Taalonderwijs in de peiling

els schelleken s taalonderwijs i n de peiling reacti e op de pagina s hiervoor bespreken huub van den bergh en hildo wes dorp twee van de onderzoekers de belangrijkste resultaten van de voor studie ppon periodieke peiling van het onderwijsniveau het onder zoeksverslag over deze voorstudie heeft geleid tot veel publiciteit met name rond de geconstateerde 7 functioneel analfabeten onder zesdeklassers hoe kwamen de onderzoekers aan hun resultaten waren de taken wel normaal functionee l els schellekens docente nederlands aan de rijks pabo te alkmaar be kijkt de rapporten vanuit het perspectief van vernieuwend moedertaalon derwijs enkele opgaven en beoordelingen worden kritisch doorgelicht goed onderwijs wat is dat op deze vraag i s geen antwoord geko men evenmin is het niveau van het taal medewerkers van de stichting centrum onderwijs beschreven de onderzoekers voor onderwijsonderzoek sco voerden hebben resultaten beoordeeld maar ze de voorstudie uit in opdracht van de l egden niet de link met het onderwijsaan stichting voor onderzoek van het onder bod de cijfers die het onderzoek oplever wijs svo er waren twee doelen 1 de de geven een benadering van de verschil haalbaarheid van een dergelijke peiling on lende leerlingenprestaties het kader waar derzoeken en 2 het niveau van het taal binnen die prestaties geinterpreteerd die onderwijs beschrijven een samenvatting nen te worden ontbreekt grotendeels in van het onderzoeksrappo rt verscheen on de onderzoeksrappo rt en ligt de nadruk der de suggestieve titel goed onderwijs sterk op kwantitatieve factoren in dit ar wat is dat tikel ga ik n i et in op de vragen of het on 16 derzoek methodologisch goed in elkaar ze voorstudie geen harde gegevens op zit de steekproeven correct genomen zijn kon leveren ze noemen hun onderzoek en de becijferingen kloppen slechts een schamele representant van werkelijk systematisch uitgevoerd perio exemplarisch diek peilingsonderzoek 3 p 5 hun werkwijze was als volgt ze bedach taalvaardigheid is evenwel niet zonder ten allerlei taal doelstellingen op het ge meer te vatten in tabellen en s t aafd i a bied van spreken luisteren lezen en grammen tenminste niet zonder dat de schrijven aan ouders leerkrachten en kwaliteit van de uitgangspunten de toets vakspecialisten legden ze deze voor in de instrumenten en de beoordelingen ook ter vorm van een enqu e te de ondervraagden discuss ie staan in de navolgende bespre moesten de wenselijkheid van de gefo r king heb i k gekozen voor een exemplari muleerde doelstellingen aangeven leer sche werkwijze vooral omdat het mate krachten beoo rdeelden daarnaast ook de riaal z i ch daar goed voor leent de onder haalbaarheid voor zesdeklassers zoekers hebben ernaar gestreefd hun ma deze enqu ete had een nogal lage respons teriaal zo toegankelijk mogelijk te maken 33 van de ouders 30 van de leer naast de volledige weergave van alle ta krachten en 50 van de specialisten rea ken in het deelrappo rt techn i s c he ver geerden dat geeft te denken de poststa antwoording 3 zijn i n de andere king die de onderzoekers onder meer deelrapportenz s e een aantal leerl ingwerk welk meer ter verk l aring vermelden jes terug te vinden zelfs een cassette verklaa rt in ieder geval niet het percenta bandje met u i tgevoerde spreektaken geverschil tussen bijvoorbeeld leerkrach wordt erb ij geleverd ten en vakspecialisten vooral de leerlingwerkjes zi jn in teressant op basis van de doelstellingen die als al z ijn het er in verhoud i ng tot de afgeno wenselijk e n haalbaar uit de enqu e te naar men taken wein i g ze leveren naast de voren kwamen hebben de onderzoekers geformuleerde taken genoeg s t of op voor toetsinstrumenten