Taaldrukken. Verder dan zeggen en schrijven. Een handboek

theo vesseu r heden van het alom bekende k ringgesprek taa l teke nen het teke nen om ervari ngen ui t te dru kken het gaat hier b ij o m de in h oud van taaldrukken verder dan de tekening een moment uit een reeks van er zeggen en schrijven v a ringen zij vormen aanleiding verder te pra een handboe k te n e n eve n t u ee l te sc hrij ve n de vragen va n de l e i d ing h ierbij moeten o pen zij n e n ie ts uit l okken ov e r de be levenis d ie achte r de teke d it boek versc hee n in no vember 1 98 7 bij het ning schuil g aat d e door g eeftekening het ti enj arig be staa n van de eers te t aald ru kwe r k v ersc h il tu ss e n mo o i en niet moo i is ni et meer plaats v a n neder land d i e te am s terdam in de toe te sc hrij ven aa n een e i g en a ar materiaa l in staatsli edenbuurt h et is h e t resultaat van zamelen d oor middel van lijstjes een reek s he cht g r oep s werk v an de amste rdam s e taa l trefw oorden die in korte tijd bij de schrijver drukkers peter b ellensen frederice van faas o pk o men n aa r aanleid i ng va n een p r e ci eze sen he n k va n faa ss en jos van he st roos vr aag dit m ate ri aa l kan een o p stapje zij n n a ar hoogedoorn vera van p opta en m arie ree ee n teks t maa r pa s zo n lijst laat je st ils taan horst het draagt de ondertitel een handboek bij je eigen ervaringen vbbrdat je in volledige d at is het dan ook ind e rd a ad g e w ord en tien z in ne n gaat sch rijven j aa r e rva ri ng met taa l we r kv o r men d r ukwerk a ss oci ati e oefeningen el k woord is go e d d at vormen en de techniek daarvan zijn g ebundeld op d it m o ment o p je papier ko mt en waar je in een overzichtelijk geheel dat pra ktisch ge toch of juist een basis in vindt voor verder ric h t is gaa n het b ijschrijven a a nslu i tend op ee n de vormgeving is helder functioneel fraai en aantal r ege ls d at er al is e en paar nieu w e ei eenvoudi g h et illustr ati e m at e ria a l voegt duide gen rege ls schrijve n je ku n t ook doo r her lijk nog iets toe aan de tekst schrijven de zaak van een andere kant bekij zegge n e n schrijven wat je op je har s hebt ken h et levert soms vre e mde verrassin g en op deze z i n st aat als enige cu r si ef ged rukt i n d e en het kan je pen en je hoo fd losser maken du i de lijke inl e i d ing op pag in a 9 het is het steeds gaat het o m een oog voo r het gewon e motto van de taaldrukker taaldrukken een dat wat voor iedereen herkenbaar is op pag i proc e s van praten tekenen sc h rijve n e n druk na 49 sta at daarv an een mooi sp e cimen gooi ken d aarvoor zijn werkvormen en technieken je ook altijd w eer wat w ater terug omd a t je on tw i kkeld een aanta l daa rv an wordt in d it denkt dat je de ketel te vo l hebt gedaan e n boek beschreven mo et je er dan toch w eer wat bij doen omdat d eel 1 behandelt taal w er kvormen deel 2 druk je denkt dat het nu wee r n et i ets t e weini g is werkvormen en deel 3 techniek geworden een doordachte onderverdeling in kleine capita o m g a a n met de tekstver werker je kunt uitve maakt het gehee l ove r zic hte lijk en ha nteer gen ver a nderen en tu ss e nv oegen zo n der ge baar na el k s tu kje volgt een aanta l opmer ki n kn oei vo or d i t eigent ij d s we rke n met mens e n ge n ove r het waarom de s pe lr ege ls e n ove r e n hun taa l bevee l i k de pag in a s 55 en 56 hoe n u verde r v i a de ui tgeba l an ceerde tek st met ov e rt u i g ing aan houd je voo rtdu rend c o n tact met e rva r i n g va n ten slotte het w er ken met vaste vormen zoals anderen en met de e igen praktij k elfen kort e tek sten van vijf r ege ls di e rege ls dee l 1 uitg a ngspunt vor mt hier de g rondwe t be staan uit respectievelij k een w oord t wee te l i j ke vrijhei d va n