Taalgericht vakonderwijs op het Vader Rijncollege te Utrecht

voortgezet onderwij s 2 het idee voor het ontwikkelen van d e ze carla dienvont yvonn e lessenserie komt voo rt uit een samenwer king sproject rondom taalge ri cht vakonder de jager struik w ij s tu sse n de slo he t aps de hvu en ced he t pr oj ectbur ea u doe l van d i t p roj ect i s om in v erschillende steden elementen van taa lge ri c ht vakond erwij s uit te werken in te taalgericht vakonderwijs voere n en door middel van uitwi s s e ling van d e versc hillende er v a ri ngen het conc e pt taal op het vader rijncollege ge richt vakonderwijs verder in te vullen 3 de lessenserie werd ontworpen door riek te utrecht van rijswijk ta al co rdinator op h e t gra fis ch lyce um rott e rd am en werkz aam op h e t pr ojectbu reau ma rl ee n mi e dema van de slo ontwikkelde de toet ss uggesties en de aa nwij zingen voor tu s sentijdse b e oordeling john carla diemont e n yvonn e de jager struik z ijn gele ns docent geschiede nis voerde d e less en we rkz a a m op h e t vader r ij nco ll ege in utrecht uit zij beschrij ve n h oe z ij op hun schoo l binn e n h e t taalgerich t vak o nd erwijs tvo projec t lee rlinge n sa ebben s s s ettekov e n j va n rooijen menwerk end laten le ren en lezen ca rla dienvont prak tijkboek s am enwerk e nd le ren groninge n geeft v oorbee lde n van taalgerichte opdrach te n en wol t ers noordhoff 1997 g roep swerk bij bio log i e en ve rzo rging yv onn e de kamp m r bot s g kruit atlas taalge ric h t jager st ruik taalco rdinator op het vader rijncol vak ond er w ijs doo r sa m enwerkend l e ren taa lac ti vi lege m aakt duidelijk o nde r welk e o m sta n dig he d en teiten voo r aa rd rijkskunde en geschieden is proef tvo op ee n sc hoo l kan s lage n v e r s i e rotterd a m het proje c tbur ea u x999 lewis m d wray deve loping children s no n fi c ti o n w ri ting wo rking with wri ting fram es de t e levi si e en de kranten s taan er tegen schol as ti c warwic kshire 1 995 woordi g vol va n ta alond e rwij s deugt ni et ri e l w van e a taa llijnen 1 vbo ma vo d e n en no g minder al s h e t gaat om d e z oge naam bosch malmberg 1997 de zwarte schol e n alleen al het woord rijswijk r van e a l e ve n in een s tad zwart e en ste e ds v e rder polariserende wereld g eschie de nis lessen vo or leejaar i van het v mbo v a n verschil a anduidend een ta alkw e stie interne uitga ve rotterdam het proj ectbu op elke v tvts o school zo a l s h et vade r reau 2000 rijncolle ge i n utr e cht er ook e en is b es t aa t wil sc hut a e a spore n 1 vbo m avo geschi e de van oudsh e r ee n taala c hte rs t a nd hi storisc h nis voo r de o nderbo uw gronin ge n wolt ers g e zien blijken lee rlinge n van v oorhe en d e no o rdho ff 1 99 8 ambachtsschool e n de variant en die hi e rop gekomen zijn mo eite te h ebben met het le ze n en het b egrijpend lez e n v an de vaktaal en e e n ho evee lh ei d ned erl a nd s e woorden d e oorzaken kunn en liggen in h et vermogen v an het kind maa r ook in de omstandighed e n waarin het kind leeft ieder ee n kent de v e rh a len ov e r kinderen in de jaren vijftig en ze stig die door hun s oci aa l economi sc h e a c hters tand nie t die opleiding krege n die zij qu a ca paciteit aa n hadden moeten kunnen ook nu is dit proc es zichtbaar aanw ezig ve e l kinderen die hun wortels in e e n andere cultuur dan de westerse hebben laten wij ophoud e n om over zwarte scholen en alloch 224 moer 2000 voortgezet onderwij s tonen te praten zu ll en vanwege dit culturele schooltaalbeleid vader rijn verschil een achterstand oplopen waardoor zij vele mal e n meer en e rgie moeten besteden laren negentig aanstelling taalcoordinato r en wilskracht verton e n dan wester s opgevoe de kind e ren om e en bepaalde positie te 1996 deelname aan posterproject ont wikkeld in rotterdam bereiken in de