geconstrueerd die leg een fundamentele bespreking van het den ze voor aan leerlingen van 463 scho onderzoek len aan de spreek en luistertoetsen de zo n exemplarische werkw ijze betekent den 200 leerlingen mee aan de lees en niet dat er alleen detailkriti ek geleverd schrijftoetsen 715 leerlingen met het ne wordt mijns inziens raakt de kr it i ek d i e er derlands als moede rt aal en 200 allochto op de gekozen opdrachten en beoordelin ne leerlingen gen te leveren is juist het wezen van de beoordeling van de uitgevoerde taken taalonderw ijs en onderzoek voorzien de onderzoekers ze lf van vraag tenslotte merk ik op dat een derge li jk on tekens de grens tussen wat ze nog wel derzoek naar functione l e taalvaardigheden en wat niet meer als een acceptabel on voor het eerst zo grootschalig is uitge derwijsresultaat betitelen noemen ze arbi voerd de onderzoekers hebben hun nek trair 7 p 76 bij de spreektaken afge uitgestoken en de publ i citeit gezocht al nomen door een proefleider constateren leen al daarom hebben ze recht op een ze dat veel leerlingen zeer zenuwachtig uitgebre i de en kritische bespreking bleken voor een volgend onderzoek sug gereren ze een attractieve gewen relativeren ningstaak om toetsangst te voorkomen ook microfoonangst speelde een rol 3 p de onderzoekers geven aan soms expli 176 ciet soms tussen de regels door dat de de schriftelijke taken werden afgenome n 17 door de klasseleerkracht over de begelei de zesdeklassers de taken als functioneel dende instructie erbij is n iets in het ver her kennen maar of ze later misschien slag terug te vinden wisten de leerlingen wel functionele vaardigheden beheersen dat ze aan een landelijk onderzoek meede de onderzoekers hebben daarmee nog den en zo ja nee maakt dat verschil een diepere bedoeling het voordeel van leerlingen die de cito eindtoets maken een keuze voor zoveel mogelijk realisti weten dat de uitslag ervan bepalend kan sche taaltaken is onder meer dat ook niet zijn voor hun verdere schoolloopbaan direct bij het onderwijs betrokkenen zich hoe in hoeverre waren de leerlingen ge een oordeel kunnen vormen over de wen motiveerd voor deze taken dat kan van selijkheid van het beheersen van zulke invloed zijn geweest op hun prestaties vaardigheden 3 p 33 34 de onderzoekers zijn zich van deze pro het zou voor een leerling wel eens zo blematiek bewust gezien hun aanbeveling kunnen zijn dat de ene schoolse taak na te gaan of de volgens onze peiling mi het maken van een invuloefening uit de nimale taalvaardigen inderdaad over een methode vervangen is door een andere geringe taalvaardigheid beschikken het is in dit geval bijvoorbeeld het beschrijven mogelijk dat andere oorzaken de lage sco van een proces een fantasieverhaal res verklaren zo zou onge i nteresseerd schrijven over een wandelende boom het heid een verklaring kunnen zijn 3 p maken van een samenvatting van een 170 tekst over het ontstaan van het wadden oogse bos en dat terwijl de onderzoe normaal functionee l kers opmerken specifiek schoolse oefe ningen opdrachten taken inhouden e d de onderzoekers wilden functionele taal werden vrijwel geheel buiten beschou vaard i gheden toetsen daaronder verstaan wing gelaten 3 p 70 een tekst over ze taalvaardigheden die als geheel in de paddestoelen zegt dat een paddestoel alledaagse praktijk kunnen voorkomen 3 onder de grond een knol of beurs heeft en p 33 ze sluiten daarmee aan bij gang dat daaraan worteltjes zitten die hyfen bare opvattingen ook het streven naar genoemd worden de leerlingen moeten normaal functioneel moede rtaalonderwijs de woorden knol beurs worteltjes en hy i n nederland beklemtoont het functionele fen invullen op de stippellijntjes waar der aspect van de