Taal, taal, taal. Studiedag VLLT.

verslag onderwijs dat ook hier de nadruk komt te liggen op communicatie en praktische talenkennis beschouwde hij als positief hij waarschuwde echter dat deze doelen niet een frank t hart voudig gerealiseerd kunnen worden clary ravesloot een tweede inleiding werd verzorgd door mw drs e h m bots estourgie zij was lid van de taal taal taal commissie van es en sprak over de toekomst van het leraarschap als lid van deze commissie studiedag vll t heeft ze gepleit voor het omvormen van de school tot een open organisatie waarin onder wijzers een traject doorlopen van leraar in op leiding tot seniordocent ook zouden er zaterdag 13 november 1 993 hield de vereni meer mogelijkheden moeten komen om an ging van leraren in levende talen vllt haar der werk te verrichten en of op een andere landelijke studiedag in utrecht tussen tien uur school te gaan werken s ochtends en half vier s middags werd een de haalbaarheid van deze voorstellen pro breed programma aan workshops en lezingen beerde ze aan te tonen door haar eigen school aangeboden voor docenten nederlands en do als voorbeeld te stell en hier is de taakdiffe centen in de moderne vreemde talen het was rentiatie ingevoerd en wonen docenten regel druk ruim 3 s o mensen bezochten de 3 r lezin matig elkaars lessen bij een aantal mensen uit gen een aantal van hen had genoegen moeten de zaal reageerde hierop met ongeloof nemen met een tweede keus want in de krap mevrouw bots estourgie vond het bemoe pe kl as lokalen van het niels stensen co ll ege digend dat de visie op het leraarschap in d e pasten hooguit 3 0 mensen belangste ll ing staat ze realiseerde zich dat met name geldgebrek de uitvoering van aanbeve taalpromotie en een toekomstvisioen lingen in de weg zou kunnen staan maar sloot toch af met ee n idealistisch toekomstbeeld van de studiedag werd geopend door de voorzitter het teamlid anno 2o r o de docent van nu is van levende talen dr j kaldewaij die vervol dan ve rand erd in ee n o rgan isator van lee rpro gens het woord gaf aan dr paul boogaarde hij cessen een coach en stimulator een adviseur is werkzaam aan de rijksuniversiteit leiden van leerroutes die informatie toegankelijk en tevens voorzitter van de stichting promotie maakt leerstof ontwikkelt en een schakel talen spt vormt tussen de school het bedrijfsleven en de in zijn inleiding verbaasde boogaarde zich ouders de zaal reageerde lacherig je kunt je over de kloof tussen de klachten over het lage immers afvragen of docenten deze taken niet niveau waarop nederlanders hun talen be reeds sinds jaar en dag vervullen om de ver heersen en de geringe bereidheid van politici anderingen duidelijk te maken waar de com en ondernemers om taalonderwijs te financie missie van es voor pleit zijn holle frasen niet ren boogaarde gaf geen oplossing misschien voldoend e dat op de lange duur de activiteiten van zijn stichting promotie talen soelaas bieden de de lezinge n spt wil de belangstelling voor het leren van talen en het onderhouden van talenkennis in in het programma werden een zevental lezin brede lagen van de bevolking stimuleren an gen aangekondigd die interessant waren voor ders dan de naam doet vermoeden richt de de docent nederlands een lezing kritisch spt zich op de promotie van vreemde talen kijken naar nederlandstalige actualiteitenru onderwijs in het nederlands als tweede taal brieken op de televisie door iris anema enju hoort daar kennelijk niet bij dith kat was ve rvall en de lezingen het ge boogaarde sprak vervolgens over de gevolgen bruik van literatuur in rr t 2 onderwijs aan vol van de basisvorming voor het vreemde talen wassen anderstaligen door marianne huls 1994 2 moer 81 man en leren schrijven door elkaars werk te beroep gedaan op de kennis van een leerling becommentarieren door gert rijlaarsdam om daarmee nieuwe kennis op te doen dit le werden niet door ons bijgewoond ren door doen sluit aan bij de leefwereld van leer clary ravesloot bezocht workshops over het lingen verworven kennis moet in de les toe fries in de basisvorming en over intercultureel pasbaar zijn en niet pas nadat je je diploma onderwijs hieronder volgt echter eerst een hebt gekregen kerndoel 6 voor het vak ne verslag van de twee lezingen die frank t hart derlands luidt bijvoorbeeld de leerlingen bijwoonde kunnen van een voor hen bestemde