Taalonderwijs en vorming

a dressen van de besproken gezelschappen maccus theater voor kinderen nieuwe langendijk 46 maandelijks publiceert toneel teatraal nederlands 48 2611 vl delft tel 015 12297 7 theater instituut postbus 19304 1000 gh amsterdam tejater teneeter knollenpad 104 6533 bj nijmegen tel 020 235104 een agenda van groepen voor active te l 080 56391 8 rend toneel theater op school rijstraat 42 6811 ex arnhem tel bijzondere aandacht aan spel en onderwijs besteedt 085 43765 5 speltribune maandblad voor spel in onderwijs vor scholengr oe p toneelgroep centrum bellevue leidseka mingswerk en gezondheidszorg passeerdersgracht 32 de 90 1017 pn amsterdam tel 020 247359 iedere 1016 xh amsterdam tel 020 242588 elke werkdag werkdag van 10 00 tot 12 00 ingeborg putte r van 9 tot 13 uur theatergroep genesius aquamarijns traat 1 9743 pa geregeld nieuws over activerende groepen in nederland gr on i ngen tel 050 71427 1 en vlaanderen ook in kultureel front nieuws pauw proloog willemstraat 72 eindhoven tel 040 510236 straat 13a utrecht tel 030 317263 nieuwe komedie theater aan de haven westduinweg 230 2583 aj den haag tel 070 547104 trojaanse paard lange winkelstraat 32 antwerpen tel 031 324606 situaties waar geprobeerd wordt taalonderwijs en vorming te integreren de auteurs hebben gedurende twee jaar in het kader van hun doctoraalstudie algemene taalwe tenschap in nijmegen meegewerkt aan het opzet ten van taalcursussen voor het vormingswerk voor werkende jongeren in arnhem en zevenaar deze ervaring levert het meest uitvoerige en meest boeiende hoofdstuk van het boekje op verder komen dezelfde problemen ook aan de orde waar het gaat over bijspijkercursussen al boek lerlei vrouwengroepen die ook iets aan taal doen en de open school besprekinge n vanuit hun eigen praktijkervaring schrijven de auteurs over het vormingswerk met werkende jongeren de cursisten komen zelf aan het woord en vertellen over hun altijd negatieve schooler varingen en geven zelf hun oordeel over hun ei gen taalgebruik allen spreken plat of gewoon wilco kalbfleisch zoals ze zelf hun taal noemen in vrijwel alle si tuaties voelen zij zich daarin het meest op hun taalonderwijs en vormin g gemak en ook alleen in die taal kunnen zij zich goed uitdrukken alleen als het erom gaat zich de hierboven beschreven pogingen om taalon buiten hun woonplaats verstaanbaar te maken derwijs en vorming te integreren zijn niet meer willen zij wel de moeite doen om nederlands of dan voorbeelden van hoe het eventueel zou kun hollands te spreken toch heeft de school altijd nen het is geen blauwdruk voor een taalpro van hen geeist dat ze abn zouden spreken en dat gramma voor kansarme groepen emancipatoi ze zich in allerlei opzichten zouden aanpassen re taalmethodes bestaan eenvoudigweg niet aan de normen van de maatschappij maar de zo beeindigen ans brekelmans bart van der schoolcarriere van deze jongeren is praktisch al leeuw marij smits en eric de vries hun boekje tijd mislukt hun eigen taal is voor hen dan ook taalonderwijs en vorming geen methode dus een belangrijk deel van hun eigen identiteit wel een boekje vol observaties ideeen en ervarin uit een analyse van het spontaan mondeling taal gen steeds over taalonderwijs in buitenschoolse gebruik van de deelnemers aan het vormingspro 42 bramma voor werkende jongeren blijkt volgens de de auteurs pleiten voor situationeel taalonder auteurs dat het onjuist is te beweren dat bij het wijs waarin een taalprobleem steeds wordt terug vertellen van ervaringen werkende jongeren in gebracht naar de situatie waarin de taal moeilijk hun taalgebruik geen evaluatiemomenten kennen heden oplevert want het kan zijn dat het pro in hun gesproken taal lopen feiten en meningen bleem niet zozeer door de taalvaardigheid wordt erg door elkaar en er kan geen keurige achteraf veroorzaakt maar door andere aspecten die de geformuleerde evaluatie aangewezen worden in situatie mede bepalen de nadruk zal men steeds de zin van afstand nemen van het vertelde die is moeten