doelen in de i nstrument gelijke termen worden teruggevraagd 3 constructie is derhalve gekozen voor p 214 niet schools realistische taken die taalsituati e s daarnaast geldt als bezwaar dat volwas weerspiegelen die door leken als bekend senen de functionaliteit hebben beoor worden ervaren 3 p 25 deeld vanuit hun eigen perspectief typi precies de leken zijn ouders en dan ook sche taken van volwassenen zijn bijvoor nog alleen die ouders die op de enquete beeld de politie bellen als er een ongeluk gereageerd hebben de leerlingen is niets gebeurd is zorgen dat een nakomend gevraagd zouden zij missch i en ook zelf leidster de kampeerboerderij kan vinden kunnen beoordelen welke taalsituaties de dienstregelingen van boot en bus lezen voor hen functioneel z ijn nee want het hebben ze daar zelf misschien moeite gaat om een zo ruim mogel ijke dekking mee en het opzoeken van nummers in van doelstellingen van het taalonderwijs een telefoonboek deze taken worden op die in de naschoolse praktijk zouden gedragen aan kinderen en vervolgens be kunnen voorkomen 3 p 12 die formu oordeeld met de schoolse normen van lering sluit een normaal functionele bena volwassenen dering al uit want het gaat er niet om of ten brinke introduceerde het begri p 18 normaal functioneel zijn definitie het schrijven bij een puzzel en onderschriften betekent dat je je onderwijs zo inricht bij plaatjes zoeken dat je leerlingen er iets van kunnen ge dat is een serie opdrachten die misschien bruiken dat ze naar eigen oordeel a op zal aanslaan bij leerlingen die 1 geinte korte term ijn praktisch kunnen gebruiken resseerd zijn in de natuur 2 lid zijn of en of b boeiend vinden 4 p 20 cursi zouden willen zijn van een natuurclub 3 veringen e s van de vier basiselemen het ook nog leuk zouden vinden om als ten ontbreken er drie in de taalsituaties journalist aan het clubblad mee te wer die voor het onderzoek gekozen zijn en ken 4 voldoende zelfvertrouwen hebben ook bij het criterium praktisch zijn wel en bovendien 5 plezier hebben in het nut wat vragen te stellen laten we een paar inzien van het uitvoeren van schoolse ta van die taalsituaties eens nader bekijken ken deze kenmerken beschrijven wel zo ongeveer het traditionele type ideale ba de natuurclu b sisschoolleerling hoe meer dit profiel van toepassing is op leerlingen hoe beter ze motivatie voor de taken is door de onder zich zullen kunnen inleven bereid zullen zoekers kennelijk vooral gezocht in het zijn energie in het uitvoeren van de op koppelen van een aantal functionele op drachten te steken en hoe beter hun drachten tot een serie taken rond een the prestaties zullen zijn een leerling daaren ma hoewel ze daar niet aan refereren tegen die 1 geen interesse heeft in de lijkt ook deze aanpak gebaseerd op een natuur 2 niet weet dat er natuurclubs tendens in het onderwijs het streven naar bestaan laat staan wat ze doen 3 er he het projectmatig of thematisch aanbieden lemaal niet aan moeten denken ook nog van onderwijsinhouden dat daarbij ook journalist te worden bij een clublad bij het zelf zoeken van informatie en die uit voorbeeld vanwege negatieve beoordelin wisselen een belangrijke plaats horen in gen van schrijfprestaties op school 4 te nemen maakt die onderwijsvormen geen of weinig zelfvertrouwen heeft en communicatief waardevol het thematisch bang is te falen en 5 dit soort opdrach verband echter waarin de verschillende ten so wie so maar onzin vindt die leer onderzoekstoetsen soms erg geforceerd ling zal aanmerkelijk lager scoren zonder zijn gegoten kan de leerlingen heel goed dat dat iets hoeft te zeggen over haar zijn ontgaan of en dat zal vaker voorkomen functionele taalvaardigheid het thema zal ze niet interesseren