maatschappij dit m eisj e 1999 deelname aan cento project taal spreekt sle c ht nederlands ze i s pas dri e ja ar gericht vakonderwijs in nederland helaas maar ook al zou ze het kunnen zij zal hierdoor de mavo nooit hal e n i s nog s t ee ds e en uitspraa k di e in d e taken taalcoordinator initieren van projecten bestudering van nationale dagelijk se praktijk v an d e school te hore n i s en internationale ontwikkelingen h e t vader rijn c o llege h echt v eel w a arde aa n taal e n zor g een b e tere ta alvaardigheid maken van taalbeleid en creeren van een draag zorg t ov er het algem ee n voor een b et er e vlak binnen de school het scheppen van een professionele cultuur ten aanzien van taal positie binn en onze maat s ch appij e e n v an de ondersteunen van docenten daar waar nodig is proj ec t en di e daarvoor onde rnomen wordt is superv i sie aanze tten tot intervisie aanreiken van het ta a lg e ri cht vakond erwij s binne n de mee r verschillende didactische vaardigheden talige e n inte r c ultur el e klassen v a n h e t coll e ge zi e h et kad er hi erna as t uitgangspunt na e en j aar erva ri ng m et h e t pr oj ec t zie n wij het mag duidelijk zijn dat het lesgeven op een da t de d esorie ntati e van l ee rlin gen die ontstaan vmbo school geen sinecure is het vergt een grote i s omdat leerli nge n nu eenm aal ee n a nd e r e mate aan didactische vaardigheid inzicht in toe d e nk en b ele v ings w er eld hebb e n d a n de komstig werkveld en culturele diversiteit en mense mees t e leraren lan gzaam maar ze ke r omsl aat in e nthou s ias t doel geri cht werken w aarbij lijkheid het klassikale lesgeven bijvoorbeeld oogt harmonieus maar leve rt voor leerlingen nauwelijks e igen ve rantwoording ge nomen wordt de grijpbare stof op grijpbaar in die zin dat de l e r aa r h ee ft door he t sam enwe rk e nd le re n van leerl i ng de aangereikte stof in zijn dagelijks leven de l ee rlin gen d e tijd gekrege n om waar te weet te i ntegreren n e me n wa ardoor zijn reflec ti e geba see rd is op r e alisti sch e feite n e n niet me e r op veronder men moet rekening houden met het feit dat 85 van de beschikbare tijd en energie van een docent stellin g en en alle rl ei theo rieen uit bo eke n nodig is voor de uitvoer i ng van het dagelijks werk een refl ec ti e b e doeld om b eter aan te sluit en en 15 overblijft voor de ontwikkeling en verande op d e b eginsitu a ti e e n d e b e l evings w ereld van ring schoon 2000 daarbij is het echter noodza de leerling d e ij van het lijd en onder wordt kelijk dat docenten bereid zijn om aan dit laatste op h e t vad er pijncollege ee n nieuw e i w aar mee te werken en in staat zijn om eraan mee te uit een actief l eerkli maat met een optimale kunnen werken om deze professionele cultuur te taalb eheersing onts t aat bijdragend aa n h e t creeren merkt ger schoon van het aps op wan emancipati eproces van alle l ee rlin gen e en pro ce s waar zow el lee rlingen als hun oude rs en neer team en leiding dit zo doen dat je je geholpen voelt in plaats van in het defensief gedrongen is er schoolmedewerkers zich wel bij vo elen een grote kans dat de beschikbare 15 voor verandering goed benut wordt carla docente verzorging en biologie de vr aa g werd aan mij gest e ld of ik iets wild e m e t boek en werkboek v o or zi c h getraind o ps c hrijv en over mijn e rvari ngen met ta a l om zo s nel mogelijk het einddoel een ge ri c ht ond e rw ij s in d e lessen biolo gi e e n soc i aal we nselijk in ge vuld we rkbo e k t e verzorging een reflectie op mijn werkwijze b e reike n hebben ze nauwelijk s tijd om t e daar moest ik ov e r na denken luisteren laat s taa n d e opgegeven paragraaf het volgend e zal voor ve l e n geen onb ekend uit h e t bo e k door te lez en het boek gaat zo fe nomeen zijn nadat kinderen mijn klas s nel moge lijk de tas weer in ik moet maar binnen