in de praktijk amster de taakge ric htheid van het taalonderwij s in dam vrije universiteit 1996 0031 is vormgegeven in pedagogisch e taken en doeltaken buitenschoolse opdrachten die zo gevari eerd mogelijk zijn opgezet ze vers c hill en in de mat e van planning open heid en in het aantal personen dat deelneemt aan de taken een of meerri chtingsverkeer bij het doen van de taken ri cht de taalleerder zich nu eens op het vlot uitvoeren van de taken en dan weer op de correcte vorm om de cursist de taken zo goed mogelijk uit te laten vo eren mo e t d e docent beschikken over de daarvoor benodigde kennis en vaardighe den in recent onderzoek naar de gangbare lespraktijk in het onderwijs van het neder lands als tweede taal aan volwassenen blijken do c enten nogal eens t ekort te schieten in het laten uitvoeren van taken in groepje s het laten werken met he t woordenboek het overbrengen van afleidvaardigheden het ont wikke len van reflectie op het leerproces en in het ond e rwijs in lui st e rvaardigheid in oo31 zijn de ze onderzoeks resultaten verwerkt in de formule ring van de instructie s en in de k e uze van de opdr a chten in de hoop dat daardoor het rendement van het onderwijs vergroot wordt noten en l iteratuu r i huizinga marijke fouke jansen hinke van kampen bart bossers oo31 ned e rlands voor volwassen anders taligen amsterdam meulen 352 moer 1997 6