en dus de ongeinteresseerdheid die volgens de ook niet motiveren onderzoekers van invloed zou kunnen zijn in een van de werkboekjes rond de na op de prestaties is alleen al vanwege tuurclub 3 p 203 206 wordt de leerlin de themakeuze bij de werkboekjes gen gevraagd zich voor te stellen dat ze rond de natuurclub voor een aantal leer lid willen worden van een natuurclub lingen voorspelbaar achtereenvolgens moeten ze een aan voor het onderwerp schoolreis naar meldingsformulier invullen een briefje waddenoog 3 p 218 238 zou dat wat voor huisgenoten schrijven verschillen minder kunnen gelden tussen hazen en konijnen uit een tekst maar belangrijker is functioneel schrijven halen zelf formuleren en ja nee vragen kan zich alleen maar voordoen als leerlin beantwoorden als journalist van het gen schrijven met een ander doel dan om clubblad een overtuigend stukje schrijven beoordeeld te worden op hu n over het doden van dieren natuurpro taalvaardigheid gramma s in radio tv gids opzoeken ma teriaal bestellen een informatieve tekst 19 spreektake n kennen voor leerlingen die met slechts een huisgenoot wonen zijn aanhef en on in dit licht bez ien is het niet verbazend de rt ekening alleen al om die reden onno dat de spreektaken binnen het onderzoek dig in andere gevallen zal de situatie aanmerkelijk positievere cijfers opleveren vaak duidelijk maken van wie het briefje ook al zijn de daar opgelegde taken even komt en voor wie het bedoeld is ee n min realistisch er is sprake van directe in leerling lijkt hier ook een beetje de draak teractie met een onbekende proefleider mee te steken waar z ij h ij schr ijft mam tegenover je ligt het wat minder voor de pap of wie dit briefje vindt e p hand je ongeinteresseerd op te stellen 150 automatisch ging ik even bij mezelf dan is er een vorm van extr i nsieke moti te rade intellectueel communicatief vatie voor het uitvoeren van de puur competent gewend te schrijven het schools functionele taken de leerlingen laatste briefje aan mijn huisgenoot voor spelen het spel gemakkelijker mee zoals dat ik het onderzoeksrappo rt las bevatte de jongen die het melden van een ongeval twee woorden effe boodschapperen bij de politie lang niet ieders beste kame dat komt mij qua inhoud taalgebruik e n raad trouwens inle i dt met een kinderl ijk spelling op een dikke nul te staan trrringgg tegelijke rt ijd moest ik denken aan het de ge l ijke taalonderwijs waarin mijn taalvaar schoolse norme n digheid tot ontplooiing moest worden ge bracht dat ging b ijvoorbeeld zo de opdracht een briefje schrijven voor zin klazina gaat naar de bakker om huisgenoten 3 p 205 is i llustratief voor brood te kopen de vaak verborgen waarde oo rdelen ach vraag waarom gaat klazina naar de ter opgaven en beoordelingscriteria a l ler bakker eerst is er de vraag naar het praktisch ge antwoord klazina gaat naar de bakker bruik w ie schrijft er wel eens zo n brief om brood te kopen je zitten er bij die 33 ouders die op de fout waren de antwoorden om brood te enquete reageerden en de wensel i jkheid kopen overigens uiterst functioneel e n van die vaardigheid aangaven misschien efficient en omdat ze van haar moeder toev a ll i g veel meer dan gem i ddeld moest dat staat niet in de zin opgeleiden onder onderwijzers en de gekozen beoordelingscriteria voor in vakspec i alisten i s dat zonder meer houd zijn dus n iet zo heel nieuw duidelij k d it soo rt briefjes is vreemd voor k i nderen cultuu r die gewend zijn gewoon even te bellen die geen verantwoording hoeven af te de vragenlijst attituden en gebruiken 3 leggen al s ze maar op t i jd weer thuis zijn p 315 330 bevatte maar liefst 98 vra of van wi e de huisgenoten niet zo nodig gen de onderzoekers wilden