meni n gs u i t i ng en d rukpers w oorden drie woorden vier woorden en weer om te overleven hebben mensen w oor d en no een woord de be sch rij vin ge n van het werken dig en een diep besef dat eigen w oorden een met di e v aste vorme n z ij n m ijns inz i ens een b asisvoorwa arde zijn pa g 16 de capita voort reffelij k st ukje taal didac t iek v o ort d ur e nd het we rken met p rentenboeken uit een boek houva st en toc h vrijh e i d je oefent onde r m e er verhaal komen op je ei g en v e rh aa l de verte l he t kort form ul e r e n en de zog en aamde ronde e en go ede rem e die tege n de armoed e moei lijk schri j ve rs hebbe n p re ci es eve nvee l va n i k weet niks tweetal ges prekke n een tek st al s de vl ug vlot ha nd i g en goed veilig geleid vervol g van de vertelronde schrijvers het stuk ove r kr in gen geeft ee n sc he rpe kijk en n a a l d ie d icht b i j hu is zake n g rote the op de clic h e mati ghe id en de l evende moge lij k ma s n iettem i n d ichtb ij g rote t h ema s zoa l s 57 oorlog en v r ede wo rde n kl ein g e m a akt om verworven m aar er zonder meer mee aan de zo d oende be g rij p elij k co ncreet en b es p ree k slag g aan dat k an niet z o ek conta c t met baar te w ord en m e nsen d ie o p di t terre in w ete n wa t kan en ook deel 2 en d eel 3 zijn uitstekend voor ie wat niet kan dan kom je verder het is de d ere druk werkvorm m oe t j e t wee z a ken goe d m o ei te waard in je vingers hebben d e technie k e n d e org ani geen w oord te veel in d it ha ndboe k telkens satie je kom t werkw ijze n t ege n w aar je ni e t he b i k de ne i gin g nog ee ns w at s ame n te v a t aan had gedacht die je niet kende of niet te n eige nlijk ka n je d an alle e n n og maar cit e hantee rbaar achtte van zeer eenvou d i g t ot re re n het is al samen g evat geschr e ven d elij k ingewi kkeld ik vind het b oei en d te lezen voor w ie is d it handb o ek bestemd i n d e over de organisatie van de werkvormen met eerste p laat s voor w er kers in kleuter en basis sjabloneren stem p elen in een opla ge de le onderwijs m aar ook voor werkers met an vende sc hrijfm a c h ine tikken stencill en limo de rsta li ge n e n we r ke rs in a lfabet is erin g swe rk g ra f eren zeef d ru kk e n b oekd ru kke n e tcetera pabo s le rareno p l e i d ing en ma ar ook universi m aar ik d enk wel d at el k e taa ldruk k er het met taire v akdida ctie kg roepe n z ou ik h e t warm wil mij eens z al zijn d at je me t d ie w e rk vormen len aan bevel en zij zulle n ont de kken d at d it p a s verantwoord k unt o m sprin gen na het g e boek geen vrijb lijv e n d a ard i ghe idje is vol g d hebben van een cursus op die terreinen wat achtergrond van en literatuur over taal h etz elfde g eldt m ijns inziens voor d e zuiver dru kw erkpla ats e n betr eft d aarvoor we rd het technische as pecten van d ie m iddel en met thema nu mme r taaldruk ken v an vernieuwing d eze opmer k ing w il i k mijn ho g e taxatie van nov 8 7 samengesteld in nau w overleg met dit handboek niet ondergraven de taaldru kk ers en d e samenstellers van dit a ls k inderen hun eigen teksten dru kken ont handboek in moer 1988 1 werd hieraan al staa t materiaa l wa ar een taa lmethode n iet zo aandacht besteed makk elijk teg enop kan maa r je mo et er we l oo g voor willen hebb en en de m oei te nemen peter bel l ensen leo lentz eindrad taal om je te ont wikkelen al d us te w er k en d an drukken verder dan zeggen en schrijven een zijn er beslist unieke mo g elij k hed en taalon d er handboek baarn bekadidact in samenwerking wijs te verbind en met h et eigen leven met taa l drukwerkplaats amsterdam en slo in deel 3 vond ik een bondig naslawerk voor enschede isbn 90 321 0633 3 160 pag wat ik in praktisc h leren t ijdens curs u sse n heb prijs f 36 58