uitleg of een voor hen bestemd radio of televisie de karakteristieken van de ba s i svormin g programma en globale samenvatting geven of de belangrijkste elementen ervan vertellen het is duidelijk dat de basisvorming leeft on leren door doen betekent dat je als docent der docenten in een vol lokaal vertelde jan minder instructie geeft het leermoment vindt van luyn anderhalf uur enthousiast over de vaker achteraf plaats tijdens de evaluatie het rode draad in de basisvorming onderwijs ligt voor de hand om polylogen een kringge waarin toepassen vaardigheden en samenhang sprek bijvoorbeeld op deze manier te oefe centraal staan dat is een breed en paradoxaal nen genoeg nogal abstract onderwerp van luyn vertelde bovendien een aantal anecdotes die de vaardigheid een aantal algemene vaar lijn van zijn betoog soms wat onduidelijk digheden is bij all e vakken in de kerndoelen maakten toch had hij een aandachtig gehoor aanwezig gegevens verzamelen ordenen en dat veel vragen stelde presenteren een standpunt bepalen en ver van luyn begon zijn lezing met de constate woorden een relatie leggen met studie of be ring dat kennis in de afgelopen jaren steeds roep het hanteren van vooraf opgestelde be meer werd gewaardeerd ons onderwijs is oordelingscriteria samenwerken daarom steeds cognitiever geworden het is de manier waarop deze vaardigheden zijn echter de vraag of je daarmee uit elk kind geformuleerd verschilt echter per vak beoor kunt halen wat er in zit delingscriteria zijn voor het vak nederlands de basisvorming moet juist in dat opzicht bijvoorbeeld impliciet gebleven hoe moet voor verbetering zorgen het praktisch nut een dialoog beoordeeld worden volgens van van onderwijs moest duidelijker worden luyn moeten deze algemene vaardigheden ex daarnaast veroudert kennis in onze huidige plicieter omschreven worden zodat docenten maatschappij zo snel dat het zinvoller is ge dezelfde vaardigheid ook hetzelfde zu ll en be worden om kinderen te leren hoe ze kennis oordelen kunnen vergaren en toepassen tenslotte heeft het cognitieve onderwijs ertoe geleid dat vak samenhang op dit moment is er een inhouden werden verdiept ten koste van de sa groot gebrek aan samenhang docenten ver menhang tussen vakken wachten dat hun leerlingen grammaticaregels door de begrippen toepassing vaardigheid die ze bij de ene taal hebben geleerd kunnen en samenhang als rode draad in de kerndoelen toepassen bij de andere of dat ze een te verwerken moet de basisvorming het tij ten aangeleerde leesstrategie zelfstandig toepassen goede keren deze drie begrippen kortweg om een historische tekst te bestuderen maar tvs zijn volgens van luyn karakteristiek voor waarom zouden ze docenten slaan zelf de de basisvorming om de wijze waarop ze bij brug ook niet ze weten niet of nauwelijks wat alle vakken voorkomen voor scholen inzichte hun collega doet de docent moet hierin voor lijker te maken schrijft hij momenteel een op gaan vindt van luyn toelichting waarbij hij de kerndoelen ordent aan de hand van een aantal hoofdvaardighe samenhang is in de opvatting van het pmb den het resultaat zal aan de scholen worden niet het creeren van een nieuw vak toegezonden natuurwetenschappen waarin natuurkunde scheikunde en biologie worden onderwezen t oe pa ss in g in veel kerndoelen wordt een er is sprake van samenhang als van een leerlin g 1994 2 mo er 82 verwacht wordt dat hij de vaardigheid onder municatief is en dat de leerlingen zelfstandig zoek doen bij alle vakken op vergelijkbare wij worden ze uitvoert zorgelijker vond van luyn het dat er zo wei om dit te bereiken is het noodzakelijk om nig methodes op de markt zijn voor het ivbo het onderwijs en de vakinhouden op elkaar af te stemmen ook over de methodekeuze en de mens en leer l in g van luyn heeft een volgorde waarin stof wordt behandeld moet aantal zinvolle aanwijzingen gegeven voor de overleg plaatsvinden de docent werkt in een manier waarop docenten hun onderwijs in de team en draagt een teamverantwoordelijkheid komende jaren kunnen aanpassen aan de basis voor het onderwijs naast zijn vakverantwoor vorming delijkheid dit biedt de mogelijkheid om hij sloot af met de overtuiging dat we de complementair te gaan werken vindt van leerling in de mens beter zullen bereiken luyn een docent hoeft niet meer te gaan naarmate we de mens in de leerling meer zul doen