daarmee hoeven te weten waar hun voordeurdelers meer te weten komen over de lees en uithangen schrijfgewoonten van de leerlingen de de briefjes zijn beoordeeld op inhoud zesdeklassers schrijven blijkens hun ant waarbij de elementen aanhef waarnaa r woorden gemiddeld iets minder dan 10 toe wan neer te rug en o n dertekening ge minuten per dag in hun vrije tijd dat is scoord zijn een onwaarschijnlijk hoog gemiddelde de de onde rtekening i s functioneel gezien auteurs signaleren dat zelf ook er kan overbodig als de leerling weet dat de lezer sprake zijn van gewenste antwoorden haar z i jn handschr i ft onmiddel l ijk za l he r het is de vraag of die factor ook een rol 20 speelde bi j het beantwoo rden van de krijgt er wat van gezellig hoor heel erg vraag w il je graag dat ande r en lezen leuk k geloof dat ik maar een plaatje ga wat je ge sc hreven hebt 38 ant draaien weet je wat ik neem iets toe woordt meestal wel 62 wil dat passelijks raindrops are falling leuk meestal liever n i et de vraag s c hrijf je einde voor zo n fijne vakantie 7 p 13 wel eens over hoe j e je voelt leve rt er zitten w e relden achter deze twee maar b ij een kwa rt va n de deelnemers opstelletjes en een van die werelden een positief antwoord op 4 p 182 183 wordt kennelijk erg geapprecieerd door deze cijfers geven te denken over de vol onderzoekers en leerkrachten gende schri j fopdracht een criterium als zeggingskracht zou bij de leer lin gen moeten zich voorstel l en dat zo n opdracht n i et hebben misstaan of ze op een kampeerboerderij ooit ge authenticiteit maar ook zonder deze crite wee s t zijn op een waddene i land ooit ria gaat m ijn voorkeur in ieder geval uit geweest op de laatste dag is het naar hondenweer slecht weer stel je voor dat je a l leen in valt een goede taalvaardigheid ook bin het slaapzaaltje bent hoe voel je je dan nen het onderzoek samen met het gebruik waar denk j e aa n schri jf een stukje van veel bla bla en holle vat klanken de waaru it blijkt hoe je je voelt op zo n mo leerling van raindrops zou het wel eens ment verzin zelf een titel 3 p 228 ver kunnen schoppen in deze ter i nsp i rat i e is een teken i ng toegevoegd maatschappij vanwege de regen en het taboe dat er rust op alleen w i l l en z ijn zu l len de leer onduidelijk lingen wel snappen dat er geen vrolijk verhaaltje van ze wordt ve rwa c ht wie een v an de be sc h r ijv i ng s opdra c hten luidt kan putten uit een arsenaal aan c liche s als volgt uit jeugdboeken bijvoorbeeld i s zwaar in het voordeel zeker als zij h ij aan school se middenklasse normen kan wil voldoen het slechtst zullen de prestaties zijn van leerl i ngen d ie in het algemeen niet zo ge puzzel n eigd zijn gevoelens openbaar te maken of die er moe i te mee hebben die gevoe l en s e n sc hri fteli j k e n aan vreemden mee te delen en als zo n leerling dan ook nog niet van krokod i l letranen houdt dan heeft zij hij nauwe l ijks kans meer het e r bij deze opdracht rede l ijk af te brengen en jawel hoor laag s c oo rt hondenweer titel ik zou m ij dood ver fee en en dan zou ik naar de andere gaan en daar gaan spe len en plezier maken p 12 een hoge beoordel i ng daarentegen krijgt ra indrops are fa lling tite l h e wat een sh i tzoo i de laatste dag van de vakan tie regent het en we zouden zo n leuk tu infeest gaan houden vanavond en nu zijn sjo rs wim en erica ook nog weg je i 21 j ij verzorgt do puzzelrubriek zel werkt gestaan had leg in een paar van de gr oen e gtomme r regels aan de lezers ui t hoe zo n doolhof al jij deze teke n in g sie f puzzel we r kt dan had in ieder geval d eze weet je misschien al meteen leerling tenminste de kans gekregen i ets wat j e mo et doen am een ve n do beide vogels te vangen