Taaltaken binnen ‘Zebra Basisleergang NT2 voor neveninstromers voortgezet onderwijs’

codin a e p wolfgram trias we rkt res ul folkert kuiken tate n v a n ee n evaluati eo nderzoek rotterdam het proje c tbureau x997 fonds achte rst a nd s b es trijding ond erwij s d el tap lan taa lbeleid prima ir ond e rwijs ro tte rdam t aaltaken binnen zebra se sch o l en doe n het zo rotterdam f no 1995 kleef m van knoop het in je oren nede rlandse basisleergang nt2 voor ta al voo r kle u ters in m ee rtalige g roep e n ro tter dam het proj ec tbur eau ovb 1 9 8 8 neveninstromers voortgezet n ar a in g l ve rho e ven ontwik ke ling van twee ta lighei d b ij alloch tone kle uters til burg til onderwis burg univ ersi ty pr ess 1994 o mall ey j a u chamot learning s tra te gies in secon d language a cq uis iti o n n ew york cambri d ge unive r s i ty pr ess i 99o v e rho eve n l p j j stijn e n aspec t e n v a n ta akge richt ta a lon de rwijs s taat d e laatste tijd tw ee tali g heid introdu c tie op het th em a in vol op in de bela ngs telling in moer 1997 6 we rd pedagogisch e studien 1996 p 250 258 daa r uitgeb rei d ve rs lag van ge da an in mo er v e rh oev e n l n aar ee n twee tali g sc ho ol 1 99 8 1 we rd duid elijk h oe in de meth o d e nede r w e rkplan in mee rta lig h eid op schoo l bijdra la nds s choolslag t a akgericht o nderwijs vo rm krijgt gen aan de ontw ikke lin g van ee n t aalb e l e id in dit a rtikel s ta at de opbouw van taa ltaken r kabdan w l m v an gale n j jonge b inn en een taakgerich te l ee rga ng centraal aan de ri us gro nin gen wolt ers noordh o ff r 99o h a n d van ze bra ee n b as i sl eerg ang nt2 voor v e rho eve n l l ezen m e t b egrip 1 arnhe m n eve ninst ro m ers in h et voortgeze t o nd e rw ijs ve r c e ntraal instituut voor to e tsontwikk eling sch ij ning januari 1999 i llustree rt fo lk e rt kuike n 1992 coordinator va n h e t ontwikkelproject zebra h oe v e rho ev e n l woorde nsch a ttoe ts i arnhe m de leerlinge n a an s t ee ds hoge re eise n m oete n c e ntraal instituut voor to e tsontwikk eling vold oe n bij de uitvoering van ee n taal ta a k 1 993 daaraan voo rafgaa nd geeft hij een ko rte k arakte wit y de e a tri as nede rlandse s am enva t tin riseri ng van de lee rgang e n een toelich ting van wat ge n g roep 1 rotte rdam h et proj ec tbur ea u in z ebra ond er ta a ltaken en ee n taa kgerich te 1 99 5 a anpak wo rdt ve rs taan wit y de e a trias ne derl a ndse s am en vattin ge n g roep 2 rotte rdam h et proj ec tbur ea u 1996 ze bra i s b e do e ld voor twaalf tot ze s tienj ari ge neveninstrom ers in h e t voortge ze t ond e rwij s leerlingen di e uit h e t land v a n he rkom s t n aar ne de rl a nd kome n e n zonde r eni ge ke nnis van he t n e de rl a nds ga an d eeln e me n aan het voo rt ge zet onde rwij s in d e p eri ode van eers te opvang mo e te n ze zo go e d e n s ne l mo gelijk word e n to ege ru s t voor h et reguli ere onde r wij s op voorwaard e d at l eerlin gen ge alfa b etisee rd zijn moet daarvoor een p eri ode van ge middeld ee n tot anderhalf ja a r worden uit getrokken me t b e hulp van ze bra mo e ten ze in die p eriode z o veel nederlands leren dat z e zonde r al te ve el probl emen h et onderwijs in de versc hi lle nd e vakk e n kunn e n volge n in totaal bi e dt zebra l eerstof voor ruim s oo l es uur verd eeld ove r 40 thema s 66 moer 1998 2 karakterisering en uitgangspunte n den productief aangeleerd en zo n s ooo a 6 00o woorden receptief elders wordt op zebra be s taat uit dri e delen deel i omvat tien deze uitgangspunten uitvoeriger ingegaan thema s in dit deel staat de receptieve ver kuiken 1 995 1 996 te verschijnen a b werking van het nederlands centraal met hi e ronder worden de taakge ri cht e aanpak name de luiste rv aardigheid de thema s waar de opbouw van taaltaken en het pro c es ge aan in dit deel aandacht wordt besteed liggen richte aspe c t nader toegelicht vooral op het terrein van de sociale redzaam heid school thuis straat lichaam personalia taa lt a k e n in d ee l 2 dat twintig thema s omvat wordt voortg e bouwd op de receptieve b e heersing binnen de taakge ri chte benade ri ng kunnen v a n het nederland s daarna a st i s er s teeds v erschi lle nde stromingen worden onde rs chei m ee r aandac ht voor de produc tieve ve r d en long crookes 1992 ook het ant werking van alleda ags t aalgebruik waarbij woord op de vraag wat nu pre cie s ond e r ee n m e t name persoonlijke thema s aan bod ta a k moet worden verstaan vers chilt van kom en zoals v ri ends chap ruzi e fantasi e aute ur tot aut e ur long bijvoorb e eld geeft angst en spanning ee n vrij bre de ni e t linguis ti s che definiti e v a n in het d e rd e deel be s taand e uit tie n th e ma