maar kan zich juist richten op datgene len aanspreken waar hij goed in is een vakoverstijgend literatuurprojec t aan het slot van zijn lezing hield van luyn zijn toehoorders voor dat alle genoemde ver lily coenen geeft al drie jaar nascholingen aan anderingen niet ineens hoeven worden door de universiteit van amsterdam over vakover gevoerd het is verstandiger het onderwijs in stijgende literatuurprojecten kleine etappes aan te passen dit verhoogt de in haar lezing presenteerde ze een stappen kans op een goed eindresultaat daarbij is het plan voor het opzetten van zo n project het belangrijk dat scholen over de gehele breedte stappenplan komt voort uit ervaringen met veranderen wanneer alleen de sectie neder eerdere projecten over de redenen om zo n lands haar onderwijs vernieuwt zullen de re project te organiseren heeft ze gepubliceerd in sultaten mager zijn de kerndoelen laten levende talen nr 46 2 juni 1992 in nummer ruimte voor een school om zich te profileren 474 november 1 99 2 wordt een project be door een eigen invulling te geven aan de schreven dat ze op het boerhaveco ll ege in lei basisvorming den heeft begeleid van luyn vindt dat ook na de basisvorming marijke hofer een docente die het project het niet cognitieve onderwijs een rol moet op haar school heeft gecoordineerd vertelde blijven spelen anders zou dezelfde kloof kun het in laatste halfuur over het succes van het nen ontstaan die tussen het basisonderwijs en literatuurproject op de scholengemeenschap het voortgezet onderwijs bestond op de basis huygenwaard in heerhugowaard school vormt het kind hoofd hart en handen maar de brugklasdocent was alleen in zijn hoofd het stappenplan biedt een zeer praktische geinteresseerd een van de toehoorders rea leidraaad en bestaat uit tien stappen bij voor geerde sceptisch de maatschappij vraagt toch keur verdeeld over een periode van 9 of zo vooral technisch wiskundig of economisch maanden geschoolden van luyn wees er op dat bij 80 tijdens een eerste bijeenkomst voor de zo van de personeelsadvertenties de profielschets mervakantie bepalen de docenten gezamenlijk vrijwel uitsluitend uit algemene vaardigheden het thema en bakenen dit af op een aantal en attitudes als samenwerken en zelfstandig scholen was bijvoorbeeld gekozen voor de functioneren bestaat vreemdeling voor het thema de balling is een lessenpakket beschikbaar de basisvorming kan voor problemen zorgen volgens coenen is het verstandig om voor in het vso en ivbo sommige kerndoelen zijn een kleinschalig en kortdurend project te kie vermoedelijk te hoog gegrepen van luyn zei zen bijvoorbeeld twee weken langere projec geruststellend dat docenten gewoon moeten ten kosten teveel voorbereidingstijd en stuiten doen wat haalbaar is als in de toekomst blijkt op nog meer weerstand binnen de school dat de eisen te hoog liggen kan een bijstelling ook adviseert coenen om een thema te kie volgen voorop staat dat het onderwijs com zen dat nieuw is voor alle betrokkenen het 1994 2 moer 83 blijkt vaak erg lastig om de bestaande pro het project zelf is een drukke periode naast gramma s van diverse vakken op elkaar af te de lessen organiseren de meeste scholen nog stemmen voor een lessenserie over bijvoor veel meer rondom het thema bijvoorbeeld het beeld de romantiek docenten will en hun bezoek van een schrijver het vertonen van vi lesprogramma maar nauwelijks aanpassen deo s en een slotfeest daarom kiezen scholen vaak voor een inhou nadat de verkregen kennis op een of andere delijk thema en niet voor de bespreking van manier is getoetst bij de leerlingen volgt de een literaire stroming op deze manier levert evaluatie de leerlingen vullen een enquete in een project natuurlijk maar ee n heel inciden en de docenten evalueren gezamenlijk tele bijdrage aan vernieuwing van je onder het nut van een evaluatie bleek duidelijk uit wijs het zou goed zijn als docenten nadat ze de bijdrage van marijke hofer die op haar wat ervaring hebben opgedaan wel hun school een vakoverstijgend literatuurproject standaardleerstof in een project wi llen aanbie had georganiseerd veel toehoorders waren erg den benieuwd naar haar ervaringen ze vertelde ook moet vooraf bepaald worden welke enthousiast over de intensieve samenwerking vakken e n welke klas sen meedoen vakken als met collega s over het slotfeest en de manier geschiedenis