waaien zitten zij in h e t gunstigste aangev en welke bladzijd en uit het werkboek geval binnen een redelijke tijd aan een tafeltje g emaakt mo e ten worden zij reageren ver 2000 4 m oer 225 voo rtg e zet onderwij s volgens geirriteerd als ik de antwoorden niet gro e pjes v a n vier g ezamenlijk de l ee rs tof snel genoeg geef we laten de moed zakken opnem e n en v e rwerken in elke les krijgt een en raken in het ergste geval totaal uit geblust ieder e e n papi e r waarop stap sge wij s aang eg e voordat het einde van d e d a g b e re ikt is zelfs ve n wordt wat zij moet e n doen elk lid v a n al he e rst er een prettige we rks fe e r in d e klas d e groep krijgt een ei ge n rol met bijbehore n en kan er klass ikaal le s g egeven worden dan de v erantwoord elijkhe den toe be d ee ld zie nog blijkt vaak dat h e t re nd em ent de volgen a fb ee lding i de dag la a g i s juf dat h ebbe n we ni e t ge ha d ik wil dri e voorb ee lde n no em e n v a n mijn elke keer al s dit ge b e urt sc hi et mij h e t invullin g va n ta a lge ric ht vak o nde r wij s verhaal v a n e en co ll ega te binn e n in korte ee nvoudig e en h eldere bewoording en le gde le z ety bij h e t le ze n van e e n s tuk t e k s t krij gt d e aardrijk s kund eleraar de kindere n uit hoe leerling i d e rol van l ez er lee rling 2 de rol zij een we e rkaart mo es ten make n d e sa me n v a n sc hrijv er van mo e ilijk e woorde n l ee rlin g we rkend e tw ee ta ll en krege n versc hill e nde 3 de rol v an tijd s b e w a ke r e n lee rling 4 de ro l opdrac ht en d e e en sc hrijft de a nder t ekent va n c oordinat o r s am e nva tte r of prese nta tor d e ka a rt op het bord s tond d e kap s tok h e t v o o rdee l va n een d ergelijk e aa np a k i s dat b eschr e ve n b estaand e uit vijf wo o rd en di e in ik als lera ar zeer sn el inzi c ht krij g in h e t het ve rh aal opgenom en mo este n wo r de n ni ve au va n l e z e n b egrijp e n e n d e rge lijke wa t ble ek d e volgende l es ee n w e erkaa rt kind e ren rake n aan d e praat ove r de s to f e n meester nooit ge had wat is dat h et was s tell en elkaa r v r agen klass ikaal p assieve ki n ee n b e la n grijk br eekpunt voo r d e leraa r de r e n zijn op ee n s ac tiev e sam en we rk e nde raak ik ge fru streerd vind ik d a t di e kinde kind ere n gew orde n i n ee n l es o ver aids re n nie ts kunn e n en willen ho e l a ng no g naa r pr eve nti e la z en de kind ere n ha rdo p een s tuk mijn p e n s io e n o f ga ik bij mij zelf t e rade wat t e ks t uit een vo o rli c htin gsblad voor jonger en e r nu ni et g o e d gega a n i s n a zijn dage lijks e d e l ezers ho o rde ik hakkele n ov er woord en ze lfre fl ec ti e op d e fiets e n onde r d e dou c h e al s immuun syst ee m infec ti e bact e ri e n a f gooide hij het ro er om hij is daa rna wee rb e w ee rsys teem d e div e rse schrij ve rs krege n ric ht e n me t ze ga an b e kijk en en anal yse re n zond er int e rve ntie van mijn kant direc t d e ve rv olg en s ging het op s te ll e n v a n h et weer opdr acht om d ez e w o ord e n o p de fl ap t e b eric ht hen v eel bet er a f ve rm elde n d e aa nd acht was gewe kt waarn a v anuit h e t proj ect t aa lg e ri c ht v a konder ik bee ld end h e t ee n en a nd er h eb kunn e n wij s wordt ond e r andere binn en mijn v ak uitlegge n ik h eb daarbij v e r schi lle nd e dil em biolo gie e n ve rzor ging bek e k e n in ho e v e rre ma s aan gestipt di e tot l eve ndi ge discu ssies een gevari e erd e dida c ti sc he aanpak v e rwe r h ebb e n gele id in de g roepj es kin gs me thod en e n toet sing he t rendeme nt l a te n stijgen in plaats van juf dat h ebb e n w e activeren ik ki es ervoo r om d e l ess tof ni et nooit gehad ho or ik nu vak er w ee t j e nog als eers te t e b e h a nd el e n maar laa t lee rlinge n we l juf dat d ez e wijzigin gen in ee rst e eerst zelf