s ee n taak voor h e m is e en taa k i ets wat j e wordt to egewerkt naa r de verschille nd e vor do e t voor j e zelf of voor een ander zoals e e n men van ond erwij s waarin d e le e rling en n a de h ek schilderen een kind aankle den een biblio ee rste opvangp e riode doors trom e n vbo th eekbo e k l e n e n e en cheque uit s chrijve n mavo versus mavo havo vwo in dit deel long 1 9 8 5 p 8 9 het betreft hier een staat de ontwikke ling van de sc hoolse taalva ar wel ze er algemen e oms c hrijving van w a t ee n digh eid c e ntraal en hebbe n de thema s be tr e k taak is s ommige van de door long ge noemde kin g op zakelijke r ond erw e rp e n a ls informa ac tivit eite n kunn en ook zond er h e t gebruik ti e e n c ommunicatie uitvindingen en ont van taal worden uitgevoerd de kkingen wa ter en wind e e n s p e cifi ekere invu lling van het b e grip ta a k vinden we bij nunan hij omschrijft een in ze bra zijn uitgangspunten van verschi llen taak als e en activiteit in de les waarbij d e de taa ll eerb e nade ri ngen bij elkaar gebra cht taalleerd ers b ezig zijn me t het begrijpen zebra kan daarom als e en eclectische l e ergang manipuleren produceren e n onderhandelen worden bes c houwd de le e rgang i s ge ri cht op in de doeltaal terwijl hun aanda c ht meer op vergroting van de communi c atie v e vaardig d e bet e k enis d a n op de vorm is ge ri cht heid van de leerlingen in het nederlands en is nun an 1989 p zo waar de om s chrijvin g in die zin communicatief te no e m en d e van long te ruim is is die v a n nunan b ep erkt l ee rstof is ge organi s eerd in func tionele taal tot h e t uitvoe ren van activiteiten in d e l es tak en en sluit zod a nig aan bij d e ta akge ric ht e hoewel n e venin s tromers worden kl aa rge aanpak de leerga ng is proc esg eri c ht in d e sto omd voor h et reguli e re onderwij s zullen zin dat voortdurend wordt s tilge s taan bij d e zij hun verworven kennis van h et n e de rl a nds mani e r waarop d e l eerling l ee rt daarbij ook buit e n de klas moe ten inzette n bijvoor krij gt de le e rling alle rl e i middel e n aanger eikt beeld al s z e een verv oers a bonn e ment kop e n om zijn s trategische vaardigheid t e v ergro bood s chappen doen naar de dokter gaan te n aan deelva a rdigheden wordt niet zoze e r enzovoort apart a andacht beste e d maar de z e kome n in zebra wordt een taaltaak opgevat al s e en geinte g re erd aan bod receptieve beheersing r eeks van communicatieve handelingen waar gaat daarbij aan productieve v erwerking bij een of meerdere taalgebruikers betrokken vooraf h et interculturele a spect komt vooral zijn en die ge ri cht is op het bereiken van e en tot uiting in de manier waarop leerlingen bepaald doel kuiken 1 99 5 het gaat daarbij r e gelmatig de mogelijkheid wordt geboden om reele taken waar de leerlingen r e gelmatig een inbreng vanuit hun eigen culturele ach me e geconfronteerd worden en die ze als tergrond te leveren wat de woordenschat volwaardig lid van de taalgemeenschap moe betreft worden in ze bra in totaal 3000 woor ten kunnen voeren voorbeelden van taal 1 998 2 moer 67 taken zijn het begrijpen van instructie s h e t serend de s tilleert de teerde r uit het taalaanbod vra g en naar informatie h e t vo e ren van e en de verschillende el e m e nten woorden struc gespr ek h e t se l e cteren van rel evante infor turen e nzovoo rt dit in te genstell ing tot het matie h e t invull e n va n e en formuli er het traditioneler e synthetisc he taalonderwijs waar schrijv e n van een standaardbriefje d e rge lij bij de teerde r d e taal in brokstukke n krijgt ke tak en sluite n n auw a a n bij die welke in d e aangebode n woorden gramm a tica re gels taal lee rplannen voor het vreemde talenonderwij s functi es en deze tot een geh eel moet combi in d e basi s vorming zijn ontworp e n staatsen ne ren b o tto m up bij ee n taakge ri chte aan e a 1 994 v e rbe e k 1 993 pak vloeit de ve rwerving van dergelijke element e n voort uit h e t su cc esvol uitvo eren niette gen s taande vers chill en in opvatting over van de taak dat ne emt ni e t weg dat het af en wat ond e r e en taalta a k of d e taakg eri cht e toe nutti g kan zijn om e xplici e t aandacht te ben a deri ng moet worden ve rst a an is h e t b es t ede n aan b e paald e t a al e lementen in die zinvoller in te gaan op punten die variante n zin is er in zebra s prake van een wisselwer van de taak ge richt e benad eri ng met elkaar king tussen ee n top do wn en e e n bo ttom up ge mee n hebben het ga a t dan vooral om aanpak zak en di e hieronder nad e r worden toe g elic ht de taak als uitgangspunt vanw aaruit h e t on pedagogische taken in e e n taakge ric hte derwij s ge organiseerd wordt bena d eri ng is h e t niet