of economie kunnen het project waarop ze getoetst had het project was een enorm verrijken in de praktijk kiezen scholen succes gebleken maar met name op het altijd voor vwo 5 maar coenen ziet geen re organisatorische vlak waren veel fouten ge den om niet voor een andere klas te kiezen maakt de afspraken over geld waren niet dui dit soort keuzes zijn afhankelijk van de situatie delijk geweest en de schoolleiding had het op sch ool initiatief wel toegejuicht maar de docenten als het projectthema voor de zomer is be verder nauwelijks ondersteund zo was het paald h eeft dat het voordeel dat de betrokken onmogelijk om een aantal lessen te laten ver docenten in hun vakantie soms al materiaal vallen in de projectweek om bijvoorbeeld kunnen v e rzamelen docenten houden blijk s middags een film te kunnen vertonen baar van culturele vakanties of ze werken ge woon 36 5 dagen per jaar veel mensen waren enthousiast geworden en wilden nog meer weten over de belasting de terug van vakantie gaat ied e reen lesmateriaal reacties van leerlingen en de samenwerking ontwikkelen na verloop van tijd geven de do met andere docenten midden in dit vragen centen proeflessen aan elkaar vuur moest lily coenen de lezing afsluiten intuss en is er ook aandacht voor de doelstel lily coenen begeleidt scholen die een lingen die je met het project nastreeft op basis vakoverstijgend literatuurproject willen orga daarvan moet het lesmateriaal beoordeeld niseren via het instituut lerarenopleiding van worden coenen ging uitgebreid in op het de universiteit van amsterdam tel oio 5 35 kiezen van doelstellingen ook themakeuze en 35 41 43 materiaalkeuze werden uitgebreid maar zeer overzichtelijk aan de orde gesteld duidelijk spellen en stellen werd in elk geval dat in alle opzichten de leer ling voorop moet staan leerlingen hadden de in de bijdrage spell en en stellen gaven alex rie projecten positief beoordeeld als ze in staat mersma vakdidacticus fries aan de hoge waren een duidelijk verband te zien tussen de school leeuwarden en bouke oldenhof do lessen van de verschi ll ende vakken daarnaast cent ontwikkelde ondermeer leerplannen was afwisseling van werkvormen en materiaal fries voor het voortgezet onderwijs voor de belangrijk s lo een beeld van de positie van het uit een aantal negatieve ervaringen bleek schrijfonderwijs in het fries hoe belangrijk het is om al heel vroeg duide vooral door de geringe opkomst 4 deelne lijke afspraken te maken over roosteraanpassin mers en natuurlijk riemersma en oldenhof gen een taakuur voor de coordinator huis zelf had dit onderdeel sterk het karakter van we rkvrij fi n an cie n e n een eindfees t een workshop er werden opvattingen en erva ringen uitgewisseld en aan het slot was er no g 1994 2 m oe r 84 tijd en ruimte voor een demonstratie van ol natuurlijk is er nagedacht over een didactiek denhofs spellingspel liege dat is gebaseerd op voor schrijfonderwijs fries die komt kortweg het bekende treiterkaartspelletje liegen neer op de volgende fasering in eerste instan in een korte lezing werd eerst de stand van tie moeten leerlingen vooral veel lezen ook zaken in het onderwijs in de friese taal gege omdat ze zo een goed woordbeeld ontwikke ven het fries heeft met name in het voorge len daarna is er aandacht voor het schrijven zet onderwijs een prominenter plaats gekregen van fictie schrijfplezier of creatief schrijven nu het met de invoering van de basisvorming in deze fase is het nog niet vereist dat de leer van kerndoelen is voorzien op veel scholen lingen de spe ll ingregels correct hanteren spel voor voortgezet onderwijs bestaat bovendien ling komt namelijk in de derde fase uitgebreid de mogelijkheid om in het keuzevak fries aan de orde pas aan het einde van de rit komt eindexamen te doen in zo n eindexamen ook het functioneel schrijven aan bod het komt ook het schrijven of stellen aan de orde spreekt voor zich dat dan wel een correcte voor veel leerlingen is schrijven in het fries op spell ing wordt gehanteerd het is duidelijk dat dit moment nog niet gemakkelijk deze opbouw sterk lijkt op de didactiek van een van de oorzaken is dat er op de basis het vreemde talenonderwijs waarin ook eerst school weinig ruimte is voor het onderdeel receptieve en daarna produktieve vaardighe schrijven leerlingen in het voortgezet onder den worden aangeleerd wijs