leggen op de functie van de taal minder wel te vinden bij taalgebruikers die veel in aanra op de vorm de vormaspecten zullen steeds in king komen met geschreven taal maar bij de cur dienst moeten staan van de functie bij het wer sisten is sprake van een interne evaluatie ver ken met thema s of projecten zouden de talige spreid in hun verhaal zitten korte opmerkingen activiteiten daarin zo gestructureerd moeten wor herhalingen of veranderingen van de werkwoords den dat er in het begin alleen maar eenvoudige tijden die uitgelegd kunnen worden als evaluatie taalvaardigheden aan bod komen en pas later als ve momenten er meer ervaring is opgedaan de meer ingewikkel de auteurs willen vooral benadrukken dat het on de zaken bovendien zou taal ook een thema juist zou zijn bij het taalonderwijs uit te gaan van moeten zijn de vooronderstelling dat de taal van de werkende behalve het uitvoerige hoofdstuk over het vor jongeren gebrekkig zou zijn wel hebben ze ge mingswerk voor werkende jongeren is er een merkt dat er door deze groep weinig gelezen en meer theoretisch hoofdstuk over de politieke en maar heel weinig geschreven wordt in hun cul maatschappelijke achtergronden van het vor tuur komen deze taalvaardigheden praktisch niet mingswerk voor kansarme groepen en de specia voor in het taalonderwijs moet hiermee rekening le plaats van het taalvaardigheidsonderwijs daar gehouden worden maar hoe bij het slothoofdstuk geeft enige aanzetten tot de auteurs komen steeds weer terug op het di de integratie van taalonderwijs en vorming er lemma taalonderwijs tussen emancipatie en inte wordt onder andere het situationele taalonder gratie zij constateren dat overal in het vor wijs in besproken mingswerk door middel van thema s en projecten voor wie inzicht wil krijgen in de problemen die gewerkt wordt aan de bewustmaking van de deel zich voordoen op het gebied van onderwijs en nemers de weerbaarheid het voor je zelf durven vorming bevat dit boekje veel informatie vooral opkomen haaks daarop staat de vraag van de waar het gaat om de groep van 16 18 jarigen de deelnemers naar spelling brieven schrijven en partieel leerplichtigen moer lezers zullen veel be grammatica en de praktijk dat hieraan in een kends tegenkomen veel onderwerpen die her en apart taaluurtje op schoolse wijze aandacht der wel eens besproken zijn zetten de auteurs op wordt besteed dikwijls wordt er dan ook nog een een rijtje of verbinden ze met elkaar beproefde schoolmethode van stal gehaald ten natuurlijk valt er ook kritiek te leveren zo vind overvloede wordt er in het boekje nog eens zo n ik dat bij alle beweringen te veel wordt terug ge lbo methode geanalyseerd omgaan met taal die grepen op slechts enkele voorbeelden vaak weer volgens de auteurs ook veel in het onderwijs voor dezelfde de auteurs generaliseren trouwens erg werkende jongeren wordt gebruikt en ja hoor veel in het boekje de open school wordt alleen alle vooroordelen die er bestaan ten aanzien van beoordeeld en veroordeeld naar aanleiding van schoolse taalmethodes worden erin bevestigd het taalmateriaal de ole s zonder dat men kijkt wel wordt er veel verderop in het boek aangege hoe en of er wel met die ole s wordt gewerkt de ven dat er in veel vormingscentra helemaal niet bijspijkercursussen en vrouwengroepen komen er zo strikt volgens het boek wordt gewerkt maar helemaal bekaaid af er wordt nauwelijks inge de schrijvers willen vooral waarschuwen tegen het gaan op hun specifieke problemen of achtergron klakkeloos gebruik van zo n taalmethode omdat den daarin gewerkt wordt volgens allerlei principes maar afgezien hiervan vind ik taalonderwijs en die regelrecht ingaan tegen datgene waarin het vorming een belangrijk boekje omdat het ge vormingsgedeelte zo hard aan wordt gewerkt schreven is vanuit de solidariteit met degenen zoals het geven van je eigen mening en het re waar het hier om gaat vanuit de praktijk maken lativeren van het enige juiste antwoord de auteurs duidelijk waar de problemen liggen 43 die problemen