alle en zo dat te e rders de ee n a nalyti sc he vi sie op t a alverwerving taal ler e n om in h e t dag elijks leven a llerlei h e t b e lang va n p ed a gogi s che taken taaltake n te kunn en uitvoeren z e l e ren die d e a andac ht voor het t a alproc e s in plaats v an taal jui s t door d e uitvoerin g van die taken zi c h uitsluit e nd op het product te con c entr e van av ermae t v a n den brande n 1996 ren van d e n br anden kuik en 1 997 de taaltaak is dus t ege lijk e rtijd do el e n dida ctis c h de taak als uitgangspunt d e eenh e id instrum e nt h et is daarom be la ngrijk dat de van waa ruit ee n l ee rga ng g e organi see rd wordt tak e n die d e l ee rlinge n krij ge n v o orgel egd ka n variere n soms zijn da t woord en in uitda gend e n motiver e nd zijn e n aanze tten tot ande r e gev allen g ra mmatic al e stru c turen taal ec hte c ommuni ca ti e in di e zin wordt m eer func ti es of th em a s vanuit het p e r s p ec ti e f waarde ge he c ht aan de m a te waari n ee n taak van d e ta a llee rd e r kan men zich ec hter afvr a tot i nt e rac tie e n b et e kenisonderha nd eling ge n of dit zinvolle e enh e den zijn mens en l eidt dan aa n de vra ag of h e t ee n ta ak betr e ft l ere n imme rs ge en geis ol e erd e ite ms in op een die l e erling e n in r ea lit eit vaak zulle n mo eten vol gin g ac hter e lkaar maar al s ond e rde l en uitvoere n voor voorb e elde n van dergelijk e va n c ompl exe vorm functi e relaties het uit pe dagog ische taken zi e h et th em a nummer van vo e ren van e en t aaltaak houdt in d a t e r moer 1997 6 ov er taakge ri cht t a alonderwijs te gelijke rtijd e en bero e p op ve rs c hille nd e vaardighe den wordt geda a n bij het voeren een procesgerichte aanpak traditionele van ee n gesp r e k mo e t een lee rling zow e l l ee rgange n zijn v ee l eer produ ct dan proces spre k en al s luis tere n bij het maken van gericht de aandac ht is e r vooral op geri cht of aa nt ek eninge n zowel luis t e re n als sc hrijven en de tee rder h e t g oed do e t in plaats van op wat bij h e t invullen van e e n formulier zowel l ezen en ho e de teerd e r leert in e e n taakge ri chte als schrijven bij ee n taakgeri cht e l e ergang b e nade ri ng daarent egen wordt aan bewust word e n inhoud en taken daarom in combina wording en evalua tie v a n het eigen l e erproces tie met elkaar vastge s teld veel waarde geh echt in ze bra gaat aan de uitv oering van e e n taak daarom een voo rb e rei een analytische aanpak het uitgaan van ding vooraf waarbij de leerlingen zich orien ta ke n s luit aan op een analytis ch e visi e op t er e n o p de uit te vo e re n taak en of waarbij ta alverwerving long crook es 1 99 2 ja s hun voor de taak b e nodi g de kennis zonodi g p ae rt 1 996 van av e rmaet v a n de n bran gemobilis eerd wordt nadat de taak is uitge den 1 996 in d e ze opvatting werkt de teerder voerd vindt h e t terugkijken plaats waa rbij de van gehe el na a r de el dus t op do wn al analy le erlin g en refle cteren op wat ze gedaan heb 68 moer 1998 2 0 hoe moet het ru th en ester zijn thui s de moeder van r uth wil naa r het bad hu i s luister m oen 1 0 luister naar de tekst lees mee moeder ik ga naar het badhuis wie gaat er met mij mee ester wat is een badhuis wat doe je in een badhuis ruth je gaat naar een badhuis om je te wassen een badhuis lijkt op een grote badkamer maar in een badhuis komen ook andere vrouwen om zich te wassen je kan er ook praten en eten dat is verschil met onze badkamer thuis ester dat is leuk ik ga mee wat moet ik meenemen moeder een handdoek en zeep ester goed en hoe laat gaan we naar het badhuis moeder om 3 uur ester goed ik ga naar huis ik ga mijn handdoek en zeep pakken tot straks 2 is de zin waar of niet waar k ruis aan 1 de moeder van ruth gaat naar het badhuis 5 ester gaat n iet mee naar het badhuis o waar niet waa r w aar niet waa r 2 in het badhui s kun je wassen 6 ze nemen een handdoek en water mee waar niet waar waar n iet waar 3 het badhuis l ijkt op een gro te badkamer 7 ze gaan om 3 uur naar het badhuis waar ni et waar waar nietwaar 4 in het badhuis komen geen andere vrouwen 8 ester gaat thuis een han ddoek pakken waar niet w aar waar niet w aar 10 doen lees de vragen kru is het goe de antwoord aan 1 waar gaat de moeder van r uth naar toe 4 wat nemen ester en ruth mee naar het badhuis een handdoek en zee p naar de badkamer een boek en een pen naar huis een spiegel en een stoel 2 wie gaan er met de moeder van ruth mee 5 wie zijn er nog meer i n het badhuis ruth en haar moede r d d iere n ruth en ester mannen mine ruth en haar moeder vrouwe n 3 wat kun je i n het badhuis doen 6 wat vindt ester deuk slapen en ete n naar school gaan je wassen eten en praten naar het