te laten zien van haar zijn we r kelijke taalvaardigheid opdra cht onrealistisc h schrijf in er paar regels in het werkboekje schoolreis naar wad h oe deze doolhofpuzz e l werkt denoog 3 p 217 238 zit een schrijfop iedereen weet dan precies dracht volgens welke de leerling aan de hoe he t gaat en kan me t pot hand van een plattegrond de route naar lood of pen aan d e gang een kampeerboerderij moet beschrijven denk mm de hindernissen in voor een leidster die nakomt de leerling de boom is daar al de leidster zal de volgende dag denk er om er zijn lezers die nog nooit zo n puzzel komen is het gebruikelijk dat een leerling gemaakt hebben zo n briefje schrijft zou een leidster op zo n routebeschrijving vertrouwen en waarom heeft ze zelf de plattegrond of de leerlingen z e lf a l eens zo n puzzel niet maar afgezien daarvan prachtig hebben gemaakt doet kennelijk niet terza zo n briefje alleen de leidster krijgt het ke en een instruct ie schri j ven b i j zo n nooit op tijd dus ook binnen de fantasie puzze l d a t hebben ze zeker nog nooit ge wereld van het schoolreisje is deze op daan b e halve mis s chien die ideale l ee r dracht onzinnig dat alle leerlingen er toch l i ng die i n de redactie zit van een braaf aan zijn gaan zitten het verslag clubblad maakt nergens melding van commentaar maar i s het we l zo du i de l ij k dat ze een in van de leerlingen laat zien hoe schools structie diene n te s c hrijven de zesdeklassers reageren op de gegeven een a l lo c hton e leerling notee rt schoolse opdrachten tevens illustreert de 1 cm naar boven en 10 cm s chu in naar opdracht hoe slordig de onderzoekers met rechts 5 p 111 hun invulling van het begrip functionaliteit dit antw o ord hoo rt bij de 4 s l echtste zijn omgesprongen schrijfp rodukten naar taalgeb r uik en bij de zo zijn er nog talrijke opmerkingen te ma 2 sle c htste naar in h oud to ch heeft d i e ken ten aanzien van de gegeven taken en leer l ing een beetje gelijk nauwkeurige le de beoordeling ervan van groter belang zing van de opdrac ht maakt duidelijk dat is het nu nog even te kijken naar het gro de taak voor t weeerl e i uitleg vatbaar i s tere kader van het onderzoek in hoeverre ook h et g even van d e oplo ssi ng kan ge hebben de onderzoekers hun doel bereikt vraagd zijn de taalvaardigheid van de ge en welke vragen blijven nog openstaan citeerde leerl i ng lij kt dan vee l l ager dan hij mis sch ien i s dat z ij hij n i et verder komt bereikte doele n dan de eerste twee stapje s is log isch zo opgevat i s he t een onmoge lijke opgave in de samenvatting goed onderwijs wat er is w e l i ets aan de hand met de taal is dat stellen de onderzoekers periodiek vaardigheid van de opsteller van deze op peilingsonderzoek is technisch uitvoerbaar dracht a l s er i n p l aa t s van s c hrijf in gebleken en kan ook moeilijk toetsba een paar regels op hoe deze doolhofpuz re doelen bestrijken op enkele punten i s 22 verbetering van de onderzoeksinstrumen hoezo scholing ten nodig zo is het nodig tot een alge meen aanvaarde procedure te komen voor als je werkt met steekproefscholen loop het bepalen van de kwaliteitsnorm de je de kans allerlei onderwijsvormen en vraag wat wij in ons land nog wel en wat vis i es tegen te komen dat is ook ge niet meer betitelen als een acceptabel on beurd gelukkig maar volgens de onder derwijsresultaat 7 p 80 dat klinkt zoekers werkt 20 van de scholen zuiver voorzichtig de cijfers die naar buiten zijn cursorisch en 10 zuiver thematisch 7 gekomen galmen heel wat harder na de p 80 de rest zit er dus ergens tussenin presentatie van het rappo rt hebben de on als de onderzoekers het hebben over de derzoekers in ieder geval onhandig en on bereikte scholing suggereren