prob e re n d e voo rk e nni s ac ti ve re n in s tanti e v eel we rk m et zi c h mee bre nge n m ag waarn em en e n geef ruimt e voor crea ti e v e duide lijk zijn omd a t d e b es taand e me th o d en d enkpro cesse n om he t ho ofd s tuk orde ne n hi er niet in voorzi en pl a nt en di e re n sc himm el s bac t eri e n ee n in tw eede in s tanti e l e ve rt h et meer op w a t inde lin g g eb asee rd op ce l wa nd ce lke rn e n b e treft tijd leereffe c t en en w erkpl e zi e r voor blad groe n te b ehandele n l a at ik kind ere n z e lf mij e n lee rlingen kindere n gro e ie n wee r ee n ind eling in or ganis m e n m a ke n op g rond h e t afhaken b e hoort to t he t v erleden v a n e ige n waarnemin ge n zij l e re n da n dat m e nsen vers chillend zijn in w a arne m e n de samenwerkend leren en leze n biolo gi sc he o rd e ning is er maa r ee n uit de v el e die j e kunt b e d enken en dat h e t waaruit b es taat mijn invu ll ing van t aalge ric ht orde nings pro ces a fhanke lijk is va n h et do e l v a konderwij s hieronde r geef ik ee n aantal dat m e n zi c h s t elt voor mij blijft op dez e voorb eeld e n mani er me e r tijd ov er om groepj es of kinde samenwe rk e nd l e ren e n l e zen b etekent dat re n indi vidu ee l t e b ege l eiden g eric ht en o p 22 6 m o er 2000 4 voortgezet onderwi j s voorb ereidi ngssc h em a d e bloed so mloo p opdrac ht naam klas t h em a 3 blz 95 t m 10 7 l eren d oor sa m en te wer k en in groe pj es va n 4 j e he bt 5 lesse n de tij d h iervoo r les 1 8 februa ri l es 2 15 febr u ari les 3 22 fe bruari les 4 7 m aa rt les 5 1 4 m aart p rese n tat i e ied eree n k rijgt ee n eigen taa k le t goe d o p dat ie de ree n zijn wer k m aakt j e he lpt elkaar nat uurlijk om te help e n ta ke n 1 lees thema 3 blz 95 t m 107 goed door van je docent krijg je ee n lijst met moeilijke woorden opdracht zet deze woorden op alffiet zoek de betekenis op van de woorden en schrijf deze achter de woorden op gebruik hierbij je biologieboek een woordenboek een beeldwoordenboek en een encyclopedie zoek 20 woorden uit de puzzel die jij belangrijk vindt en maak daarvan een woordspel lees thema 3 blz 95 t m 107 goed door zoek goed uit hoe het hart werkt maak van het hart een grote tekening thuis kun je he t hart ook namaken van ijzer of ander materiaal zet de namen erbij en schrijf een verhaal over de werking in dit verhaal moet je met eigen woorden schrijven hoe het hart werkt wat een hartinfarct is wat betekent hartzeer maak 5 interviewvragen over hartzeer geen gesloten vragen en interview je ouders lees thema 3 blz 95 t m 107 goed door en maak de vragen en opdrachten uit je werkboek werk deze goed uit laat ze controleren en zorg ervoor dat iedereen een copie krijgt van de antwoorden iedereen moet de antwoorden in zijn eigen werkboek overschrijven 4 lees thema 3 blz 95 t m 107 goed door zoek goed uit wat bloedvaten zijn maak een tekening hoe het bloedvatenstelsel er in j e lichaam uit ziet schrijf een verhaal hoe het bloed van het hoofd naar de tenen kan komen en omgekeerd met eigen woorden wat zijn spataderen en hoe kun je ze krijgen maak 5 goede interviewvragen geen gesloten vragen en intervie w 2 mensen bij jou in de buurt die last hebben van spataderren voo r ie deree n zorg dat je materiaa l er goed uitziet jullie krijgen in je groepje alle maa l h etze l fd e cij fe r voor presen tati e m ate riaa lzo r g sa m en werking ind iv idu eel krij g je een cij fer voor h et werk d at je zelf h e b t in ge br ac ht e n d e werkb oe ke n afbe elding 1 leerlingen krijgen tak en 2000 4 moer 227 voo r tgezet onde rwij s b 0 u e qa e slq o ng qd r 1z e cy te9 l r k 2boe zc t t ondgcte ho ii e i 1 u nk ee 26c 2 omer kat teq ze afb ee lding z ee n goe d e indprodu ct maat waarbij ik h e t b el a ngrijk v ind om houd je mond i s nu ik hoor jull ie nie t so c iale vaardighed