badhuis gaan tv kijken en lezen onder de douche gaan q o hoe gaat het in oefeni ng 8 en in oefen ing 9 vert el t ruth ove r het badh uis ze ve rtelt aan este r wat je in een badh uis doetje moet be grij pen wat ruth zegt hoe vind je oefening 9 en oefening i ot makke lij k ee n bee tj e makkelijk ee n beetje moeil ijk moei li j k afb ee lding 1 informati e uitleg en toe lichting beg rijpen in t he m a 4 he t licha a m 1998 2 moer 69 b e n en vragen moete n b e antwoorden als wat informatie uitleg en toelichtin g ging e r goed en wat minder en hoe komt dat d e t a alt aa k informa ti e uitl eg e n to eli chting opbouw van taaltake n b egrijp e n komt voor het e er s t al s central e taaltaa k a an d e orde in th e ma 4 h e t onder in tota a l w o rden in zebra v ee rti en taaltak e n we rp van dit thema is het li c haam in h et aa nge bode n d e z e v ee rti en ta k e n zijn v e r d erde s ubthe m a van dit th ema gaa n twee deeld ov er d e vee rti g the ma s v a n de leer v ri endi n nen ruth en e s ter me t de m oe de r g ang elk th ema b evat m ee rde re taalta ke n van ruth n a ar h e t badhui s e st e r i s nog nooit bij d e ord ening van d e ta ke n i s r ek ening in ee n badhui s ge w eest ruth en h aar moe der g ehoude n m e t de aard va n d e taak r ecepti ev e leggen d aarom aan es ter uit h oe h e t daar to e t ake n als in stru c ti es b egrijp en e n vrage n e n gaa t v o or de l ee rlinge n gaa t he t e rom dat zij opdra c ht en b egrijp e n kom e n me t na me in d ez e monde lin ge informa tie b egrijpen d e he t b egin van d e l eergang a a n bod d e t aa k di e de l ee rlin ge n krij ge n voor geleg d i s schrijftake n daa re ntege n een sta nd aa rdb riefj e op ge no me n in afb ee ldin g i schrijve n ee n p e rsoonlijk bri efj e schrijve n e n vrij c re ati ef sc hrij ven m ee r na ar he t in de voorb e r e iding op de ze t aaltaa k voo r e inde to e voor all e tak en ge ldt d a t ze in de leerlinge n a angegeven door hoe moet h e t mee rde r e th em a s zijn o pge n o m en luis t er en d e l ee rlin ge n n aar he t gespr e k d a t d e taak inform a ti e uitl eg e n to eli chting plaa t svindt tusse n e s te r ruth en h aar m oe d e r b egrijp e n waa r in d e z e bijdr age nade r o p in oe feni ng 8 bij d e uitvoerin g doen b ea nt w ordt gegaan s taa t in n ege n th em a s cen wo orde n zij vragen o ver d e t e ks t w aa r ni et tr a al daa rn aas t komt hij in een aa ntal ande r e waarvra gen in oefe nin g 9 en mee rke u zevra th ema s vo or m a ar d a n al s ni e t centr a l e gen in oe fening i o bij h e t t e rugkijk e n hoe t aaltaak dat wil zegge n d a t hij in die th e ma s gaat het geve n de l ee rlinge n hun oord ee l ni e t exp l iciet aan de ord e komt informati e ove r de m oe ilijkh eid sgr aad van d e t aak uitl eg e n to eli c hting b egrijp e n i s een ce ntral e v e rd e rop in h e t th em a k omt d e taaltaak i n taaltaak in d e th ema s 4 6 7 8 i r 12 1 4 ee n an de re ve rsie te ru g r 9 e n 33 d e m oe ilijkh eidsgraa d va n ee n taak n eemt toe n a armat e w e ve rd er in de bij de pro efinv oe rin g v an h e t ma t eri aa l rees l ee rga ng k o m e n de v ra ag of h e t la t e n lui ste r e n naar he t of ee n ta a k ma kke lijk o f m oe ilijk i s hangt gespre k d e jui s te vo orb e r eidin g vo rmt op d e van vee l fa c t o r e n a f h e t gaa t daarbij v oo r a l taak waar he t hie r o m gaat h e t b egrijp en v an om z ake n al s de m at e van fo rm a lit e it v an d e i nformati e h e t pr o bl ee m is ec hte r dat l eer taak de aanw ez ige vo orke nni s bij d e b etro k linge n p as drie w e ke n ne de rl a nd s ac hte r de k e n e n de m o e ilijkheidsg raa d va n he t o nde r ru g h e bbe n al s ze d e z e t a ak moe te n uitvoeren w e rp d e mat e va n b etrokke nh e id v a n de d aardoo r i s h e t vrijwe l o nmogelijk ee n and e t ee rd ers bij h e t ond erwerp d e l en gte van re vo rm v a n v o orb e re idin g te ve r z inn en te kstm a teri aal de mate va n hulp bij d e uit t e zo nd e r da t ee n t e gr o ot b e ro ep op hun nog voere n t aa k ve rb ee k 1993 zeer b ep erkte ke nni s va n h et n e de rl a nd s h oe d e opb o uw van t aaltak en i s geregeld in wordt gedaan he tze lfd e problee m sp ee lt bij zebra zal hie r wo rd e n geillus tree rd a an de h e t t e ru gkijk en op d e uitgevoe rd e t aak v ee l hand va n informatie uitleg en t oelichtin g meer d an d e lee rlin ge n aa n la t e n geve n o f z e b egrijp e n in th e ma 4 8 12 e n 1 4 d aarbij de o pd rac ht e n m akk elijk of mo eilijk v o nde n mo e t word e n o p ge m e rkt dat h et hi e r gaa t om i s op dit m o me nt van he t ta a lv e rwervingspro pro efm a t eriaa l da t in h e t sc h oo ljaar 1 99 7 98 ces n og