ze daarmee nadenkend aangepakt ze hadden kunnen minstens dat het soo rt opdrachten dat zij weten hoe leken in de med i a omspringen de leerlingen hebben voorgelegd enigszins met dergelijke onderzoeken overeenkomt met of aansluit bij datgene toch waren de onderzoekers bewust uit wat ze op school leren op publiciteit een van de redenen waar welnu de keuze voor functionaliteit ook om ze voor het proefonderzoek juist moe al is die schools ingevuld als criterium de rt aal kozen was om een groter publiek voor de opdrachtenkeuze zal in het voor de gelegenheid te geven zich een oordeel deel zijn van de leer l ingen die het meer te vormen over het beheersingsniveau thematische onderwijs krijgen en in het van zesdeklassers in de rapport age is de nadeel van de leerlingen die binnen de nadruk gelegd op het toegankelijk maken school slechts met de taalmethode te ma van de peilingsresultaten voor een breder ken krijgen misschien ligt hierin de ver publiek 3 p 32 klaring voor het voor velen nogal verba daar zijn ze kennelijk in geslaagd het zingwekkende gegeven dat sti mulerings stuk is gepresenteerd aan de staatssecre scholen b ij de gemiddelde prestaties maar taris en heeft een warm onthaal gevon 5 in score achterblijven ten opzichte den in de pers de relativeringen die de van niet stimuleringsscholen dat er daar onderzoekers steeds hebben ingebouwd naast op dat type scholen een meer uit zijn op de achtergrond geraakt het beeld eenlopend prestatiepatroon te zien is zou van een falend onderwijs is her bevestigd erop kunnen wijzen dat leerkrachten op en in de inleiding staat nog wel zo fraai die scholen meer vanuit een normaal mondigheid weerbaarheid algemene functioneel perspect i ef werken en of dat ontwikke l ing en het democratisch staats leerlingen meer taken op hun eigen niveau burgerschap lijken bijvoorbeeld moeilijk te krijgen zo bekeken is het geweeklaag realiseren zonder expliciete aandacht voor naar aanle i ding van dit onderzoek hele de taalvaardigheidsontwikkeling 3 p maal ten onrechte 10 maar deze grote woorden blijken he het is eerder andersom het onderzoek lemaal los te staan van het onderzoek zou dan juist opgevat kunnen worden als we lk doel met w e lke taalvaardigheid over een steunt j e i n de rug van onderwijsver eenkomt blijft onduidelijk daarnaast is nieuwers want die zijn op stimulerings de voorstudie gericht op de beschrijving scholen nu eenmaal meer te vinden dan in van de bere i kte schol i ng voegen ze eraan de andere groep basisscholen toe 3 p 6 de resultaten van het onderzoek presen teren de onderzoekers merkwaardigerwijs als onderwijsresultaten 7 p 80 die ze koppelen aan kwaliteitsnormen maar te gelijke rt ijd geven ze aan dat de relatie 23 tussen aanbod en beheersing voorals langrijke informatie opleveren over de nog n i et geanalyseerd is 3 p 32 cur richting waarin het taalonderwijs zich zou siveringen e s moeten ontwikkelen de verhouding tus de vraag is waarom niet het woord sen mondeling en schriftelijk taalgebruik vooralsnog suggeree rt dat dat deel van wat de meer technische aspecten als het onderzoek nog uitgewerkt gaat wor woordkeus zinsbouw opbouw van een den de onderzoekers lijken dan de tekst spreek luister lees en schrijfpro mosterd n a de maaltijd op te dienen juist blemen betreft zou informatie kunnen ge die koppeling had duidelijk kunnen maken ven over de spec i fieke onderwijsbehoef welk type taal onderwijs leerl i ngen het ten van een kind best voorbereidt op realistische taken vervol g taalportrette n natuurl ijk is het onderzoek niet zomaar uit het onderzoeksverslag wordt niet dui met een breed gebaar van of onder tafel delijk of de deelnemende leerl i ngen taken te vegen het heeft wel degelijk