en in dit geval h e t be l a n g prate n ook zull en moge lijke onderlinge van opruimen om iets te bewaren te b ena c onflicten ee r s t uitg e pra at moete n worden drukken er i s ook meer tijd voor s o c i ale om samen te kunnen werk en dit ko s t tijd gro ep s aspecten onmi sb aar in e e n me ertali ge ma ar d e inves te ri ng we rpt l ater zek er zijn klas om respect bij te br e nge n voor and e rs vruc hten af de opdra c ht is duidelijk op denkenden of a nders zijn en de meerwaar papier weergegev e n zie afbeelding i ho e de die dat kan h e bben voor zichzelf e e n ke n je het krij g en was ee n v a n de inte rview a ndere zinvo ll e m a ni e r om d e voorkennis t e vra gen van ee n gro e pj e opdrac ht 4 da t ac tive ren is h e t mak en van een woord s pin midd el s de ve rkrege n antwoorde n ee n r elatie bijvoorbeeld sc hrijf het woord zintui g op wis t t e le gge n met de sc hooltaal over h e t rondom het woord s chrijve n d e kind ere n ontstaan van s patade ren vervolgens all e s op wat volge ns hen m e t ee n elk gro epje mo et ervoor zorgen dat he t een zintuig te mak en heeft als leraar we et je da n g o e d eindproduc t l e vert e n duidelijk laten waa r j e op in kunt hak e n en zi e je dat veel z ie n da t er ee n po s iti ev e o ntwikkeling i s in de k ennis a ll an g passi e f aanwezig i s onde rlinge s am e nwerking zi e afbee ldin g 2 3 en 4 d e beoord e ling b es tond uit vier d e l en eigen verantwoordelijkheid de groep mondelinge weergave v a n d e inhoud i s v erantwoord elijk voor h e t eindproduct dat pr esentati e van het ma teri aa l e lk e l es ingeleve rd moet worde n h e t ka n ontwikkelin g in sam enwerking ook v oorkom e n dat het eindproduct na d rie inhoud van h e t we rkbo e k of vier lessen door d e groe p voor d e klas na de pre se ntati e kreg e n zij ook onv e r gepresenteerd mo e t worden zo krijgt elk wa c ht een to e ts met kenni s vragen en woord groe pje kinde r en uit jaar 2 d e opdra c ht om b et ek eni ssen jullie hebb en nu zo lang a a n het th ema bloedsomloop met elk aa r te v e r het onderw erp gewerkt dat je er all es van a f werken ik praat niet zij praten o verlegg en mo e t weten zonder dat je thui s hebt mo ete n en ma ken keuze s met elkaar het vroegere leren in eerste instantie i s het resultaat no g 22 8 moer 2000 4 voortgezet onderwij s afbeelding 3 samenwerkend presenteren ma ge r l a at dit ni e t t e ru gzi e n in het c ijfe r verwerkingsmethode s maar praat e rover me t de l ee rlingen hoe je het de volgend e ke e r wilt hebb e n hoe me e r e en gevarie e rd aanbod van verwerking s kind e r en begrijpen ho e het e en e n ander in methoden is b elangrijk omdat m e ns en ver zijn we rk gaat in deze ni euw e aa npak hoe sc hill end zijn in he t l eren leers tof e n vaar m e er zij a llerl e i zake n s p e lend e rwij s oppikken dighed e n kunn en bijvoorbeeld aan gebode n en ho e c re ati ever ze worde n worden in sp elv orm we rks tukke n int er views wer k bezoekj es fo t o s en video i mmers concluderend k a n ik stellen dat kinderen met de een l e ert mee r van vi s uel e b e elde n en de behulp v an s a menwerk end l e re n en lezen ande r bijvoorb e eld van auditief aangebode n m e er ze lfv e rtrouwen krijg e n fouten du rv en stof de een kan zi c h bete r c on ce ntrer e n dan maken en zichze lf weten te c orrigeren op een ander dit ge ldt zowel voor leerlingen al s het sc hoolpl e in en in de wijk m e rk ik s te eds voor nuj als l e r a ar di e ha a r did ac tis c he v a ar m e er d a t de z e kinde r e n zi c h b e p a ald e s chool digheid wil v er grot en ta a l e ige n he bben gema a kt e e n teken dat zij z e lf heb ik voor d e l ess en biologie een hun eigen dagelijkse kennis hebb e n weten uit aantal s pe ll en g emaakt zoal s een stapelspel te breid en over het me nselijk li c haam de div erse func bel angrijk