ni e t moge lijk o p e nk e l e int ernatio n a le sc hak elklassen is uit ge prob ee rd waar n odi g zull e n k a ntt ek e nin in the ma 8 titel wie b en j e gaat h e t om ge n bij he t ma t eriaal word en gepl a atst die bij h e t uitwi sse l en v an p e rs oonlijke gegev e n s in d e pro e finvoe ring n aar vore n zijn gekom en een van d e ta ke n in dit th em a m o e t e n de l ee rlingen informati e ac hterhale n van l eef tijd gen o te n in c ont ac tadv e rte nties zi e a fb eel 70 moer 1998 2 13 hoe moet het hieronder staan advertenties van 12 personen ze w illen mensen ontmoeten ze zoeken contact met mensen le es de c ontactadverte nties persoon 1 persoon 2 jij pe rsoo n 3 jij pe rsoon 4 ik zoek radha m eisje 12 zoekt leuke ik ben een met je uittsjaad ik beneen meisje van 14 radha waar ben je meisje s in de buurt van ik woon in de l ui rt van jaar ik heb bruine ogen en ik wil je ontmoeten leeuwardes ik wil samen venlo t l zwart haar ik zoek contact ik ben verliefd op je naar de sua gaan om te ik wil d e nederla idse taalmet eenj ongen van 16 jaar ikwil metjetrouwen winkelen schrijf me ieren schrilf eeinbrief en doe e r deane wie wil in het n tierlands een fotoavan jeielf bij s tom metroij schrijven je krijgt antwoord pp persoon 5 persoon 6 persoon 7 persoon 8 ik ben een jongen van is jongen 12 wil schrikven ik ben een meisje van 1 3 i k f5 j ar zoek contact jaar ik kom uit belgie en ik met jong en5ivan 12 tot 14 jaar ik zoek vrienden en me t jongens en meisjes in kroon nu in arnste dam ik jaar vriendinnen in de buu rt va n d e buu rt va n amsterdam heb geeri vrienden lk wi l w ie re ageert op deze leeuwarden woonji j in d e wie schrijft mij mensen ontmoeten advertentie wie wil me buurt van leeuwarden en woon jij in de buurt van scfirijven l zoek je een leuke vriendin amsterdam zoeke schrijft vriendentschrijf me dan persoon 9 persoon 10 persoon i i persoon 12 ik ben een jongen van 13 ho i ik ben een nederlands ik ben een jongen van 1 6 tom waarom schrijf je jaar ik wil schri jven met meisje van 14 jaar ik woon jaar ik heb brui n haar e n m e niet r z j ongens van 12 tot 14 jaar in meacico 1 blauwe ogen ik kan j e n ec vergeten i schr ijf ik wi l de nederlandse taal ik w il schrijven mee een ik w11 een afs praak m et niet vergeten ik wi l i n het meisje van 13 tot 1 o j aa r je maken reageer snel nederlands schrijven wie wil mecmy sch ijven badh wi e schrijft mq schn f in je bnef hoe je erwt zierof doe er een iolo iji 4 doen f sf kijk naar de con uccadveitenties oc van oefening 13 l r f welke personen kunnen on ta cczoeken mket elkaars vul in i persoon e n pe r soo n pe r so on en p e r soo n per soon en per s oon p ersoon en persoon pe r soon en persoo n persoon en pe rs oo n hoe haat het in oefen ing 14 moet je i nformat ie begr ij pen je m oet de contactadvertenties lezen e n kiezen we lke pe rsonen bij e l kaar horen is oefeni n g 14 makkeli jk of moeilijk kruis aan oefenin g 1 4 is makke lij k een beetj e moei lij k d een beetje makkel ij k moe ili jk afbee lding a info rmatie uitleg en toe lichting b eg rijpe n in th ema 8 wie ben je 1998 2 m o er 71 ding 2 ter voorbereidin g op d ez e taak lezen vonden maar ook waar ze eventuele problemen de le erlingen de advert e nti es oefening 1 3 in bij de uitvoering van de taak tegenkwamen de uitvoeri n g m oete n zij p e rs on e n die v o lg en s hulp van de docent is daarbij nog wel nodig de ve rs tre kte informati e bij elka a r zoud e n kunn en passe n aan elkaar kopp ele n o efening in thema 1 4 het weer k omt d e taaltaak 14 ne t a ls bij the ma 4 ge v en l e erlinge n bij informatie uitleg e n to elichtin g be grijpen he t t e ru gkijken aan ho e mo e il ijk of makke lijk v ers chi lle nd e k er e n aan d e orde om te zij d e z e taa k vonden o efe ning i s be ginn e n mo eten de lee rlin ge n de informatie die in een wee rberic ht in de krant wordt d e pro efinvo eri n g w ees uit da t lee rlin gen g e ge v e n a c hterhale n zi e a fb ee ldin g 3 v e e l pl ezier a an de ze t a ak b e l eefd en de v o ordat d e l eerlin ge n tot de uitvoerin g van vraag wi e m e t wi e z o u kunn e n gaan i s op d eze ta a k o vergaan o rie nt e ren zij zic h op h e t de z e l eeftijd b ijzond e r int eressant n et a l s bij wee rkaartj e d a t bij h e t b eric ht is op genom e n de v o o rgaa nd e taak uit th e ma 4 kan me n zi ch oe fening 2 d aarbij krij ge n z e expli c i e t de a fvrage n of h et l e z e n va n d e a dve rte nties ee n s tra t egie aa n ger eikt om ge bruik t e mak e n va n voldo e nd e v o o rb e re iding op d e ta ak v ormt wa t z e a l we t e n d ez e strategi e i s i n e en ap a rt d e mogelijkh eid om d e leerlin gen op een k a der op ge nome n verv ol g en s s t elle