worden benoemd en er worden eric de vries taalonderwijs en vorming socialis aanzetten tot een op lossing ervan gegeven b o tisch onderwijs front nijmegen 1979 160 pag vendien maken zij nog eens heel duidelijk hoe het prijs f 12 50 niet moet en hoe gemakkelijk is het toch niet om het steeds toch weer verkeerd aan te pakken 1 de open school i s een door de overheid opgezet proefproject voor volwassenenonderwijs begeleid door radio en televisieprogramma s en bed oeld voor ans brekelmans dart van der leeuw marij smit volwassenen met een geringe vooropleiding sjaak kroon moedertaalonderwijs en taalwetenscha p het vi j fde wereldcongres van de a ssociation internationale de linguistique appl ique e ai la te montreal augustus 197 8 moer 1979 6 deed verslag van een congres over te varieren van openlijke vijandigheid tot slaafse moedertaaldidactiek in luneburg brd dat aanvaarding van alles wat naar wetenschap ruikt verslag meldt het voor de eerste keer optreden de tot nu toe belangrijkste bijdrage van de taal van een moedertaalsectie op het wereldcongres wetenschap aan het mto ligt volgens rosen in het van de ai la in het nederlands de vereniging bieden van een wetenschappelijke basis voor voor toegepaste taalwetenschap ondertussen is allerhande inzichten die bij veel leerkrachten in een bundeling van de congreslezingen beschik tuitief al langer leefden de taalwetenschap baar al la bulletin 21 en wat volgt is een korte heeft zo een bijdrage geleverd tot een positieve bespreking attitude verandering ten aanzien van zaken als de lezingen kunnen geplaatst worden onder de taalvariatie goed en slecht taalgebruik aandacht noemer moedertaalonderwijs mto en taalwe voor gesproken taal etc gebieden waarop voor tenschap maar von leden volgens ten brinke de linguistiek nog een belangrijke onderzoeks ook in moer 1979 6 over het algemeen niet ge taak ligt ten behoeve van het mto zijn het onder interesseerd in pure taalwetenschap kunnen ge zoek van gesproken taal ten behoeve van de ge rust zijn socio en psycholinguistische accenten spreksanalyse van geschreven taal ten behoeve overheersen in deze toegepast taalkundige bena van het opstelonderwijs van de relatie taalbe dering van het mto het bulletin bevat zes lezin schouwing taalbeheersing van de taalontwik gen drie over het mto in frankrijk west duits keling vanaf 5 6 jaar en van betekenisaspecten land en hongarije een over de relatie tussen taal van taalgebruik belangrijk voor dit onderzoek is wetenschap en mto in het algemeen een over dat het in nauw contact met de lessituatie wordt sociolinguistiek en mto en een over psycholin uitgevoerd een voorwaarde is dan wel samenwer guistiek en mto king tussen leerkrachten en linguisten en wel zo in linguisiics and the teaching of a mother dat leerlingen en leerkrachten niet door onder tongue stelt harold rosen uitgaande van de zoekers gebruikt worden ter meerdere eer en glo heersende methodenstrijd binnen de taalweten rie van de wetenschap maar zo dat het onderwijs schap en de onenigheid over doelstellingen en zelf er beter van wordt methoden in het mto de fundamentele vraag in on the relevance of recent developments in wat de taalwetenschap het mto eigenlijk te bie sociolinguisfics to the study of language learning den heeft de pretenties van de linguistiek en de and early education werkt roger w shuy de verwachtingen van het mto lopen nogal eens uit door rosen benadrukte verantwoordelijkheid van een en wederzijdse teleurstellingen zijn vaak het de taalwetenschap ten aanzien van het mto meer gevolg de houding van taalwetenschappers specifiek uit voor de sociolinguistiek doelstellin varieert van het direct toegepast willen zien van gen van leerkrachten moeten het uitgangspunt hun inzichten in de klas tot het afwijzen van elke zijn van sociolinguistisch onderzoek op school bemoeienis met onderwijszaken iets dergelijks met name door te zorgen voor een creatieve en geldt voor de houding van leerkrachten ze lijkt onmiddellijke opbrengst voor de school kan dit 44