is he t om in het groepswerk te ties liggingen orgaanstelsels en ziekt e n zijn zorgen dat elk lid een duide lijke ei g en taak op kaartjes w e ergegeven die d e kind e ren niet heeft en tege lijkertijd afh anke lijk is van het elkaar bij het juis t e orgaan moe s ten leggen werk van e en and e r lid daarna a st is h e t er zijn ook ka a rtje s met s preekwoorden over b elan grijk om te zorgen dat d e voorkenni s de orga nen en aparte kaartje s waarop de van kindere n g e activeerd wordt e n dat school betekeni s v a n d e spreekwoorden vermeld ta alwoorden en belangrijke vaktaal regel staat matig herhaald worden in ver s chillende con ik had enige less en nodig alvorens de 8 7 texten in kleinere groepjes kan dit gemakke kaartjes op het spe lbord terecht waren geko lijk op m a at gebeuren men 2000 4 moer 229 voortgezet onderwij s elk lid van een groepj e vulde ve rv olgens van een and ere verwerking sm ethode niets een s c hema in waa ri n onder andere de nieuws toevoegt voor de leerling functi es en liggingen verwerkt zijn in de toet s ing heb ik een aantal dingen verwerkt me thoden kennisvragen zoekvrag en welke zin hoort bij welk orgaan woordbetekenis en ik heb re eds in 1 9 8o is opgemerkt de jager e e n tekening laten maken van he t menselijk s choon da t methoden niet toereik e nd zijn li c h aam en d e organen de m ethod e n zoa l s dez e beschreven zijn in een ande r s p e l is ee n ganz e nbord waarbij diverse vakbo eken e n d e daa rbij b e horende de k aa rtj es opdrachten bevatte n die verwij doelen zijn anno zooo nog ste eds gebaseerd zen naar bijvoorbeeld bepa alde teks t e n uit het op en afgeleid van normen en waa rden die boek le g a an j e groepje uit wa t een stamper niet aansluit en bij de leefwereld en c ulturele is l e e s dan eerst all e vragen v a n d e a c htergrond van d e kind e ren ook wordt op kaartj es h eb ik na het sp e l en laten v erw e rke n g een enk e le wijze i n de gebruikt e methoden in e e n muurkrant de bloem h ee l l e uk d e voork enni s van kinderen geacti veerd bij hie rbij is o m n et a ls in ee n ec ht g anzenbord b es tudering van de m ethoden blijkt dat h e t fun c tion ele kaartje s met s tr a f w e rk t e b e t a algebruik e rvan niet of n auw e lijks gesc reend denk e n vergeet ook vooral ni e t d e humor is woorden word e n va ag of ni et uitgel e gd en de creativ iteit woorden m e t d ez e lfde betekenis worden n aa s t e n door elkaar ge bruikt bijvoorbeeld yvonne de jager struik b eg rijpen en b e v atte n er wordt gebruik taalcoordinato r g em aa kt van ee n giga nti sc he ho ev eelhe id vakterm e n die nauw elijks of ni et v an b elang om tot ee n goed taa lb el eid te kom e n i s het zijn in het toekom s tig w erkve ld en le ven van voor d e s chool van belang om de knelpunten leerlingen t er i ll ustratie twaalf bladzijden in waar t e nemen en te beschrij ve n ondanks het h e t biologiebo e k leveren 125 moeilijke woor feit dat de oplossingen vanwege de door d e d e n op woorden die zonder inbedding overheid ges teld e eis en ni e t a ltijd in handen s lechts d eso ri entati e e n desinte g ratie veroor ligg e n bij de s chool zo i s d e ov e rg a ng tus s en zaken bij le e rlin gen kort door de bo c ht zou la ge re sc hool en middelbare sc hool e n d e j e ze lfs kunn e n st ell en dat het geweldi g is dat overga ng tu ssen b a si svormin g e n b eroep sge er nog kind er e n zijn die zich hi erdoor heen ri c ht e vormin g te groot w e ten te worst elen in de praktijk betekent het dat l eraren didactie k onde rsteund door s chool zelf ve el zull en ontwikkelen doce n ten b es chikken niet over v o ldoend e ve r sc hill e nd e dida c ti sc h e va ardi g h e den o m leer en werkklimaat op vader rijn b e p a alde s tof b eg rijp elijk te m a ke n ook d e dire c tie b ij ons op sc hool zi et dat in onl ang s h e t vader rijn c