n ze op a nd ere m ani er op d e taa k voor t e b e rei d e n b asi s van dit k a artj e en ee n bijb ehor ende t eks t wor dt hi e r we de ro m b e p e rkt do or hun ge rin vas t wa t vo or weer h et wordt o efe nin g 3 ge t aa lvaa rdi gh e ids ni ve au da tz elfde ge ldt bij he t t e rugkijke n o p de t aak wo rdt b e halve voo r he t teru gkijk en op de t aa k n aar ee n o o rdeel over d e mo e ilijkh eid graad va n de t aak o ok gevraagd n aa r wo ord e n di e in th e ma 12 winkelen bes te llen e s te r in d e te kst proble me n o ple vere n gladys ruth abdo e l en die ns moe de r twee pizza s ma a r ni e t ied er een lu s t a ll es op b as i s ne t al s in th e m a 12 gaat h e t hie r o m h e t va n ee n fo ld e r va n d e p iz ze ria e n ee n gespre k co mbin er en van inform a ti e uit v er sc hill ende tu ssen de b e tr effe nde p ers on e n mo ete n de bro nn e n in dit geval e e n sc h ri ft e lijk e t eks t e n l ee rlin ge n tw ee pizza s uitki eze n di e bij i ed e r ee n w ee rkaa rtj e ee n in d e s maa k valle n v e rd e rop in h e tze lfd e the ma i s h e t onde r lee rlinge n orie nt e re n zi c h op de z e taa k w e rp een l es over h et w ee r di e door mevrouw do o r de folde r van d e pizz eria t e l e z en e n kos t er w o rdt gegev e n d e ta ak is hi e r geri c ht daarover e nkele v rage n te b ea ntw o ord en e n op d e info rm atie di e m evrou w kost e r in de doo r naa r h et gespr e k tu sse n es t e r gla dys les a a ndr aagt zi e afbe eldin g 4 ruth abdoel e n zijn moede r t e lui ste re n aa n te r voo rb er eiding op d e t aa k w o rdt aa n de de h a nd van d e z e info rma ti e ste ll e n d e l eerlin leerli nge n gev raagd t e inv e ntariser e n we lke gen vas t wi e m et elkaar een pi z za kunn e n e t en woord e n mev rou w koste r vol gen s h e n gaa t en w elke pizz a zij vo o r est e r gla dys abdoel ge bruike n o efe ning 9 da arna lui s t er en ze en ruth e n vo or zi c hzelf zouden ui tkie n aar wat d e ze ove r h e t w ee r verte lt e n b eant z e n dit k ee r v indt r efl ec ti e o p de uitgevoe r w oord e n z e vr age n ov e r d e info rm ati e die de t aak pla ats door leerlin gen v rage n va n de mevrouw kos t e r ve rs trekt oe fe ning io bij do ce nt te l ate n be a ntwoorden h e t t eru gkijk en wordt d e taak geevalu eerd bij dez e l aat s t e taak wordt de c irkel echt h e t zal duid elijk zijn dat d e ze t aak m oe ilijk er rondge ma akt bij h e t te ru gkijken ga an de is da n d e twee voo rgaa nd e doordat leerlin gen leerlinge n na of hun voo rsp ellin gen die ze in nu informati e uit twee ver sc hill e nd e bronn en d e v o orbe re idin g op de ta a k h e bbe n ge daan de fold e r e n he t ges pre k me t elkaa r moe t e n klo pp e n me t wa t z e uiteind e lijk gin ge n ho re n c ombin ere n om d e opdra c ht goe d te kunn en d a arn aas t gaa n ze voor zic hze lf na ho e ze uitvoere n in de voorb e re idin g kunne n ze h ebb e n gesc oo rd en h oe moe ilijk de uitla tin z i ch afzonde rlijk op b e id e bronn en orie nte gen van mevrouw k oste r en d e vrage n ware n re n inmidde ls is hun taalva ardigh e idsnivea u v an dien aard da t ze ni et allee n verond e rsteld hi e rmee is ee n illu s trati e gege ve n va n de worden aa n t e geven wat ze van d e ta a k manie r w aar op in ze bra d e taalta ak inform a 72 m o er 1998 2 0 95 hoe moet het in de krant staat een tekst met het weerbericht de tekst gaat over het weer van morgen b ij de tekst staat dit kaartje 1 bek ij k het kaartje o 2 wat voor wee r wordt het denk je kr u is aan wo a het wordt zonni g de zon gaat n i et sch ijnen b het wordt de he le dag niet bewolkt el er komt s avonds bewolk i ng c o het gaat regenen het gaat niet regenen 25 4 d de wind komt uit het westen de wind komt uit het ooste n gebruik wat je weet je weet a l heel veel je gaat een tekst lezen of je gaat naar een gesp re k luisteren je weet dan al een beet j e waar de tekst over gaat omdat je we et h oe de tekst heet of omdat er een plaatje bi j de tekst staat otje we et w ie er praten wat kun je doen denk goed na wat je al weet je kunt de tekst dan bete r begr ijpen doen 0 bij het kaartj e staat tekst i 1 lees tekst 1 morgen in nederlan d vann a c ht gaat de tem peratu u r om laag het wo rd t 10 g r aden m orgen overdag z ij n e r eerst perioden met zon de te mpe ratuur gaat i n het zuiden van ned erland omhoog naar 25 graden de westenw i nd is hard s avonds is e r bewo lking 2 lees nu de zi n ne n b ij a b c en d n og een kee r gebrui k de i nfo rmati e uit tekst 1 en kru is aan a de zon schijnt vandaag wel de zon sc hi jnt vandaag ni et b o e r i s de he te dag geen bewo l k ing d e r i s s avonds bewolking c 13 het gaat regen en het gaat n iet r