kunnen fries vaak wel verstaan en lezen spe llingonderwijs neemt zoals gezegd een maar weten niet hoe ze het moeten schrijven wezenlijke plaats in de schrijfdidactiek in dat omdat ze een redelijk ontwikkeld woord spellingonderwijs niet beslist saai hoeft te zijn beeld hebben ontstaan door lezen weten ze blijkt uit het spe ll etje li ege dat de deelnemers vaak wel dat ze een woord verkeerd hebben tot besluit van de ochtend speelden omdat geschreven maar niet hoe ze het moeten ver het spel een bron van inspiratie kan zijn voor beteren dit leidt in veel gevallen tot schrijf docenten nederlands die hun spellingonder angst en vervelende blokkades overigens ver wijs wel eens will en opluisteren volgen hier de telde een docent fries op een gymnasium dat spelregels hij steeds vaker leerlingen uit met name de ho a ll e deelnemers krijgen de opdracht een gere sociale klasse in de groep heeft die geen aantal woorden te bedenken waarin een i ii ij fries verstaan ie y voorkomt de spellingregels omtrent het mede om schrijfangst te lijf te gaan pleit gebruik van de verschill ende i klanken zijn bouke oldenhof voor lesactiviteiten waarin zo n beetje de schwere worte van het fries schrijven niet op de eerste plaats het doel is de woorden worden vervolgens op kaartjes maar vooral een middel een middel tot geschreven maar op de plaats van een i klank zelfontplooiing met creatieve opdrachten als komen puntj es te staan de kaarten worden het schrijven van verhalen gedichten of het geschud en uitgedeeld een van de klanken bijhouden van een dagboek maar ook een wordt als troef gekozen en de spelers gooien middel om over die schrijfangst heen te ko beurtelings een kaart op die volgens hun be men een andere reden om schrijfplezier voor schreven is met een woord dat op de puntjes op te stellen is dat functioneel schrijven in het de afgesproken i klank heeft dat kaartje fries maatschappelijk niet van zeer groot be wordt op zijn kop opgegooid dus de spelers lang is het is voor een inwoner van friesland kunnen niet zien of een ander het spel eerlijk niet zo erg geen fries te kunnen schrijven speelt om de moeilijkheidsgraad te verhogen maar wie eindexamen in het vak doet wil dat kan als regel worden gesteld dat iedereen het natuurlijk wel leren en ook een brugklasser woord noemt dat soms zogenaamd op het wil het gevoel hebben iets te leren bracht een kaartje staat wie een medespeler beticht van deelnemer in en leerlingen hebben helaas liegen loopt het risico opgezadeld te worden het gevoel dat ze meer leren van spellinglessen me t alle r ee ds op gegoo ide k aartj es al s de be dan van creatief schrijven aan een didactiek schuldiging je liegt onjuist is heeft de van voor schrijven in het fries is dan ook wel de vals spel betichte medespeler wel gelogen dan gelijk behoefte en in die didactiek zal ook de krijgt deze als straf a lle reeds opgegooide kaar spelling een voorname rol spelen ten winnaar is natuurlijk degene die als eerste alle kaarten kwijt is 1994 2 m oer 85 niet alleen voor nt2 d ocenten met het oog op de klassesituatie een interessant gegeven leerlingen zull en in zo n geval niet al in de workshop nt2 en intercultureel onder lemaal evenveel bijdragen aan de opdracht wijs van pieter batelaan werden de deelnemers luie maar zeker ook faalangstige kinderen uitgenodigd actief mee te denken over aspec zu ll en zich minder in het gesprek mengen en ten van intercultureel onderwijs de werk ik sluit niet uit dat juist all ochtone kinderen vorm discussieren in groepen was prettig als zij nog moeite hebben met de nederlandse de workshop vond na de lunchpauze plaats en taal of als hun culturele achtergrond een ei all een luisteren is dan voor de meeste mensen genschap als bescheidenheid voo ro p stelt zich niet echt plezierig meer in een discussie meer op de vlakte houden en nu past het ook niet in de ideeen van bate dat zij zeker de plenaire verslaggeving niet laan om mensen alleen te laten luisteren het voor hun rekening zull en nemen project samen leren in multiculturele groe over het bevorderen van interactie door a ll e pen s l i m waarvan hij de geestelijke vader is leerlingen werden dan ook een aantal interes gaat uit van de opvatting dat mensen een taal sante dingen gezegd allereerst natuurlijk de leren door te praten en niet door te l uisteren opmerking dat een docent