oll ege onderk ent boven con statee rd e d e h e er stoute dire cte ur van genoemde knelpunten wetend dat ve le pun onz e school dat bij e e n didac ti e k waarbij ten kne ll end zu llen blijven be staan m a ar een d oce nt alle e n maar d e v e rb a le uitleg door de hand in eigen boez em te s teken hante e rt de taa lachterstand v a n leerlinge n v erwachten we een kwalitatief hoger en ste e ds gr o t e r wordt vi s uali seren e n c oncre positiever le erklimaat te s cheppen voor onze tise re n e n d e zelfd e s tof met v erschill e nd e l e erlingen m e t and e re woord e n als de ingan gen b e naderen i s onmi s baar bij kinde omstandighe den niet veranderen d a n veran ren van het vmbo der ik zelf veelal houdt een do c ent geen rek e ning met het gaat hierbij onder andere om een het feit dat bepaalde s tof elk e k e er weer elk v erande ri ng in didactische aanpak samen jaar w e er herh a ald mo e t worden da a rbij werkend leren en diversiteit in didactische geldt ook dat een docent die niet iets nieuw s vaardigheden niet als de zoveels te didacti toevo e gt aan h e tgeen hij herha a lt in de zin s c he leerstrategie lees onderwij s truc maar 230 moe r 2000 voortgezet onderwij s afb eeldi ng 4 sam en we rkend le ren als midd el om ee n bru g t e sl aan tu sse n om m e t tel e urste llinge n ve rlies en de rge lij k e ve rsc hi lle nd e d e nk e n be l e vin gs w er elde n op ee n v mbo sc h oo l i s het mo e ilijk om voor me nig le ra a r en kind ge ldt dat d e nk e n z a ke n te ve rb er gen die ni e t go ed gaa n in d e ee n lu xe is binne n sc hool b es t aan d e nk klas kindere n h ebb e n e r gee n problee m m ee we r elde n di e e lk aa r niet b eg rijp e n er w ordt om me d eleerlin gen en and e r e l e rar e n v a n d e gee n tijd uitgetr o kk en om e lka ar t e begrij scho ol bree duit t e la t en we te n wat e r we l en p e n d e l ee rlin g raa kt in ve rwa rrin g door h e t ni et geb eurd is binne n een b epa alde les h e t ve rb al e e n no n v e rbale verwac htingspatroon b e t e ke nt dan o ok dat een l e raa r di e geen van zijn l er a ar di e inmiddels frus tr e r end goed e re la ti e h eeft m et ee n kl as h e t mo e ilijk co mm uni cere nd me t zijn eige n v erw arrin g h eeft e en in v o e l e nd t eam l eidin g l er aren en gewo on niet w ee t h oe hij bij d e de nkwe r eld ni et o nd erw ijz end p e rs on ee l zoa ls d a t op h e t va n zijn l ee rling moe t a ans luit e n ik wi st ni e t vade r rijn c oll ege aa nw ezig i s i s op zo n dat zij z o leven geeft aan dat l e raren veron mom ent e rg b ela n grijk e e n op en sfee r waa r de rst e llinge n hebb e n di e ni et geb asee rd zijn in e rva rin gen w o rde n uitgewi sse ld e n w aarbij op r ea li sti sc he waarn e min gen d e dre mp e l laa g is v o or s up ervi s i e ac htige door ve rwe rkin gs m e th od e n in gro e ps v er ond ers te uning ook d e ond e rst eunin g van band aan t e bi e d e n l e ren kind e re n dat elk buite naf in d e vorm v a n bij voo rb ee ld h e t me n s zijn ei ge n kw alite it e n e n zijn ei ge n c e ntoproje ct taalgeri c ht vakond erwij s i s gebre ke n h e eft in pl aa ts v an h e t ge bruike lij onontb eerlijk om op maa t en me t kw a lit eit te ke vrag e n a an de le ra a r le re n zij om ee rs t kunn e n we rk en me t e lk aar t e ond e rz oe ke n fout en t e maken e n de l esstof t e begrijp e n d aarn a ast is he t toekom s tvisi e b e lan grijk om in he t groe psw e rk s ociale v aa rdighe de n te v erwerke n luis t ere n geza e e n vmbo sc hool zo a ls het vad er rijn c o ll e me nlijk tot e en oploss ing komen prese nte ge in utrecht h eeft van ouds her l ee rling en re n geduld uito efe nen s amenw e rken ho e ga d i e in min o f meerdere mate e e n t aala c ht e r j e m e t v erw achtings patron e n om hoe ga je st a nd h e bb en d e z e taalacht erstand kan v