egenen d de w ind komt uit het westen de w i nd komt u it het oosten 2 k ijk naa r j e antwoorden bi j oefening 2 heb j e nu dezel fde antwoorden d ja nee hoe gaat het beantwoord de vragen 1 vind je het weerbericht moe il ijk om te lezen ja nee 2 kun je de vragen b ij oefeni ng 3 beantwoorden el la cl nee 3 we l ke woorden in het weerberi cht ken je niet afb eelding 3 th e ma 14 het weer subth ema he t weerbericht 1998 2 moer 73 0 hoe moet het mevrouw koster geeft l es aan de l eerl i ngen in haa r klas ze geeft les over het weer welke woorden gaat ze geb ru iken den k je kru is aan en schrijf op appel bul o sneeuw droog tempe rat uur el gewicht d gezond hagelen logere n cl openbaar vervoer recept cl schadu w doen e luister naar mevrouw koster wat ve rtelt ze 2 lees de vragen 1 wanneer was de warmste maand in nederland 2 wat is de l aagst gemeten temperatuur van de wereld 3 in we lke st reek is het ve rsch il tussen de temperatuur in de zomer en de temperatuur in de winte r heel g root 4 wa ar rege nt het heel vaak 5 hoeveel woog de grootste h age lsteen ter wereld 6 waar moet je gaan wonen als je gek bent op mist 3 lui ster nog een keer en beantwoord de vragen 4 11 hoe gaat het i n oefen i ng 9 moest je aankrui sen we lke woorden mevrouw koster ging gebrui ken i n oefening 10 moest j e lu iste ren naar de tekst en vragen bean twoorden was dat makke lij k of moeilij k beantwoord de v ragen 1 wist j e al ongevee r wat mevrouw koster ging zeggen ja i k had al een idee nee ik wist he t helemaa l niet 2 je hebt bi j oefe ni ng 9 woorden aangekruist en opgeschreve n heeft mev rouw koster die woorden gezegd ja ze heeft bi jna al le woo rden gebru i kt nee ze heeft bij na al l emaal ande r e woorden gebruikt ze heeft een paar woorden gebruikt ik weet het niet 3 bi j oefening 10 moes t je luisteren naar mevro uw koster hoe vond je de tekst moei l ijk makkelij k gaat we l afb ee lding 4 info rmatie uitleg en t oe lichting begrijpen in th ema 1 het wee r 74 moer 1998 2 tie uitleg en toelichting begrijpen wordt taak niet mogelijk naarmate de leerlingen gepre se nt e erd en uitge bouwd dat h e t niveau me er thema s hebben doorgewerkt wordt de daarbij toeneemt wordt duidelijk als we de mogelijkheid daa rt oe groter eisen die aan de le e rlingen worden bij de tot op zekere hoogte geldt dat ook voor de verschi lle nde onderde len van de taken nog soo rt taak we weten dat vooral taken waar e e ns res umeren va n d e l e erlingen wordt bij s prake is van een zoge naamde inform a tie ste eds me er produ c ti e ge e ist kloof e n van wede rzijds e informatie uitwisse ling de interacti e tuss en l e erlingen s timuleren de voorbereiding bestond in th ema 4 bijvoor long 1 989 in fotos e ll i s 1989 het beeld all een uit het luis teren naar een gespr e k s pr ee kt v a nzelf dat het constru eren van taken in th ema 1 4 mo est en leerlingen veel ve rder die a a n deze voorwaarden voldo en voor gaan vra gen beantwoorde n bij een w eer leerlingen met enige k ennis van de twe e de k a artj e e n zaken voor s p ell en die in ee n les t a al minde r moeit e ko s t d a n voor b e ginn e rs ove r h e t we er a a n d e orde komen ho e verder we in de l e ergang kom e n hoe wat de uitvoe ring v a n taken betreft ging het ge makkelijker het wordt om uitdagend e taken in th ema 4 om het beantwoorden van m ee r aa n d e leerlingen voor te leggen keuz e en waar niet waarv ragen bij e en lui s e e n laat s te opmerking betreft d e g eno e mde te rt ekst in thema 12 mo esten de lee rli nge n fac toren die bij de moeilijkheidsgraad van de zelf informatie uit d e e n e bron folde r ov er taak e en rol s pelen v as t g esteld mo e t worden p izza s kopp elen a an inform a ti e uit ee n da t de ze nooit geh eel onde r c ontrole te ande re bron de kla nt e n die prat en o ver houde n zijn in d e eerste plaat s i s er spr a ke s m aa k in thema 1 4 mo est en de l ee rlinge n van int e ractie tu sse n de verschi llende facto bove ndien nog open vragen beantwoorde n ren wie veel van e en b e paald ond erw e rp af op basi s van e en luis t erte kst w ee t zal daar al gauw een grotere b etrokk e n h e t terugkijken op d e taalt a ke n ge b e urd e in h e id bij v o e len in de twe ede plaat s i s het them a 4 e n 8 door a an te kruise n of d e ge zi en de h e teroge ne sam en s tell ing va n e er taaltaak moe ilijk dan wel ge makke lijk w erd ste opvang kla s se n o nmog e lijk om pr ec i es op gevond e n bij the ma 12 moesten de lee rlin al de ze fa c toren in te sp elen de voorkennis gen soortgelijke vrag e n van de doc e nt mon v an de ene le e rling te n aanzien van een deling b e antwoorden in thema 1 4 t e n s lotte bepaald o nderwerp kan v ee l grote r zijn dan mo es t en specifi