groepen leerlingen en ook van de deelnemers werd verwacht dat wel taken moet geven denk aan discussielei ze die middag iets zouden leren want zij der notulist verslaggever en iemand die de tijd moesten in groepjes discussieren over een aan bijhoudt d e docent moet erop letten dat een tal pittige ste ll ingen om de groepen zo hete leerling in de loop van het jaar a ll e taken meer rogeen mogelijk samen te ste ll en werden ze malen vervult en zich niet beperkt tot het hor door batelaan ingedeeld daarna konden we loge een nuttige taak niet all een met het oog aan de slag we hadden goede instructie s ge op all ochtone leerlingen is die waarin een kregen eerst moesten we bepalen in welke groepslid controle ert of all e deelnemers de op volgorde we de ste llingen wilden behandelen dracht hebben begrepen deze persoon blijft dan een discussie aangaan om tot een eenslui gedurende de groepsopdracht verantwoor dend beargumenteerd oordeel over een stel delijk voor het begrijpen van de opdracht en ling te komen pas dan mochten we overgaan vraagt zonodig om extra uitleg of onder tot de volgende stelling steuning zeker in heterogene groepen en dat na afloop deed elke groep verslag van de be is eigenlijk elke groep want ook in klassen met vindingen en volgde een inhoudelijke bespre a ll een nederlandstalige kinderen is niet ieder king en een evaluatie van het groepswerk aan een even goed in all e onderdelen is dit een de orde kwam onder andere de vraag hoe een belangrijke taak het leert verantwoordelijk school ook in de organisatie kan bijdragen aan heidsgevoel aan en het maakt het leerlingen het ontwikkelen van een multiculture ge makkelijker open te zijn over dingen die ze meensc hap al s belangrijke punt werd daarbij minder goed kunnen en dus makkelijker om genoemd dat all ochtone leerlingen zoveel mo elkaars hulp te vragen gelijk in de klas moeten zitten en niet in een wat ik in deze workshop zelf als belangrijk apart kamertje met de remedial teacher een leermoment heb e rvaren is de volgende eye ander voorstel was op e e n school ook turks of opener het is goed in groepswerk niet a ll een arabisch voor a ll e leerlingen verplicht te stel e en beroep te doen op de verbale capaciteiten len zodat de situatie in de les eens omgekeerd van leerlingen dan zullen immers steeds de is de allochtone kinderen beheersen de taal zelfde kinderen goed tot hun recht komen als beter en bij de autochtone kinderen wordt ook posters ontwerpen muziek dans drama meer begrip voor de andere taal en cultuur handvaardigheid bv iets bouwen activiteiten aangekweekt zijn kunnen kinderen met andere talenten la de evaluatie van het groepswerk boeide mij ten zien wat zij kunnen en daarin uitblinken in het bijzonder we waren immers alleen met het lijkt mij toe dat deze ideeen over een instructie over het wat in groepen uiteen groepswerk die vanuit het multicultureel on gegaan het hoe en daarmee bedoel ik de derwijs sterk bepleit worden niet all een veel te taakverdeling en besluitvormingsprocedures bie de n h e bben aan alloc hto ne m aar o ok aan mochten we zelf uitvogelen en dat is zeker taalzwakke leerlingen van nederlandse af 1994 2 m oe r 86 komst ik denk daarbij ook en vooral aan dia lectsprekende kinderen in de workshop werd geanimeerd gediscussi eerd veel deelnemers herkenden zichzelf in anderen veel van de dingen die aan de orde zijn geweest waren wellicht voor de meesten niet nieuw maar nt2 docenten zijn over die onderwerpen nog lang niet met elkaar uitge praat slo t de levende talen conferentie was inhoude lijk goed wij hebben de verschillende work shops en lezingen met interesse en plezier ge volgd en ook in de wandelgangen hoorden wij positieve geluiden het is daarom jammer dat de aankleding van de overigens ruime aula van het niels stensencollege niet uitnodigde tot napraten er werden weliswaar hapjes en drankjes geserveerd maar gezellig was het niet tijdens de lunch was er niet voor iedereen een tafeltje en zelfs niet voor iedereen een zitplaats sommige mensen zaten in de vensterbank en een enkeling at staande een broodje ook de boekenmarkt in de hal nodigde niet uit tot een uitgebreid bezoek de stands stonden tussen muren en pilaren gepropt en dat werkte be nauwend kortom inhoudelijk gezien een enerverende en geslaagde dag met hier en daar een klein ongemak 1994 2 mo e r 87