e r 2000 moer 231 voortgezet onderw ij s oorzaakt worden door het leervermogen van anne mieke een kind of door de maatschappelijke cultu rele omstandigheden waarin het kind leeft janssen van dieten om te voorkomen dat leerlingen m aatschap pelijk geisoleerd raken heeft de sc hool sinds het midden van de jaren n egentig onder andere een ta a lco rdinator aangest e ld die a ls sleutelen aan de leerling taak heeft om knelpunten te signaler en de nationale en internationale ontwikkelingen te of sleutelen aan de les volgen een professionele taalcultuur t e schep pen en diverse proje c ten te initieren een van twee invalshoeken voo r deze projecten is taalgericht vakond e rwij s binnen een mee rt a lige klas waarin aandacht content based language is voor sc ho oltaal en vakt a al binn e n de diver s e vakgebi ed e n d e praktijk in de lesse n instruction nader bekeke n biolo gie en ve rzorging laat zien dat t aa l g e ri cht vakonderwijs gecombine erd kan wor den met sam e nwerk e nd leren en het active ren va n s ociale vaardigheden h e t i s de bedoeling dat e lke vakgroep een vi si e for hajer e a zooo con s tatere n dat e r n og v eel moe t muleert t e n aanzien van v akinhoud vakdoe ge b e uren voo rdat inh o udsgeric hte b e nad e ringen len en dida c ti e k uiteindelijk zal d e s chool ge mee ngoed zijn geworden en zij spreken daarbij een e enduidige aanpak moet e n he bben t e n explici et over analyses van taalasp ect en in curricula a anzi e n van dida c tiek w a ardoor l e rare n ge en voo rb eelde n van lesse n e n mat eria le n es th er ri c hter ond e rs t e und en bijge s choold kunn e n s te man h eeft in h a ar d oct o ra alscriptie e e n bewer worden in e en profe s sionele cultuur le ra kin g van e en biologiele s volgen s twee model ren moet e n zic h geholpen voel e n daarbij i s len voor cont e nt ba s ed languag e instru ction het bel a ngrijk dat de leraar bereid is om de 1998 geprobeerd een kl ein e bijdrage te levere n aan leefwereld van d e leerlingen te l e re n kennen het vulle n van di e l eemte de twee b enade ringe n en in te spelen op d e individuele problem a di e z ij toegepas t he eft kunnen we b eno emen als tiek van leerlingen maar ook i s het be l a ng taalgericht vako nde rwijs e n inh o udgericht taal rijk da t hij zi c h laat helpen om e en eigen o nde rwijs omdat es th e r zelf gee n tijd had h eeft onderwij sid entit e it t e ontwikk e l e n wa a r ze anne mie k e jan ssen van diete n als haar b ege m ee hij ee n zinvolle bijdr a ge ka n lev e r e n le ids te r toestemming gegeven te putte n uit het do or aan het le e r e n e m a ncipati e pro ces v an leer haar geanalyseerde e n o ntwo rp e n materiaal lingen uit ee n meertalige en int e r c ulturele klas binn e n de open structuur van h e t vader rijncoll ege is d ez e cultuur z e ker to en ik da t is al weer even ge lede n in een aanwe zi g n asc holings cursus een dag kreeg om de inte gratie taalonderwij s en vakonderwij s aan de liter atuur orde te s t ell e n had ik behoefte a a n i ll u s tratie mat e riaal dat inde rtijd no g onvindbaar was ja g er y d e g s choon buit enland e rs in a rre n mo ede besloot ik da t dan maar zelf te moeten ook l e ren in s cho olschrift informatie maken e n koos daarv oor e e n tekstj e over blad v o or h et utrechts openbaar ond erwijs i98o geleedpotige dieren ik moet b ekennen dat ik n r 26 februari dat bij de hand had en du s niet naar de schoon g aanda cht voor de profe ssionele bibliothe e k hoefde om biologieboeken na te cultuur in d riffveer personee lsmag az in e xoc pluizen maar dat was niet de voo rn aamste utrecht numm er 9 1 3 maart 2000 drijfv ee r de belangrijkste re de n voor die k e uze w as dat ik n a zorg vuldige le zing dac ht dat dit wel e e n tekst wa s waar ik m e geen buil aan kon vall en ik wist immers dat taalge ri ch t 232 moe r 2000 4