e kere vragen ten aanzi e n van di e van ee n ande r e leerling op d a t punt om de voorb e r e iding en d e uitvoering v an de die re d e n en mo e t en w e de realit e it ond e r t aak b eantwoord word en oge n zi e n dat we in d e praktijk in d e m ees t e gev allen niet v ee l m eer kunnen do e n dan tot slot trachten om zove e l mogelijk met deze fa cto ren r ek e ning t e houden tot slot wil ik nog e nk ele opmerkin ge n maken bij de mani er waarop de opbouw van literatuu r ta altake n in zeb ra plaa tsvindt in de eers t e pla ats wil ik nogmaals b e nadrukk e n da t h e t foto s s r e lli s communi catin g about hier een l e ergang nt2 b e tre ft voor le erlin gen grammar a ta s k ba se d approach in teso l die zonder enige kennis van het n e d erland s quarte rly 2 5 t99i blz 6o 5 62 8 het voortg ezet onderwij s binn e nkome n m e t jaspaert k rrt t en nt2 in vlaandere n en nam e in h e t be gin van d e lee rgan g zijn de ne de rla nd in kroon s t vall e n moge lijkh e den om e en taalt aa k op ee n b epaal e d s he t ve rschil voo rbij onderwijs ned e r d e m a nier a a n de orde te s tell e n bij gevol g lands als eers te en twee d e taal in nede rland en beperkt dat geldt me t name voor de v oor vlaandere n den ha a g sdu uitgev ers 1996 b ere iding en het terugkijk e n op de taaltaak blz 13 41 vanwege de g eri nge kennis die de le e rli ngen kuiken f red ontwikk elrati o nale ba sislee r van het nederlands bezitte n is een uitgebrei g ang nt2 voor n e ve nins tro mers in h e t voortgeze t d e talige mobilisati e v an voorke nnis of ee n o nd e rwijs amsterdam interne publi ca tie uitvoe ri ge e valua tie op d e uitvo eri ng van de 1995 1998 2 moer 75 kuiken f thema s en taaltaken nieuwe recensi e basisleergang nt2 voor neveninstromers in ent ree 9 1 996 blz 1 4 kuiken f h e t blijft niet bij woord e n kant tekeningen bij woorden s chatond e rwijs bin katinka de croon nen een bas isleergang ne d e rland s a l s tw ee d e taal in spiege l te ve rschijnen a merlijn jacobs kuiken f de implementatie v an ze bra een b a sisle e rg a ng nt2 in toegepas t e ta a lwete n het steunpunt nt2 zet sc hap in artik el e n te v e rschijnen b long m h a tule for instru c tion in second de joker in languag e ac quisition in hylten s tam k m pien e mann red modelling a nd a ssess ing eerste opvang in de reguliere second l a ng uage a cquis ition cleve don multin gual m a tte rs 19 85 blz 77 100 klas basisonderwijs long m h g crook es three approac hes to task b as e d syllabus design in tesol quar terly vol 2 6 no r 1992 blz 2 7 55 nunan d d esigning tas ks fo r th e co mmuni ca tive c lassro om camb ri dge c a mbridge univ ers i ty werkgro e p ander s talige nieuwkomers joke r press 1989 ee rste opvang in de reg uliere k la s va n he t staatsen f mode rn e vreemde tal en in d e bas isvo r basiso nderwijs bronn enbo ek e n kopi ee rbl a ming kerndoe le n in de praktijk bu ssum cou den r e eks and erstalig e nieuwkom e rs i tinho 1994 l e uve n steunpunt nt2 199 7 isbn 90 van averma e t p k van den branden 7551i o 8 6 3 200 bef t a akge ri c ht ond erwijs theor e tisc h e uit ga ngs punte n in von w e rkgro e p rrt2 r ed taakgericht ta a l o nd erw ijs een o nm ogelijk e t a ak het ste unpunt nt2 te l euv e n b e k end om de deurn e uitgev erij planlijn 1 996 blz 9 20 analy ti sc he aanpak van ta alv a ardigh e ids onder va n den branden k f kuiken ta a kge ric ht wijs h eeft de jo ker ing e zet in de vorm van t aalond e rwijs een nieuw geluid in moer e en bronnenbo e k m et hoe k a n het ande rs 1 997 6 blz 2 8 1 2 90 taak ge ri chte activit eiten voor and erstalige verbe e k j bouwst e n en voor de b asisvorming een ni euwkom e rs in d e re guli ere kl as sen van he t l eerpla n ned e rlands gr o nin gen wolt e rs b a si s ond e rwijs taa l is ee n middel om een noordhoff 1993 b ep aald doel t e b e re ik en e n e en taal l ee r je al do e nde volge ns d e an a lytisc he aanpak taal l eren door taal te gebruik en is ook bij joker net al s bij de and e r e l e ermidd e l e n van h e t steu n punt nt2 he t adagium maar hoe zebra basisleergang nt2 voor neveninstro krij g t dit ges t a lte in o nd erwij s aan kind e re n mers in het voortgezet onderwijs zal door die nauw elijks of gee n ned erl a nds spreken meulenhoff educatief in januari 1999 op de wann ee r zij het basisonderwij s op lat e r e le ef markt worden gebracht tijd binnenstromen inhou d d e activit e it e n of tak en uit het bronne nboek houd en uiteraard re ke ning met de ontbreken de ne derlandse taalvaardigheid van de do e l groep ze proberen aan te sluiten bij de int e r esses en beho e ften v a n de taa ll eerder om op dez e manier de motivati e t e stimule re n e e n 76 moer 1998 2