zin niet op i eder van de v i er taalvaardigheidsge schoolse taalvaardigheden te onderzoe bieden zijn voorgelegd als de 200 leerlin ken dit was een eerste poging in de r i ch gen die aan de spreek en luistertoetsen ting van funct ionaliteit de onderzoekers meededen ook de s chr i ftelijke opdrachten zullen in de reacties op hun rappo rt aan hebben gemaakt hadden de onderzoekers leiding kunnen vinden hun doelstelling een vollediger beeld kunnen geven van de werkw i jze en toetsinstrumenten te taalvaardigheid van leerlingen op verschil herzien l ende gebieden pas dan wordt duidelijk hopelijk leggen ze de kritiek niet naast of een leerling op alle fronten faalt of dat zich neer beter overdacht uitgevoerd en sommigen aanmerkelijk beter spreken dan uitgewerkt zou een vervolgonderzoek op schr i jven lu i steren dan lezen enzovoort basis van een werkelijk normaal zo n i nd iv idueel taalpo rt ret van een leer functionele invul l ing van taalvaardigheden ling zou ook een vollediger en juister wel eens vers trekkende gevolgen kunnen beeld van haar z i jn taalvaardigheid kunnen hebben voor het bestrijden van puur cur geven algemene kenmerken als kernach sorisch taalonderwijs zeker als de onder tigheid creativiteit sp r eek en schrijfdurf zoekers met harde cijfers de ondeugdelijk spreek en schrijfstijl lees en lu i sterbe heid van schoolse toetsen kunnen aanto gr i p zijn factoren die iedere communica nen we wa c hten vol spanning op de tieve s i tuat i e beinvloeden een onderlinge eerste e chte peiling vergelijking daarvan kan het onderwijs be 24 de kwaliteit van het schrijfonderwijs de sectie nederlands van de lerareno pleiding vl vu te amsterdam dienren organisee rt op woensdag 19 februari noten 1986 van 13 30 tot 16 30 uur een met dank aan will em moo ijman u it wiens eerste studiem i ddag over de kwaliteit van het opzet voo r een bes preking van dit onderzoek s schrijfonderwijs aanle i ding is de publi r appo rt ik enkele suggesti es heb overgenomen katie van h wesdorp en k de glooper ber gh h v a n den j b h oek s ma functionele over de geringe schrijfvaardigheid taa ldoe len voo r het lager onderwijs amsterdam sco cahier 1984 analfabetisme van leerlingen ter be r gh h van den voorstudie pe riodieke peiling sprake komen de oorzaken hiervan en van het o n derw ijsni veau dee l 11 spreek en de mogelijkheden voor een effectieve lu isterp restaties van zesdek lassers amsterdam steldidactiek sco 1 98 5 3 hoeksma j b h wasdorp h van den bergh inleiders zijn j barentse hoofd basis d j bos voorstudie pe riodieke peiling van het school alkmaar prof dr j s ten onderw ijs niveau deel iv techn ische verant brinke hoogleraar moedert aaldi dactiek woording am s terdam sco 198 5 utrecht mevr a gerritsen docente 4 le i dse wer kgroep moedert aa ld i dactiek moeder taa ldidactiek een handleiding voor het voo rtge ihno den haag drs k de glopper on zet onderwijs muiderberg 1980 derzoeker stichting voor onderwijson triessche ij n b h van den bergh j b derzoek amsterdam en j de kovel hoeksma voorstudie periodieke peiling van het docent mavo heemstede onde rwijsniveau deel v lees en schrij fpresta men kan zich aanmelden door overma ties van a llochtone l eerlingen in de zesde klas amsterdam sco 198 5 king van f 7 50 naar g i rorekening wasdorp h j b hoeksma voo rstudie perio 519737 van de stichting de vrije leer dieke peiling van het onderwijsniveau deel 1 gangen te diamen o v v studiemiddag lees en schrijfprestati es van zesdeklassers schrijfonderwijs het pr ogramma wordt amsterdam sco 198 5 toegezonden opgave v o or 10 februari wasdorp h goed onder wijs wat is dat voor studie periodieke peiling van het onderwijsni veau 1986 s gravenhalte s vo 1 98 5 25